✅ #منابع_لغوی اجتهاد:
🔶 کتب لغوی لازم برای فرایند #استنباط و #اجتهاد را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد.
1⃣ دسته اول: کتبی که تنها به معنای لغت پرداخته‌اند و به جایگاه استعمال واژه نظر نداشته‌اند. از جمله این کتب می‌توان از:
#العین خلیل بن #احمد،
#صحاح اللغة #جوهری،
#لسان العرب إبن #منظور،
#مصباح المنیر#فیّومی و
#قاموس المحیط #فیروزآبادی
نام برد.
2⃣ دسته دوم: کتبی که لغت را با توجه به کاربردش در قرآن و حدیث معنا کرده‌اند. مشهورترین کتاب در لغات قرآن #مفردات #راغب اصفهانی است.
مهمترین کتب در لغت روایات نیز #النهایةابن #اثیر و
#مجمع البحرین #طریحی می‌باشد.
3⃣ دسته سوم: کتبی که ریشه و معنای اصلی لغت را در عصر صدور، به دقت مشخص کرده‌اند. که
#مقاییس اللغة #ابن #فارس و همچنین #أساس البلاغة # زمخشری از این دسته‌اند.
🔶 فقها، معمولا به این کتب لغت مراجعه می‌کنند. به طور مثال شیخ اعظم #انصاری در #مکاسب محرمه، هنگامی که به قول لغوی مراجعه می‌کند، معمولا قولِ به #قاموس المحیط، #المصباح المنیر، #الصحاح و #النهایه مراجعه کرده و از آنها نام می‌برد.
🔶 البته برخی در لغت قرآن، کتاب «#مفردات» را قبول ندارد و می‌گویند راغب اصفهانی در آن اجتهادات زیادی کرده و نظرات شخصی خودش را اعمال کرده است.
دو کتاب اصلی لغت در احادیث، که به نوعی می‌توان آن را با قرآن مشترک نیز دانست، #النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، تألیف إبن الاثیر(م606) است که از اهل سنت می‌باشد، و #مجمع البحرین، تألیف فخرالدین #طریحی(م1085) که شیعه است، هستند. این دو کتاب، از منابع اصلی رجوع #فقها به #لغت حدیث می‌باشد.
اگر #فقیه بخواهد اصل و ریشۀ اصلی لغات را در زمان صدور بررسی کند، معمولا از دو کتاب
#معجم مقاييس اللغة تألیف ابن فارس
و #اساس البلاغة، تألیف ابوالقاسم محمود بن عمر زمشخری
مراجعه می‌کند. البته کتاب اول از اهمیت بیشتری برخوردار است.
این #کتب، عمدۀ کتاب‌های #لغت
مورد استفاده در #اجتهاد است که ممکن است، برخی بر روی تعدادی از آنها را تاکید کنند.
〰〰⚜〰〰📚📚📚📚
⏮ برگرفته از درس #فلسفه_فقه و #روش_شناسی اجتهاد
🔶 آیت‌الله ملک زاده
#مهمترین_منابع_فقه _شیعه_امامی
مهمترین آثار فقهی شیعیان امامی (دوازده امامی) به ترتیب تاریخ دورۀ حیات مؤلفان در این جا _فهرست شده اند.
👇👇👇👇👇
1. #شیخ_صدوق؛ ابن بابِوَیه، محمدبن علی (311-381)، _المُقنِع،
قم، موسسه الامام الهادی، 1415ق؛
2. همو، _الهدایة، قم، موسسه الامام الهادی، 1418ق؛
3. #شیخ_مفید، محمد بن محمد (336-413)،
#المُقنِعَة، قم، موسسه النشر الاسلامی،1410ق؛
شرح 10 جلدی این کتاب: شیخ محمد حسن #طوسی (460) #تَهذیبُ الاَحکام، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق، 1417ق؛
4. #علم الهدی، معروف به شریف مرتضی، علی بن حسین (355-436)،
#الِانتصار، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1415ق؛
5. ابوصلاح #حلبی، تقی بن نجم (374-447)،
#الکافی فی الفقه، تحقیق رضا استادی، قم، مؤسسۀ بوستان کتاب، 1387؛
6. #طوسی، محمد بن حسن (385-460)،
#النِهایة فی مُجَرّدِ الفقه و الفتوی، بیروت، دارالکتب العربیة، 1400ق؛
7. همو، #المَبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح و تعلیق محمدتقی کشفی، تهران، مکتبة المرتضویة، 1387ق؛
8. همو، #الخلاف، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1407-1417ق؛
9. #سَلّار دِیلمی، حمزة بن عبدالعزیز (؟-463)،
#المراسم العَلَویة فی الاحکام النَّبَویة، تحقیق محسن حسینی امینی، قم، مجمع العالمی لاهل البیت، 1414ق؛
10. ابن #بَرّاج، عبدالعزیز بن نِحریر (400-481)، #المُهذَّب، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1406ق؛
11. ابن زهره #حلبی، حمزة بن علی (511-585)، #غُنیَةُ النُزوع الی عِلمَیِ الاصول و الفروع، تحقیق ابراهیم البهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق، 1417ق؛
12. #ابن ادریس، محمد بن احمد (543-598)، #السَّرائر الحاوی لِتَحریرِ الفتاوی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1428ق؛
13. #محقق حِلّی، جعفر بن حسن (602-676)، #شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، با تعلیقات سیدصادق شیرازی، تهران، استقلال، 1379؛
این کتاب از متون پایه در فقه امامیه است. شرح های این کتاب:
– #شهید ثانی، زین الدین علی (911-966)، #مَسالک الأَفهام الی تَنقیح شرائع الاسلام، 15 جلد، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، 1413ق؛
– #موسوی عاملی، محمد بن علی (942-1009)، #مَدارکُ الاَحکام فی شرح شرائع الاسلام، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، [بی تا]؛
– #نجفی، محمدحسن بن باقر (1200-1266)، #جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م؛
14. #محقق حِلّی، جعفر بن حسن (602-676)، #المختصر النافع فی فقه الامامیه، تهران، مؤسسة البعثة، 1410ق؛
برخی از شرح های این کتاب:
– خود مؤلف، #المعتبر فی شرح المختصر، قم، موسسه سیدالشهداء، 1364ش؛
– #آبی، حسن بن ابی طالب (؟-690)، #کشف الرُّموز فی شرح المختصر النافع، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1408ق؛
– #فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (؟-826)، #التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، تحقیق عبداللطیف حسینی کوه کمره ای، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، 1404ق؛
– #ابن فهد حِلّی، احمد بن محمد (757-841)، #المُهَذَّبُ البارع فی شرح المُختصر النافع، تحقیق مجتبی عراقی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1407ق؛
– #طباطبائی، علی بن محمدعلی (1161-1231)، #ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، قم، مؤسسة آل البیت، 1404ق؛
– #موسوی خوانساری، احمد (1270-1363)، #جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق، 1355ش؛
15. #حِلّی، یحیی بن سعید (601-690)، #الجامع للشرائع، تحقیق و تخریج جمع من فضلاء، [قم،] مؤسسة سیدالشهداء العلمیة، 1405ق؛
16. #علاّمه حِلّی، حسن بن یوسف (648-726)، #قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، مؤسسة نشر الاسلامی، 1413ق؛
این کتاب چندین شرح دارد، از جمله:
– #فخرالمحققین، محمد بن حسن (682-771)، #ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، قم، المطبعة العلمیة، 1387ق؛
– #محقق کَرَکی، علی بن حسین (868-940)، #جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1408ق؛
– #فاضل هندی، محمد بن حسن (1062-1137)، #کشفُ اللِّثام عَن قواعِدِ الاَحکام، قم، مؤسسة نشر الاسلامی، 1423ق؛
– #حسینی عاملی، جواد بن محمد (1160-1226)، #مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، تحقیق محمدباقر خالصی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1419ق؛
17. همو، #مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، 9 جلد، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1412ق؛
18. همو، #منتهی المَطلب فی تحقیق المَذهب، مشهد، مجمع البُحوث الاسلامیة، 1412ق؛
19. همو، #تذکرة الفقهاء، تحقیق مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، قم 1414ق/1372ش؛
20. همو، #اِرشاد الاذهان الی احکام الایمان،تحقیق فارس حسون، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1410ق؛