"یک نکته در دستور زبان و شعر"
در دستور زبان فارسی و بهموازات آن در زبان شاعران کهن، کاربرد یای نکره در ترکیبهای اضافی و وصفی متفاوت بوده است. برای مثال در ترکیبهای وصفی، "ی" پس از موصوف قرار میگیرد؛ مثل زنی زیبا، و در ترکیبهای اضافی به مضاف الیه متصل می شود؛ مثل سقف خانهای.
فرض کنیم، در دستور کهن کلمهی استاد هم جایگاه صفتی و هم مضافالیهی داشته باشد، این گونه مخاطب دچار اشتباه نمی شود: زنی استاد؛ یعنی زنی که در کار خود استاد است و زن استادی؛ یعنی همسر مردی که آن مرد استاد است.
در شعر بسیاری از شاعران معاصر، متاثر از زبان محاوره، "ی" در هر دو صورت وصفی و اضافی به کلمهی دوم متصل میشود. به ابیات زیر بنگرید:
هر که میبیند مرا احوالپُرست میشود
نام ما شاید مراعاتالنظیر تازهای است
من به خود میگویم : "او"، او نیز میگوید به خود
این زبان اختصاصی را ضمیر تازهای است
هر که را میبینم اینجا کشتهی عشق کسی است
یک بلای دیگر آمد مرگ و میر تازهای است
این ابیات، بخشی از غزلی سرودهی #آرش_شفاعی از دفتر #شهریوری_تو است. اگر شاعر بخواهد به شیوهای که عالمان دستور زبان درست میدانند، ترکیبها را به کار ببرد؛ باید بگوید:
مراعاتالنظیری تازه، ضمیری تازه و مرگ و میری تازه.
در شعر یادشده از نظر وزنی ( اگر همزهی است حذف نشود)؛ با این تغییر دستوری، لطمهای به شعر وارد نمیشود و این کارکرد دستوری صحیح، با زبان نیمه سنتی غزل نیز تضادی ندارد. البته در غزلهایی که زبانی ساده، روزمره یا روایی دارند، در چارچوب زبان غزل میتوان دربارهی رعایت کردن یا نکردن این قاعدهی دستوری تصمیم متفاوت گرفت.
#محمد_مرادی #نقد_شعر
#دستور_زبان
@mmparvizan
#مشهد_مقدس
🕌#حرم_مطهر_رضوی
🔰در راستای نهمین کنگره ملی شعر و داستان ایثار برگزار می گردد.
🚩#شب_شعر_ایثار
🥀همزمان با ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)
🕯با حضور و شعرخوانی
«شاعران مطـرح استان خراسان رضوی»
🗓زمان: سه شنبه، ۱۳ آذرماه ساعت ۱۷٫۳۰
🕌مکان: حرم مطهر امام رضا(ع)_تالارهمایش های آستان قدس رضوی، پارکینگ شماره ۱
🌐#مشروح_خبر ⏩
✍#روابط_عمومی_بنیادشهیدخراسان_رضوی
#معاونت_فرهنگی
#اداره_امور_هنری_اسنادوانتشارات_خراسان_رضوی
➕ به ما بپیوندید👇
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔖#ایثار_رضوی
🥀@isaar_razavi
🥀@bonyad_shahid_khorasan_razavi
#محمد_کاظم_کاظمی
#مصطفی_محدثی_خراسانی
#آرش_شفاعی
#مجید_نظافت
#راضیه_رجایی
https://eitaa.com/mmparvizan