✍ تقوای جمعی
#دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی
✅ مفهوم شناسی تقوا
تقوا براي روح مانند خانه است براي زندگي و مانند جامه است براي تن. در قرآن از تقوا به جامه تعبير شده است: «و لباس التقوي ذلك خير» يعني #تقوا به عنوان جامۀ روح برای شما بهتر است. تقوا لازمه زندگي هر فردي است كه مي خواهد انسان باشد و تحت فرمان عقل زندگي كند و از اصول معيني پيروي كند. بر اين اساس تقوا يعني اين كه انسان خود را از آنچه از نظر دين و اصول خطا و گناه و پليدي و زشتي شناخته شده حفظ كند و مرتكب آنها نشود. در برخی متون از تقوا با تعابیر «پروا کردن» و«ملاحظه کردن» یاد می شود. یعنی ملاحظه ی خدا را بکنید، پروا داشته باشید از خدای متعال که همواره کردار و گفتار شما را نظارت می کند.
✅ تقوای جمعی
در اسلام جمع گرايي و برگزاري اجتماعات اهميت زيادي دارد. حکایت همان جمله معروفه ي «يدالله مع يد الجماعة»؛ براي همين ثواب برگزاري نماز به صورت جماعت غير قابل شمارش است. همان طور كه اسلام به تشكيل اجتماعات اهميت زيادي داده است براي برقراري و تداوم نظام هاي اجتماعي نيز قواعد و قوانين متعددي وضع نموده كه رعايت آن ضامن بقاي #سلامت_جمعي و گروهي است. افراد زيادي وجود هستند كه در قالب رفتار فردي موجه و قابل قبول هستند ولي متأسفانه در قالب انحرافات گروه ها در مسير يك جريان قرار گرفته و منحرف مي شوند. نمونه بارز آن در ورزشگاه هاي كشور قابل مشاهده است. بسياري از جواناني كه در قالب گروه هاي هوادار يك تيم ورزشي هستند به شخصه انسان هاي منظم و با ادبي هستند ولي در قالب گروه اجتماعي و در مسير هيجانات يك مسابقه ي ورزشي از خود بي خود گشته و در يك حركت عجيب فحاشي يا بي نظمي مي كنند و يا به اماكن ورزشي آسيب وارد مي نمايند. اين خود مثال ساده اي است كه به ساير گروه هاي اجتماعي نيز قابل تعميم است.
✅ مصادیق تقوای جمعی
گروه چيزي فراتر از اجتماع افراد است بر همين اساس براي مصون ماندن از آسيب هاي گروه ها يا اجتماعات با مفهوم «تقواي جمعي» مواجه مي شويم كه مقوله اي فراتر از اجتماع افراد متقي است. رهبر انقلاب در این رابطه خطاب به مسئولان توصیه می کند؛ « من و شما که مسئولیم -همهی ما- به رعایت تقوا بیش از دیگران نیاز داریم... مجموعه ها و جمع ها و جریان ها، علاوه بر تقوای فردی اعضای خود، باید در نگاه کلان از تقوای جمعی نیز برخوردار باشند چرا که در غیر این صورت، افراد متقی حاضر در این جریان ها نیز، به علت خطای عمومی جمع، به انحراف و خطا می افتند.» تقواي جمعي مصاديق عملي دارد. اگرجريانات و گروه ها در نظام #ارتباطات_اجتماعي خود، جذب حداكثري و دفع حداقلي، اثبات خود به جاي نفي ديگران، روحيه جمع گرايي، داشتن نظام سيستمي وكل نگر، در نظر گرفتن منافع ملي، تحمل نظرات مخالفين، احترام به قانون و حقوق ديگران و ... را رعايت نمايند تقواي الهي در قالب نظام هاي اجتماعي متجلي مي گردد.
✅ منشور اخلاقی نظام اجتماعی
امروزه نظام اجتماعي به گونه اي است كه آدمي براي رفع بسياري از نيازهاي خود به صورت فردي توانايي كافي ندارد. از اين رو گروه ها، سازمان ها، تشكل ها، حزب ها و سازمان هاي متعددي تشكيل گرديده است. حال اگر در ارتباطات اجتماعي افراد عضو گروه هاي مختلف، براي تحقق منافع گروه خود منافع ديگران را نفي كنند با عنايت به قابليت هم افزايي گروهي اتفاقات نابهنجاري در اجتماع مي افتد كه به مراتب بدتر از عدم رعايت #تقوای_فردي است. به وسيله تقواي جمعي گروه هاي اجتماعي همواره خود را در چارچوب يك منشور اخلاقي كه برگرفته از اخلاق، شرع و انسانیت است دانسته و همواره رفتار خود را با آن تطبيق و تنظيم مي نمايند.
✅ صلاح و فلاح جمعی
یکی از مواردی که صلاح و فلاح جمعی را تقویت می کند وفاداری به واجب موکد دینی به نام «امر به معروف و نهی از منکر» است که رهبر معظم انقلاب از آهن به عنوان «واجب فراموش شده» تعبیر می کنند. گاهی عده ای ناآگاهانه و شاید هم مغرضانه این واجب موکد را به عنوان دخالت در اموردیگران توصیه می نمایند در صورتی که کاملاً با روح آن منافات دارد. این مهم به معنای مسئولیت پذیری اجتماعی و حفظ حساسیت عمومی نسبت به رعایت اصول اخلاق و حدود قوانین اجتماعی است. شاید بسیاری از انحرافاتی که امروز در سطح جامعه و در رفتارهای ناصواب عمومی قابل مشاهده است حاصل عدم توجه به این واجب دینی است. خود را در محضر خدا دانستن، احترام به مردم و حقوق دیگران، در نظر گرفتن مصالح و منافع عمومی به جای تمایلات فردی، رعایت مبانی و آداب اخلاقی از مهم ترین پیش نیازهای تحقق #تقوای_جمعی است.
🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا،
🔻دوشنبه ۱۰ بهمن ۱۴۰۱، شماره ۳۸۷۱
#تحلیل_مسائل_روز
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar
انقلاب اسلامی و ضرورت تازه گردانی
✍ #دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی
بهمن ماه فرصت مناسبی برای بازنگری و تازه گردانی در رویکردها و عملکردهاست. اکنون که سال ها از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد، عده ای به غلط می پندارند در مرور زمان برای همگامی با تغییرات فناورانه و محیطی باید برخی از ارزش ها را نادیده گرفت. ولی ارزش های انقلاب که بر اساس مبانی نظری اسلام شکل گرفته و مبتنی بر آموزه های وحیانی است، در مرور زمان اصالتشان را از دست نمی دهند. بنابراین ضرورت دارد که برای حفظ انقلاب اسلامی، این ارزش ها متناوب و مستمر در رفتار و ذهن مردم و مسئولان و متولیان امور تازه گردانی شود تا فراموش نکنند که انقلاب اسلامی با چه هزینه ای ایجاد شده است و همواره خود را درباره محافظت از منافع و مصالح آحاد جامعه مسئول بدانند. برخی از موارد مهمی که باید در دایره ارزش های انقلاب اسلامی همواره به آن ها توجه شود، عبارت اند از:
✅ #سبک_زندگی
انقلاب اسلامی در پی تمایل مردم به اصلاح سبک زندگی به وجود آمد. بر این اساس اکنون نیز سبک زندگی ما به بازنگری و تغییرات جدی نیاز دارد تا با مبانی اخلاقی نزدیکی بیشتری یابد. در نظام اسلامی اختلاس های چندمیلیاردی، فساد و تبعیض، ژن های خوب، رانت خواری، تجمل گرایی و اشرافی گرایی جایگاهی ندارد. مردم و مسئولان باید در راستای حفظ حقوق متقابل یکدیگر و رعایت اخلاقیات در روابط اجتماعی تلاش کنند.
✅ #ارتباطات_اجتماعی
در زمان انقلاب ارتباطات اجتماعی مردم صمیمانه تر بود. گذشت، فداکاری و وحدت بیشتر به چشم می آمد؛ مردمی که جانشان را بر کف گرفتند و بدون هیچ چشمداشتی در کنار هم برای رسیدن به هدفشان جنگیدند و هرکدام از آن ها برای نجات دیگری جانش را فدا می کرد، اما به نظر می رسد امروز با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی در مناسبات اجتماعی بسیار تغییر کرده ایم! و نیازمند بازیابی آن رفتار هستیم.
✅ #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر
انقلاب اسلامی که الهام گرفته از قیام حسینی است، به این مقوله نیز به عنوان یکی از ارزش های اصیل خود می نگرد. امربه معروف از آن نظر اهمیت زیادی دارد که یکی از ابزارهای قدرتمند فرهنگی برای حیات سالم جامعه است، اما متأسفانه در جامعه کنونی مردم تحمل شنیدن امربه معروف و نهی ازمنکر را کمتر دارند، از کنار یکدیگر می گذرند، اشتباهات هم را می بینند، اما کسی جرئت نمی کند به دیگری تذکر دهد. زیرا از یک طرف نمی داند با چه رفتاری روبه رو می شود و از طرف دیگر ترجیح می دهد کاری به کار دیگران نداشته باشد.
✅ #استقلال_فرهنگی
استقلال فرهنگی به عنوان یکی از ارزش های مهم انقلاب اسلامی باید احیا شود؛ به ویژه در عصر ارتباطات که ابزارهای گوناگونی برای جنگ فرهنگی وجود دارد. متأسفانه هم اکنون زندگی بسیاری از ما تحت تأثیر فرهنگ بیگانه است؛ از نحوه پوشش و ظاهرمان تا طرز تفکراتمان!
✅ #مسئولان_نظام_اسلامی
اگر نگاهی کوتاه به زندگی دولتمردان آن زمان مانند شهیدان رجایی، باهنر و بهشتی بیندازیم، متوجه سادگی زندگی آنان و در عین حال توجه زیادشان به خدمت رسانی به مردم می شویم. آن ها درحقیقت نماد واقعی شیفتگان خدمت و بهترین الگو برای مسئولان کنونی جامعه به شمار می روند. آنچه امروز اهمیت دارد و هدف انقلاب مردم نیز بود، آسایش در زندگی مردم و دریافت خدمات مناسب است.
✅ #خودکفایی و استقلال اقتصادی و سیاسی
در دوره پهلوی با روند توسعه واردات و مصرف گرایی جرقه های بیکارشدن تولیدگران داخلی زده شد. گسترش تولید ملی و محرومیت زدایی گسترده ازجمله آرمان های انقلاب اسلامی بود. در وضعیت کنونی هم با تحریم ها و کارشکنی های موجود، لازم است مسئولان با برنامه ریزی صحیح و جذب نخبگان زمینه حمایت از کارآفرینان، صنعتگران و تولیدکنندگان را در کشور فراهم کنند تا از این طریق علاوه بر کاهش فقر و بیکاری، بتوانیم استقلال اقتصادی و سیاسی خود را به دست آوریم.
اکنون که بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد، ضرورت دارد ضمن وفاداری به مبانی اخلاقی بر مبنای آموزه های اسلامی، به تازه گردانی آنچه به خاطرش مردم مجاهدت کردند، شهید دادند و جان و مالشان را قربانی کردند، اقدام کنیم. اتفاقات زیادی در جامعه رخ می دهد که با توصیه های امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی، روح انقلاب و الزامات رفتاری حاصل از آن منافات دارد. باید ابتدا آگاهانه و بی طرفانه کاستی ها را شناسایی کنیم، نقاط ضعف را بپذیریم، زبان مردم را بدانیم و استعدادها و خواسته های نسل جدید را به عنوان فرصتی مناسب برای تازه گردانی و پیشرفت کشور قلمداد کنیم و همه برای تعالی «نام جاوید وطن» صالح و هم گرا باشیم.
🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا،
🔻چهارشنبه ۱۲ بهمن ۱۴۰۱، شماره ۳۸۷۳
#تحلیل_مسائل_روز
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar
✍ لطفاً سكوت را رعايت فرماييد!
#دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی
✅ کافیست چند دقیقه چشمان خود را ببندیم و با دقت به صداهای اطراف خود گوش کنیم! تالار بورس، ایستگاه اتوبوس، ورزشگاه ها، مساجد و یا حتی محیط های خصوصی مثل داخل آپارتمان! جامعه امروزی مالامال از شلوغی و سرصداست. علاوه بر صدای ماشین و بوق و سایر اتفاقات #عصر_صنعتی صدای بی شماری از انسان ها به صورت همزمان به گوش می رسد. کاش می شد چند دقیقه ای همه سکوت کنیم، فکر کنیم و از آرامش اجتماعی لذت ببریم. رعايت فرهنگ سخن گفتن، يعني «بيان» در جاي خود و «سكوت» در جاي خود از مهمترين اصول رفتار اجتماعي است.
✅ در خيلي از مسائلي كه در جامعه ايجاد مي گردد سكوت كردن بهتر از سخن گفتن بوده است. چه بسا در موارد بسياري سكوت به موقع مي توانست از بروز خيلي مسائل و #مشکلات_اجتماعي و يا اختلاف هاي شديد خانوادگي جلوگيري نمايد. هر چند بيان اين نكته بسيار مهم است كه مسلماً سكوت هم بايد در جايگاه مناسب خود انجام پذيرد و الا در برخي از رخدادها سكوت كردن گناهي نابخشودني است. بايد در آنجايي كه سخن ما مي تواند آبرويي از مؤمني بريزد، ميان مسلمانان تفرقه و دشمني بوجود آورد، كينه وعداوت را زياد كند و يا جامعه را به التهاب بكشاند سكوت را رعايت نماييم.
✅ آنچه درباره #اهميت_سكوت و آثار سازنده و مثبت آن در تعميق تفكر آدمي و جلوگيري از اشتباهات و مصون ماندن از انواع گناهان و حفظ شخصيت و ابهت و وقار، و عدم نياز به عذر خواهي هاي مكرر و مانند آن در جاهای مختلف آمده است، به اين معني نيست كه سخن گفتن همه جا نكوهيده و مذموم باشد و انسان از همه چيز لب فرو بندد، چرا كه اين خود آفت بزرگ ديگري است. هدف از ستايش سكوت در آيات و روايات اسلامي، باز داشتن از پرگويي و سخنان لغو و بيهوده و گفتارهاي اضافي و غير لازم است وگرنه در موارد بسياري، سخن گفتن، واجب و لب فرو بستن و سكوت، حرام مسلم است.
✅ با توجه به اثرات كلام، اهميت چگونگي استفاده از آن همواره در #ارتباطات_اجتماعي مورد توجه قرار دارد. نعمت «بيان» از ويژگي خاصي برخوردار است، لكن از اين نكته نيز نبايد غافل شد كه زبان داراي دو بُعد مثبت و منفي است و نمي توان گفت چون زبان نعمت الهي است پس بايد هر چه بيشتر آن را به كار انداخت و بدون حساب هر سخني را بر زبان جاري ساخت بلكه بايد در موارد ضروري و مفيد از آن بهره برداري كرد. در ارتباط با اثرات سكوت در روابط اجتماعی نكته هاي دقيق و فراواني بيان شده و آثار و نتايج آن با تعبيرات جالبي ارائه گرديده است كه بخشي از آن عبارتند از:
▪️دستیابی به وقار،
▪️سلامت از لغزشها،
▪️كليد ورود به بهشت،
▪️بارور شدن فكر و انديشه،
▪️تعميق تفكر و استواري عقل،
▪️راهنمایی به سوي خير و نيكي.
✅ هدف اصلي از توصیه های #سكوت اين نيست كه انسان بايد هميشه و در همه حال لب فرو بسته و زبان به سخن نگشايد و حتي در مقام احقاق حق خود و ديگران سكوت اختيار كند و به دفاع از خود برنخيزد، بلكه مقصود جلوگيري از هرزه گويي و فضول كلام است. از جمله مواردي كه زمینه ساز سكوت مي باشد اين است كه آدمي آنچه را كه نمىداند نگويد و همه آنچه را كه مي داند نيز به زبان نراندكه اين خود برآمده از عقل كامل شخص مي باشد.
🔺منبع: #روزنامه_رسالت،
🔻شماره ۷۲۰۴
#تحلیل_مسائل_روز
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar