💢ضرورت سنجش #عدالت در ترازوی ولایت
🔹همان طور که هر امر مطلوبی ممکن است دچار انحراف شود، بعضی از کسانی که در #جنبش_عدالتخواهی حضور پیدا کرده اند، چون از مبانی و اصول محکم فکری برخوردار نبوده اند، عملا در این عرصه به انحراف کشیده شده اند و کار به آن جا رسیده است که اين موضوع مورد بحث جدي قرار گرفته است که ممکن است عدالت حتي بر ولايت نيز تقدم داشته باشد.
🔹کساني که عدالت را محور فعاليت هاي خودشان قرار داده اند بر اين باورند که مي توان عملکرد ولی امر را نيز مورد نقد قرار داد و با ترازوي عدالت سنجيد و سپس بر اساس برداشتي که خود از عدالت دارند، وليّ خدا را به عدم اجراي عدالت متهم کنند و خود را عين عدل و عدالت بدانند.
🔹اتفاقي که در صدر اسلام افتاد دقيقا در همين راستا تحليل مي شود؛ خوارج با متر و ميزان خودشان علي عليه السلام را به خروج از عدالت متهم کردند و سپس به جاي جنگ با معاويه و مستکبران عالم، به جنگ ولي خدا شتافتند!
🔹امروز نيز همين موضوع به صورت ديگري با عنوان تقدم عدالت بر ولايت مطرح شده است. کساني که تحليل درستي از مسايل ندارند و از الفباي سياست و عدالت کمتر اطلاعي دارند و نمي توانند پيچيدگي هاي سياسي را درک کنند، بر اساس فهم ناقص خود، عملکرد رهبر حکيمي را مورد نقد قرار داده، آن را خلاف عدالت مي دانند!
🔹اين گونه افراد بايد ابتدا به دور از حب و بغض هاي فردي به تحليل مسايل بپردازند و از شاگردي محضر بزرگان اهل تحليل ابايي نداشته باشند، بي ترديد اگر بخواهند در مسير درستي قرار خواهند گرفت و قصه خوارج تکرار نخواهد شد.
🔴 به راستی حقیقت چیست؟
🔸واقعيت آن است که در مساله تقدم عدالت بر ولايت، ميان مباحث کلامی و فقه سیاسی خلط مبحث صورت گرفته است.
🔸در بحث کلامی، عدالت ملاک حتی فعل خدا می شود، چه رسد به امام و ولی فقیه.
🔸شهید مطهری(ره) در اين باره می فرمایند: عدالت در سلسله علل احکام است نه در سلسله معلولات؛ چنین نیست که آن چه دین و خدا می فرماید و امر می کند عدل باشد، بلکه آن چه عدل است مورد امر قرار می گیرد. خداوند به چیزی امر می کند که خوب و حسن است، نه آن چه انجام مي دهد، خوب و حسن باشد، اين طور نيست که حتي اگر انبیاء را نيز به جهنم ببرد، کار خوبی کرده باشد. بلکه آن چه خوب و حسن و عدالت است مورد امر واقع می شود.
🔸اما در #فقه_سیاسی وقتی سخن از تقدم ولایت بر عدالت به ميان مي آيد یک بحث کلامی نیست؛
🔴یعنی باید #ولایت باشد تا #عدالت محقق شود.🔴
🔸منظور این است که عدالت اجتماعی با ولایت حاصل می شود. به عبارت ديگر، غایت ولایت، عدالت و رشد همه جانبه انسان و جامعه است. یعنی اگر کسی مانند امیرالمومنین(ع) حاکم باشد، سیاست های او به گونه ای خواهد بود که انسان رشد همه جانبه خواهد داشت. زيرا ایشان تمام حقيقت انسان را می شناسد و راه هايي که انسان را به سعادت دنيا و آخرت رهنمون مي کند مي داند.
🔸اما چنان چه غیر امام حاکم شود، به دليل عدم آشنايي با ابعاد وجودي انسان، نمي تواند زمينه رشد و تعالي انسان ها را فراهم کند، در نتيجه انسان ها به صورت کاریکاتور گونه و تک بعدی رشد خواهند کرد.
♦️آن چه امروز در #غرب و برخي کشورهاي شرقي شاهد آن هستيم، رشد جنبه های مادی انسان هاست و ابعاد معنوي انسان ها به دست فراموشي سپرده شده است.
♦️به عبارت ديگر، انسان را به صورت يک حيوان در نظر گرفته، براي ابعاد حيواني انسان ها برنامه ريزي مي کنند.
♦️البته منظور از تقدم ولايت بر عدالت اين نيست که ولي خدا هر کاري که دلش بخواهد انجام دهد، زيرا بر اساس اصطلاح کلامي، ولي خدا به آن چه عدل است حکم مي کند و بر اساس فقه سياسي، غايت ولایت، عدالت است. يعني اگر ولایت باشد، عدالت هم محقق خواهدشد.
