♨️ "#ارتجاع؛ بزرگترین آفت #انقلاب" ( بخش دوم)
🔹#انقلاب_اسلامی ، انقلابی مبتنی بر #اسلام_ناب_محمدی(ص) است، هرچند افراد و گروه‌های گوناگونی در مبارزه با #رژیم_پهلوی حضور داشتند، اما هیچ انسان مطلع و منصفی، انکار نمی‌کند که تنها انگیزه‌ای که باعث حضور جدی و فراگیر مردم در صحنه‌ی مبارزه شد، انگیزه‌ی دینی مردم بود که با روشنگری روحانیون اصیل و انقلابی به رهبری بی‌بدیل یک #مرجع_تقلید یعنی حضرت #امام_خمینی(ره) شکل گرفت.
🔹از این جهت انقلاب مردم ایران شباهت کاملی به نهضت انبیاء الهی و خصوصاً پیامبر اکرم #محمد_مصطفی (ص) دارد.به همین دلیل بر ما لازم است برای حفظ این انقلاب و استمرار آن در مسیر اصلیش، همواره معیارهای قرآنی و اسلامی را درنظر بگیریم تا مبادا از مسیر صحیح خود بیرون رود و به انحراف کشیده شود.
🔹همان‌طور که در بخش نخست اشاره شد، یکی از مفاهیم کلیدی قرآن در زمینه‌ی آسیب‌شناسی نهضت انبیاء الهی، مفهوم "ارتجاع" است.
🔹از آیات قرآن کریم استفاده می‌شود که غالباً نهضت پیامبران الهی، پس از مدتی و خصوصا بعد از رحلت پیامبران، به انحراف کشیده می‌شد و بدون آن‌که با شخص پیامبر یا ظواهر دینی تقابل آشکاری صورت گیرد، باطن و #حقیقت_دین دچار استحاله می‌گردید.
🔹#امام_خامنه‌ای در این زمینه به دو آیه‌ی #قرآن استشهاد کرده‌اند :"قرآن در دو جا اشاره می‌کند به انحطاط ملّت‌هایی که اوّل ایمان آوردند، بعد در نسل بعد دچار انحطاط شدند. یک جا در سوره‌ی مریم [آیه‌ی۵۹] است که می‌فرماید: «فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ اَضاعُوا الصَّلوةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوفَ یَلقَونَ غَیًّا»؛ یعنی اوّلی‌ها مبارزه کردند و ایمان آوردند، منتها بعد -معنای «خَلْف» با سکون لام، با «خَلَف» با فتحه‌ی لام، ضدّ هم است؛ «خَلْف» یعنی بازمانده‌ی بد، «خَلَف» یعنی بازمانده‌ی خوب؛ اینجا می‌گوید: فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ- بازمانده‌های بدی روی کار آمدند که «اَضاعُوا الصَّلوة»؛ اوّلین کارشان این بود که #نماز را ضایع کردند؛ «وَ اتَّبَعُوا الشَّهَوات»؛ دنبال #شهوات رفتند، دنبال شهوات شخصی رفتند؛ فَسَوفَ یَلقَونَ غَیًّا؛
🔹این دو عامل - عامل ضایع کردن نماز و دنباله‌روی از شهوات - این نیروهایی را که باید در مقام جهاد و مبارزه ایستادگی کنند و این ایستادگی قطعاً به پیروزی منتهی خواهد شد، اینها را تضعیف می‌کند؛ اینها را پوک می‌کند...
🔹 در یک جای دیگر همین موضوع در سوره‌ی اعراف [آیه ۱۶۹آمده]: «فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ وَرِثُوا الکِتابَ یَأخُذونَ عَرَضَ هذَا الاَدنی»؛ [یعنی] یک‌بار دیگر این «فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ» در قرآن تکرار شده و در دو جا آمده، این جای دوّمی است. «وَرِثُوا الکِتابَ»؛ حقایق را به دست گرفتند منتها جذب #دنیا_طلبی شدند، «یَأخُذونَ عَرَضَ هذَا الاَدنی»." (دیدار برخی دانشجویان / ۹۵/۴/۱۲)
🔹هرچند فعلا درصدد بررسی و تحلیل مفاهیم آسیب‌شناسانه‌ی این دو آیه نیستیم، لیکن آن‌چه از این دو آیه شریفه به روشنی استفاده می‌شود این است که حرکت #توحیدی و اصلاح‌گرایانه‌‌ی پیامبران الهی، پس از آنان و به دست نااهلان دچار انحطاط، انحراف و ارتجاع می‌شد.
🔹به دلیل همین تجربه‌ی تلخ تاریخی است که خداوند متعال به مسلمانانِ صدر اول هشدار می‌دهد و می‌فرماید : «وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ؛ أَفَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِكُمْ وَ مَنْ يَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ.» (آل‌عمران/۱۴۴) و #محمّد جز پيامبرى نيست؛ پيش از او نيز پيامبران (ديگرى آمده و) درگذشته‌اند (مرگ براى همه‌ی انبيا هست)؛ آيا اگر او بميرد و يا كشته شود، شما به گذشته‌ی خود برمى‌گرديد؟ و هركس به عقب برگردد، هرگز ضررى به خداوند نمى‌زند و خداوند به‌زودى پاداش سپاس‌گزاران را خواهد داد.
🔹این آیه، یکی از آیاتی است که با استفاده از ترکیب لفظیِ "#الانقلاب_علی_الاعقاب" که به معنای "بازگشت به گذشته" است، اشاره صریح به مساله ارتجاع دارد.
🔹لحن جدی و هشدارآمیز آیاتی که مومنان را از گرفتار شدن در ورطه‌ی ارتجاع برحذر می‌دارد، بیان‌گر آن است که این خطر همواره نهضت‌های الهی را تهدید می‌کند و هیچ نهضت توحیدی از این قاعده مستثنی نیست.البته در خصوص موضوع "#ارتجاع_از_دیدگاه_قرآن"، پرسش‌های کلیدی و کاربردی مهمی وجود دارد، برخی از این پرسش‌ها عبارت است از :
1⃣منظور از "#اعقاب" چیست؟
2⃣ آیا علی‌رغم هشدار قرآن به مسلمانان صدر اسلام، بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص)، ارتجاعی اتفاق افتاد یا خیر؟
3⃣عوامل اصلی ارتجاعِ نهضت‌های الهی از چه قرار است؟
✍در نوشتارهای بعدی به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد، ان‌شاءالله.
۹۷/۱/۱۳
#سید_محسن_طاهری
مسئول #مدرسه_علمیه_امام_صادق(ع)
گرگان
