#باز_نشر ⚡️بدون انتخاب مردم مسأله عدالت تحقق پیدا نمی کند. ✔️سمینار علمی «عدالت اجتماعی از منظر امام خمینی»🔻 🎙#آیت_الله_ایازی 🔹ما در حوزه عدالت اجتماعی در طول زمان ممکن است مسائلی را داشته باشیم که در طول زمان های مختلف تغییر کرده باشند. مثلا فرض کنید در زمان پیامبر در ماجرای عقبه ثانیه، وقتی آنها خدمت پیامبر رسیدند و از ایشان درخواست کردند تا ایشان به مدینه بروند، پیامبر فرمودند من وقتی می آیم که شما بیعت کنید. 🔹بیعت این بود که آنها دست خود را دراز کرده و رضایت مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان فراهم باشد. اما در آن مقطع تنها روسای قبایل بیعت کردند. امروز دیگر بیعت روسای قبایل نمی تواند به معنای عدالت باشد بلکه آحاد اشخاص می تواند زمینه عدالت را فراهم کنند. به تعبیر امروز، انتخابات و آحاد مردم هستند که این عدالت را برای حاکم تعیین می کنند. 🔹بدون انتخاب مردم مسأله عدالت تحقق پیدا نمی کند، به دلیل اینکه مفهوم عدالت مفهومی است که در طول زمان می تواند تحقق پیدا کند. مرحوم امام در این زمینه یکی در بحث منشور روحانیت این تعبیر را داشتند و همچنین نامه ای هم خطاب به شورای نگهبان دارند. 🔹در آن نامه که مربوط به منشور روحانیت است، می گویند زمان و مکان دو عنصر تعیین کننده در اجتهاد است. مسأله ای که در قدیم دارای حکمی بوده است، به ظاهر ممکن است همان مسأله در روابط حاکم بر سیاست، اجتماع و اقتصاد یک نظام، حکمی جدید پیدا کند. یعنی ممکن است مسأله ای در گذشته در زمره عدالت بوده ولی امروز دیگر چنین نباشد. یا مسأله ای که در گذشته عادی بوده، امروز دیگر چنین نباشد. به عنوان مثال امروز می گویند اگر می خواهید انتخابات برگزار کنید، باید انتخابات شفاف و با حضور تمام طرف های ذینفع باشد تا زمینه غیرش به وجود نیاید.   🔸امام می فرمود سیره عقلاء امر اعتبار ذاتی دارد 🔹با شناخت دقیق روابط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی همان موضوع سابق که به ظاهر فرقی نکرده است، موضوع جدیدی شده است. بسیاری از مفاهیم فقهی در فقه ما وجود دارند که دچار تغییر مناسبات شده اند. همچنین بسیاری از مسائل بودند که سابقا در عرف جامعه، خلاف عدالت یا قبیح تلقی نمی شدند. برای نمونه، در سی الی چهل سال گذشته، تنبیه کردن دانش آموز در مدارس امری قبیح نبود و حتی عادی تلقی می شد اما امروز اگر در مدرسه ای این کار تحقق پیدا کند، عقلا آن را تقبیح می کنند و خلاف عدالت می دانند. به این دلیل که شرایط، مفهوم عدالت را به این شکل دگرگون کرده است. 🔹مرحوم آیت الله شیخ محمدحسین اصفهانی در جلد دوم و سوم حاشیه ای بر الکفایه، مسأله ای را درباره «حُسن قبح» مطرح می کنند. اینکه حُسن قبح عقلی، امری اعتباری است. بدین معنا که دایرمدار اعتبار عقلا است و در طول زمان تغییر پیدا می کند. یک چیز ممکن است در گذشته قبیح نبوده و بعد قبیح شده است. یا چیزی که در گذشته حَسن نبوده، اما امروز حَسن شده است. 🔹 ممکن است چیزی در گذشته حَسن بوده و امروز احسن شده باشد. یا چیزی که در گذشته قبیح بوده و امروز حَسن شده باشد. اعتبارات عقلا که بر اساس آراء مشروعه است، در اینجا مهم است. در این جهت مرحوم امام، در بحث انوار الهدایه خودشان در حاشیه بر الکفایه، از این نکته استفاده می کنند که سیره عقلاء امر اعتبار ذاتی دارد. اگر عقلا امروز در جهان می گویند حقوق بشر، این موضوع حجیت دارد و نیازی نیست ببینیم که آیا این مقوله در زمان پیامبر و ائمه بوده است یا خیر.  🔸سمینار علمی «عدالت اجتماعی از منظر امام خمینی(س)» چهارشنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۰ پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی @majmaqomh