فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🏴 #تصویری
❤️ بهشت ما تماشای حسین(علیه السلام) است ...
👈🏻 این یک #محبت عادی نیست!
🎙 #استاد_پناهیان
@Panahian_ir
╭────๛- - 🚩 - - ┅╮
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌱 طرح دین برای قدرت انسان
👑انسان جانشین پادشاه عالم است، یعنی قدرتمند است!
🔥 دین می‌گوید قوی شو! از نظر روحی، جسمی، معیشتی و ...
👈🏻 این کلیپ از جلسه ششم مبحث "#مختصات_زمان_ما و آینده‌ای که تا ظهور در پیش داریم" تهیه شده است.
#تصویری
@Panahian_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✊🏼برتر از آزادی و محور دین و اخلاق
🔻چطور میشود با شعار آزادی انسان ها را فریب داد؟
🌱طرح قرآن برای حفظ آزادی انسان ها چیست؟
👈🏻 این کلیپ از جلسه ششم مبحث "#مختصات_زمان_ما و آینده‌ای که تا ظهور در پیش داریم" تهیه شده است.
#تصویری
@Panahian_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔴 دوقطبی اصلاح طلب و اصولگرا
⚠️ مهم‌ترین مانع پیشرفت کشور
📌چرا ما به آن پیشرفت، آرامش و آبادی که همه انتظار دارند، نرسیدیم؟
🔻تا زمانی که نسبت به این روش پلید بی‌تفاوت باشیم، مشکلاتمان باقی است ...
👈🏻 این کلیپ از جلسه هفتم مبحث "#مختصات_زمان_ما و آینده‌ای که تا ظهور در پیش داریم" تهیه شده است.
#تصویری
@Panahian_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🛑 سخنان مهم و کمتر شنیده شده امام خمینی
👈🏻 دربارۀ نقش انگلیس در شکل‌گیری احزاب در ایران!
⚠️با این روش سر ما کلاه گذاشتند که همه‌اش با خودمان اختلاف داشته باشیم و پیشرفت نکنیم ...
➖آیا پزشک‌هایی که اختلاف نظر دارند، حزب درست می‌کنند؟
➖یا فقهایی که اختلاف نظر دارند، هر کدام حزب درست می‌کنند؟
➖پس چرا سیاسیون ...
👈🏻 این کلیپ از جلسه هفتم مبحث "#مختصات_زمان_ما و آینده‌ای که تا ظهور در پیش داریم" تهیه شده است.
#تصویری
@Panahian_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔴 طرح دین برای نجات مستضعفان
➕روشی برای سفر #اربعین
🔻چگونه میشود که بعد از ظهور قدرت و ثروت از دست مستکبران خارج میشود و به دست مستضعفان می‌رسد؟ با چه روشی؟
👈🏻 این کلیپ از جلسه نهم مبحث "#مختصات_زمان_ما و آینده‌ای که تا ظهور در پیش داریم" تهیه شده است.
#تصویری
@Panahian_ir
#نهج_البلاغه | #حکمت ۱۴۷
🏷️ ارزش #علم و نسبت مردم به آن
┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄
❁• وَ مِنْ كَلاَمٍ لَهُ عليه‌السلام لِكُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ اَلنَّخَعِيِّ قَالَ كُمَيْلُ بْنُ زِيَادٍ أَخَذَ بِيَدِي أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ عليه‌السلام فَأَخْرَجَنِي إِلَى اَلْجَبَّانِ فَلَمَّا أَصْحَرَ تَنَفَّسَ اَلصُّعَدَاءَ ثُمَّ قَالَ ...
