eitaa logo
موسسه و مرکز تخصصی تفسیر تمهید
434 دنبال‌کننده
474 عکس
120 ویدیو
249 فایل
موسسه تمهید مؤسسه تخصصی در زمینه تفسیر تنزیلی ایتا: @mtamhid ادمین: @mtamhid1 تلفن موسسه: 02532920244 ایمیل: @yahoo.com" rel="nofollow" target="_blank">hamgambavahy@yahoo.com سایت موسسه: tamhid.net آدرس: قم، زنبیل آباد،خ 20متری فجر، پ 286
مشاهده در ایتا
دانلود
معرفی سایت مفید جهت محققین قرآن http://www.maarefquran.com/ پرتال جامع علوم و معارف قرآن کریم پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات همچنین استفاده آنلاین از کتاب فرهنگ قرآن در این آدرس http://lib.eshia.ir/10061/1/27
سه نکته روش شناختی ناب از سوره طارق در جلد دوم تفسیر همگام با وحی، ذیل سوره 1. خدای متعال در مباحث اقناعي، بيش‎ترين تکيه را بر نشان ‌دادن نمونه‎هاي قابل لمس و درک، نموده است. اين روش موجب شکسته‎ شدنِ روحيه‌ی انکار و تکذيب، و موجب تقويت امکان تحقق موضوع مورد ترديد مي‎شود. 2. فضاسازي مناسب براي جاي‎گير کردن يک معرفت، با استفاده از مثال‎ها و کلمه‎هاي متناسب، يکي از روش‎هايي است که در اين سوره مورد توجه قرار گرفته است. خداي متعال در این سوره در صدد تبيين نگهباني و مراقبت دائمي خود بر هر نفسي است و اين‎که انسان بالاخره براي رسيدگي به اعمالش بازگردانده خواهد شد. استفاده از واژه‌ی طارق و بيان نور و سير آن در تاريکي و خروج آب مني از ميان صلب و ترائب مردان و انتقالش به رحم‎ها، استفاده از کلمه‌ی «رجع» براي باراني که به زمين باز مي‎گردد، همگي ذهن مخاطب را براي پذيرش حقيقت رجعت در مسير تطور و تکامل انسان آماده مي‎سازد. اشاره سوره به آسمان باصلابت و عظمت و حرکت ستارگان در مدار‎هاي منظم خود و خروج نطفه انسان از اصلاب و ستون فقرات و استخوان‎هاي جلوي بدن، به منظور اثبات قدرت خدا و فقدان هرگونه مانع از عملي ‎شدن آن‎ها است. 3. تذکر اين نکته که وجود تدبير‎هاي مخالف، هر چند از سر انکار و كينه، عامل گسترش معارف الهي و بخشي از تدبير الهي است، الهام بخش اين نکته است که فضاي انتقاد و مخالفت، نه تنها به ضرر پيام‎هاي ديني نيست، بلکه موجب گسترش آن‎ها خواهد شد. در نتيجه نبايد نسبت به این مخالفت‌ها نگران بود. بله، تحقق اين امر نياز به گذشت زمان دارد: «فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْدَا». https://eitaa.com/mtamhid
سلام و ادب خدمت دوستداران قرآن و مباحث قرآنی در ادامه صوت هفت جلسه کوتاه استاد بهجتپور با مسلمانان ایرانی مقیم لندن و اروپا در ماه مبارک رمضان حهت استفاده شما عزیزان بارگذاری خواهد شد. امید که از آن بهره وافی ببرید. https://eitaa.com/mtamhid التماس دعا 👇👇👇
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 1
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 2
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 3
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 4
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 5
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 6
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
