✳️خلاصه نشست «خلقیات ایرانیان»3
👤دکتر رضا پارسامقدم👇
🔹گفتمان عقبماندگی بر خلاف آنچه که غالباً در تاریخنگاری معاصر ایران رایج و متعارف است، مربوط به دهههای چهل و پنجاه شمسی، و پدیدهای متأخر است و نه الزاماً مربوط به دوران قاجاریه و رویاروییِ دردناکِ ایرانیان با غرب.
🔹ما نباید با نسبتدادن مسئلۀ عقبماندگی به خلقیات ایران دچار «تقلیلگرایی علتگرایانه» شویم.
👤دکتر تقی آزاد ارمکی👇
🟠 انحطاط اتفاق فراگیر تاریخی است که خیلی از موارد آن در اختیار دولتها، گروههای اجتماعی و ... نیست و بهطور ناخواسته، پنهانی و ناگهانی رخ میدهد. انحطاط در فرآیند تاریخی طولانی شکل می گیرد.
🟠متأسفانه روشنفکران ما مسئله انحطاط را به عقبماندگی تعریف کرده و خطای استراتژیکی که در تفکر اجتماعی ایران رخ داده، همین است. ما مسئله را اشتباه فهمیدهایم. مسئله ما انحطاط بوده است نه عقبماندگی. در حالی که ما سراغ عقبماندگی رفتیم و در آن، زار زدیم و خود را تحقیر کردیم.
🟠وقتی عقبماندگی را صورتبندی میکنیم، ناخودآگاه دنبال ضعفهای اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی میگردیم. آنهایی که روح ملل یا اخلاق ایرانی را دنبال نکردند، نابهجا دنبال دو نگاه متفاوت ملت بیفرهنگ در جامعه منحط یا مجموعهای از خلقیات متعارض کثیف رفتند. ما در این تبدیل انحطاط به عقبماندگی، از اندیشیدن در باب خود وامیمانیم و دنبال دیگران میرویم تا بدانیم بهطور مثال چگونه توسعه یافتهاند.
🟠ما ملتی هستی با مفهوم مرکزی «سازگاری» که تبدیل به روح ما شده است. این سازگاری هم تاکتیک است و هم الگوی رفتاری سیاستی ما. کسی که منطق سازگاری را نمیداند، از دل آن سازشکاری، ابتذال، ملت منحط، استبدادزدگی و... بیرون میآورد. این سازش به دلیل اینکه ایران یک پدیده تاریخی و محل تداخل همه جهانهای اجتماعی بوده، مهم است. یعنی ایران ظرفیتی داشته که محل تداخل این جهانهای اجتماعی بوده است اما ما هیچگاه به آن توجه نکردهایم.
🟠 پذیرش سلطه و استبدادزدگی مفهوم غلطی است که مورخان دچار آن شدهاند. در واقع ما بنا به ضرورتهای تاریخی که در معرض ورود دشمنهای مختلف بودهایم، آموختهایم که چگونه در مقابل آنها بایستیم. سازگاری یعنی تن میدهیم اما تسلیم نمیشویم و دیگری را در خود هضم میکنیم.
🟠 از مهمترین #مولفههای_سازگاری ایرانی ۱) وجود #دشمن بهعنوان یک پدیده همواره تاریخی ۲) ما همواه ملت #تجارتپیشه بودهایم نه تولیدگر. منطق تجارت، منطق بقاست و باید به سرعت از بینظمی به نظم برسد. ۳) #استعداد تاریخی در #درهمشدگی_فرهنگی و اقتضائات اقتصادی و اجتماعی
🟠بنابراین این زیستبوم به لحاظ تاریخی از ما یک ملت سازگار ساخته و ما در جهت بقا، همچنان با سازگاری ادامه میدهیم. اگر ما این موضوع را بپذیریم، دیگر عقبمانده نخواهیم بود.
🟠در نیاز جامعه و شناخت خلقیات ایرانیان شرط اول آن است که تاریخ ایران را #پیوسته نگاه کنیم. شرط دوم؛ سراغ منطق عمل اجتماعی و فرهنگی برویم؛ باید ببینیم آن منطق چیست که باعث میشود در بدترین شرایط بمانیم و در بهترین شرایط رادیکال نشویم. اینجا مفهومی به نام «خرد ایرانی» پیدا میشود که ما در موقعیتهای مختلف آن را به کار میبریم.
🟠#صفت مهمی در #خرد_ایرانی وجود دارد که در بازخوانی تفکر اجتماعی، فرهنگی و دینی غایب شده است و آن «خدمت» است. مردم ایران اهل #سازگاری و #خدمت بودهاند. شاخص فرهنگ در ایران، «#فتوت» است. مردم ایران اهل جوانمردی هستند نه جنگ. خصلت دیگر، «#مدارا» و پذیرش دیگری است. ما به لحاظ تاریخی ملت مداراگری بودهایم اما روایتهای شرقشناسانه به اینجا نرسیدهاند. ما همواره متهم به تولید رادیکالزیم شدهایم درحالی که #معتدلترین ملت در تاریخ بودهایم.
#هویت_ایرانی
@moj_tarikh