✍ حباب در بازار بورس؟ 🔺#دکتر_امیر_کرمانی | استاد‌دانشگاه‌برکلی 🔻#پایگاه_جامع_مدیریار تا قبل از اسفند ۹۸ قیمت شرکت‌های بزرگ در #بازار_سرمایه متناسب با ارزش دلاری آنها بوده اما رشد قیمت شرکت‌های کوچک هیچ تناسبی با واقعیتهای اقتصادی نداشته است. اما از اسفند ۹۸ به بعد رشد سریع شاخص مختص شرکت‌های کوچک نبوده و شرکت های بزرگ هم افزایش قیمتی را تجربه کرده اند که تناسبی با اقتصاد ایران و جهان ندارد. محتمل‌ترین سناریو در ماه‌های پیش‌رو کاهش جدی قیمت‌ شرکت‌های کوچک و اصلاح قیمت شرکت‌های بزرگ به نحوی است که ارزش دلاری آن‌ها متناسب با شرایط تعادلی بازار گردد. امری که احتمالاً بخشی از آن از طریق کاهش شاخص و بخشی از طریق افزایش قیمت ارز اتفاق خواهد افتاد. 🥛 نیمۀ پر لیوان: ➊ اقتصاد ایران طی دهه‌های گذشته همواره درگیر شوک‌های تورمی بوده‌است. فلذا خانواده‌ها همواره به دنبال راهی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر شوک‌های تورمی بوده‌اند. ➋ به طور سنتی خانواده‌‌ها از طریق سرمایه‌گذاری در بازارهای مسکن،‌ طلا و ارز از دارایی‌های خودشان در برابر شوک‌های تورمی محافظت کرده‌اند. این امر هر چند ریسک سبد خانوار در برابر شوک‌های تورمی را کاهش می‌دهد اما سبب اختصاص غیر بهینه منابع کشور شده‌است به طوری که در بازار مسکن با انبوه خانه‌های خالی مواجه هستیم. #سرمایه‌_گذاری خانوارها در طلا و دلار نیز نه تنها منجر به هیچ ارزش افزوده‌ای در اقتصاد نمی‌شود بلکه منجر به تشدید شوک‌های ارزی و تورمی می‌شود. ➌ اتفاق خوبی که در سال‌های اخیر افتاده اضافه شدن سرمایه گذاری در بورس به سبد سرمایه‌ گذاری خانواده‌هاست. در واقع بورس نیز مانند مسکن از ارزش دارایی‌ها در برابر شوک‌های ارزی محافظت می‌کند و در بلند مدت می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری در ارز و #طلا باشد. ➍ این امر از طرفی ظرفیت بازار را در جذب شوک‌های ارزی افزایش می‌دهد و از طرفی در صورت استفاده صحیح از ظرفیت‌های #بازار سرمایه و تسهیل عرضه‌ی اولیۀ شرکت‌های خوب می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک کند. ➎ باید خاطر نشان کرد که علی رغم رشد بسیار شدید پول ورودی خانوارها به بورس، ‌کل خالص پول ورودی خانوارها در سال ۹۸ تنها در حدود ۳۰ هزار ه م ت بوده است که معادل کمتر از ۲٪ #نقدینگی نظام بانکی و معادل حدود ۲ میلیارد دلار بوده است (عددی که در مقابل مداخلات بانک مرکزی در سال ۹۶ بازار ارز ناچیز است). 🥛 نیمۀ خالی لیوان: ➊ ورود تعداد بسیار زیاد افراد ناآشنا به این بازار و تصور ادامۀ روند گذشته در میان بخش زیادی از سرمایه‌گذاران سبب ایجاد حباب در بازار می‌شود. علاوه بر آن در چنین فضایی انگیزۀ برخی سو استفاده کنندگان برای ارائۀ اطلاعات غلط به سرمایه‌گذاران کمتر آشنا با #دانش_مالی افزایش پیدا می‌کند. ➋ مجموع این عوامل منجر به مکانیسم #بازخورد مثبتی می‌شود که توانایی ایجاد حباب در بازار را دارد. همچنین شرکت‌های کوچک‌تر به دلیل تاثیر گرفتن بیشتر قیمت‌شان از ورود و خروج سرمایه بیشترین تاثیرپذیری را از این اتفاق دارند. 