•••🌸•••༻﷽༺•••🌸•••
#آموزشی
#صرف_نحو
#جلسه_نود_و_پنجم
✅ موضوع: افعال معتل الفاء(مثال)
👈 فعلی که اولین حرف اصلی (ریشه) یا فاءالفعل آن از حروف علّه (واو، یاء) باشد، معتلالفاء یا فعل مثال نامیده میشود.
🔹فعل معتل الفاء یا مثال، دو قسم است:
۱. فعل مثال واوی (فعلی که اولین حرف اصلی آن حرف «واو» هست)
مانند : وَعَدَ، وَقَعَ
۲.فعل مثال یائی (فعلی که اولین حرف اصلی آن حرف «یاء» هست)
مانند : یَسَرَ
🔹قواعد اعلال مثال
قاعده ۱: مضارع مثال واوی اگر بر وزن «یَفعِلُ» باشد، «واو» حذف میشود.
مثال: وَعَدَ (یَوعِدُ) ⬅️ یَعِدُ / لِیَعِدْ / عِدْ
✔️این قاعده در چند فعل مضارع بر وزن «یَفعَلُ» نیز جاری است.
مثال: وَهَبَ (یَوهَبُ) ⬅️ یَهَبُ / لِیَهَبْ /هَبْ
📌 قاعده ۱ در مضارع مجهول و امر مجهول جاری نمی شود.
مثال: یُوعَدُ(مضارع مجهول) / لِیُوعَد(امر مجهول)
قاعده ۲: «واو» ساکن ماقبل مکسور، قلب به «یاء» و «یاء» ساکن ماقبل مضموم، قلب به «واو» می شود.
مثال۱: اِوْجاد ⬅️ ایجاد
مثال۲: یُیْقِنُ ⬅️ یُوقِنُ
📌 ۱_ قاعده اول اعلال در «مثال واوی» در بابهای ثلاثی مزید، هیچ محلی برای اجرا ندارد و قاعده دوم در مصدر باب «اِفعال» و «استفعال» نیز اجرا می شود.
مثال۱: اِوْراد ⬅️ ایراد
مثال۲: اِستِوْضاح ⬅️ استیضاح
👌 در باب «اِفتِعال»، قاعده «ابدال» جاری می گردد.
مثال: وَصَفَ ⬅️ اِوتَصَفَ ⬅️ اِتتَصَفَ ⬅️ اِتَّصَفَ
📌 ۲_ قاعده اول اعلال، مخصوص مثال واوی است، ولی قاعده دوم در غیر مثال نیز جاری می شود.
مثال: اِنقِواد (از قَوَدَ) ⬅️ اِنقِیاد
•••┈✾~🍃🌸🍃~✾┈•••
برگرفته از تدریس استاد ارجمند حسینی آل مرتضی و اساتید مجرب موسسه نورالیقین در کلاس صرف و نحو تخصصی (برمبنای کتب موسوعه النحو و الصرف، نحو متوسطه)
📌توجه : هرگونه نشر یا کپیبرداری از تمام یا بخشی از پیام بدون ذکر نام کانال، اشکال شرعی دارد.
•••┈✾~🍃🌸🍃~✾┈•••
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
@moassese_nooralyaghin