▪️ملاحظاتی پیرامون مسجدسازی و مسجدداری (بخش دوم) مسجد محله‌ساز دارای کدام خصوصیات معماری است؟ در یک محله، برای مدیریت هر چه بهتر نیاز به دو نوع نهاد داریم: اول، نهاد تصمیم‌ساز و ناظر بر قوانین محلی و #پیشران و دوم، تشکل‌ها، اجتماعات و #پیشروان محلی. جایگاه مسجد در یک محله از نوع اول است، یعنی مسجد نهادی است که محور بی‌بدیل محله به عنوان نهاد تصمیم‌ساز و پیشران محلی است. مسجد مطلوب اسلامی-ایرانی مسجدی است که تاثیرات مسجد النبی و مسجد کوفه را در حد یک محله داشته باشد، لذا بدیهی است که مسجد محله‌ساز به هر نمازخانه‌ای اطلاق نشود. پس یک مسجد نیازی به تأسیسات زائد بر ضروریات مسجدیه ندارد و خیلی از تأسیسات غیر ضروری که به تدریج پدید آمده است باید به مقر اصلی خودش در یکی از اضلاع میدان محله برگردد، یعنی اگر نهادی علمی و آموزشی است به ضلع شرقی، اگر نهاد اداری و اجتماعی است به ضلع غربی و اگر نهاد اقتصادی و تجاری است به ضلع شمالی، یعنی بازار محله برمیگردد و مسجد محله از هر نوع نهاد و تشکلی خالی میشود، مگر دفتر کار امام که همان دارالامامه است. با حاکم شدن چنین الگویی، حالت قدسی و آرام مسجد حفظ میشود، مثل حسینیه جماران و حسینیه امام خمینی که ضمن ولایت بر امارات تقنینی و اجرائی و قضائی کشور، سادگی و قداست خود را حفظ کرده و مراکز اقتصادی و تجاری ندارند. مگر نهادهایی برای اداره بیت رهبری (همان دارالامامه) که امر علی حده و جداگانه است. به هر حال باید گفت که مرکز امامت که مسجد است، بسیار ساده، خلوت و آرام است و دستگاه اداری نیست، بلکه شاکله‌ای با محوریت روحانیت و معنویت دارد که باید حفظ شود. البته باید دارای وسعت لازم، زیبایی، خرمی، جمال و جلال توأمان، ظرافت و عظمت همزمان و زیبایی و شکوه باشد و ایضاً فاصله مناسب با مساجد دیگر داشته باشد؛ فاصله‌ای معین و سازمانی، مطابق رده و کد مسجد، دارای صحن و سرا و شبستان و رواق و حیاط و ایوان‌های چهارگانه باشد. مساجد هر رده باید شکلی یکسان داشته باشند و با مطالعه فقهی و تاریخی بر اساس الگوی استنباط شده و اجتهادشده بنا شوند، نه بر اساس سلیقه و زیبایی‌شناسی بی‌مبنای مهندسان و معماران جدید. البته ویژگی‌های اقلیمی و سنت‌های معماری هر سرزمینی به جهت حفظ هویت ملی باید حفظ شود، برای مثال ساخت مسجدی به سبک مساجد عثمانی در زاهدان یا ساخت مناره‌هایی به سبک معماری حجاز و عربستان در قم زیبنده نیست و برای فرهنگ ملی نقش مخرب و آسیب‌زا دارد. نباید نسبت به عرف و فرهنگ و اقتضاء زمان و مکان افراط و تفریط کرد. نباید یکسره تسلیم فرهنگ ها شد و نباید فرهنگ‌ها و عرف‌های گوناگون که بخشی از آنها میتواند به عنوان سیره متشرعه حتی مبنای شرعی هم پیدا کند را نادیده گرفت. برای تحقق اسلام ناب باید تا میتوان از مسجد پیرایه‌زدایی کرد و مسجدی که معصوم میخواهد و به آن رضایت میدهد ساخت. باید از خود بپرسیم اگر معصوم هم اکنون ظاهر و قاهر و حاکم شود، چه مسجدی می‌سازد؟ تا چه حد عرف معماری و زیبایی‌شناسی اقوام و سرزمین‌های مختلف را محترم می‌شمرد و تا چه حد در آنها تغییر ایجاد میکند؟ آیا معصوم همه بناها و ساخت و سازها را تأیید می کند؟ #مسجد #معماری #معماری_مسجد #ابعاد_مدیریت_مسجد @madineyefazele