🔚 سخن آخر: ⇦ با مقایسه ارزش دلاری ۱۰۰ شرکت‌ بزرگ بورس ایران و ۱۰۰ شرکت کوچک بورس در سال‌های گذشته می‌بینیم که بخش عمدۀ افزایش قیمت شرکت‌های بزرگ از ابتدای سال ۹۷ تا آخر سال ۹۸ تنها منجر به بازگشت ارزش دلاری این شرکت‌ها به سطح آن قبل از شروع بحران ارزی شده است و به نوعی شاید متناسب با ارزش اقتصادی این شرکت‌ها باشد. ⇦ اما در مورد ۱۰۰ شرکت کوچک #بورس مشاهده می‌شود که ارزش دلاری آنها در انتهای اسفند ۹۸ بیش از ۳ برابر ارزش دلاری آن‌ها قبل از شروع بحران ارزی است. رشد قیمتی که به نظر نمی‌رسد با هیچ یک از واقعیت‌های اقتصاد ایران تناسبی داشته باشد. ⇦ از ابتدای سال ۹۹ ارزش دلاری شرکت‌های بزرگ هم بیش از ۳۰٪ افزایش یافته است. افزایش قیمتی که تناسبی با اتفاقات اقتصاد ایران و اقتصاد جهانی ندارد. البته انتظارات در مورد افزایش #قیمت_ارز می‌تواند عامل بخشی از این افزایش قیمت باشد. ⇦ اتفاقات فعلی بازار سهام ایران شباهاتی با اتفاقات بازار سهام چین در سال ۲۰۱۵ دارد. بازاری که با رشد ورود خانوارها به بازار و همچنین خریدهای اعتباری و اهرم کردن سرمایه گذاری ها‌ و #مدیریت_بازار توسط دولت چین در ابتدا، رشد بیش از ۱۰۰٪ را تجربه کرد. رشدی که اتفاقاً برای شرکت‌های کوچک‌تر بیش از ۲۰۰٪ بود. اما در نهایت بخش عمدۀ این افزایش قیمت شرکت‌های کوچک و بزرگ از بین رفت! #تحلیل_مسائل_روز www.modiryar.com @modiryar

قیمت‌گذاری دستوری کارساز نیست ✍ #دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی   ▪️یکی از چالش های مهم این روزهای کشور که سبب نارضایتی بسیاری در بین آحاد جامعه گردیده اوضاع نابسامان بازار است. مسائلی همچون تورم تصاعدی، قیمت گذاری های بی قاعده، احتکار، کم فروشی، دلالی و واسطه گری و ... چنان بی نظمی و آشفتگی ایجاد کرده که گویی #بازار_شام است!   ▪️یک روز پیاز کیمیا می شود روزی دیگر هویچ، یک روز مرغ پیدا نمی شود روز دیگر سیمان و خلاصه عده ای از افراد که هویت شان دقیقاً برای مردم شناخته شده هم نیست و به آن ها دست های پشت پرده می گویند کافی است اراده نمایند و دست روی محصولی خاص گذاشته و آن را #ارزش_طلا ببخشند و یا از سکه بیاندازند.   ▪️به هر حال #دولت_سیزدهم در همین شرایط چند هفته ای است که کار خود را شروع کرده و به دنبال نقش آفرینی جدی در تنظیم و کنترل بازار است. با توجه به اینکه بخش های عظیمی از اقتصاد کشور دست دولت است و خود نیز آن ها را اداره می کند حضور در عرصه و میدان بازار بسیار اهمیت دارد.   ▪️شاید در یک #نظام_اقتصادی سالم نیازی به حضور میدانی دولت تا این اندازه نباشد و عواملِ دیگر اقتصادی همچون عرضه و تقاضا و روندهای جاری و طبیعی بازار تعیین کننده مسائل اقتصادی باشند اما شرایط اقتصاد کشور ما حضور چالاک تر و پررنگ تر دولت را مطالبه می کند.   ▪️گاهی برای دستیابی به روند مطلوب و علمی باید رویه های عادی را تغییر داد که حکایت بازار در کشور ما نیز چنین است. متأسفانه دولت های یازدهم و خصوصاً دوازدهم در قبال بازار بی برنامه بودند. علاوه بر این روند انفعال و عدم توانایی کنترل بازار تا حدی بود که دولت در اجرای حداقلی وظایف خود برای اداره بازار ناتوان بود و عملاً همان چهره های خاکستری نقش مهمی در تعیین روند بازار و #قیمت_گذاری محصولات ایفا نمودند.   ▪️اما اکنون که دولتی تازه نفس زمام امور را به دست گرفته و رویکرد میدانی و فعالانه دارد کمی چهره بازار رنگ عوض کرده است. هیجان زدگی تا حدی کنترل شده و برخی عرصه های مهم و اثرگذار همچون #بازار_سرمایه نسبت به این تغییرات واکنشی مثبت نشان داده اند.   ▪️البته قاعدتاً بخش عظیمی از این اتفاق بیشتر از آن که ناشی از عملکرد باشد بخاطر #اثرات_روانی حاکم بر بازار است ولی به هر طریق لازم است روند ایجاد آرامش در بازار و سپس کنترل و تنظیم آن توسط دولت به صورت فعالانه و مبتنی بر برنامه طی شود.   ▪️مواردی همچون واردات قابل توجه واکسن و یا تضمین #رئیس_جمهور بر تأمین ذخایر کالاهای اساسی از این دست موارد است. کلام آخر اینکه باید بپذیریم شرایط و اقتضائات نظام اقتصادی و به تبع آن بازار ایران با بسیاری از استانداردها فاصلۀ اساسی دارد و در برخی زمینه ها جداً بیمار است. پس باید نحوه مدیریت آن نیز با در نظر گرفتن موارد مذکور صورت پذیرد. برای سالم سازی و رفع چالش های جاری بازار حضور فعالانه دولت در کنترل و تنظیم بازار و انجام وظایفی که در این راستا از حیث نظارتی و حاکمیتی دارد نقشی اساسی دارد.   ▪️دولت باید تلاش کند #سیمای_بازار را به نحو مطلوبی اولاً در جهت آرامش و ثبات و ثانیاً تأمین منافع تولید کنندگان و عرضه کنندگان واقعی و همچنین مصرف کننگان نهایی تغییر دهد. اگر رویه ها اصلاح شوند و روند امور سالم سازی گردد فرآیندهای اقتصادی در مسیر طبیعی خود قرار می گیرد و نیازی به قیمت گذاری دستوری و یا کنترل بخشنامه ای هم نیست!   🔺منبع: #خبرگزاری_بازار، موسسه تحلیل بازار فردا 🔻۱۸ شهریور ۱۴۰۰،  کد خبر: ۱۰۶٬۵۲۷   https://www.tahlilbazaar.com/news/106527 #تحلیل_مسائل_روز #پایگاه_جامع_مدیریار www.modiryar.com @modiryar

✍ نقشه جامع بورس #دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی ✅ وقتی می خواهم از #بورس سخن بگویم خیلی عصبانی می شوم. نه این که فکر کنید بنده از آن هایی هستم که به خاطر جریانات کاذب و حباب ناجوانمردانه ای که دولت قبل در بورس ایجاد کرد ضرر آن چنانی کردم که الان حالم گرفته شده است و این گونه سخن می گویم، نه! بحث اینجاست که #بازار_سرمایه، بورس و فرابورس در روند طبیعی فعالیت خود سهم مهمی در شکوفایی اقتصادی کشور دارند ولی با دخالت دولت دوازدهم و گروهی از سودجویان از خدا بی خبر و از بین رفتن اعتماد عمومی به بورس و خیانتی که در این امر انجام شد گروه وسیعی از مردم و تولید کنندگان آسیب های زیادی دیده اند و به خاطر منافع گروهی اندک ولی تمامیت خواه امنیت این عرصه مهم اقتصادی به شدت آسیب دید. ✅ الان هم سبز و قرمز شدن های بی دلیل و بادلیل بورس و عدم ثبات و استقرار یک روند طبیعی بسیاری از #سرمایه_گذاران را ناامید کرده و خیلی از آن ها به بازارهای غیرمولد همچون ارز، سکه، طلا و ... هجرت کردند و عطای بورس را به لقایش بخشیدند. ضمن اینکه شخصاً امیدوارم و آرزو می کنم عاملین این خیانت اقتصادی همچون عاملین خائن که قبلاً در بانک مرکزی مسئولیت داشتند و اکنون احکام قضایی آن ها صادر شده است به دست قانون مجازات گردند اعتقاد دارم تیم اقتصادی دولت سیزدهم باید فکری اساسی، برنامه ای جامع و نقشه ای مدون برای احیای بورس داشته باشد. به گونه ای که؛ ▪️اولاً زیرساخت های اساسی نرم افزاری و سخت افزاری آن اصلاح شود، ▪️ثانیاً از طریق مراجع ذیصلاح برخی قوانین آن بازنگری گردد، ▪️ثالثاً دخالت دولت به حداقل برسد و نهایتاً سودجویان و بازارگردانان غیرقانونی دستشان به صورت کامل در این بازار قطع گردد. ✅ مجموع این اقدامات ضمن آن که اعتماد عمومی به بورس را احیا می کند سبب می شود در بازه زمانی قابل قبول #رونق مجدد به بورس بازگردد. همچنین باید توجه داشت یکی از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده در روند #معاملات_بورس نرخ ارز است. این موضوع که نرخ ارز به کدام سمت خواهد رفت باید مساله مهمی تلقی گردد چون روند بازار را تحت شعاع خود قرار خواهد داد و از آن مستقل نخواهد بود. روند نرخ ارز در کشور می تواند در مسیر تداوم رشد بازار، تثبیت یا افت آن موثر باشد که بازار سهام هم بر اساس آن پیش خواهد رفت. ما فراموش نمی کنیم با بالا گرفتن تب بورس اواسط تیرماه، ۲۵ اقتصاددان در نامه‌ای به دولت و بانک مرکزی بابت رشد حبابی بورس اظهار نگرانی کردند، اما توجهی به این اظهارات نشد و در زمان جهش بورس، مدیریت مناسب صورت نگرفت. ✅ از خاطر ما نخواهد رفت افزایش قیمت سهام دولتی باعث شد تا مردم منتظر عرضه صندوق دوم دولتی باشند که در مردادماه منتفی‌شدن خبر عرضه صندوق پالایشگاهی، روی دیگر بازار را به سهامداران نشان داد. در حافظه تاریخ اقتصادی کشور برای همیشه ثبت شده است که پس از دعوای وزیر اقتصاد با وزیر نفت بر سر سیاست‌های مدیریتی #دارا_دوم، بزرگترین سقوط تاریخی بورس ایران رقم خورد و اعتماد از بازار رخت بر بست. و همچنین در ادامه همین اقدامات ریزش‌ها در بازار تداوم یافت تا اینکه دستوری کردن قیمت فولاد شوک دیگری به بازار وارد کرد و ارزش سهام در بین سیاست‌های وزارت صمت و بورس، روز به روز کاهش یافت و دارایی سهامداران همچنان آب شد، در کمتر از ۵ ماه بیش از ۵۰ درصد ارزش سهام‌ها افت کرد و پشت سهامداران خالی شد. حالا دولت مردمی باید این روند را اصلاح کند و با کوتاه کردن دست افراد بی کفایت و سودجو بورس را به مردم، صنعت گران و تولید کنندگان واقعی برگرداند. 🔺منبع: #هفته_نامه_نخست، 🔻پنجشنبه ۶ آبان ۱۴۰۰ شماره ۸۹۴ #تحلیل_مسائل_روز #پایگاه_جامع_مدیریار www.modiryar.com @modiryar