⚡️ در عالَم، واقعيتي هست كه هرچند خداي متعال امدادش مي‌كند، اما رضای الهي پشت آن نيست و تقدّس دينی ندارد. 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: «[یکی از دیدگاه‌ها در حوزه علم دینی این است که] وقتي ما جهان را مي‌فهميم، درواقع، آيات تکويني خدا را مي‌فهميم. فهم از آيات تکوينيِ خدا معرفت دينی است و ارزشمند است. عرض ما این است که #فهم آيات تکويني مي‌تواند مؤمنانه باشد يا مي‌تواند شيطنت‌آميز باشد. چه کسي گفته فهم از آيات تکويني هميشه نوراني است؟ مؤمن، آيات تکويني الهي را #مؤمنانه مي‌فهمد و کافر آيات تکويني را #کافرانه مي‌فهمد. فهم انسان، یا ظلماني است یا ايماني. و اتفاقاً مهم‌ترين يا لااقل يکي از مهم‌ترين عرصه‌هايي که دين آمده تا دخالت کند، عرصۀ فهم انسان است. دين آمده تا فهم انسان را از جهان نوراني و تصحيح کند. انسان مي‌تواند در فهم خودش تخلف کند. چرا شما باب تخلف در فهم را مي‌بنديد؟ همين‌طوري که #چشم مي‌تواند #گناه بکند و نگاه حرام بکند، #عقل هم مي‌تواند نظر #حرام بکند. همان‌طور که نگاه کردن، #مناسک مي‌خواهد، عقل هم مناسک مي‌خواهد؛ چون مي‌تواند صحيح بفهمد و می‌تواند غلط بفهمد؛ می‌تواند حق بفهمد و می‌تواند باطل بفهمد. از طرف دیگر، به چه دليل، #متعلق_معرفت، هميشه صنع الهي است؟ آيا عباد اختياري ندارند؟ آیا دستگاه اولياء شیاطین و طاغوت كه سايه‌اش بر تاريخ گسترده شده، [از آن حيثي كه منسوب به اراده‌های باطل است،] جزو صنع الهي است؟ اگر #دستگاه_شياطين_و_طواغیت، #واقعي است، پس در عالم، واقعيتي هست كه هرچند خداي متعال اراده‌اش مي‌كند، اما رضاي الهي پشت آن نيست و تقدّس ديني ندارد. (با کمی تلخیص) 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 ☑️ @mirbaqeri_ir

#ادمین: اگر سروران گرامی برداشت‌ها و جمع‌بندی‌هایی از محتوای پروندۀ #فلسفه ( https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 ) دارند، می‌توانند به ادمین ( @norouzi313 ) ارسال کنند تا در مطالب آتی، مورد توجه قرار گیرد. این پرونده ادامه دارد.

#ادمین: نکته‌هایی درباره #آثار_فلسفۀ_روش تقدیم شد. گفته شد که هماهنگیِ بین «معرفت‌های دینی و معرفت‌های علمی و معرفت‌های تجربی»، نيازمند هماهنگیِ روش‌ها و متدلوژی‌های آنهاست، و هماهنگیِ روش‌ها نیازمند فلسفۀ روش است. به‌ تعبیر دیگر، یکی از کارکردهای فلسفۀ روش این است که نظام روش تحقیق را به‌گونه‌ای بازطراحی می‌کند که حضور و نقش‌آفرینیِ دین را در ساحت علم و تجربه بپذیرد. برای اینکه فلسفۀ روش چنین کارکردی را ایفا کند، باید به پرسش‌های مختلفی درباره چیستی معرفت، چیستی تجربه و جهت‌داری یا عدم جهت‌داری آنها و پرسش‌های دیگر پاسخ دهد. برای نمونه، نکته‌های کوتاهی دربارۀ جهت‌داری علم و تجربه مطرح شد. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 در ادامه، دربارۀ روش‌های سه‌گانه و بروندادِ این روش‌ها، به‌ویژه #حکمت، گزیده‌هایی عرضه خواهد شد.

⚡️ فلسفۀ روش را به سه گونه می‌توان تعریف کرد: ۱. تعریف به #روند؛ ۲. تعریف به #ارکان؛ ۳. تعریف به #آثار. 🔵 علامه سید منیرالدین حسینی الهاشمی: «مثل هر شیء دیگری، «فلسفۀ روش» را می‌توان یا به «آثار»، یا «ارکان»، یا «روند»، تعريف کرد. #تعريف_به_آثار تعريف به بهره‌وری است؛ تعريف به آثار اين است اين شی را برای چه می‌خواهيم و چه ثمره‌اي دارد؟ براي كساني كه بيرون [از مجموعه، و ناآشنا با مباحث] هستند، همين مقدار كافی است. #تعریف_به_ارکان تعریف به آن اموری است که می‌توانند اين بهره را ايجاد كنند. #تعریف_به_روند، داستان طولاني از روند دست‌یابی به ارکان است و سيري است که طی شده است. اركان، حاصل این روند است و آثار، حاصل اركان. براي دیگران اين سؤال مطرح است که اين فلسفه چيست؟ روشن است که آنها در ابتدا می‌توانند این منظومه را از طریق آثارش بشناسند. اینجا اگر اركان را بگوييم براي آنها چندان مفهوم نيست، چه رسد به اينكه روند ایجاد آن را بیان کنیم.» (۱۳۷۹/۶/۱۶) (با حذف مثال‌ها و کمی تلخیص) 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 ☑️ @mirbaqer_ir

📋 مصاحبه نشریه علوم انسانی صدرا با استاد میرباقری، ۱۳‌۹۴/۴/۱۱ 🔍 هماهنگی علوم از پایگاه روش و فلسفه دلالت 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 ☑️ @mirbaqeri_ir

🎧 استاد میرباقری | تفاوت عقل متعبد و عقل غیرمتعبد ⚡️ ما عقل را منکر نیستیم. بحث دربارۀ جایگاه عقل است. ⚡️ جایگاه عقل، در ابزارسازی برای بندگی خودش است، نه در توصیف نظام عالَم. ⚡️ نقش‌ندادن به عقل در توصیف نظام عالَم، به‌معنایِ انکار عقل نیست. جایگاه عقل این است که فلسفۀ روش تحقیق بسازد. این سهم، غیر از سهمی است که فیلسوفان رایج به عقل می‌دهند. ⚡️ عقل متعبد، در کیفیت فهم خودش، روش‌سازی می‌کند. عقل ابتدا باید منطق تعبد خودش را طراحی کند و بعد با آن منطق، به سراغ دریافت معرفت‌های دیگر برود. ⚡️ عقل حق دارد در بندگی، ابزار سنجشی درست کند؛ البته خود این ابزار را هم در قدم بعد، وقتی به ابزار استنباط رسید باید دوباره با ادله چک کند و ببیند آیا واقعاً ادله، این روش را قبول دارند یا ندارند؟ عقل در یک جریانِ سیر دوری، کار خودش را هم بهینه می‌کند؛ این‌گونه نیست که بگوید من این روش را درست کردم، دیگر تمام شد! 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🎧 استاد میرباقری | فلسفۀ وحیانی (حکمت) ⚡️ به گمان ما آن منطقي که بايد حاکم بر همه منطق‌ها باشد، منطق تبعيت از اديان الهي است. ⚡️ به يک معنا فلسفه بايد زيرمجموعه وحي قرار بگيرد. نبايد يک دستگاه موازي با دستگاه انبيا به نام فلسفه در عالم داشته باشيم. لذا جايگاه فلسفه نسبت به دين يک جايگاه موازي نيست که بگوييد يک حوزه، کار عقلي است و يک حوزه، کار نقلي است و اين دو موازي هم هستند. اين طور نيست. به گمان ما بايد فلسفه زيرمجموعه دين قرار بگيرد. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🎧 استاد میرباقری، سال 1372 | شکوفایی عقل در پرتو ولایت دین ⚡️ دين با رسول آغاز می‌شود و با رسول ختم می‌شود. دين با ولي آغاز و با سرپرست ختم مي‌شود. اوست كه به قلب و حس و عقل، جان مي‌دهد و همه وامدار او هستند. ⚡️ دين دعوت به حيات جديد مي‌كند و آن را در جان‌ها مي‌پرورد و با حيات جديد، حس و عقل و قلب را شکوفا مي‌كند. چنين نيست كه دين، ولایت ذهن بشر را رها كند و بگويد با پيش‌فرض‌هايي كه از هر فلسفه و مكتبي مي‌گيري، چيزي بساز و بعد با آن به سراغ دين بيا و ببين تا كجا به دين محتاجي! خير. رسول است كه فكر را مي‌شكافد و احساس را در قلب زنده مي‌كند و ديد را ديد ديگري مي‌كند. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

⚡️ فلسفه (حکمت) در طول وحی است، نه در عرض وحی. 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: «آیا برای حل معضلات علمی باید به دانشمند رجوع كرد؟ بله. آیا نیاز داریم به هوشمندی؟ بله. آیا نیاز داریم به محاسبات نظری؟ بله. آیا نیاز داریم به شهود؟ بله. ولی آیا‌‌ این‌ها مستقل از انبیاء هستند؟ هرگز. بلكه معیار صحتشان به تبع وحی تعریف می‌شود. گاهی کسانی، سه طبقهٔ مرجع و‌ موازی در کنار انبیاء تعریف می‌کنند: عرفا، فلاسفه و دانشمندان. ‌عرفا طبقهٔ مرجع در شهودند؛ فلاسفه طبقهٔ مرجع در علوم عقلی و علوم نظری هستند؛ و دانشمندان هم طبقهٔ مرجع در كارآمدی‌های علمی هستند. این نحوه طبقه‌بندی پذیرفتنی نیست. ما طبقه موازی در کنار انبیاء تعریف نمی‌كنیم.‌ این‌ها باید در طول انبیاء قرار بگیرند. در دستگاه حق، همه‌‌ این‌ها زیرمجموعه انبیا تعریف می‌شوند. البته آن دستگاه منطقی كه می‌خواهد صحت را كنترل كند باید حتماً منطقش به حجیت و به تبعیت از وحی برسد. معنای این حرف آن نیست كه همه علوم، نقلی بشود. علم دینی این نیست كه در آیات و روایات بگردیم و یك گزاره‌ای پیدا كنیم که در باب مسائل علوم باشد و بعد بگوییم این گزاره دینی است. معیار دینی بودن این است كه جریان فرهنگ دین و زبان دین در حوزه علوم وارد شود.» (۱۳‌۸۴) 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

⚡️ «فلسفۀ روش» را پیش از استنباط، تولید می‌کنید و «حکمت» را پس از استنباط 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: 🔸 «کار عقل بندگي در روش تعقل است. عقل، تنها در اين حوزه که «خودش را چگونه تسليم کند» مي‌تواند تلاش کند. تشيّع در روش به توليد عقل متعبّد ختم مي‌شود تا با آن بتوانيم به دنبال وحي برويم و در آن‌جا، به #حکمت_حکومتي، عرفان حکومتي و فقه حکومتی می‌رسیم.» 🔸 «فلسفۀ روش، ناظر به توليد روش تحقيق است. کاري که شما #پيش_از_استنباط مي‌توانيد انجام دهيد اين است که روش تحقيق را توليد کنيد؛ پس از آن مي‌توانيد در حوزه تفقه ديني گام بگذاريد و «عرفان حکومتي، حکمت حکومتي و فقه حکومتي» (مکتب) را استنباط کنید. بدون تفقه ديني نمی‌توانید #حکمت بسازيد. حکمت چيزي نيست که عقل بتواند آن را بسازد. اين‌که من «تعبد خودم در فهم» را قاعده‌مند کنم مقبول است، اما اين‌که مستقلاً همۀ نظام جهان را بفهمم مقبول نيست. به بيان ديگر، اينکه تأمل کنيم که خرد جمعي در مقام تحقيق را چگونه مي‌توان در خدمت اسلام قرار داد غير از اين است که مستقل از وحي به توليد حکمت بپردازیم.» 🔸 «فلسفه روش یا فلسفه چگونگی اسلامی، ريشه و پايه‌ای است که بر اساس آن مي‏‌توان «منطق تولی» را مطرح کرد و سه منطق «حجيت، معادله، اداره» را هماهنگ کرد و به تکامل رساند، اما «حکمت»، ذيل تفقه دينی قرار دارد.» 🔸 «به طور کلی، سه شاخصۀ «تعبد، عقلانیت، کارآمدی» روي همديگر، در هر دانشي، متناسب با خود آن دانش، #شاخصه‌هاي_صحت هستند. در هر دانشي، هم «تعبد» به وحي ضروري است، هم «انسجام عقلاني» و هم «کارآمدي». منتها کارآمدي هر دانشي، متناسب با خودش است؛ مثلاً کارآمدي فلسفه فقه، در فقه است و کارآمدی فقه در حوزه عمل است و لازم نيست فلسفه فقه، کارآمدي مستقيم در حوزه عمل داشته باشد، يا کارآمدي روش تحقيق در تحقيق است نه در عمل؛ يعني از طريق علوم، ارتباط با عمل پيدا می‌کند. قيد تعبد به وحي هم در علوم مختلف، سطوح مختلفی پيدا می‌کند.» (منبع: از جلسات مختلف علمی) 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🔻به اطلاع می‌رساند کلیه دروس استاد میرباقری تا اطلاع ثانوی (احتمالا تا پایان هفته آینده) به‌صورت مجازی برقرار خواهد بود. لینک پخش زنده در آپارات: https://www.aparat.com/Mirbaqeri_hadith/live

🎧 استاد میرباقری | #شرح_اصول_کافی، جلسه یازدهم، ۳ آذر ۱۳‌۹۹ ⚡️ ارتباط مصلحت و مفسده با توحید و شرک https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3374 ☑️ @mirbaqeri_ir