♦️تشکیل #حکومت_اسلامی که در راس آن امام معصوم باشد، برای رشد همه جانبه انسان، از ضروریات است.
🔴برای رسیدن به عدالت حقیقی، راهی جز ولایت نیست.🔴
♦️زيرا اگر ولایت نباشد، عدالت با قرائت های مختلف حاکم می شود و اين #ظلم مضاعفی است که دیگر ملاک و مبنا نخواهد داشت و هر کس به ظن خود عدالت را تعریف و اجرا خواهد کرد.
🔻بنابراین کسانی که بحث تقدم ولایت یا عدالت را مطرح می کنند، بین بحث کلامي و فقه سیاسی خلط کرده اند و گمان می کنند باید آن مبنای کلامی را در فقه سیاسی لحاظ کنند.
🔻در باب تقدم ولايت بر عدالت، فرقي ميان رهبري امام معصوم و #ولی_فقیه نيست، زيرا رهبري او نيز بر اساس نصب عام از سوي امام معصوم است و حجيت کلام و عمل وي از سوي خود ائمه تضمين شده است.
✅ #روانبخش
https://eitaa.com/mesagh
هدایت شده از mesaghمیثاق
⭕️ طبق آیه۹ سوره حجرات،
همین که در جامعه اسلامی دو گروهِ در ظاهر مؤمن با هم درگیر شوند، سبب "بَغی" نمیشود؛ امام یا نائب الامام باید میان آنها را اصلاح کند.
ولی اگر بعد از این مرحله یک گروه نپذیرفت،"باغی" است و باید با او درگیر شد تا به مدار وحدت برگردد.
(درس تفسیر،۹۹/۷/۲)
#فقه_سیاسی
👤 مرتضی رجائی
https://eitaa.com/mesagh
📚 درسهایی از نهج البلاغه
شرح نامه۵۳ / جلسه دوم
حجت الاسلام محسن قنبریان
❓ یک سؤال مهم!
• در عنوان نامه آمده: فی عهده الیه حین ولّاه مصر!(این فرمانی است که بنده خدا علی امیرمومنان به مالک اشتر داده) در پیمان خود وقتی او را حاکم مصر نمود!
• این "ولّاه مصر" چه جور ولایتی است؟!
- جعل ولایت است یا تولیت؟
تولیت نازل تر از ولایت است یعنی مجری و مدیر همین عهدنامه!
ولایت یعنی لحاظ مصالح مولی علیهم (مردم مصر) که گاه بیشتر از این عهد نامه میشود یا حتی برای مصلحتی برخی از فرازها یا حتی احکام شرعی موقتا تعطیل شود!
- این سؤال در #فقه_سیاسی بسیار مهم است ! و ثمرات مهمی دارد.
- با نگاه دقیق، امام خمینی اصلا ولایت مقیده را ولایت نمی داند و ولایت را همه جا مطلقه می داند.۱
✔️ فراز اول نامه: شروع از سیاست نفس!
• اولا سیاست اعم از حکومت و حکمرانی است.
- سیاست در لغت: تدبیر چیزی کردن و به مصلحت آن اقدام نمودن.
- در اصطلاح: شامل تدبیر امور شخصی، تدبیر منزل و تدبیر امور اجتماعی است. راهبری اجتماعی هم خود اعم از حکومت کردن است. همه ائمه، "ساسة العباد" هستند گرچه فقط سه تا حکومت کردند.
• ثانیا تقدم سیاست نفس بر سیاست مردم
- این تعالی تفکر علوی و نقصان فلسفه سیاسی مدرن است. سیاست مدرن از لحظه به قدرت رسیدن است، مدعی است حکمرانی را تصحیح می کند کار به فاسق و عادل بودن حاکم ندارد!
گرچه غیر از حاکم، چگونگی حکمرانی هم مهم است اما حاکم هم مهم است...
- امیرالمومنین(ع) در غرر الحکم فرمود:
"هر که نفس خود را تدبیر کند، لایق سیاست (راهبری مردم) می شود."
"بر حاکم لازم است نفس خویش را قبل از لشکرش تدبیر کند".
- حال این تقدم آیا رتبی است (مثل تقدم علت بر معلول که باهم موجودند اما علت تقدم رتبی بر معلول دارد) یا تقدم زمانی (مثل دبستان بر دبیرستان)؟! پاسخش در مشارب اخلاقی متفاوت است. در تعالیم علوی تقدم رتبی قطعی است (حالا زمانی هم باشد جای بحث است)
- روایت صحیح السند فضیل بن یسار در الکافی(ج۱ص۲۶۶) در اینباره است که خداوند پیامبر(ص) را اول تربیت کرد و به "انک لَعَلی خُلُق عظیم" رساند بعد سیاست دین و امت را به او سپرد (ثم فوّض الیه امر الدین و الامه لیَسُوس عباده)
- درتفاسیر روایی نامه ای از امیرالمومنین نقل شده که حدیثی از پیامبر(ص) می کند که حاوی گلایه خداوند از یونس(ع) است؛ وقتی ۳۰ سال تبلیغش بیش از دونفر جذب نکرد. روایت از قول خداوند به یونس می فرماید: "لَم تَسُسهُم بِسیاسَة المرسلین" مثل رسولان گذشته سیاست نورزیدی!
چرا؟ چون یونس، حدّت و شدّت بر او عارض و صبرش بر قوم کم و مدارای کمی داشت! (ر.ک: بحار ج۱۴ص۲۹۲)
⬅️ پس سیاست نفس و خود سازی مقدم بر سیاست و ریاست بر مردم است.
• در فراز اول حضرت امیر (ع) همین مهم را به مالک فرمان می دهد:
《(علی)او را فرمان می دهد به تقوای الهی، و مقدم داشتن طاعت خدا بر هرکاری و پیروی از آنچه خداوند در کتاب خود بدان فرمان داده، از واجبات و سنت های خود، که کسی جز به پیروی از آنها به سعادت نرسد و جز با انکار و ضایع کردن آن به شقاوت نرسد. و باید که خدای سبحان را دل و دست و زبان یاری نماید، زیرا خداوند یاریِ هرکس را که یاریش کند و عزت هرکس را که او را عزیز بدارد خود برعهده گرفته است. (علی) او را فرمان می دهد که نفس خود را هنگام شهوت ها درهم شکند و آنرا از طغیان ها باز دارد، زیرا نفس، آدمی را سخت به بدی می خواند، مگر آنکه خداوند رحم کند.》
• نکات:
- در این فراز دوبار "امره" آمده یعنی امیرالمومنین به مالک امر می کند. متعلق این امر تقوا، رعایت سنت، شکستن شهوات و... است. امر به مستحب، مفید وجوب است یعنی ای بسا این مستحبات با امر حضرت بر او واجب شده است.
- حکمرانی باید با رعایت فرائض و سنن و ارزشهای اخلاقی باشد تا سعادت بیاورد و الا شقاوت است. این همان ارزشهایی است که قرار است حاکم مردم را بدانها راهبری کند؛ اگر حاکمی این ارزشها را زیر پا گذاشت، مقصد را از بین برده، الا و لابد خود جای ارزشها می نشیند و جای ارزشها به خود دعوت می کند!
- بردن مردم با رفق و مدارا جزء همان تربیت نفس حاکم است. مثلا امام جمعه ای که ۶ روز هفته در خیابان پدرانه تذکر دهد با امام جمعه ای که مردم نمی توانند او را از نزدیک ببینند اما در خطبه سخن درشت می گوید و فقط خط و نشان می کشد خیلی فرق می کند!
.................................
۱. ر.ک: کتاب البیع امام خمینی ج۲ص۶۳۲
💎 طرح نامه فقه سیاسی + دانلود PDF
🌐 AEOS.IR/post/23 متن کامل
♦️ در طرح نامۀ حاضر سعی شده است محورهایی که نشان دهندۀ گستره و قلمرو فقه سیاسی است بر شمرده شوند. جایگاه فقه سیاسی در منظومه و مجموعه دانشهای سیاسی، مبادی، مبانی و منابع فقه سیاسی، تاریخ فقه سیاسی، روش شناسی فقه سیاسی، چالشهای فقه سیاسی، وضعیت کنونی فقه سیاسی، مکاتب و ادوار فقه سیاسی، مسائل فقه سیاسی، جامعه شناسی فقه سیاسی، موانع و الزامات گسترش فقه سیاسی و بایستههای پژوهشی در این حوزه به عنوان مهمترین محورهای شایسته طرح در درس فقه سیاسی پیشنهاد شده است.
#️⃣ #علوم_سیاسی #فقه_سیاسی #طرح_نامه #سیاست #فقه
هدایت شده از mesaghمیثاق
۴-مبانی فقهی و حکمی مشروح مذاکرات قانون اساسی.mp3
27.34M
📚 مبانی فقهی و حکمی مشروح مذاکرات قانون اساسی
جلسه چهارم / ۱۸آبان۱۴۰۲
حجت الاسلام قنبریان
حوزه علمیه مشکوة تهران (مدرسه صدر)
#قانون_اساسی
#حقوق_اساسی
#فقه_سیاسی
☑️
هدایت شده از mesaghمیثاق
۹-مبانی فقهی و حکمی مشروح مذاکرات قانون اساسی.mp3
24.67M
📚 مبانی فقهی و حکمی مشروح مذاکرات قانون اساسی
جلسه نهم / ۲۳آذر۱۴۰۲
حجت الاسلام قنبریان
حوزه علمیه مشکوة تهران (مدرسه صدر)
#قانون_اساسی
#حقوق_اساسی
#فقه_سیاسی