💠پرسش: منظور از «عارفاً بحقه» که در زیارت ائمه علیهم‌السلام آمده است، چیست؟ ✍️ پاسخ: نکته ی اول: در روایات متعدد، توصیه به زیارت آل الله علیهم‌السلام، با قید «عَارِفاً بِحَقِّه‏» شده است: امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «مَنْ أَتَى قَبْرَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام عَارِفاً بِحَقِّهِ‏ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ»؛ «کسی که امام حسین علیه‌السلام را درحالی‌که عارف به حقش باشد زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده آن را می‌بخشد». (1) ✅اما منظور از شناخت حق اهل‌بیت علیهم‌السلام: الف: امام صادق علیه‌السلام، از فضیلت زیارت عارفانه‌ی امام رضا علیه‌السلام، سخن گفت. حمزه بن حمران پرسید: «قربانت گردم منظور از معرفت حق او چیست؟» فرمودند: «اینکه بداند او واجب الاطاعة، غریب و شهید است (برای تبلیغ دین، هدایت مردم و پایداری و استقامت درراه حق، غریبانه به شهادت رسیده است)». (2) ب: امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: حقی که من بر شما دارم این است که: 1- به بیعتی که با من بستید وفادار باشید. 2- در نهان و آشکار ناصح من باشید (یکرنگ و خالص). 3- هنگامی‌که شمارا فراخواندم، اجابت کنید (اطاعت‌پذیری). 4- وقتی شمارا به کاری دستور دادم، فرمان ببرید. (3) نکته ی دوم: با بیان این دو روایت شریفه روشن می‌شود، کسی که زیارت با معرفت داشته باشد، مطیع امام علیه‌السلام خواهد بود و قطعاً چنین فردی رضوان الهی شامل حالش خواهد شد. ✍جواد حیدری #زیارت_با_معرفت پی‌نوشت‌ها: 1.  الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏4، ص: 582 2.  بحارالانوار، ج 99، ص 35 3.   نهج البلاغه، خطبه 34 #کانال_سخنرانی_مجمع_الذاکرین