يَا كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ إِنَّ هَذِهِ اَلْقُلُوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُهَا أَوْعَاهَا فَاحْفَظْ عَنِّي مَا أَقُولُ لَكَ
اَلنَّاسُ ثَلاَثَةٌ فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ لَمْ يَسْتَضِيئُوا بِنُورِ اَلْعِلْمِ وَ لَمْ يَلْجَئُوا إِلَى رُكْنٍ وَثِيقٍ
يَا كُمَيْلُ اَلْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ اَلْمَالِ اَلْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ اَلْمَالَ وَ اَلْمَالُ تَنْقُصُهُ اَلنَّفَقَةُ وَ اَلْعِلْمُ يَزْكُوا عَلَى اَلْإِنْفَاقِ وَ صَنِيعُ اَلْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِهِ
يَا كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ مَعْرِفَةُ اَلْعِلْمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ بِهِ يَكْسِبُ اَلْإِنْسَانُ اَلطَّاعَةَ فِي حَيَاتِهِ وَ جَمِيلَ اَلْأُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ وَ اَلْعِلْمُ حَاكِمٌ وَ اَلْمَالُ مَحْكُومٌ عَلَيْهِ
يَا كُمَيْلُ هَلَكَ خُزَّانُ اَلْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ وَ اَلْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ اَلدَّهْرُ أَعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِي اَلْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ
هَا إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً بَلَى أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ عَلَيْهِ مُسْتَعْمِلاً آلَةَ اَلدِّينِ لِلدُّنْيَا وَ مُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اَللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ بِحُجَجِهِ عَلَى أَوْلِيَائِهِ
أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ اَلْحَقِّ لاَ بَصِيرَةَ لَهُ فِي أَحْنَائِهِ يَنْقَدِحُ اَلشَّكُّ فِي قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ أَلاَ لاَ ذَا وَ لاَ ذَاكَ
أَوْ مَنْهُوماً بِاللَّذَّةِ سَلِسَ اَلْقِيَادِ لِلشَّهْوَةِ أَوْ مُغْرَماً بِالْجَمْعِ وَ اَلاِدِّخَارِ لَيْسَا مِنْ رُعَاةِ اَلدِّينِ فِي شَيْءٍ أَقْرَبُ شَيْءٍ شَبَهاً بِهِمَا اَلْأَنْعَامُ اَلسَّائِمَةُ كَذَلِكَ يَمُوتُ اَلْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِيهِ
اَللَّهُمَّ بَلَى لاَ تَخْلُو اَلْأَرْضُ مِنْ قَائِمٍ لِلَّهِ بِحُجَّةٍ إِمَّا ظَاهِراً مَشْهُوراً وَ إِمَّا خَائِفاً مَغْمُوراً لِئَلاَّ تَبْطُلَ حُجَجُ اَللَّهِ وَ بَيِّنَاتُهُ وَ كَمْ ذَا وَ أَيْنَ أُولَئِكَ
أُولَئِكَ وَ اَللَّهِ اَلْأَقَلُّونَ عَدَداً وَ اَلْأَعْظَمُونَ عِنْدَ اَللَّهِ قَدْراً يَحْفَظُ اَللَّهُ بِهِمْ حُجَجَهُ وَ بَيِّنَاتِهِ حَتَّى يُودِعُوهَا نُظَرَاءَهُمْ وَ يَزْرَعُوهَا فِي قُلُوبِ أَشْبَاهِهِمْ
هَجَمَ بِهِمُ اَلْعِلْمُ عَلَى حَقِيقَةِ اَلْبَصِيرَةِ وَ بَاشَرُوا رُوحَ اَلْيَقِينِ وَ اِسْتَلاَنُوا مَا اِسْتَعْوَرَهُ اَلْمُتْرَفُونَ وَ أَنِسُوا بِمَا اِسْتَوْحَشَ مِنْهُ اَلْجَاهِلُونَ وَ صَحِبُوا اَلدُّنْيَا بِأَبْدَانٍ أَرْوَاحُهَا مُعَلَّقَةٌ بِالْمَحَلِّ اَلْأَعْلَى
أُولَئِكَ خُلَفَاءُ اَللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ اَلدُّعَاةُ إِلَى دِينِهِ آهِ آهِ شَوْقاً إِلَى رُؤْيَتِهِمْ اِنْصَرِفْ يَا كُمَيْلُ إِذَا شِئْتَ
☜ و درود خدا بر او، فرمود: (كميل بن زياد مى‌گويد: امام دست مرا گرفت و به سوى قبرستان كوفه برد، آنگاه آه پردردى كشيد و فرمود)
اى كميل بن زياد! اين قلب‌ها بسان ظرفهايى هستند، كه بهترين آنها، فراگيرترين آنهاست، پس آنچه را مى‌گويم نگاه‌دار.
مردم سه دسته‌اند؛ دانشمند الهى و آموزنده‌اى بر راه رستگارى و پشّه‌هاى دست خوش باد و طوفان و هميشه سرگردان، كه به دنبال هر سر و صدايى مى‌روند و با وزش هر بادى حركت مى‌كنند، نه از روشنايى دانش نور گرفتند و نه به پناهگاه استوارى پناه گرفتند.
اى كميل: دانش بهتر از مال است، زيرا #علم، نگهبان تو است و مال را تو بايد نگهبان باشى، مال با بخشش كاستى پذيرد؛ امّا علم با بخشش فزونى گيرد و مقام و شخصيّتى كه با مال به دست آمده با نابودى مال، نابود مى‌گردد.
اى كميل بن زياد! شناخت علم راستين (علم الهى) آيينى است كه با آن پاداش داده مى‌شود و انسان در دوران زندگى با آن خدا را اطاعت مى‌كند و #پس_از_مرگ، نام نيكو به يادگار گذارد. دانش، فرمانروا و مال فرمانبر است.
اى كميل! ثروت اندوزان بى #تقوا، مرده گرچه به ظاهر زنده‌اند؛ امّا دانشمندان، تا دنيا برقرار است زنده‌اند، بدن‌هايشان گرچه در زمين پنهان؛ امّا ياد آنان در دلها هميشه زنده است.
بدان كه در اينجا (اشاره به سينه مبارك كرد) دانش فراوانى انباشته است، اى كاش كسانى را مى‌يافتم كه مى‌توانستند آن را بياموزند؟ آرى تيز هوشانى مى‌يابم؛ امّا مورد اعتماد نمى‌باشند، دين را وسيله دنيا قرار داده و با نعمتهاى خدا بر بندگان و با برهان‌هاى الهى بر دوستان خدا فخر مى‌فروشند.
يا گروهى كه تسليم حاملان حق مى‌باشند؛ امّا ژرف انديشى لازم را در شناخت حقيقت ندارند، كه با اوّلين شبهه‌اى، شك و ترديد در دلشان ريشه مى‌زند؛ پس نه آنها، و نه اينها، سزاوار آموختن دانش‌هاى فراوان من نمى‌باشند.
يا فرد ديگرى كه سخت در پى لذّت بوده و اختيار خود را به شهوت داده است، يا آن كه در ثروت اندوزى حرص مى‌ورزد، هيچ كدام از آنان نمى‌توانند از #دين پاسدارى كنند و بيشتر به چهارپايان چرنده شباهت دارند و چنين است كه دانش با #مرگ دارندگان دانش مى‌ميرد.
آرى! خداوند! زمين هيچ گاه از حجّت الهى خالى نيست، كه براى خدا با برهان روشن قيام كند، يا آشكار و شناخته شده، يا بيمناك و پنهان، تا حجّت خدا باطل نشود و نشانه‌هايشان از ميان نرود. تعدادشان چقدر؟ و در كجا هستند.
به خدا سوگند! كه تعدادشان اندك ولى نزد خدا بزرگ مقدارند، كه خدا به وسيله آنان حجّتها و نشانه‌هاى خود را نگاه مى‌دارد، تا به كسانى كه همانندشان هستند بسپارد و در دل‌هاى آنان بكارد.
آنان كه دانش، نور حقيقت بينى را بر قلبشان تابيده و روح #يقين را دريافته‌اند، كه آنچه را خوشگذاران‌ها دشوار مى‌شمارند، آسان گرفتند و با آنچه كه ناآگاهان از آن هراس داشتند أنس گرفتند. در دنيا با بدن‌هايى زندگى مى‌كنند، كه ارواحشان به جهان بالا پيوند خورده است.
آنان جانشينان خدا در زمين، و دعوت كنندگان مردم به دين خدايند.
آه، آه، چه سخت اشتياق ديدارشان را دارم!
كميل! هر گاه خواستى باز گرد.
از سخنان آن حضرت عليه السّلام است به كميل ابن زياد نخعىّ (كه از خواصّ و نيكان و ياران آن بزرگوار بوده) كميل ابن زياد گفته: #اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب (عليهماالسّلام) دست مرا گرفته بصحراء بُرد، چون به بيرون شهر رسيد آهى كشيد مانند آه كشيدن اندوه رسيده، پس از آن (در بارۀ دانش و دانشمندان) فرمود :
(۱) اى كميل ابن زياد، اين دلها ظرفها (ى علوم و حقائق و اسرار) است و بهترين آن دلها نگاه‌دارنده‌تر آنها است (سپرده شده را خوب نگاه‌دارى كرده بياد دارد) پس (هشيار باش و) از من نگاه‌دار و بياد داشته باش آنچه بتو مى‌گويم:
(۲) مردم سه دسته‌اند: عالم ربّانىّ (داناى خداشناسى كه به مبدأ و معاد آشنا بوده بآن عمل نمايد) و طالب علم و آموزنده‌اى كه (از جهل و نادانى) بر راه نجات و رهائى يافتن است و مگسان كوچك و ناتوانند (نادان نفهم به انواع زشتيها آلوده) كه هر آواز كننده‌اى (بهر راهى) را پيروند و با هر بادى مى‌روند (درست را از نادرست تمييز نداده و بمذهب و طريقه‌اى پايدار نيستند و بهر راه كه پيش مى‌آيد مى‌روند) از نور دانش روشنى نطلبيده‌اند (در تاريكى نادانى مانده‌اند) و به پايۀ استوارى (عقائد حقّه كه روى دو پايۀ عقل و علم است) پناه نبرده‌اند (آنها را فرا نگرفته و پيرو گمراه كنندگانند).
(۳) اى كميل، #علم بهتر از مال است (زيرا) علم ترا (از گرفتاريهاى دنيا و آخرت) نگاه‌دارد و تو مال را (از تباه شدن) نگاه مى‌دارى، مال را بخشيدن كم مى‌گرداند و علم بر اثر بخشيدن (ياد دادن بديگرى) افزونى مى‌يابد، و پرورده شده و بزرگى به دارائى با از بين رفتن آن از دست مى‌رود (و بزرگى بعلم از بين رفتنى نيست)
(۴) اى كميل ابن زياد، آشنائى با علم و تحصيل آن دين است كه بسبب آن (در روز رستاخيز) جزاء و پاداش داده ميشود، انسان در زندگى خود با علم طاعت و پيروى (از خدا و رسول و ائمّۀ دين) و پس از #مرگ پسنديده گوييها (كه مردم در باره‌اش مى‌گويند) بدست مى‌آورد، و علم فرمانروا است و مال فرمانبر و مغلوب است (مال در معرض انتقال و زوال مى‌باشد و علم باقى و برقرار).
(۵) اى كميل ابن زياد، گرد آورندگان دارائيها تباه شده‌اند در حاليكه زنده هستند (اگر چه زنده‌اند ولى #غرور و طغيان هلاكشان خواهد كرد) و دانشمندان پايدار مى‌باشند چندان كه روزگار بجا است، وجودشان (با بدرود گفتن از اين جهان) گمشده است و صورتهاشان (بر اثر ذكر جميل و پسنديده گوئى مردم از آنها) در دلها برقرار است.
(۶) آگاه باش اينجا علم فراوان هست - و بدست مبارك به سينۀ خود اشاره فرمود - اگر براى آن ياد گيرندگان مى‌يافتم (اگر بودند زيركانى كه توانائى فهم آنرا داشتند آشكار مى‌نمودم (در اينجا امام عليه السّلام از نبودن كسانيكه لياقت توانائى فهم #معارف الهيّه را دارند تأسّف مى‌خورد) آرى مى‌يابم تيز فهم را كه از او (بر آن علوم) مطمئنّ نيستم (زيرا) دست افزار دين را براى دنيا بكار مى‌برد و به نعمتهاى خدا (#توفيق بدست آوردن علم و #معرفت) بر بندگانش و به حجّتهايش (عقل و خرد) بر دوستانش برترى مى‌جويد (چون چنين كس آراسته نيست؛ اگر علم حقيقى را بدست آرد وسيلۀ جاه و رونق بازار دنيا و برترى بر بندگان خدا قرار دهد و به پشتيبانى آن نعمتها و حجّتها ابواب زحمت و گرفتارى بروى مردم بگشايد)
يا مى‌يابم فرمانبرى را براى ارباب دانش (مقلّد و پيرو در گفتار و كردار) كه او را در گوشه و كنار خود (تقليد و پيروى از داننده) بينائى نيست، به اوّلين شبهه‌اى كه رو دهد شكّ و گمان خلاف در دل او آتش مى‌افروزد (اين صفت كسانى است كه پيرو دين حقّ هستند ولى فهمشان كوتاه است؛ پس با آنها جز مسائل ظاهرى از قبيل صورت #نماز و #روزه و #بهشت و #دوزخ نتوان گفت و در حقائق و معارف اعتماد بفهم آنان نيست) بدان كه نه اين (مقلّد بى‌بصيرت) اهل (امانت و علم حقيقى) مى‌باشد و نه آن (تيز فهم)،
يا مى‌يابم كسى را كه در لذّت و خوشى زياده روى كرده و به آسانى پيرو شهوت و خواهش نفس ميشود، يا كسى را كه شيفتۀ گرد آوردن و انباشتن (دارائى و كالاى دنيا) است، اين دو هم از نگهدارندگان دين در كارى از كارها نيستند، نزديكترين مانند باين دو، چهارپايان چرنده مى‌باشند. در چنين روزگار (كه حَمَلۀ علم يافت نمى‌شود) علم به مرگ حمَله و نگهدارش مى‌ميرد (از بين مى‌رود).
(۷) بار خدايا آرى (اللّهمّ بلى در اينجا به منزلۀ كلمۀ استثناء است) زمين خالى و تهى نمى‌ماند از كسيكه به حجّت و دليل دين خدا را بر پا دارد (و آن كَس) يا آشكار و مشهور است (مانند يازده امام عليهم السّلام) يا (بر اثر فساد و تباهكارى) ترسان و پنهان (مانند امام دوازدهم عجّل اللّه فرجه) تا حجّتها و دليلهاى روشن خدا (آثار نبوّت و #احكام دين و علم و معرفت) از بين نرود (باقى و برقرار ماند (ابن ميثم «رحمه اللّه» مى‌فرمايد: اين فرمايش تصريح است باينكه وجود امام در هر زمانى بين مردم چندان كه تكليف باقى است واجب و لازم است) و ايشان چندند و كجايند (يا تا چه زمانى ترسان و پنهانند)؟
بخدا سوگند از شمار، بسيار اندك هستند و از منزلت و بزرگى نزد خدا بسيار بزرگوارند، خداوند بايشان حجّتها و دليلهاى روشن خود را حفظ ميكند تا آنها را بمانندانشان سپرده و در دلهاشان كشت نمايند (تا دنيا از دين و علم و #حكمت تهى نماند)
(۸) علم و دانش با بينائى حقيقى بايشان يكباره رو آورده و با آسودگى و خوشى يقين و باور بكار بسته‌اند و سختى و دشوارى اشخاص به ناز و نعمت پرورده را سهل و آسان يافته‌اند (براى خوشنودى خدا با همۀ سختيهاى دنيا ساخته و پارسائى پيش گرفته، دلبستگى بدنيا ندارند) و بآنچه (بى‌كسى و رنج و تنگدستى و گرفتارى كه) نادانان دورى گزينند انس و خو گرفته‌اند و با بدنهائى كه روحهاى آنها بجاى بسيار بلند (رحمت خدا) آويخته در دنيا زندگى ميكنند،
آنانند در زمين خلفاء و نمايندگان خدا كه (مردم را) بسوى دين او مى‌خوانند، آه آه بسيار مشتاق و آرزومند ديدار آنان هستم
(پس فرمود:) اى كميل اگر مى‌خواهى برگرد.
📖 امام عليه السلام در اين كلام بسيار شريف و پربار و پرمعنا نخست براى آماده كردن مخاطب خود كميل او را به مكانى مى‌برد كه خالى از اغيار و نامحرمان است تا بتواند آزادتر و پربارتر حقايق را براى او بيان كند.
كميل بن زياد مى‌گويد: «اميرمؤمنان على بن ابى‌طالب عليه السلام دست مرا گرفت و به سوى صحرا (خارج شهر كوفه) برد هنگامى كه به صحرا رسيد آه پردردى كشيد و فرمود»؛ (قَالَ كُمَيْلُ بْنُ زِيَادٍ: أَخَذَ بِيَدِي أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي‌طَالِبٍ عليه السلام، فَأَخْرَجَنِي إِلَى الْجَبَّانِ فَلَمَّا أَصْحَرَ تَنَفَّسَ الصُّعَدَاءَ، ثُمَّ قَالَ:)
«جبّان» به معناى صحراست و گاه به قبرستان «جبان» و «جبانة» اطلاق شده چون معمولاً قبرستان‌ها در بيرون شهر بود.
«صعداء» (بر وزن علماء) به معناى تنفسى است كه كشيده و طولانى و ناشى از درد و رنج باشد.
امام عليه السلام در آن فضاى آزاد و آرام و خالى از بيگانه و اغيار زبان به سخن گشود و مخاطب با #ايمان و با معرفتش را چنين خطاب كرد: «اى كميل بن زياد! دلها همانند ظرف‌هاست پس بهترين آنها ظرفى است كه مقدار بيشترى را بتواند نگهدارى كند»؛ (يَا كُمَيْلُ بْنَ زِيَادٍ: إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِيَةٌ، فَخَيْرُهَا أَوْعَاهَا)
«اَوْعِيَة» جمع (وِعاء) به معناى ظرف؛ در اصل از ريشۀ وعى (بر وزن سعى) گرفته شده است كه به گفتۀ «ابن منظور» در لسان العرب و «راغب» در كتاب مفردات در اصل به معناى نگهدارى چيزى در قلب است يعنى به حافظه سپردن و ياد گرفتن. سپس به هر ظرفى «وعاء» گفته شده به گونه‌اى كه بر معناى اصلى پيشى گرفته و هر زمان «وعاء» گفته مى‌شود معناى ظرف‌هاى معمولى به ذهن انسان سبقت مى‌گيرد.
اين ماده به معناى حفظ و نگهدارى نيز آمده است؛ بنابراين منظور امام عليه السلام تأكيد بر اين است كه كميل اين سخنان حكيمانه و گرانقدر را حفظ كند و به ديگران نيز برساند تا نفع آن عام باشد. كميل نيز به اين دستور عمل كرد.
به هر حال، تشبيه زيبا و پرمعناى كلام امام عليه السلام اشاره به اين است كه در مبدأ فيض الهى هيچ محدوديتى نيست و اگر استفادۀ انسان‌ها از آن مبدأ متفاوت است به سبب تفاوت ظرفيت‌هاى آنهاست؛ درست به اين مى‌ماند كه گروهى ظرف‌هاى مختلفى را با خود بردارند و به سوى چشمۀ زلال پرآبى حركت كنند. پيداست هر يك به اندازۀ پيمانه‌اى كه به همراه دارد از آن چشمه آب بر مى‌گيرد؛ يكى به اندازۀ آشاميدن يك مرتبۀ انسان و ديگرى به اندازه دفعات زياد.
به بيان ديگر، باران🌧️ فيض الهى بر صحرا و دشت و دره‌ها و گودال‌ها مى‌بارد، هر زمينى وسعت بيشترى داشته باشد بهره‌اش از آن باران بيشتر است. اين سخن اشاره به آن است كه اى كميل! تا مى‌توانى ظرفيت خود را گسترش ده.
❶ آن گاه امام عليه السلام جامعۀ انسانى را به سه گروه تقسيم مى‌كند كه چهارمى ندارد، مى‌فرمايد: «مردم سه گروهند: علماى ربانى، دانش طلبان در طريق نجات و احمقانِ بى سر و پا و بى هدفى كه دنبال هر صدايى مى‌روند و با هر بادى حركت مى‌كنند؛ آنهايى كه با نور علم روشن نشده‌اند و به ستون محكمى پناه نبرده‌اند»؛ (النَّاسُ ثَلَاثَةٌ: فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ، وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ، يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ، لَمْ يَسْتَضِيئُوا بِنُورِ الْعِلْمِ، وَ لَمْ يَلْجَئُوا إِلَىٰ رُكْنٍ وَثِيقٍ)
منظور از «عالمان ربانى» انسان‌هايى هستند كه #علم و #تقوا و #معرفت الهى را در بر دارند و آنچه مى‌گويند از سخنان پروردگار و اوليائش مى‌گويند و همواره در اين مسير سير مى‌كنند و كار آنها تربيت شاگردان و پرورش روح و فكر آنهاست.