صوت سخنرانی قرآنی استاد بهجتپور برای ایرانیان مقیم اروپا 7
به زودی در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی برداشتی نو از آیه در محضر استاد بهجتپور ذیل آیه »و رتل القرآن ترتیلا« در سوره مزمل (مکی 3) آیه چهارم خدای متعال پس از آن‌که پیامبر اکرم  را به بیداری در شب، مأمور کرد، در این آیه بیان می‎فرماید که مراد، صرف بیداری نیست؛ بلکه شب‌زنده‌داری همراه با عمل عبادی است. «رَتِّلْ» فعل امر از مصدر «تَرْتِیل» چنانکه درکتاب های لغت العین و مصباح المنیر آمده به‎معنی منظم، مرتب و به صف شدن و یکدست شدن است. آسان و صحیح خواندن، با تأنّی خواندن و درست ادا کردن کلمه‎ها همراه با دقت در معانی است. «اَلْقُرْآن» مصدر از «قَرَائَة» به‎معنی خواندن، یا از «قُرْء» به‎معنی جمع گرفته شده است؛ در آیه پیامبر اکرم 6 مامور می شود تا پدیده‎ ای خواندنی را مرتب و یکسان و منظم کند. اگر این دستور اشاره به قرآن مصطلح باشد که به تدریج بر وی نازل می‎ شد، مراد دستور به تنظیم و مناسب‎ خوانی قرآن از جهت ادای شفاف کلمات و چینش جملات است که رعایت وقف‎ ها و حرکت‎ ها در ادای جملات شود و جملات بی‎ نظم و در هم ادا نشود. البته می توان این دستور را گسترش داد وشامل ثبت منظم آیاتی که متفرق نازل می‎ شد، دانست. و اگر این خواندنی اعم از قرآن باشد، شامل هر گونه خواندنی از جمله دعا و مناجات و نماز می‎ شود. آن حضرت مأمور شد تا هر گونه خواندنی را متناسب و با رعایت فاصله و مکث و نظم بر زبان جاری کند. زیرا در این آیه، به «کیفیت خواندن» پیامبر نیز توجه شده است. از این رو، گویا بیداری به‎منظور قرائت، امری مفروغ‌عنه است، اما این قرائت، باید کیفیت ویژه‌ای داشته باشد؛ باید خواندن همراه با تأمل، درنگ و همراه‌ کردن جان و زبان باشد، به‌گونه‌ای نیکو و زیبا ادا شود و در معانی خوانده‌شده تأمل شود تا بر قلب اثر گذارد و قوای احساسی و ادراکی انسان را به‎حرکت درآورد؛ چراکه این شیوه‎ی عبادت، نقش به‌سزايي بر شخصیت انسان شب زنده دار دارد. عبدالله بن‌سلیمان می‌گوید: «از امام صادق درباره‌ی معنی ترتیل در آیه پرسیدم. حضرت فرمود: امیرمؤمنان علی فرمودند: مراد آن است که آن را آشکار بخوان، مانند شعر آن را بریده‌بریده مکن و همچون ریگ آن را پراکنده مساز، تا چنان شود که دل‌های سخت شما از خواب، بیدار شود و همت شما آن نباشد که سوره را به آخر برسانید.» بنابر این روایت، ماموریت پیامبر اکرم 6 تنظیم و تناسب سازی خوانشی پیوسته و متصل از قرآن و نیز هر گونه خواندنی دیگر مثل نماز بود که موجب تاثیر پذیری قلب از متن ها و گفته ها می شد. با توجه به مطلب بالا سؤال مطرح این است ‌که منظور از «قُرْآن» در این آیه چیست؟ واژه‌ی قرآن در آیه را هرچند می‌توان قرآن مشهور و مصطلح داشت، اما درست‌تر آن‌ است که مراد، همه‌ی انواع اذکار مناجات و خواندنی‌ها، شامل آیات قرآن و غیر آن باشد؛ زیرا پیش از این سوره، تنها دو سوره نازل شده بود و آیه‌ی بعد در همین سوره نیز گویای آن است که ترتیل در قرائت و بیداری شبانه، خود مقدمه‌ی پذیرش گفتاری سنگین است که عمده‌ی مفسران آن را قرآن دانسته‌اند. به‎عبارت بهتر، می‌توان ادعا کرد در زمان نزول این آیه، هنوز واژه‌ی «قرآن» به‌عنوان یک اصطلاح در کلام الله مجید استعمال نمی‌شده و از قرآن تنها با واژه‌های «هَذَا الْحَدِیثِ» (قلم 2/ 44) و «اَلذِّکر» (قلم 2/ 51 و 52)، یاد ‌شده است. ازسوی دیگر، نمونه‌ی روشنی از استعمال واژه‌ی «قُرْآن» در غیر کلام الله وجود دارد. آیه‌ی 78 سوره‎ی اسراء، درباره‌ی اوقات نماز آمده است: «أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکی شب برپا دار و نماز صبح را نیز برپا دار؛ زیرا نماز صبح [مقرون با] حضور است.» پس در این آیه، همه‌ی عبادت‌های زبانی و خواندنی، مد نظر هستند و آن حضرت مأمور بود تا آن‌ها را با درنگ و تأمل و باتوجه به معنا و مقصود، بخواند. مراد آیه: ای پیامبر، در این شب زنده‎داری، آیات قرآن، اذکار و عبادات را مرتب و متناسب با معنی همراه با تأمل و درنگ در معانی آن‎ها بخوان! گروه علمی تفسیر تنزیلی موسسه تمهید https://eitaa.com/mtamhid
تحلیل فرایند توحید نظری در سیر نزول قرآن.pdf
321K
🌷 تحلیل فرایند طرح مسائل توحید در سیر نزول 🌷 استاد دکتر محمد میثم حقگو (دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی) 🌷نشریه علمی مطالعات تفسیری 🌷دوره 12، بهار 1400، شماره 45 🌷مقاله علمی ـپژوهشی 🌷 صفحات 177 تا 196 https://eitaa.com/mtamhid موسسه فرهنگی تمهید؛ موسسه تخصصی در زمینه تفسیر تنزیلی
الحمدلله مقاله سرکار خانم حیاتی که با استاد بهجت پور و استاد مرادی به نگارش درآمده بود، در فصلنامه علمی پژوهشی المصباح عراق پذیرش شد
ایشان با تلاش مجدانه و خالصانه روش نهادینه سازی امر به معروف و نهی از منکر را در دو سال گذشته کشف نموده و آن شاالله به زودی شاهد دفاع ایشان در مقطع دکترا هستیم
نکته ناب روش شناختی از سوره به قلم استاد بهجتپور در تفسیر همگام با وحی جلد اول 👇👇👇 شناساندن خطرات پیش روی انسان و بیان آن به زبان‎های گوناگون در آغاز رسالت، یکی از مهم‎ترین راه‎های تربیتی است که در قرآن پی‎گیری شده است. شناساندن خطرات، موجب می‎شود تا انگیزه‎ی تلاش برای اقدامات ایمنی‎بخش، بالا رود و آمادگی برای جدی شمردن برنامه‎های اصلاحی، افزایش یابد. از‎این‎رو، در سوره‎ی مدّثّر 4/ 2، پیامبر به اعلام خطر به مردم امر شد: «قُمْ فَأَنذِرْ». سپس با بیان اصول سلوک به‎سمت جهنم: (مدثر 4/ 38 تا 48)، تنها راه‎ استوار نجات، اقبال به پندنامه‎ی قرآن، معرفی شد: (مدثر 4/ 49). در سوره‎ی تکویر (مکی 7)، خدای متعال پس از یادآوری تهدیدگونه‌ی ملاقات انسان با پیش‎فرستاده‎های خود در قیامت (تکویر 7/ 14)، قرآن را به‎عنوان منشور هدایت معرفی فرمود: «عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ * ... * فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ * إِنْ هُوَ إِلا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ * لِمَن شَاء مِنْكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ» (تکویر 7/ 26 تا28) و در سوره‎ی أعلی 8/ 14و 15، برنامه‎ی رهایی از آتش جهنم را تزکیه و پاک‎ شدن انسان از ناشایسته‎ها و نمازی از سر ذکر و یاد پروردگار شمرد: «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى * وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى». گفته شد که در مفهوم رستگاری، درک گرفتاری و دغدغه‌ی رهایی از آن نهفته است. در سوره‎ی لیل 9/ 17 و 18، نیز خدای متعال از عطای مال به انگیزه‌ی تزکیه و نجات از جهنم یاد کرد: «وَسَيُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى * الَّذِي يُؤْتِي مَالَهُ يَتَزَكَّى»، و سرانجام در سوره‌ی عصر (مکی 13)، برنامه‌ی نجات از زیان‎باری و خسارت ‌دیدن انسان بیان شد. این روش، یعنی ترغیب برای حرکت به‎سمت برنامه‌ی تکاملی، ابتدا با چهره‎ی هشدار و اعلام خطر، و سپس با بیان برنامه، در بسیاری از آیات قرآن رعایت شده است. ما در اینجا می نگاریم. 👇👇 https://eitaa.com/mtamhid
🌹نکته ناب روش شناختی در ذیل سوره توحید 🌸 در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی استاد بهجت پور 👇👇 🌷از مجموعه آیات و سور گذشته معلوم می‎شود که قرآن در مطرح ساختن مسأله‌ی توحید، روش ویژه‎ای را تعقیب نموده است. این روش بر پایه‎ی نگاه قرآن، به تربیت توحیدی استوار است. سخن گفتن قرآن از خدا تنها برای این‎ نیست که مردم به معرفت الله برسند، بلکه قرآن از خدا سخن گفته تا مردم بر پایه‎ی معرفت، بندگی کنند و سراسر زندگی خود را متناسب با این اندیشه، سامان دهند: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ؛ رنگ (و نگار) خداوند را (بگزينيد) و خوش‏رنگ (و نگار)تر از خداوند كيست؟ و ما پرستندگان اوييم.» (بقره 87/ 138) ازاین‎رو طرح مسأله‎ی معرفت در لابه‎لای آیات و مناسبت‎هایی که واکنش‎های بندگی باید بروز کند، مطرح می‎شود، و چنان‎که در سیر نزول مشاهده کردید، مباحث توحید ذات و صفات را متأخر از مباحث توحید افعالی و توحید عملی قرار گرفته تا مخاطبان، رابطه‎ی خود با جهان غیب را از نقطه‎ای آغاز کنند که واکنش‎های رفتاری مانند تسلیم، تقوا، عبادت، خشیت و امثال آن را به‎دنبال داشته باشد. سپس چنان که مشاهده می‎کنید به‎تدریج و از سوره‎ی کافرون تاکنون، تصویر ذات و صفات باری تعالی، روشن‎تر و شفاف‎تر، و پیرایه‎های احتمالی دراین‎باره، دفع میشود. در آغاز نزول و از سوره‎ی علق، بر صفت‎های آفریدگاری و ربوبیت تکوینی توجه شده، و آن‎ دو، به‎عنوان پایه‎ی ارتباط مردم با جهان معنا و درک ربوبیت تشریعی قلمداد می‎شوند. قرآن با ثابت کردن اضطرار انسان به پروردگار و فقر دربرابر او، مردم را به تسلیم شدن و ترک سرکشی از فرامین ربوبی فرا می‎خواند: (ن. ک: به ترتیب سوره‎های: علق، قلم، مزمل و مدثر/ نزول 1 تا 4). پس از آن، به بیان ارتباط صحیح و شایسته‌ی انسان با پروردگار ‎پرداخته است: (مانند سوره‌ی حمد/ نزول 5). در گامی دیگر، نقش این رابطه را در پذیرش قرآن، به‎عنوان کلام الهی تبیین میشود؛ قرآنی که انسان را به استقامت شخصیت می‎رساند: (ر. ک: تکویر/ نزول 7). و نقش همراه بودن ذکر پروردگار با نماز، که یک بال رستگاری انسان را رقم می‎زند، بیان می‎شود: (ر. ک: اعلی/ نزول 8). سپس این نقش‎ها در سوره‎های بعد، به نقش‎های مختلف پروردگار و دست غیب در معادله‎ی میان انسان، دیگران، جهان هستی و پروردگار تبیین شده، و بالأخره با ایجاد این زمینه‎ها و ذکر این‌که او هم‎نوع دیگر معبودها و پروردگارهای ادعایی نیست، مخاطب را برای بحث از ذات و صفات پروردگارآماده نمود؛ بنابراین قرآن به تربیت توحیدی توجه کرده، و این تربیت را پایه‎ی اصلاح انسان قرار داده و اولین واکنش قابل انتظار را بندگی و پرستش دانسته تا در سایه‎ی آن، به‎تدریج چشم انسان به جهان معنا بازتر شود و رفتار وی در ابعاد مختلف زندگی بر این اساس تنظیم شود. «ولله الحمد» https://eitaa.com/mtamhid
اولین کنفرانس ملی علوم شناختی از دیدگاه حکما و اندیشمندان اسلامی روز جمعه، 15 بهمن، 1400 توسط انجمن علمی قرآن و تحول علوم ایران, دانشگاه صنعتی مالک اشتر و تحت حمایت سیویلیکا در شهر تهران برگزار می شود. https://civilica.com/l/73701/ با توجه به اینکه این همایش به صورت رسمی برگزار می گردد، کلیه مقالات این کنفرانس در پایگاه سیویلیکا و نیز کنسرسیوم محتوای ملی نمایه خواهد شد و شما می توانید با اطمینان کامل، مقالات خود را در این همایش ارائه نموده و از امتیازات علمی ارائه مقاله کنفرانس با دریافت گواهی کنفرانس استفاده نمایید. کداختصاصی کنفرانس: CSCCONF01 حوزه های تحت پوشش: علوم اسلامی برگزار کننده: انجمن علمی قرآن و تحول علوم ایران, دانشگاه صنعتی مالک اشتر و تحت حمایت سیویلیکا شهر برگزاری: تهران محورهای همایش: تبیین مفاهیم شناختی در آراء و اندیشه حکمای اسلامی ظرفیت منابع اسلامی در حفظ و ارتقاء قابلیت های شناختی فردی و اجتماعی ظرفیت های منابع اسلامی در مدیریت سوگیری ها و خطاهای شناختی جنگ شناختی سنت های الهی و شناخت حکمرانی و شناخت زبان شناسی شناختی و مفهوم سازی https://eitaa.com/mtamhid
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
چند آیه برای تأمل: سوره هود آیات 31 تا 36 نشان دادن راه رهایی از شرک ربوبی از طریق توجه به آفریدگاری و لوازم آن از جمله تصرفات گوناگون در مخلوقات و توجه به سیستم هماهنگ تعامل کننده جهت رفع نیازهای انسان و دیگر مخلوقات در روزی رسانی با هم تلاوت کنیم و سپس تأمل قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ مَن يخُْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يخُْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَىّ‏ِ وَ مَن يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلَا تَتَّقُونَ(31) فَذَالِكمُ‏ُ اللَّهُ رَبُّكمُ‏ُ الحَْقُّ فَمَا ذَا بَعْدَ الْحَقّ‏ِ إِلَّا الضَّلَالُ فَأَنىَ‏ تُصْرَفُونَ(32) كَذَالِكَ حَقَّتْ كلَِمَتُ رَبِّكَ عَلىَ الَّذِينَ فَسَقُواْ أَنهَُّمْ لَا يُؤْمِنُونَ(33) قُلْ هَلْ مِن شُرَكاَئكمُ مَّن يَبْدَؤُاْ الخَْلْقَ ثمُ‏َّ يُعِيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُاْ الخَْلْقَ ثمُ‏َّ يُعِيدُهُ فَأَنىَ‏ تُؤْفَكُونَ(34) قُلْ هَلْ مِن شُرَكاَئكمُ مَّن يهَْدِى إِلىَ الْحَقّ‏ِ قُلِ اللَّهُ يهَْدِى لِلْحَقّ‏ِ أَ فَمَن يهَْدِى إِلىَ الْحَقّ‏ِ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يهَِدِّى إِلَّا أَن يهُْدَى‏ فَمَا لَكمُ‏ْ كَيْفَ تحَْكُمُونَ(35) وَ مَا يَتَّبِعُ أَكْثرَُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنىِ مِنَ الحَْقّ‏ِ شَيًْا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمُ بِمَا يَفْعَلُونَ(36) ترجمه: بگو اى محمد چه‏كسى شما را از آسمان و زمين روزى مى‏دهد و يا چه‏كسى مالك [و خالق‏] گوش و چشم‏هاست و چه‏كسى زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مى‏سازد و چه‏كسى امور [جهان‏] را تدبير مى‏كند به زودى [در پاسخ‏] مى‏گويند خدا بگو پس چرا تقوا پيشه نمى‏كنيد [و از خدا نمى‏ترسيد]. اينچنين است خداوند پروردگار به حق شما بااينحال بعد از حق جز گمراهى وجود دارد پس چرا [از پرستش او] روى مى‏گردانيد. اينچنين فرمان پروردگارت بر فاسقان مسلم شده كه آنها [پس از اينهمه طغيان و گناه‏] ايمان نخواهند آورد. بگو آيا هيچيك از معبودهاى شما آفرينش را ايجاد و سپس باز مى‏گرداند بگو تنها خدا آفرينش را ايجاد كرده سپس باز مى‏گرداند بااينحال چرا از حق روى‏گردان مى‏شويد. بگو آيا هيچيك از معبودهاى شما به سوى حق هدايت مى‏كند بگو تنها خدا به حق هدايت مى‏كند آيا كسى كه هدايت به حق مى‏كند براى پيروى شايسته‏تر است يا آن‏كس كه خود هدايت نمى‏شود مگر هدايتش كنند شما را چه مى‏شود چگونه داورى مى‏كنيد. و بيشتر آنها جز از گمان [و پندارهاى بى‏اساس‏] پيروى نمى‏كنند [درحالى‏كه‏] گمان هرگز انسان را از حق بى‏نياز نمى‏سازد [و به حق نمى‏رساند] خداوند به آنچه انجام مى‏دهند آگاه است.
موضوع یا بررسی شیوه مقایسه دو جریان مثبت و منفی در سیر نزول سوره های قرآن نمونه ای از پیگیری این موضوع در نکات روش شناختی سوره فجر (مکی 10) پروردگار متعال درمقام توصیه‎ی مردم به رفتار انسانی، و تلاش برای خروج آن‎ها از تاریکی‎ها و تیرگی‎ها و به‎جهت شکوفایی استعدادهای انسانی، ابتدا در سوره‎ی اعلی (8/ 14 تا 17) به نقش تهذیب نفس در رشد و شکوفایی انسانی، تا تحقق رستگاری توجه داد و دنیازدگی را مانع حرکت به‎سمت کمال و رستگاری دانست. در سوره‎ی لیل (9/ 1 تا 11) رفتارِ موجب تهذیب و عامل رشد و شکوفایی استعدادهای انسانی به‎سمت رستگاری و بهشت نعمت‎ها را، بخشش از داشته‎ها، خویشتن‎داری و تقوا، و تصدیق نیکی‎ها شمرد و برای ایجاد انگیزه، از آن به آسان شدگی انسان برای رسیدن به آسانی‎ها یاد کرد. چنان‎که عوامل فعال شدن استعدادها به‎سمت شقاوت را بر شمرد. سوره‎ی فجر (10/ 1 تا 26) رفتار نامناسب اهل استغنا در تکذیب نیکی‎ها را، درقالب مثال‎هایی روشن کرد و پیامدهای عملی آن، ‎که انسان را دچار سختی‎های دنیا و یا آخرت می‎کند، درقالب نمونه‎های تاریخی و تجربه‎های شخصی افراد گزارش کرد؛ چنان‎که رسیدن به کمال انسانی و اطمینان نفس را عامل رسیدن به رضایت، داخل شدن در بندگان برگزیده، و بهشت و رضوان شمرد. ملاحظه می‎کنید که در تمام این موارد، از شیوه‎ی مقایسه‎ی دو جریان مثبت و منفی نیز بهره گرفته شده است. این مهم در سوره های دیگر هم پیگیری شده است. در این خصوص نکته نابی که ذیل آیه 1 سوره فرقان (مکی 42) در جلد سوم تفسیر همگام هست را نیز ملاحظه نمایید. ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid
موضوع یا چگونگی تحقق "تحمل سختی ها" "وضعنا عنک وزرک" یا موضوعی مشابه این در سیر نزول قرآن در مرحله اول تحول برگرفته از آیات ابتدایی سوره شرح در جلد اول تفسیر همگام با وحی ، ویراست جدید (وَ وَضَعْنَا عَنْکَ وِزْرَکَ) «وَضَعْنَا» یعنی برداشتیم. از ریشه‎ی «وَضْع» به‎معنی گذاشتن، در اصل به قرار دادن چیزی در جایی گفته می‌شود، مانند گذاشتن بار بر زمين. «وِزْر» به‎معني ثقل و سنگيني است و منظور از آن، مجموعه‎ای از سختی‎هاست که همراه با گشایش سینه در زندگی آن حضرت پدید می‎آیند؛ سختی‎هایی مانند: سنگینی تبلیغ توحید و هشدار و تذکر به دیگران و تحمل آزارها و اذیت جاهلان و تکذیبگران. خدای متعال با بیان تصویر پیروز از رسالت پیامبر در آینده، و گسترش اسلام و جهانی شدن قرآن: (ر. ک: قلم 2/ 52)، برعهده گرفتن مقابله با دشمنان رسول اکرم و سرفکندگی، هلاکت، و نابودی آنان در دنیا یا آخرت: (ر. ک: علق 1/ 14 تا 18، قلم 2/ 31 تا 47، مزمل 3/ 11 تا 19، مدثر 4/ 11 تا 31 و مسد 6/ 1 تا 5 و دیگر موارد)، و توجیه و آماده‎سازی آن حضرت برای انواع مراحلی که در تبلیغ به آن ورود می‎کرد: (ر. ک: علق 1/ 19، قلم 2/ 1 تا 15، مزمل3/ 1-10، مدثر 4/ 1 تا 7، اعلی 8/ 1 تا 10، فجر 10/ 1 تا 14، ضحی 11/ 1 تا 5)، تحمل این سختی‎ها را بر حضرت آسان ‎کرد. بی‎تردید مواردی از وحی غیرقرآنی نیز دراین‎باره مؤثر بوده است. به‎هرحال، این حمایت‎ها، هدایت‎ها، بیان چشم‎اندازها و وعده‎ها، سینه‎ی آن حضرت را برای پیش‎برد برنامه‎های تبلیغ، فراخ می‎کرد و اطمینان وی را برای پیروزی و گذر از دوران سخت، بالا می‎برد و به وی قدرت تحمل مشکلات تبلیغ دین را می‎داد. این موضوع شیرین و راهبردی برای مبلغین، از موضوعات نابی است که با توجه به سیر نزول می توان آن را تعقیب و موارد آن را مانند نمونه فوق بیرون آورد و در مقاله یا پایان نامه ای ارائه داد. بسم الله ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid
نکته مهم در الذی انقض ظهرک و کمرشکنی آن وزر نکته‎ی قابل توجه آن‌که در این آیه، وعده‎ي دور كردن مشكلات و فشارها داده نشده، بلكه سخن از توسعه‌ی جان است، به‎گونه‎اي كه فشارها قابل تحمل گردد و اين درس بزرگ این سوره است كه بلا و امتحان از كسي قطع نمی‎شود، بلكه با عنايات الهي، قدرت تحمل بالا می‌رود. یعنی تا پیش از شرح صدر پیامبر، هزینه‎های تبلیغ، چنان به روح پیامبر فشار می‎آورد که پشتش را در اثر اقدام و عمل کردن شکسته، و او را دچار اندوه و غصه و ... کرده بود؛ زیرا هر موردی را که ایشان از وحی تبلیغ می‎کرد، به ناگاه با توفانی از مخالفت‎ها روبه‎رو می‎شد. خدای متعال با تدابیر حکیمانه و آسان‎سازی‎های درونی و به‎هنگام برای حضرت، قدرت شکیبایی و تحمل این بار کمرشکن را آسان کرد؛ به‎گونه‎ای که سنگینی بر دوش حضرت برداشته شد. نتيجه‌ی طبيعي شرح صدر، احساس نکردن فشار است، نه آن‌که مشكلات رسالت، وجود نداشته باشد، بلكه به‎دليل وسعت جان و دل دريايي‌یی كه به او داده شد، انواع تلاطم‎ها و طوفان‎ها را در خود جاي داد و هزينه‌هاي رسالت را تحمل‎كرد. اگر دل كم‎ظرفيت باشد، با مختصر فشاري احساس ضعف و شکست مي‎كند. برگرفته از تفسیر همگام با وحی ، جلد اول، ویراست جدید ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid