✔️#آیت_الله_ایازی در گفتگو با انصاف نیوز بیان کرد :🔻
⚡️مراجع باید بیشتر از این فعال میبودند
⚡️ انتقاد علما در مورد احکام اعدام نابهجا، اثر گذاشت
🔰انصاف نیوز: مراجع و اساسا روحانیون در بزنگاههای سیاسی همواره مورد توجه قرار گرفتهاند؛ چه آن زمان که دین وارد سیاست و حکومت شد و چه پیش از آن. در 1401 هم واکنشها و رفتارهای مختلفی نسبت به موضعگیریهای مراجع و یا روحانیون وجود داشت. 1401 بعضی از روحانیون در مورد نوع مواجهه با معترضین موضعگیری کردند، در خیابان عمامهی بعضی از روحانیون را از سرشان پرت کردند، بعضیها را تحسین کردند و بعضیها هم مورد سرزنش و یا حتی حمله قرار گرفتند. این اواخر هم چند مورد سوءقصد در چند شهر اتفاق افتاد.
همهی این اتفاقات نشاندهندهی این است که عملکرد مراجع و روحانیون در بزنگاههایی مثل 1401 برای مردم مورد توجه و نظارت است. برای باز کردن این مسئله انصاف نیوز با سید محمدعلی ایازی، مجتهد، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و استاد دانشگاه، مصاحبهای داشته است که در ادامه میخوانید.
📍انصاف نیوز: برداشت شما از موضعگیریهای مراجع و علما در سال 1401 نسبت به اعتراضات یا تحولات اقتصادی، سیاسی و دیپلماسی چیست؟
🔸من یک بحث کلی عرض کنم؛ امروز در قم هیچکدام از مراجع را نمیشناسم که نسبت به وضع موجود کشور راضی باشند و یا حرفی و سخنی نداشته باشند. خصوصا در دو موضوع همه متفقالقول هستند، یکی اینکه مدیریت کشور ناکارآمد و معلول است و دوم اینکه وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور به شدت بحرانی و دچار فلاکت است. صحبتهای مراجع در سال 1401 -حتی آنهایی که وابسته به قدرت بودند هم- در این حوزهها در نقد گرانی و تورم بود و شکایت داشتند. بعضی از مراجع هم مثل آیتالله علوی بروجردی یا آیتالله بیات زنجانی رسما اعتراض به وضعیت اتفاقات اخیر کردند، به ویژه در خصوص شیوهی برخورد با معترضینی که به خیابان آمده بودند با این مضمون که اعتراض در قانون اساسی ما آمده است و اینکه این شیوهی برخورد با شخص معترض نیست. معترض حقش نیست که کشته شود، آسیب ببیند یا احکام سنگین زندان بگیرد.
اما پاسخ سوال شما، ببینید مراجع ما دو دسته هستند یک دسته از مراجع، مراجع سنتی هستند؛ اینها هم قبل از انقلاب خیلی سخنرانی و موضعی نداشتند و هم در این چهل سال جز در موارد استثنایی موضع سیاسی نگرفتهاند. سبکشان همین است؛ میگویند مردم باید خودشان حرفشان را بزنند؛ اعتراض کنند و حقشان را بگیرند. اینها حتی استدلالشان هم همین است که آن مراجعی که در بزنگاهها موضع گرفتهاند نتیجهی مثبتی نداده است.
اما گروه دوم از مراجع و علمای متشخص که در بطن اتفاقات هستند و به وضعیت مردم هم توجه دارند؛ اینها کسانی هستند که در این مدت هم انتقاد کردهاند و بیانیه و سخنرانی و موضعگیری آنان هم خیلی جدی و صریح بوده است.
نکتهی دیگری که باید بگویم این است که به نظر خود من، مراجع باید بیشتر از این فعال میبودند. مردم توقع داشتند و بارها و بارها به ما اعتراض میکردند که چرا مراجع هیچ حرفی نمیزنند؟! ما حرف میزدیم و انتقاد میکردیم؛ ولی میگفتند که خوب چرا مراجع حرفی نمیزنند؟! مصداق اکمل (کاملتر) امر به معروف و نهی از منکر میتواند همین نقد حکومت باشد که به حاکمیت گوشزد کند این شیوهی برخورد با مردم معترض درست نیست!
📍انصاف نیوز: همانطور که دیدیم و شما هم تصدیق کردید گروهی امر به معروف و نهی از منکر را انجام دادهاند. گروهی که این کار را انجام ندادهاند چه استدلالی داشتهاند؟ یا آن گروهی که تصور میکنند اصلا نباید در امر سیاسی دخالت کنند چه توجیه دینی یا مذهبیای دارند؟ توضیحی در این مورد دارید؟
🔸آنها استدلالشان این است که امر به معروف و نهی از منکر دایر مدار تاثیر است. از آنجا که بارها به صورت خصوصی یا عمومی گفتهایم و دیدهایم که اثری نداشته است، پس دیگر جایی برای حرف زدن و انتقاد کردن باقی نمیماند.
