مجید دهقان
📚زاویه دید در روایتهای زنانه قرآن ⬆️روایت بالا از زاویه دید کیست؟ وارث بره دریده شده، بره طرفدار گ
🗒زاویه دید در سوره تحریم(۱)
برای تمرین زاویه دید در داستانهای زنان میشود داستانی را که خلیفه دوم درباره آیات ابتدایی سوره تحریم نقل می کند را مرور کرد.
در این داستان جمله ای وجود دارد که برای فرهنگ جنسیتی زمان نزول مهم است: "ما مردم قريش تا در مكه بوديم بر زنان خويش مسلط بوديم، آمديم به اين شهر و از بخت بد، زنان اين شهر بر مردانشان تسلط داشتند."
از زاویه دید او چرا این جمله گفته می شود؟ و چرا در داستان دو بار بر آن تاکید می کند؟
با توجه به این که این آیات از زاویه دید دیگری هم تفسیر شده است با مقایسه این دو بهتر میتوان ارتباط اجزاء داستان خلیفه دوم را فهمید.
متن داستان را با ترجمه شهید مطهری در لینک زیر بخوانید:
https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/80251/2
@majiddehghan
📝زاویه دید در سوره تحریم(۲)
فراز "صغت قلوبکما" و دیگر فرازهای آیات سوره تحریم برای فروکاستن از جایگاه حفصه و عایشه کافی بوده است. روایتهای متعددی که در سبب نزول آیه وارد شده است اکثرا تلاش دارد ذهن مخاطب را از این امر دور نگه دارد.
در داستان بالا خلیفه دوم ماجرای آیات را به مساله خصوصی زن و شوهری تقلیل میدهد و برای این که حفصه نیز مقصر شناخته نشود مشکل برعهده زنان مدینه گذاشته میشود که اخلاقشان به زنان پیامبر سرایت کرده.
پس در واقع این جمله که بر خلاف قریش، زنان مدینه بر مردانشان برتری داشتند، زمینهساز باورپذیری داستانی است که عمر نقل میکند نه گزارشی تاریخی از فرهنگ جنسیتی زمان پیامبر.
از زاویه دید او دو همسر بخشودنیاند و مقصر اصلی اخلاق زنان مدینه است.
شاید برجسته کردن برتری زنان مدینه بر شوهران نیز خود در راستای پروژه برتری قریش بر انصار باشد.
@majiddehghan
مجید دهقان
📝زاویه دید در سوره تحریم(۲) فراز "صغت قلوبکما" و دیگر فرازهای آیات سوره تحریم برای فروکاستن از جایگ
❓اشکال یکی از اعضای محترم کانال:
حتی اگر داستان مذکور جعلی باشد باز هم فرازی که شما تاکید کردید درباره تفاوت روابط همسران در مکه و مدینه معتبر است چرا که جاعل همه چیز را جعل نمی کند وگرنه کذب آن روشن و باور پذیر نخواهد بود..
#زاویهدید
@majiddehghan
مجید دهقان
❓اشکال یکی از اعضای محترم کانال: حتی اگر داستان مذکور جعلی باشد باز هم فرازی که شما تاکید کردید درب
✅ پاسخ بنده:
بنده نیز قبلا بر این باور بودم، ولی به نظرم ناشی از این بود که پیچیدگی سازوکار تولید متن را درک نکرده بودم. متنهای انسانی محصول روابط انسانی است و مانند آن پیچیده.
در مثال گرگ و بره وقتی گرگ برچسب غیرمنطقی به بره معترض میزند حتما منشأیی دارد ولی منشأش غیرمنطقی بودن نیست، اعتراض است و این گرگ است که آن را گونه دیگری تفسیر میکند.
در این داستان نیز حتما خلیفه دوم تفاوتی را درک کرده است ولی لزوماً همان چیزی نیست که با آن زنان انصار را برچسب زنی میکند. شاید رفتار محترمانه مردان انصاری با همسرانشان بوده که عمر آن را تسلط زنان بر مردان مینامد. وقتی برای کسی حق محدودی قائل باشیم تجاوز از آن حق میشود پا از گلیم دراز کردن، در صورتی که شاید اعمال حق بدیهی او باشد.
#زاویهدید
@majiddehghan
مجید دهقان
✅ پاسخ بنده: بنده نیز قبلا بر این باور بودم، ولی به نظرم ناشی از این بود که پیچیدگی سازوکار تولید
❓استاد بزرگوارم چنین فرمودهاند:
"بی صبرانه منتظرم ببینم بحث زاویه دید سر از منظر گرایی در می اورد یا نه."
✅ به نظر میرسد تفاوت زاویه دید با منظرگرایی این باشد که اولی ابزاری در روش هرمنوتیکی است و دومی نظریهای معرفتشناسی.
ممکن است در معرفتشناسی تاثیری برای فاعل شناسا در معرفت نبینم ولی وقتی میخواهم متن را فهم کنم گزارهها را با توجه به زاویه دید گوینده تفسیر کنم چون معتقدم افراد واقعیت را برساخت میکنند.
این که افراد واقعیت را برساخت میکنند مستلزم این نیست که واقعیت را همان برساختهها بدانیم.
#زاویهدید
@majiddehghan
📌چند وقتی است که برخی از فایلهای قدیمیتر کانال از سرور ایتا حذف شده است. برای ایتا طبیعی است و برای ما غیرطبیعی. با هشتگ #فایلهایقدیمی دوباره آنها را بارگزاری میکنم.
@majiddehghan
May 11
The_Phenomenological_Approach_in_Islamic.pdf
1.82M
⬆️مقاله " رویکرد پدیدارشناسی در مطالعات اسلامی" اثر مجیب الرحمن البنجاری ۲۰۰۱م، گزارشی مفید با جزییات دقیقی از این حوزه ارائه می دهد.
#فایلقدیمی
#روشپژوهش
@majiddehghan
📝امام معصوم و رفع سوء برداشت از روایات نبوی
💠یکی از شوون ائمه اطهار سلاماللهعلیهم تصحیح برداشت اشتباه مردم از روایات پیامبر صلیاللهوعلیهوآله بوده است که نمونههای زیادی در روایات دارد.
به عنوان مثال اهل سنت از روایت نبوی"أنت و مالك لأبيك" استنباط کرده اند که پدر حق تصرف در اموال فرزند را دارد. در حالی که امام معصوم در صحیحهای نشان میدهد که فرمایش حضرت نه در مقام بیان حکمی فقهی بلکه در مقام موعظه فرزندی است که از پدرش شکایت کرده است و حضرت سعی دارد با این بیان او را از پیگیری ماجرا منصرف سازد.
🔅روایت:
الحسين بن أبي العلاء قال «قلت لأبي عبد اللّٰه (عليه السلام): ما يحل للرجل من مال ولده؟ قال: قوته بغير سرف إذا اضطر إليه، قال فقلت له: فقول رسول اللّٰه (صلّى اللّٰه عليه و آله و سلم) للرجل الذي أتاه فقدّم أباه فقال له: أنت و مالك لأبيك؟ فقال: إنما جاء بأبيه إلى النبي (صلّى اللّٰه عليه و آله) فقال: يا رسول اللّٰه هذا أبي و قد ظلمني ميراثي عن أُمي، فأخبره الأب أنه قد أنفقه عليه و على نفسه و قال: أنت و مالك لأبيك، و لم يكن عند الرجل شيء أو كان رسول اللّٰه (صلّى اللّٰه عليه و آله) يحبس الأب للابن» وسائل، 17، 265
@majiddehghan
📝الغریق یتشبث بکل حشیش: زاویه دید در توصیف
این ضرب المثل برای تلاش بیهوده به کار میرود چنانچه غریق به خیال نجات به هر علف هرزهای دست میآویزد. امّا مگر غریق چاره دیگری هم داشت؟! زاویه دید در این کاربرد ضربالمثل از موقعیت کسی است که بیرون از سیل به انسانِ گرفتار در سیل نگاه میکند و تعهدی برای نجات او نیز ندارد، تماشاگری بیتعهد. اما اگر زاویه دید از خود غریق باشد یا از تماشاگر متعهد چگونه توصیف متفاوت میشود؟
💬تماشاگر متعهد: "متاسفانه یکی از هموطنان بر اثر سیل جان خود را از دست داد."
فعل این تماشاگر همیشه ماضی است چون در زمان حال روایت نمی کند، کمک می کند. هویت او را به غریق بودن تقلیل نمیدهد و هموطن بودن او را میبیند. امتیازی برای سیل قائل نمی شود(نمی گوید سیل جانش را گرفت)
💬غریق(زمان غرق شدن): "کمک!" (او تمام تلاشش برای حفظ جان خود است توصیف نمیکند)
💬غریق(در صورت نجات): " به هر چیزی چنگ زدم تا از غرق شدن نجات پیدا کنم"
"چنگ زدم" فعل قویتری است تا آویخته شدن(تشبث) و "نجات" رابطه انسانی را در آن رویداد توصیف میکند.
#زاویهدید
@majiddehghan