#یادداشت_کتاب #گوهر_شب‌چراغ خواستم تصویر کتاب را برای یادداشتم پیدا کنم، پس نوشتم گوهر شب‌چراغ. اما چیزی که برایم آمد، تصویر جلد کتاب نبود... باطن کتاب بود. در توصیف گوهر شب‌چراغ نوشته شده‌بود: این گوهر، روشنایی بخش راه گم‌شدگان در شب است و برخی دیگر، آن را سنگی با خواص جادویی و ماورائی می‌دانند. دیدم این جمله بهترین توصیف برای کتاب گوهر شب‌چراغ و شخصیت حاج شیخ غلام‌رضا یزدی است. سال‌هاست کتاب تندیس پارسایی را به توصیه آقای امینی‌خواه خریده‌ام؛ اما هنوز فرصت خواندنش را پیدا نکرده‌ام. البته قطر کتاب و نثر غیر جذابش هم مزید بر علت بود. تا اینکه دیدم همخوانی کتاب گوهر شب‌چراغ در گروه همخوانی شروع شده است، من هم که کتاب را داشتم، پس معطل نشدم. وقتی مقدمه را خواندم و فهمیدم داستان‌های این کتاب، همان خاطرات کتاب تندیس پارسایی است که نویسنده دستی به سر و گوششان کشیده و با قلمی جذاب و قرار دادن جزئیات داستانی، کشش خوانده شدن را در آن‌ها بیشتر کرده، وقت را تلف نکردم و کتاب را جرعه جرعه سر کشیدم و چه روح‌بخش بود... گوارای وجود همه خوانندگانش! این کتاب را باید خواند. خواند و لذت برد... پی‌نوشت: چقدر طرح جد کتاب را دوست دارم، بیشتر بخاطر فونت و گرافیک حروفِ عنوان کتاب. مدتی است فهمیده‌ام آنقدر که من به بازی با فونت عنوان کتاب و طراحی جذاب با حروف علاقه دارم و این کار باعث می‌شود جذب یک کتاب شوم، تصویر جلد کتاب‌ها جذبم نمی‌کند. این را وقتی فهمیدم که در نمایشگاه مدرسه، باوجود تصویر جلدهای قشنگ‌تر انتشارات پرتقال، من به جلد رمان‌های نوجوان نشر افق بیشتر جذب می‌شدم. @macktubat

#یادداشت_کتاب #خواهر_عروسکی منی که هیچ‌وقت پرتقال‌خوان نبودم، در یک حرکت انتحاری و بخاطر نمایشگاه مدرسه، تصمیم گرفتم روزی یک رمان پرتقال بخوانم تا وقتی با بچه‌ها صحبت می‌کنم، دست پر باشم. حالا چرا روزی یکی؟ این توهم از آن روزی برایم ایجاد شد که رمان "بی‌صدایی" را از ظهر تا شب خواندم. فکر کردم همه‌ی کتاب‌های پرتقال همینجوری است. اما وقتی "چلنجر دیپ" را شروع کردم و دیدم هر شب چند صفحه بیشتر پیش نمی‌رود، فهمیدم همه‌ی کتابهای پرتقال هم، هلو برو تو گلو نیست! "خواهر عروسکی" اما چیزی بین این دو کتاب بود. نه مثل چلنجر دیپ همه چیز روی هوا بود، نه مثل بی‌صدایی جذاب و روان و سریع پیش برو. خواهر عروسکی درباره دختری ۱۴ ساله به نام جینی است. جینی اوتیسم دارد و همین بیماری مشکلاتی برایش ایجاد کرده از جمله اینکه نمی‌تواند به راحتی احساساتش را بیان کند. زاویه دید کتاب اول شخص است یعنی ما کل ماجرا را از زبان و درون ذهن یک بچه اوتیستیک می‌خوانیم. این مدل روایت شیوه جدیدی بود و جذابیت‌های خاص خودش را داشت. مثلا برای یک والد این فایده را دارد که یک بار بالاخره می‌فهمد توی ذهن بچه‌های کوچک چه می‌گذرد. زیرا ذهن جینی ۱۴ ساله بسیار شبیه یک کودک ۴،۵ ساله است. همه بچه‌های ۴،۵ ساله سالم هم معمولا نمی‌توانند دقیقا بفهمند نام احساسی که دارند چیست یا نمی‌توانند وقتی بمباران سوال یا اطلاعات بشوند، بفهمند باید چه جواب بدهند و چیزهایی از این قبیل. به همین دلیل، فارغ از ماجرای داستان، پیشنهاد می‌کنم همه‌ی آدم بزرگ‌ها این کتاب را بخاطر شخصیت‌پردازی‌اش بخوانند. اما ماجرای کتاب چیست؟ جینی مادری دارد به نام گلوریا که معتاد بوده و با جینی بد رفتاری می‌کرده. در سن ۹ سالگیِ جینی، پلیس او را از مادرش می‌گیرد و مادر را دستگیر می‌کند. جینی از آن به بعد تبدیل به فرزندخوانده می‌شود اما ۵ سال است تلاش می‌کند با مادرش ارتباط برقرار کند و بقیه نمی‌گذارند. چرا؟ چون جینی ۵ سال قبل وقتی توسط پلیس از خانه گلوریا برده شد، بچه عروسکش را درون چمدان زیر تخت گذاشت تا کسی او را پیدا نکند. کسی که جینی ادعا می‌کند بچه واقعی است و بقیه فکر می‌کنند عروسک است... کتاب ماجرای جذابی دارد اما بعد از حدود یک سوم داستان که بالاخره خواننده می‌فهمد بچه عروسک عروسک بوده یا بچه واقعی، دچار یاس فلسفی می‌شود که خب بقیه کتاب قرار است چه بگوید؟! ولی کمی که داستان پیش می‌رود، می‌فهمیم این کتاب داستان بچه عروسک نیست بلکه داستان جینی است. اینکه جینی بالاخره پیش خانواده‌ای که او را به فرزندی قبول کرده‌اند می‌ماند یا همراه مادرش می‌رود یا پدر بیولوژیکی‌اش او را پیش خود می‌برد یا ... کشمکش دیگر داستان این است که خانواده جدید جینی، بعد از ۲ سال نگهداری از او، خودشان بچه‌دار شده‌اند و حالا دچار این ترسند که یک بچه اوتیستیک که توسط مادرش سالها دچار آزار می‌شده، به نوزاد آسیبی نرساند! از جایی که مخاطب ماجرای بچه عروسک را رها می‌کند و به سرنوشت جینی علاقه‌مند می‌شود، داستان دوباره روی ریتم تند می‌افتد و کتاب خوب و سریع پیش می‌رود. آیا کتاب برای نوجوان هم مناسب است؟ در واقع داستان موارد متعددی از ناهنجاری‌های اخلاقی دارد که با فرهنگ ما سازگار نیست. مهمترینش همین بی‌پدر بودن بچه‌های داستان است یا حضور دوست (پسر) گلوریا در خانه او که موجب ترس جینی می‌شده، اما این موارد در داستان به شکل خوبی سانسور شده و اشاره‌ها آنقدر گذراست که نوجوان تاثیر بدی نمی‌پذیرد؛ خصوصا که این مدل زندگی مربوط به شخصیت منفی و معتاد داستان است. در نتیجه کتاب برای نوجوان ۱۳،۱۴ سال به بالا قابل استفاده است و مشکل خاصی ندارد. @macktubat

#یادداشت‌_فیلم #باغ_کیانوش شنیده‌اید وقتی کسی زیاد غر می‌زند می‌گویند: اگه راست می‌گی خودت آستین بالا بزن و یه کاری بکن! حالا بالاخره بعد از چند سال یک عده بلند شده‌اند و یک کاری کرده‌اند کارستان! سال‌هاست هروقت گفته‌ شده برای کودک و نوجوان ایرانی، فیلم ایرانی بسازید، گفته‌اند: نمی‌شود! امکانات نیست! و هزار بهانه دیگر! آخرش هم فیلم‌هایشان یا فیلم بزرگسال بوده با بازیگر نوجوان و کودک یا شده فیلم‌هایی که فقط پر از رقص و آوازند و عمو فلانی که مجری محبوبی است می‌آید خودی در آن نشان می‌دهد! البته چند سالی است در زمین انیمیشن کارهای نسبتا خوبی تولید شده، هرچند آن هم نهایتا سالی یکی! ولی در برخی از آن‌ها هم نمادهای خاصی از فرهنگ ایرانی نمی‌بینیم. یعنی اگر آن‌ها را بزنند تولید مالزی یا اندوزی، خیلی نیاز به تغییر خاصی ندارند. خصوصا بعد از اینکه فهمیدم یکی از آن‌ها را با حذف برخی قسمت‌های انیمیشن، کاملا فرهنگ‌زدایی کرده‌ و در سرزمین‌های اشغالی هم اکران کرده‌اند!! در دوره زمانه‌ای که دیگران برای فرزندان ما خوراک‌هایی می‌سازند که ذره به ذره‌اش پر از نماد و نشانه پنهان و آشکار برای جذبشان به فرهنگ سکولار غربی است، ما هنوز در فکر لایت کار کردن و پنهانی کار کردنیم! بگذریم... سالهاست از اکران کلاه قرمزی و خواهران غریب در سینما گذشته و شاید اینها آخرین خاطرات من از دیدن فیلم غیر بزرگسال در سینما بوده‌اند. اما همین‌ها هم یا مخاطبشان خردسال بود یا اقتباس از داستان‌های خارجی! بالاخره بعد از سال‌ها، فیلمسازان ما رفته‌اند سراغ اقتباس از کتاب‌های نوجوان ایرانی (کتاب باغ کیانوش از انتشارات کانون). در نتیجه محصول می‌شود یک فیلمنامه قوی، با فضاسازی و فرهنگ کاملا ایرانی، که هم خشونت و ضد فرهنگ ندارد و هم هیجان به قدر کافی دارد. باغ کیانوش داستان چند نوجوان روستایی است در دوران جنگ که تلاش می‌کنند خلبان هواپیمای عراقیِ سقوط کرده در روستایشان را دستگیر کنند. فیلم از تعلیق و کشش بالایی برخوردار است. در عین اینکه ریتم تند و غیر یکنواختی دارد، به حد کافی فرصت تنفس به مخاطب کم سن و سال می‌دهد تا اتفاقات در ذهنش ته‌نشین شود و دچار گیجی ناشی از انباشت اتفاقات پی‌در‌پی و سریع نشود. همچنین در بخش‌هایی، به زیبایی از جلوه‌های ویژه فانتزی و انیمیشنی استفاده شده که کودکِ درونِ بزرگسالان را هم جذب می‌کند. طنز هم کمابیش در صحنه‌هایی وجود دارد که ممکن است مخاطب را بخنداند. اما طنزها بیشتر کودکانه‌اند. قسمت‌هایی از داستان هم برای دهه شصتی‌ها بیشتر قابل فهم است تا دهه ۸۰ و ۹۰ی ها. بخصوص بحث شوخی‌ها درباره موز. گروه سنی مخاطب +۹ سال انتخاب شده است. این مساله دو دلیل دارد. اول وجود صحنه‌های خشن یا کمی ترسناک مثل چاقو خوردن خلبان عراقی یا درختان با شاخه‌های متحرک در شب، که می‌تواند برای کودکان زیر ۸،۹ سال ترسناک باشد. و دلیل دوم روند و ریتم فیلم است. داستان فیلم در بخش‌هایی خطی نیست و فلش‌بک دارد. خصوصیتی که فیلم را نوجوان‌پسندتر می‌کند. این روال می‌تواند برای کودکان کم سن و سال، فهم ماجرا و دنبال کردن فیلم را سخت کند. البته که در دیالوگ‌ها الفاظی مثل دیوانه و ... هم وجود دارد که برای خردسالان ممکن است بدآموزی شمرده شود. در نهایت اگر کودک دبستان دو یا نوجوان دارید، یا اگر کودک و نوجوان درونتان زنده است، دیدن این فیلم را از دست ندید. @macktubat

#یادداشت_کتاب #آمریکایی این کتاب به خصوص اسم خاصش، همیشه برایم شبیه یک معما بود. بالاخره به همت گروه ری‌را خواندنش را شروع کردم. ماجرای کتاب داستان زندگی یک قاضی آمریکایی است. قاضی پیتر آلتگِلد. کسی که اصالتا آلمانی است و وقتی ۳ ماهه بوده همراه خانواده‌اش به آمریکا مهاجرت می‌کند. داستان با شرح سختی‌های زندگی او از دوران کودکی آغاز می‌شود و کم‌کم پیش می‌رود. در فصل بعدی آلتگلد قاضی شده و در فصل بعد فرماندار. اما اصل ماجرا زمانی شروع می‌شود که او تلاش می‌کند بر خلاف جریان آب شنا کند. ماجراهای کتاب مربوط به نیمه دوم قرن ۱۹ ام است. زمانی که آمریکا تقریبا همه زمین‌ها را از چنگ بومی‌های ساکن این کشور درمی‌آورد و مهاجرین کم‌کم به ساکنین این قاره تبدیل می‌شوند. در همین دوران، شرایط سخت زندگی کارگران، پای سوسیالیسم را به این کشور باز می‌کند و اتحادیه‌ها تلاش می‌کنند با ورود به سیاست، حقوق پایمال‌شده ایشان را زنده کنند. آلتگلد که تا زمان فرمانداری عضو حزب دموکرات است، تحت تاثیر ظلم‌هایی که می‌بیند کم‌کم تغییر رویه می‌دهد و تلاش می‌کند برخلاف روال معمول، که دو حزب آمریکا همیشه نماینده ثروتمندان هستند، این‌بار به دفاع از مظلومین برخیزد. اما تلاش‌های او یکی پس از دیگری شکست می‌خورد تا در نهایت مخاطب متوجه شود جمله یکی از شخصیت‌های کتاب چقدر واقعی است، اینکه حکومت آمریکا اُلیگارشی* است نه دموکراسی! داستان کتاب به زیبایی تلاش‌های انسان‌های آزاده و مستقل را در راه مبارزه با قوانین ظالمانه و حتی امپریالیسم آمریکا به نمایش می‌گزارد. پیشنهاد می‌کنم حتما داستان زندگی این قاضی را بخوانید تا بفهمید در آمریکا هم انسان‌هایی وجود دارند که متوجه وضع ظالمانه می‌شوند و تلاش می‌کنند از راه قانون و اصلاح وضع موجود همه چیز را درست کنند اما ... * «حکومت گروه اندک» یا oligarchie اصطلاحی است که اشاره‌های تحقیرآمیزی دارد؛ معنی آن این است که نه‌تنها حکومت در دست یک گروه کوچک است، بلکه این گروهِ حکمران کوچک و فاسد است و در برابر توده مردم مسئول نیست؛ یا از جهات دیگر مورد بیزاری همگان است @macktubat

#یادداشت_کتاب #دو_امتحان قصدم از خواندن این کتاب با توجه به توضیحاتش این بود که اگر جذاب است، به نوجوانان پیشنهادش کنم تا برای یادگیری احکام به شکل غیر مستقیم و داستانی از آن استفاده کنند. اما کتاب با آن چیزی که فکر می‌کردم خیلی تفاوت داشت. اول اینکه چیز غیر مستقیمی در کار نبود. داستان درواقع دو بخش است، اول ماجراهای دو جوان هم‌اتاقی در دانشگاه که قسمت داستانی و طنز کتاب را تشکیل می‌دهد. بخش دوم قسمت آموزش‌ها است که کاملا مستقیم توسط یکی از این دانشجوها به دیگری یاد داده می‌شود. در آخر هر فصل هم قسمتی به عنوان جزوه احکام دوره‌ی نوجوانی این دانشجو آمده که تقریبا مرور همه این نکات است و حتی سوال و جدول و ... هم دارد. تا اینجای ماجرا حتما برای شما هم مشخص شد که کتاب احتمالا بیشتر به درد کلاس‌های آموزش احکام می‌خورد یا کسی که واقعا دنبال آموختن احکام است و می‌خواهد به جای رساله عملیه از یک کتاب داستانی آن‌ها را بیاموزد! اما وقتی مطالب آموزشی را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم همه نکات، اولیه‌ترین نکات احکامند یعنی تقلید، وضو، نماز، تیمم و غسل. پس اینکه این کتاب برای چه رده سنی مناسب است کاملا به مخاطب شما بستگی دارد. اگر با فرد مذهبی سر و کار دارید که از کودکی این مسائل را می‌آموزد، کتاب به درد کودک ۸ و ۹ ساله می‌خورد (که البته به دلیل شخصیت‌های غیر کودک کتاب شاید زیاد برایش جذابیت نداشته باشد) اما اگر مخاطب این‌ها را در کودکی نیاموخته، به دلیل استفاده از شخصیت‌های بزرگسال، کتاب محدودیت سنی خاصی ندارد. @macktubat

#یادداشت_کتاب #زن‌آقا بیشتر کتاب را به شکل صوتی پای گاز گوش کردم، حین سرخ کردن بادمجان‌های چیپسی. اوایل صدای کم خواننده کتاب که از قضا همان نویسنده هم هست ناراحتم می‌کرد، چون باید از وسط صدای کارتون شبکه پویا و پس‌پس زودپز و جیلیز ویلیز روغن توی ماهیتابه، به زور می‌فهمیدم چه می‌گوید. اما نیمه دوم کتاب، دیگر صداهای محیطی را نمی‌شنیدم و کلمات مستقیم وسط مغزم حک می‌شد. شاید قرار گرفتن پای گاز که صحنه توصیف شده بسیاری از پس‌زمینه‌های داخل کتاب بود هم بی‌تاثیر نبود! زن‌آقا روایت یک زن است از یک ماه سفر تبلیغی همراه با همسر روحانی‌اش، به یکی از روستاهای جنوب. تا اینجایش برایم خیلی چیز خاصی نبود. درست است تجربه این‌جور سفرها را ندارم ولی رفت و آمد به روستاها، توانایی خیال‌کردن چنین شرایطی را برایم آسان کرده بود. اما از وسط کتاب به بعد و بخصوص قسمت‌های انتهایی کتاب بهم نشان داد چه چیز این سفر تبلیغی خاص بوده که باعث شده ایده نوشتنش به ذهن تجربه‌کننده آن برسد. پایان متفاوت سفر، برخلاف پایان‌های گل و بلبلی محتمل، باعث شد بااینکه از اول قصدش را نداشتم، برای کتاب یادداشت بنویسم، و آن را به دیگران پیشنهاد کنم. @macktubat