#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #لباس سنتی حمام قلعه #ائلاتی_کوینه خوب است بدانیم،در حمام قلعه هنوز، کمی بیشتر از نیم قرن نمی گذرد که،مردم آن، از صفر تا صد لباس هایشان را، از تولیدات خود،تهیه می کردند.و آن لباس ها را #ائلاتی_کوینه می نامیدند نه لباس کردی!؟ کلمه ی ائل اصلاً، واژه ای ترکی است که به صورت ایل وارد زبان فارسی شده است مانند: ائل گلی تبریز به معنی پارک ملت تبریز، بنابراین، لباس ائلاتی ترکی، یعنی لباس مردم ترک. منظور،ازصفرتاصد تولید، آن است که مردم حمام قلعه به جهت آن که هم باغدار هم کشاورز ودامدار بودندمواداولیه ی لباس اعم از ابریشم پنبه و پشم را خود، تولید می کردند. پنبه(پاختا،پخته) می کاشتند،کرم ابریشم پرورش می دادند واز پیله آن ابریشم (ایپک،ایپی)تولیدمی نمودند. و از آنجا که دامداربودنداز پشم(یون،یونگ)، کرک(کولکه)، پوست(دیری)دامها نیز، به عنوان مواد اولیه ی لباس استفاده می کردند و با دستان بانوان هنرمند حمام قلعه پیله کشی می شد پشم وپنبه نیز،به نخ تبدیل و پس از رنگ آمیزی و بافته شدن،تبدیل به پارچه می شدند در ادامه بازهم بانوان هنرمند #بیچیمچی(خیاط) پارچه ها را به لباس اعم از زنانه یا مردانه،برش زده(بیچماق) می دوختند مثلا: از نخ پنبه برای تولید پارچه هایی به نام #کرباس و #بوز" و از نخ پشم و کرک پارچه ای به نام #شال تولیدمی کردند.همچنین،از نخ ابریشم، پارچه هایی به نام های #درئیی، #قنوئیس، #آقسیز و #بابری می بافتند که هر کدام از آنها،مناسب نوعی از لباس مردانه یا زنانه بودند برخی نیز، دردوخت لباس هم مردانه وهم زنانه به کار می آمد مانند کرباس که به عنوان آستر مورد استفاده قرار می گرفت. #درئیی پارچه ای صددرصد ابریشمی درجه ی یک به رنگ قرمز، سمبل لباس قوم ترک،بود که در اصطلاح به آن، #یکه_ائونگ یا #یی_جلو می گفتند که از آن لباس فاخری برای نوعروسان و زنان افراد متمکن تهیه می کردند و در روی آن، نقش ونگارهای بسیار زیبایی می انداختند که #ایلئی گفته می شد و عمل نقش انداختن را، #ایلئی_دئرماق می نامیدند که از آن برای دوخت پیراهن زنانه (کوینک،کولی)استفاده می نمودند. #قنوئیس نیز پارچه ای نفیس و صددرصد ابریشمی بود که نخهای تار(اریش)قرمز ونخهای پود(ارقچ)در دو رنگ قرمز وسیاه، یک رج درمیان بافته می شد که در برابر نور رنگارنگ دیده می شد و از آن برای شلوار زنانه(بالاق,بلق) یا کت(دون)استفاده می کردند که بعدها پارچه های مخمل جای آن را،گرفت. #آقسیز پارچه ای بود که از نخ ابریشم قرمز با نخ پنبه ای سیاه مانند قنوئیس رج  به رج، بافته می شد به خاطر آن که ازنخ پنبه ای استفاده می شد هزینه تمام شده آن کمتر بودلذا افرادی که تمکن مالی کمتری داشتند از این پارچه به جای قنوئیس استفاده می کردند. #بابری نیزپارچه ای بودکه در تولید آن,ازنخ ابریشم درجه دو که  #کجین  گفته می شد، استفاده می کردند.این نوع پارچه در تولید #چرشو(چادرشب) به کار می رفت و آن بالاپوشی برای خانم ها به جای چادر بود. البته از چرشو هایی که جنسشان به غیر از ابریشم بودمانند #کودری برای بستن رختخواب به عنوان کاور استفاده می شد. با پیشرفت تکنولوژی به مرور،پارچه های تولید کارخانه جات صنعتی،مانند: مخمل،اطلس،ترمه،کودری،تیترون،داکرون،قمیس،پاتیس،متقال،موری،کامواوپولیستر، ...جای پارچه های تولید حمام قلعه را,گرفت. به گونه ای که مواد اولیه لباسهای امروزی را، غالباپارچه های نیمه پشمی،مخمل،ترمه، پولیستر،کاموا ومتقال وپاتیس،تشکیل می دهند.اگرچه هنوز هم، کمابیش از پارچه های ابریشمی استفاده می شود.اما متاسفانه لباسها در این بخش، یعنی جنس پارچه اصالت خود را،از دست داده اند. ولیکن در دوخت خوشبختانه، تاحدزیادی، فرم اصلی لباسها حفظ شده است. برای تولید نخ وپارچه،ابزارهاو دستگاههایی به کار گرفته می شدندکه به دستگاه تولید پارچه در اصطلاح کارگاه #تره_توخئماق(تره بافی) گفته می شد.تتمه این هنر اصیل و بومی حمام قلعه تا اوایل دهه آخر قرن گذشته یعنی یک دهه قبل ادامه داشت. به طوری که ویدئویی را که در بالا، مشاهده فرمودید.درسال ۱۳۸۸ جناب آقای جوادخانی گزارشگر صدا وسیمای مرکز خراسان رضوی،برنامه ای از کارگاه تره بافی شادروان #زینب_جلایر همسرفقیدآقای عبدالله ایرانی عضو سابق شورای اسلامی روستای حمام قلعه،تهیه نموده بودکه هنوزبرخی از کارگاه های تره بافی فعال بوده اند. #یادآوری:امروزه به سبب تاثیرات فرهنگی و در دسترس و باصرفه بودن لباسهای تولید کارگاههای تولیدی درشهرها،باتنوع رنگ وجنس ومدل مختلف،استفاده از لباس سنتی،جنبه تفننی و مجلسی یافته است که عمدتاً درمجالس عروسی مورد استفاده قرار می گیردالبته کم وبیش کسانی ازبانوان مسن ترروستارا،می توان مشاهده کردکه همچنان ملبس به لباس سنتی خودمی باشند. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۰/۱۵ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajazi