🌸بخش اول:#اهمیت_مهمانی🌸 مقدمه يكي از رفتارهاي اجتماعي، ديد و بازديد از خويشاوندان، همسايگان و به‌طوركلي افراد ديگر جامعه است. اين سر زدن و اطلاع از احوال همديگر در اصطلاح شرع «صلة رحم» نام دارد. راه‌هاي مختلفي براي اجراي اين رفتار اجتماعي و صلة رحم كه رايج‌ترين آنها مهماني دادن و دعوت كردن از دوستان و آشنايان است. مهمان‌نوازي و پذيرايي خوب و شايسته از مهمانان يكي از خصايل نيكو و ارزشمند دين اسلام شمرده مي‌شود. اسلام پيروانش را به مهماني دادن دعوت كرده و پاداش‌هاي‌ بزرگ و ارزنده‌اي براي مهمان‌نوازي تعيين كرده است. پيامبر اكرم(ص) ورود مهمان به خانه را هديه‌اي الهي مي‌دانست و مي‌فرمود: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَيْراً أَهْدَى لَهُمْ هَدِيَّةً قَالُوا وَ مَا تِلْكَ الْهَدِيَّةُ قَالَ الضَّيْفُ يَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَ يَرْتَحِلُ بِذُنُوبِ أَهْلِ الْبَيْتِ»؛ هرگاه خداوند بخواهد خير و خوبي به جمعيتي برساند، هديه‌اي به سوي آنان مي‌فرستد. سؤال شد منظور از هديه چيست؟ فرمودند آن هديه، مهمان است كه با روزي خود وارد مي‌شود و هنگام رفتن، گناهان آن خانواده را به همراه مي‌برد! (نوري، 1407ق، ج 16، ص 258). يكي از علاقه‌هاي اميرمؤمنان(ع) در دنيا پذيرايي از مهمان بوده است: «حُبِّبَ إِلَيَّ مِنْ دُنْيَاكُمْ ثَلَاثٌ إِطْعَامُ الضَّيْفِ وَ الصَّوْمُ بِالصَّيْفِ وَ الضَّرْبُ بِالسَّيْفِ»؛ از دنياي شما سه چيز محبوب من است: اطعام مهمان، روزه در تابستان، شمشير زدن [در راه خدا] (همان، ص 259). معمولاً مردان بزرگ را رسم است كه در لحظات آخر زندگي خود، امور مهم‌تر را سفارش مي‌كنند. امام زين‌العابدين و امام محمدباقر(ع) يكي از توصيه‌هاي حضرت علي(ع) در لحظات پاياني عمر شريفشان را اكرام مهمان نقل مي‌كنند: «خدا را خدا را در مورد مهمان، او را راهي نكنيد مگر با احترام و راضي، اين وصيت [من] به شما است» (همان، ص 260). مهمان‌نوازي و دوست داشتن مهمان چنان جايگاه و منزلتي دارد كه اميرمؤمنان(ع) فرموده‌اند: مؤمني نيست كه مهمان را دوست داشته باشد، مگر اينكه در روز قيامت، از قبر خود درحالي خارج ‌شود كه صورتش چون ماه شب چهارده، نوراني است؛ جماعت به او نگاه مي‌كنند و مي‌گويند: او كيست؟ آيا پيامبري مرسل است؟ فرشته‌اي مي‌گويد: او مؤمني است كه مهمان را دوست مي‌داشت و اكرامش مي‌كرد و راه او غير از بهشت نيست (شعيري،1363، ص 136). امام صادق(ع) پاداش اطعام مؤمن را براي انسان‌ها بي‌شمار بيان كرده‌اند: «هركس مؤمني را طعام دهد تا سير شود، هيچ‌كس از مخلوقات خداوند نمي‌داند چه مقدار پاداش در آخرت دارد، نه ملك مقربي و نه نبي مرسلي، به‌جز خداوند، پروردگار عالمين» (كليني، 1388، ج 2، ص 201). پيامبر اكرم(ص) ‌نيز دربارة ثواب اطعام مهمان و به‌طوركلي اطعام مسلمان، مي‌فرمايند: «هركس سه نفر مسلمان را طعام دهد، خداوند او را [از طعام‌هاي] سه بهشت در ملكوت سماوات: جنت فردوس، جنت عدن و جنت طوبي طعام دهد و از [ميوه] درختي در بهشت عدن كه خداوند خود به دستش آن را كاشته است، به او دهد» (همان، ص 200). ترغيب به مهماني دادن نخستين نكتة مهم كه در روايات ديني با آن روبه‌رو مي‌شويم اهميت و ارزش مهماني دادن و پذيرايي از ديگر مؤمنان است. اين اصل مهم اجتماعي را مي‌توان در قالب اصول اجتماعي مهم‌تر و عالي‌تر ديگري مانند اصل اخوت و برادري مؤمنان و اصل صلة رحم تبيين كرد. براساس آية «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» بناي شارع مقدس در امت اسلامي ‌ايجاد اتحاد و برادري ميان امت اسلامي ‌است. اتحاد و برادري ميان امت اسلامي ‌در سطح كلان، جز با ارائة راهكارهاي عملي در سطح خرد به‌دست نمي‌آيد. برخي راهكارهاي ايجاد برادري و اتحاد در سطح خرد، توصيه به اداي صلة رحم در سطح فاميل و خويشاوندان و نيز رسيدگي به همسايگان هم‌محله‌اي است. توصيه به مهماني دادن و رفتن، را نيز مي‌توان در همين جهت تفسير كرد. با اين تفاوت كه توصيه به مهماني دادن سطح بالاتري از دو سطح فاميلي و همسايگي را دربر مي‌گيرد؛ زيرا مهمان كردن ديگران هم شامل خويشاوندان، هم همسايگان مي‌شود و هم افراد غريبه و ناآشنا. پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند: «هر خانه‌اي كـه مهمان وارد آن نـشود، فرشتگان واردش نمي‌شوند» (همان). امام علي(ع) نيز يكي از وظايف ثروتمندان را برپايي مهماني بيان فرموده‌اند: «هركه خداوند به او ثروتي دهد، بايد با آن به خويشانش رسيدگي كند و مهمان‌داري نمايد» (نهج‌البلاغه، خ 142). همچنين، در روايت آمده است كه روزي امام علي(ع)‌ را غـمگين يافتند. سبب را جـويا شدند. حضرت فرمود: «هفت روز است كه مهماني بر ما وارد نشده است» (ديلمي، 1412ق، ج 1، ص 136). البته برپايي مهماني بايد به قصد قربت و در راه خدا باشد. پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند: «كـسي را كه براي خدا دوستش داريد، به غذاي خود مهمان كنيد» (حر عاملي، 1409ق، ج 24، ص274؛ متقي هندي، 1389ق، ح 25881).

بنابراين مهماني دادن با نيت‌هايي غيرالهي مانند كسب شهرت، فخرفروشي به ديگران و... آثار و بركات مهماني با قصد قربت را نخواهد داشت. تشويق به پذيرفتن دعوت مؤمن ترغيب و تشويق به مهماني دادن و مهمان كردن ديگران، با هدف ايجاد برادري و دوستي ميان امت اسلامي تنها با ترغيب و تشويق دعوت‌شدگان به پذيرش دعوت دعوت‌كنندگان به مهماني امكان‌پذير است؛ ازاين‌رو، در روايات اسلامي، به پذيرش دعوت ميزبان تشويق شده است و نپذيرفتن دعوت ديگران نقض آداب اجتماعي شمرده مي‌شود. پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند: «از ادب به دور است... كه مردي به مهماني دعوت شود و نپذيرد يا بپذيرد و غذا نخورد» (حميري، 1413ق، ص 160، ح 583). در تبيين اين مطلب مي‌توان گفت دعوت ديگران به مهماني، نشانة توجه دعوت‌كننده به مدعو و بيان‌گر علاقه، اظهار دوستي و محبت او به مدعو است، ازاين‌رو، نپذيرفتن دعوت، به‌معناي بي‌توجهي به دعوت‌كننده و رد كردن رابطة دوستي و محبت اوست و اين با اصول ديني و اخلاقي مخالف است. ازاين‌رو، در روايات ديني، پذيرش دعوت ديگران و غذا خوردن با آنان نشانة علاقه‌مندي و دوستي بيان شده است.هشام‌بن‌سالم مي‌گويد: با عبدالله‌بن ابي‌يعفور وارد خانة امام صادق(ع) شديم؛ ما گروه فراواني بوديم و من در ميانشان از همه جوان‌تر بودم.  امام ما را به صرف غذا دعوت كردند؛ همه سر سفره نشستيم و با حضرت، غذا خورديم. حضرت رو به من كرده، فرمودند: «هشام! مگر نمي‌داني دوستي مسلمان با برادر مسلمانش وقتي ثابت مي‌شود كه با كمال علاقه از غذاي او ميل نمايد؟» (مجلسى، 1403ق، ج 15، ص 239). پذيرفتن دعوت ديگران چندان اهميت دارد كه در رواياتي از پيامبر اكرم(ص)، حتي در صورت دور بودن منزل ميزبان و با وجود زحمت اياب و ذهاب براي مهمان، به پذيرش دعوت سفارش شده است: «به حاضران و غايبان امت خود سفارش مي‌كنم كه دعوت مسلمان را، حتي اگر از فاصلة پنج ميل باشد، بپذيرند؛ زيرا اين كار بخشي از دين است» (برقي، 1413ق، ج 2، ص 180، ح 1510). اما با وجود توصيه‌هاي مؤكد براي پذيرفتن دعوت ميزبان، در برخي شرايط از پذيرفتن آن نهي كرده‌اند؛ از جمله، نپذيرفتن دعوت فاسق است. پيامبر اكرم(ص) در اندرزي بــه ابوذر مي‌فرمايند: «از غذاي مردمان فاسق تناول مكن» (حر عاملي، 1409ق، ج 24، ص 2744). مورد ديگر،  مهماني ثروتمنداني كه فقرا را به مهماني خود دعوت نمي‌كنند: «پـذيرفتن دعـوت كـسي كـه ثروتمندان بر سر سفره مهماني او هستند و فقيران حضور ندارند، كراهت دارد» (راوندي، 1407ق، ص 141، ح 358). پس از بيان فلسفة سفارش به مهماني دادن و رفتن و نيز اهميت اين موضوع در دين اسلام، به بيان آداب و وظايف ميزبان و مهمان در قبال يكديگر مي‌پردازيم. آثار و بركات مهمان براي ميزبان برخلاف تصور برخي كه مهمان را ماية زحمت و دردسر مي‌دانند، در روايات ديني بركات دنيوي و اخروي فراواني براي مهمان شمرده شده است. امام‌رضا(ع) به نقل از پدران خود و آنان به نقل از رسول خدا(ص) اكرام مهمان را در يك جامعه ضامن خوشي و سلامت آن دانسته‌اند: «هميشه امتم در خوشى و خوبى باشند تا زمانى كه با هم دوستى كنند و امانت را بپردازند و از حرام دورى كنند و از مهمان پذيرايى كنند و نماز را برپا دارند و زكات بدهند، چون انجام ندهند گرفتار قحطى و خشك‌سالى شوند» (نوري، 1407ق، ج 16، ص 258). امام صادق(ع) نيز اجر و ارزش مهمان‌داري را از آزاد كردن بنده بالاتر دانسته و فرموده‌اند: «اگر مؤمني دو نفر مؤمن را با غذا پذيرايي كند، بالاتر از اين است كه برده‌اي را آزاد كرده باشد» (كليني، 1388، ج 2، ص 201). بركات مهمان براي ميزبان هم شامل دنيا و هم شامل آخرت است. مهمان، باعث ريزش گناهان ميزبان و حرام شدن جهنم بر او و راهنماي او به بهشت برين است. پيامبر اكرم(ص) نگاه محبت‌آميز به مهمان را مانع آتش جهنم بيان كرده‌اند: «هيچ بنده‌اي نيست كه مهمان برايش بيايد و به صورت او نظر كند مگر اينكه چشم او بر آتش جهنم حرام گردد» (نوري، 1407ق، ج 16، ص 258). همچنين، پيامبر اكرم(ص) در روايت ديگري مهمان را راهنماي بهشت خوانده‌اند: «الضَّيْفُ دَلِيلُ الْجَنَّةِ»؛ مهمان، راهنماي بهشت است (همان، ص 257). حضرت علي(ع) نيز مهمان‌نوازي را سبب آمرزش گناهان بيان كرده‌اند: «هر مؤمني كه صداي مهماني را بشنود و خوشحال شود، گناهانش آمرزيده مي‌شود، اگرچه گناهان او به اندازة زمين تا آسمان باشد» (همان). ازآنجاكه در اين احاديث سياق كلام مطلق است، هم شامل مهمان دعوت‌شده و هم مهمان دعوت‌نشده مي‌شود؛ از‌اين‌رو، اين پاداش‌هاي الهي، مي‌تواند انگيزه‌اي براي تكريم بيشتر، همراه با گشاده‌رويي، نسبت به مهمان ناخوانده براي كساني باشد كه به مهمانان ناخوانده چندان روي خوش نشان نمي‌دهند. #فروردین #نوروز #اخلاق #مهمانی #اهمیت_مهمانی کانال ره توشه مبلغین @mobaleqin20

♦️♦️♦️♦️♦️♦️♦️♦️♦️♦️ دوستان مطالب مرتب و رفع اشکال شد برای دریافت هر بخش روی هشتک های زیر کلیک کنید #اهمیت_مهمانی #وظایف_میزبان #وظایف_مهمان