6.84M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🔹کار فقط برای خدا🔹
📣 حجتالاسلام #استاد_قرائتی حفظه الله
تحلیل فرایند توحید نظری در سیر نزول قرآن.pdf
حجم:
321K
#مقالهـتنزیلی
🌷 تحلیل فرایند طرح مسائل توحید در سیر نزول
🌷 استاد دکتر محمد میثم حقگو (دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی)
🌷نشریه علمی مطالعات تفسیری
🌷دوره 12، بهار 1400، شماره 45
🌷مقاله علمی ـپژوهشی
🌷 صفحات 177 تا 196
https://eitaa.com/mtamhid
موسسه فرهنگی تمهید؛ موسسه تخصصی در زمینه تفسیر تنزیلی
الحمدلله مقاله سرکار خانم حیاتی که با استاد بهجت پور و استاد مرادی به نگارش درآمده بود، در فصلنامه علمی پژوهشی المصباح عراق پذیرش شد
ایشان با تلاش مجدانه و خالصانه روش نهادینه سازی امر به معروف و نهی از منکر را در دو سال گذشته کشف نموده و آن شاالله به زودی شاهد دفاع ایشان در مقطع دکترا هستیم
نکته ناب روش شناختی از سوره #عصر
به قلم استاد بهجتپور در تفسیر همگام با وحی جلد اول
👇👇👇
شناساندن خطرات پیش روی انسان و بیان آن به زبانهای گوناگون در آغاز رسالت، یکی از مهمترین راههای تربیتی است که در قرآن پیگیری شده است.
شناساندن خطرات، موجب میشود تا انگیزهی تلاش برای اقدامات ایمنیبخش، بالا رود و آمادگی برای جدی شمردن برنامههای اصلاحی، افزایش یابد.
ازاینرو، در سورهی مدّثّر 4/ 2، پیامبر به اعلام خطر به مردم امر شد: «قُمْ فَأَنذِرْ». سپس با بیان اصول سلوک بهسمت جهنم: (مدثر 4/ 38 تا 48)، تنها راه استوار نجات، اقبال به پندنامهی قرآن، معرفی شد: (مدثر 4/ 49).
در سورهی تکویر (مکی 7)، خدای متعال پس از یادآوری تهدیدگونهی ملاقات انسان با پیشفرستادههای خود در قیامت (تکویر 7/ 14)، قرآن را بهعنوان منشور هدایت معرفی فرمود: «عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ * ... * فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ * إِنْ هُوَ إِلا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ * لِمَن شَاء مِنْكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ» (تکویر 7/ 26 تا28) و در سورهی أعلی 8/ 14و 15، برنامهی رهایی از آتش جهنم را تزکیه و پاک شدن انسان از ناشایستهها و نمازی از سر ذکر و یاد پروردگار شمرد: «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى * وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى».
گفته شد که در مفهوم رستگاری، درک گرفتاری و دغدغهی رهایی از آن نهفته است. در سورهی لیل 9/ 17 و 18، نیز خدای متعال از عطای مال به انگیزهی تزکیه و نجات از جهنم یاد کرد: «وَسَيُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى * الَّذِي يُؤْتِي مَالَهُ يَتَزَكَّى»،
و سرانجام در سورهی عصر (مکی 13)، برنامهی نجات از زیانباری و خسارت دیدن انسان بیان شد.
این روش، یعنی ترغیب برای حرکت بهسمت برنامهی تکاملی، ابتدا با چهرهی هشدار و اعلام خطر، و سپس با بیان برنامه، در بسیاری از آیات قرآن رعایت شده است.
ما در اینجا می نگاریم. 👇👇
https://eitaa.com/mtamhid
#نکتهـناب #روشـشناختی
🌹نکته ناب روش شناختی در ذیل سوره توحید
🌸 در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی استاد بهجت پور
👇👇
🌷از مجموعه آیات و سور گذشته معلوم میشود که قرآن در مطرح ساختن مسألهی توحید، روش ویژهای را تعقیب نموده است.
این روش بر پایهی نگاه قرآن، به تربیت توحیدی استوار است.
سخن گفتن قرآن از خدا تنها برای این نیست که مردم به معرفت الله برسند، بلکه قرآن از خدا سخن گفته تا مردم بر پایهی معرفت، بندگی کنند و سراسر زندگی خود را متناسب با این اندیشه، سامان دهند: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ؛ رنگ (و نگار) خداوند را (بگزينيد) و خوشرنگ (و نگار)تر از خداوند كيست؟ و ما پرستندگان اوييم.» (بقره 87/ 138)
ازاینرو طرح مسألهی معرفت در لابهلای آیات و مناسبتهایی که واکنشهای بندگی باید بروز کند، مطرح میشود، و چنانکه در سیر نزول مشاهده کردید، مباحث توحید ذات و صفات را متأخر از مباحث توحید افعالی و توحید عملی قرار گرفته تا مخاطبان، رابطهی خود با جهان غیب را از نقطهای آغاز کنند که واکنشهای رفتاری مانند تسلیم، تقوا، عبادت، خشیت و امثال آن را بهدنبال داشته باشد.
سپس چنان که مشاهده میکنید بهتدریج و از سورهی کافرون تاکنون، تصویر ذات و صفات باری تعالی، روشنتر و شفافتر، و پیرایههای احتمالی دراینباره، دفع میشود.
در آغاز نزول و از سورهی علق، بر صفتهای آفریدگاری و ربوبیت تکوینی توجه شده، و آن دو، بهعنوان پایهی ارتباط مردم با جهان معنا و درک ربوبیت تشریعی قلمداد میشوند. قرآن با ثابت کردن اضطرار انسان به پروردگار و فقر دربرابر او، مردم را به تسلیم شدن و ترک سرکشی از فرامین ربوبی فرا میخواند: (ن. ک: به ترتیب سورههای: علق، قلم، مزمل و مدثر/ نزول 1 تا 4). پس از آن، به بیان ارتباط صحیح و شایستهی انسان با پروردگار پرداخته است: (مانند سورهی حمد/ نزول 5).
در گامی دیگر، نقش این رابطه را در پذیرش قرآن، بهعنوان کلام الهی تبیین میشود؛ قرآنی که انسان را به استقامت شخصیت میرساند: (ر. ک: تکویر/ نزول 7). و نقش همراه بودن ذکر پروردگار با نماز، که یک بال رستگاری انسان را رقم میزند، بیان میشود: (ر. ک: اعلی/ نزول 8).
سپس این نقشها در سورههای بعد، به نقشهای مختلف پروردگار و دست غیب در معادلهی میان انسان، دیگران، جهان هستی و پروردگار تبیین شده، و بالأخره با ایجاد این زمینهها و ذکر اینکه او همنوع دیگر معبودها و پروردگارهای ادعایی نیست، مخاطب را برای بحث از ذات و صفات پروردگارآماده نمود؛
بنابراین قرآن به تربیت توحیدی توجه کرده، و این تربیت را پایهی اصلاح انسان قرار داده و اولین واکنش قابل انتظار را بندگی و پرستش دانسته تا در سایهی آن، بهتدریج چشم انسان به جهان معنا بازتر شود و رفتار وی در ابعاد مختلف زندگی بر این اساس تنظیم شود. «ولله الحمد»
https://eitaa.com/mtamhid
اولین کنفرانس ملی علوم شناختی از دیدگاه حکما و اندیشمندان اسلامی روز جمعه، 15 بهمن، 1400 توسط انجمن علمی قرآن و تحول علوم ایران, دانشگاه صنعتی مالک اشتر و تحت حمایت سیویلیکا در شهر تهران برگزار می شود.
https://civilica.com/l/73701/
با توجه به اینکه این همایش به صورت رسمی برگزار می گردد، کلیه مقالات این کنفرانس در پایگاه سیویلیکا و نیز کنسرسیوم محتوای ملی نمایه خواهد شد و شما می توانید با اطمینان کامل، مقالات خود را در این همایش ارائه نموده و از امتیازات علمی ارائه مقاله کنفرانس با دریافت گواهی کنفرانس استفاده نمایید.
کداختصاصی کنفرانس: CSCCONF01
حوزه های تحت پوشش: علوم اسلامی
برگزار کننده: انجمن علمی قرآن و تحول علوم ایران, دانشگاه صنعتی مالک اشتر و تحت حمایت سیویلیکا
شهر برگزاری: تهران
محورهای همایش:
تبیین مفاهیم شناختی در آراء و اندیشه حکمای اسلامی
ظرفیت منابع اسلامی در حفظ و ارتقاء قابلیت های شناختی فردی و اجتماعی
ظرفیت های منابع اسلامی در مدیریت سوگیری ها و خطاهای شناختی
جنگ شناختی
سنت های الهی و شناخت
حکمرانی و شناخت
زبان شناسی شناختی و مفهوم سازی
https://eitaa.com/mtamhid
چند آیه برای تأمل:
سوره هود آیات 31 تا 36
نشان دادن راه رهایی از شرک ربوبی از طریق توجه به آفریدگاری و لوازم آن از جمله تصرفات گوناگون در مخلوقات و توجه به سیستم هماهنگ تعامل کننده جهت رفع نیازهای انسان و دیگر مخلوقات در روزی رسانی
با هم تلاوت کنیم و سپس تأمل
قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ مَن يخُْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يخُْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَىِّ وَ مَن يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلَا تَتَّقُونَ(31)
فَذَالِكمُُ اللَّهُ رَبُّكمُُ الحَْقُّ فَمَا ذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ فَأَنىَ تُصْرَفُونَ(32)
كَذَالِكَ حَقَّتْ كلَِمَتُ رَبِّكَ عَلىَ الَّذِينَ فَسَقُواْ أَنهَُّمْ لَا يُؤْمِنُونَ(33)
قُلْ هَلْ مِن شُرَكاَئكمُ مَّن يَبْدَؤُاْ الخَْلْقَ ثمَُّ يُعِيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُاْ الخَْلْقَ ثمَُّ يُعِيدُهُ فَأَنىَ تُؤْفَكُونَ(34)
قُلْ هَلْ مِن شُرَكاَئكمُ مَّن يهَْدِى إِلىَ الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ يهَْدِى لِلْحَقِّ أَ فَمَن يهَْدِى إِلىَ الْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يهَِدِّى إِلَّا أَن يهُْدَى فَمَا لَكمُْ كَيْفَ تحَْكُمُونَ(35)
وَ مَا يَتَّبِعُ أَكْثرَُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنىِ مِنَ الحَْقِّ شَيًْا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمُ بِمَا يَفْعَلُونَ(36)
ترجمه:
بگو اى محمد چهكسى شما را از آسمان و زمين روزى مىدهد و يا چهكسى مالك [و خالق] گوش و چشمهاست و چهكسى زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مىسازد و چهكسى امور [جهان] را تدبير مىكند به زودى [در پاسخ] مىگويند خدا بگو پس چرا تقوا پيشه نمىكنيد [و از خدا نمىترسيد].
اينچنين است خداوند پروردگار به حق شما بااينحال بعد از حق جز گمراهى وجود دارد پس چرا [از پرستش او] روى مىگردانيد.
اينچنين فرمان پروردگارت بر فاسقان مسلم شده كه آنها [پس از اينهمه طغيان و گناه] ايمان نخواهند آورد.
بگو آيا هيچيك از معبودهاى شما آفرينش را ايجاد و سپس باز مىگرداند بگو تنها خدا آفرينش را ايجاد كرده سپس باز مىگرداند بااينحال چرا از حق روىگردان مىشويد.
بگو آيا هيچيك از معبودهاى شما به سوى حق هدايت مىكند بگو تنها خدا به حق هدايت مىكند آيا كسى كه هدايت به حق مىكند براى پيروى شايستهتر است يا آنكس كه خود هدايت نمىشود مگر هدايتش كنند شما را چه مىشود چگونه داورى مىكنيد.
و بيشتر آنها جز از گمان [و پندارهاى بىاساس] پيروى نمىكنند [درحالىكه] گمان هرگز انسان را از حق بىنياز نمىسازد [و به حق نمىرساند] خداوند به آنچه انجام مىدهند آگاه است.
موضوع #مقاله یا #پایان_نامه
بررسی شیوه مقایسه دو جریان مثبت و منفی در سیر نزول سوره های قرآن
نمونه ای از پیگیری این موضوع
در نکات روش شناختی سوره فجر (مکی 10)
پروردگار متعال درمقام توصیهی مردم به رفتار انسانی، و تلاش برای خروج آنها از تاریکیها و تیرگیها و بهجهت شکوفایی استعدادهای انسانی، ابتدا در سورهی اعلی (8/ 14 تا 17) به نقش تهذیب نفس در رشد و شکوفایی انسانی، تا تحقق رستگاری توجه داد و دنیازدگی را مانع حرکت بهسمت کمال و رستگاری دانست.
در سورهی لیل (9/ 1 تا 11) رفتارِ موجب تهذیب و عامل رشد و شکوفایی استعدادهای انسانی بهسمت رستگاری و بهشت نعمتها را، بخشش از داشتهها، خویشتنداری و تقوا، و تصدیق نیکیها شمرد و برای ایجاد انگیزه، از آن به آسان شدگی انسان برای رسیدن به آسانیها یاد کرد. چنانکه عوامل فعال شدن استعدادها بهسمت شقاوت را بر شمرد.
سورهی فجر (10/ 1 تا 26) رفتار نامناسب اهل استغنا در تکذیب نیکیها را، درقالب مثالهایی روشن کرد و پیامدهای عملی آن، که انسان را دچار سختیهای دنیا و یا آخرت میکند، درقالب نمونههای تاریخی و تجربههای شخصی افراد گزارش کرد؛ چنانکه رسیدن به کمال انسانی و اطمینان نفس را عامل رسیدن به رضایت، داخل شدن در بندگان برگزیده، و بهشت و رضوان شمرد.
ملاحظه میکنید که در تمام این موارد، از شیوهی مقایسهی دو جریان مثبت و منفی نیز بهره گرفته شده است.
این مهم در سوره های دیگر هم پیگیری شده است.
در این خصوص نکته نابی که ذیل آیه 1 سوره فرقان (مکی 42) در جلد سوم تفسیر همگام هست را نیز ملاحظه نمایید.
ما در اینجا می نگاریم:
https://eitaa.com/mtamhid