📍انصاف نیوز: یعنی این استدلال یک مرجع تقلید را از وظیفه ساقط میکند؟
🔸خیر من این استدلال را قبول ندارم. اولا به نظر من اینکه میگویند «تاثیر ندارد» اتفاقا تاثیر دارد. همین که مردم بدانند آنان مخالف این رفتارها به نام دین هستند اثر مهمی دارد. ولی به هر حال استدلالشان همین است که قبلا گفتهاند؛ تاثیر نداشته است و دیگر چرا بگوییم؟! اما گروه دیگر مراجع تقلید بر این باور بودند و هستند که اعتراضشان موثر واقع میشود. همانطورکه انتقاد علما و مراجع در مورد احکام اعدام نابهجایی که صادر میکردند اثر گذاشت.
🆔@majmaqomh
#باز_نشر
⚡️بدون انتخاب مردم مسأله عدالت تحقق پیدا نمی کند.
✔️سمینار علمی «عدالت اجتماعی از منظر امام خمینی»🔻
🎙#آیت_الله_ایازی
🔹ما در حوزه عدالت اجتماعی در طول زمان ممکن است مسائلی را داشته باشیم که در طول زمان های مختلف تغییر کرده باشند. مثلا فرض کنید در زمان پیامبر در ماجرای عقبه ثانیه، وقتی آنها خدمت پیامبر رسیدند و از ایشان درخواست کردند تا ایشان به مدینه بروند، پیامبر فرمودند من وقتی می آیم که شما بیعت کنید.
🔹بیعت این بود که آنها دست خود را دراز کرده و رضایت مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان فراهم باشد. اما در آن مقطع تنها روسای قبایل بیعت کردند. امروز دیگر بیعت روسای قبایل نمی تواند به معنای عدالت باشد بلکه آحاد اشخاص می تواند زمینه عدالت را فراهم کنند. به تعبیر امروز، انتخابات و آحاد مردم هستند که این عدالت را برای حاکم تعیین می کنند.
🔹بدون انتخاب مردم مسأله عدالت تحقق پیدا نمی کند، به دلیل اینکه مفهوم عدالت مفهومی است که در طول زمان می تواند تحقق پیدا کند. مرحوم امام در این زمینه یکی در بحث منشور روحانیت این تعبیر را داشتند و همچنین نامه ای هم خطاب به شورای نگهبان دارند.
🔹در آن نامه که مربوط به منشور روحانیت است، می گویند زمان و مکان دو عنصر تعیین کننده در اجتهاد است. مسأله ای که در قدیم دارای حکمی بوده است، به ظاهر ممکن است همان مسأله در روابط حاکم بر سیاست، اجتماع و اقتصاد یک نظام، حکمی جدید پیدا کند. یعنی ممکن است مسأله ای در گذشته در زمره عدالت بوده ولی امروز دیگر چنین نباشد. یا مسأله ای که در گذشته عادی بوده، امروز دیگر چنین نباشد. به عنوان مثال امروز می گویند اگر می خواهید انتخابات برگزار کنید، باید انتخابات شفاف و با حضور تمام طرف های ذینفع باشد تا زمینه غیرش به وجود نیاید.
🔸امام می فرمود سیره عقلاء امر اعتبار ذاتی دارد
🔹با شناخت دقیق روابط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی همان موضوع سابق که به ظاهر فرقی نکرده است، موضوع جدیدی شده است. بسیاری از مفاهیم فقهی در فقه ما وجود دارند که دچار تغییر مناسبات شده اند. همچنین بسیاری از مسائل بودند که سابقا در عرف جامعه، خلاف عدالت یا قبیح تلقی نمی شدند. برای نمونه، در سی الی چهل سال گذشته، تنبیه کردن دانش آموز در مدارس امری قبیح نبود و حتی عادی تلقی می شد اما امروز اگر در مدرسه ای این کار تحقق پیدا کند، عقلا آن را تقبیح می کنند و خلاف عدالت می دانند. به این دلیل که شرایط، مفهوم عدالت را به این شکل دگرگون کرده است.
🔹مرحوم آیت الله شیخ محمدحسین اصفهانی در جلد دوم و سوم حاشیه ای بر الکفایه، مسأله ای را درباره «حُسن قبح» مطرح می کنند. اینکه حُسن قبح عقلی، امری اعتباری است. بدین معنا که دایرمدار اعتبار عقلا است و در طول زمان تغییر پیدا می کند. یک چیز ممکن است در گذشته قبیح نبوده و بعد قبیح شده است. یا چیزی که در گذشته حَسن نبوده، اما امروز حَسن شده است.
🔹 ممکن است چیزی در گذشته حَسن بوده و امروز احسن شده باشد. یا چیزی که در گذشته قبیح بوده و امروز حَسن شده باشد. اعتبارات عقلا که بر اساس آراء مشروعه است، در اینجا مهم است. در این جهت مرحوم امام، در بحث انوار الهدایه خودشان در حاشیه بر الکفایه، از این نکته استفاده می کنند که سیره عقلاء امر اعتبار ذاتی دارد. اگر عقلا امروز در جهان می گویند حقوق بشر، این موضوع حجیت دارد و نیازی نیست ببینیم که آیا این مقوله در زمان پیامبر و ائمه بوده است یا خیر.
🔸سمینار علمی «عدالت اجتماعی از منظر امام خمینی(س)» چهارشنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۰ پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی
@majmaqomh