«ربانى» ممكن است از ريشۀ «رب» به معناى پروردگار باشد كه به هنگام «ياء» نسبت، «الف و نون» براى تأكيد و مبالغه به آن اضافه شده است؛ مانند «روحانى» و شايد از مادۀ «تربيت» گرفته شده باشد؛ يعنى علمايى كه مربى انسان‌ها هستند و جمع ميان هر دو معنا در واژۀ «عالم ربانى» بعيد به نظر نمى‌رسد.
اما «مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ» به كسى گفته مى‌شود كه رهبر و پيشوا و معلمى از علماى ربانى براى خود بر گزيده، از شيطان و وسوسه‌هاى او و انسان‌هاى شيطان صفت دورى گزيده، در طريق نجات گام نهاده و آن مسير را در سايۀ #رهبرى آگاه و با تقوا ادامه مى‌دهد. در واقع «علماى ربانى» همچون آفتاب عالم‌تاب و «متعلّمان عَلىٰ سَبيلِ النَّجاة» همچون كرۀ ماه هستند كه گرچه از خود نورى ندارند؛ ولى نور آفتاب را گرفته و منعكس مى‌كنند و به همين دليل چراغ شب‌هاى تار محسوب مى‌شوند.
اين دو گروه خوشبخت و سعادتمند و پيروزند.
اما گروه سوم افراد گمراه و منحرفى هستند كه امام براى آنها شش وصف بيان فرموده است: نخست از آنها به «همج» ياد مى‌كند.
❷ امام عليه السلام سپس در مقايسه‌اى بسيار جالب برترى علم را بر اموال دنيا از شش جهت، در سه گزاره از كلامش ثابت مى‌كند:
نخست در اولين امتياز علم بر مال مى‌فرمايد: «اى كميل! علم از مال بهتر است (چرا كه) علم، تو را پاسدارى مى‌كند ولى تو بايد مال را پاسدارى كنى»؛ (يَا كُمَيْلُ: الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ، الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ) بديهى است كه علم هم ايمان انسان را حفظ مى‌كند و هم جسم و جان او را؛ زيرا دفع آفات در جهات مختلف به وسيلۀ علم صورت مى‌گيرد در حالى كه مال به عكس آن است؛ صاحب مال بايد پيوسته از اموال خويش مراقبت كند مبادا دزدان آن را بربايند يا آفات و بلاهايى آن را از ميان بردارد. بايد مراقبينى بر آن بگمارد، وسايل اطفاى حريق در كنارش قرار دهد، به موقع به آن سركشى كند مبادا آفتى در آن پيدا شده باشد و اين يك برترى بزرگ براى علم در برابر مال است.
در دومين برترى مى‌فرمايد: «مال با هزينه كردن كاستى مى‌گيرد در حالى كه علم، با انفاق افزون مى‌گردد»؛ (وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ يَزْكُوا عَلَى الْإِنْفَاقِ) «يَزْكُوا» (از ريشۀ «زكاء») به معناى نو و رشد است. دليل آن روشن است؛ هنگامى كه عالم تدريس مى‌كند و شاگردانى پرورش مى‌دهد علم و دانش او درون فكرش راسخ‌تر و قوى‌تر مى‌شود و اى بسا شاگردان سؤال و اشكالى كنند و در پرتو آن بر علم او افزوده گردد و ما تجربه كرده‌ايم براى پرورش علم هيچ چيز بهتر از تدريس نيست.
مطالعه، درس خواندن و مباحثه كردن خوب است ولى تدريس اثر قوى‌ترى دارد.
اضافه بر اين علم از طريق شاگردان گسترش پيدا مى‌كند و اين نيز نوعى ديگر از نمو است.
در سومين تفاوت مى‌فرمايد: «دست‌پروردگانِ مال، به زوال آن از بين مى‌روند (ولى دست‌پروردگان علوم پايدارند)»؛ (وَ صَنِيعُ الْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِهِ)