eitaa logo
موسسه و مرکز تخصصی تفسیر تمهید
434 دنبال‌کننده
474 عکس
120 ویدیو
249 فایل
موسسه تمهید مؤسسه تخصصی در زمینه تفسیر تنزیلی ایتا: @mtamhid ادمین: @mtamhid1 تلفن موسسه: 02532920244 ایمیل: @yahoo.com" rel="nofollow" target="_blank">hamgambavahy@yahoo.com سایت موسسه: tamhid.net آدرس: قم، زنبیل آباد،خ 20متری فجر، پ 286
مشاهده در ایتا
دانلود
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
سلسله جلسات سیر تحول دینی در قرآن کریم استاد بهجت پور جلسه یازدهم زمان: 28:09 برگشت استاد به گام ششم (راه رستگاری به آن است که از چیزهایی که نباید پاک کنیم تا بال پروازمان بتواند بدون هیچ مانعی رشد و ترقی انسان را رقم بزند قدافلح من تزکی) سوال: انسان از چه چیزی باید خودش را تزکیه کند؟ تا 15 سوره بعد دایما خدا از آسیبهایی که مانع رشد انسان است یاد می کند و برای رهایی از آن، برنامه ارائه می کند تا ما بتوانیم قدرت تزکیه پیدا کنیم. مساله دارایی ها و برخورداری هاست مخصوصا مال که میتواند راه تزکیه را به روی انسان ببندد. اما کسی که در سیر وسلوک رستگاران قرار می گیرند، به خوبی می توانند این مال را تبدیل به فرصت کنند. (سوره لیل) اول رستگاران چطور دارایی هایشان را زمینه ای قرار می دهند برای قرب الی الله و در برابر چه کسانی هنگامی که مال دارند، آن را وسیله ای قرار می دهند برای ایجاد شکن در لطف الهی (سوره فجر) حتما گوش کنید. یا پایان نامه ای زیبا می تواند در این زمینه تولید شود و عظمت قرآن را نشان دهد. بسم الله https://eitaa.com/mtamhid
موضوع یا بررسی شیوه مقایسه دو جریان مثبت و منفی در سیر نزول سوره های قرآن نمونه ای از پیگیری این موضوع در نکات روش شناختی سوره فجر (مکی 10) پروردگار متعال درمقام توصیه‎ی مردم به رفتار انسانی، و تلاش برای خروج آن‎ها از تاریکی‎ها و تیرگی‎ها و به‎جهت شکوفایی استعدادهای انسانی، ابتدا در سوره‎ی اعلی (8/ 14 تا 17) به نقش تهذیب نفس در رشد و شکوفایی انسانی، تا تحقق رستگاری توجه داد و دنیازدگی را مانع حرکت به‎سمت کمال و رستگاری دانست. در سوره‎ی لیل (9/ 1 تا 11) رفتارِ موجب تهذیب و عامل رشد و شکوفایی استعدادهای انسانی به‎سمت رستگاری و بهشت نعمت‎ها را، بخشش از داشته‎ها، خویشتن‎داری و تقوا، و تصدیق نیکی‎ها شمرد و برای ایجاد انگیزه، از آن به آسان شدگی انسان برای رسیدن به آسانی‎ها یاد کرد. چنان‎که عوامل فعال شدن استعدادها به‎سمت شقاوت را بر شمرد. سوره‎ی فجر (10/ 1 تا 26) رفتار نامناسب اهل استغنا در تکذیب نیکی‎ها را، درقالب مثال‎هایی روشن کرد و پیامدهای عملی آن، ‎که انسان را دچار سختی‎های دنیا و یا آخرت می‎کند، درقالب نمونه‎های تاریخی و تجربه‎های شخصی افراد گزارش کرد؛ چنان‎که رسیدن به کمال انسانی و اطمینان نفس را عامل رسیدن به رضایت، داخل شدن در بندگان برگزیده، و بهشت و رضوان شمرد. ملاحظه می‎کنید که در تمام این موارد، از شیوه‎ی مقایسه‎ی دو جریان مثبت و منفی نیز بهره گرفته شده است. این مهم در سوره های دیگر هم پیگیری شده است. در این خصوص نکته نابی که ذیل آیه 1 سوره فرقان (مکی 42) در جلد سوم تفسیر همگام هست را نیز ملاحظه نمایید. ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid
موضوع یا چگونگی تحقق "تحمل سختی ها" "وضعنا عنک وزرک" یا موضوعی مشابه این در سیر نزول قرآن در مرحله اول تحول برگرفته از آیات ابتدایی سوره شرح در جلد اول تفسیر همگام با وحی ، ویراست جدید (وَ وَضَعْنَا عَنْکَ وِزْرَکَ) «وَضَعْنَا» یعنی برداشتیم. از ریشه‎ی «وَضْع» به‎معنی گذاشتن، در اصل به قرار دادن چیزی در جایی گفته می‌شود، مانند گذاشتن بار بر زمين. «وِزْر» به‎معني ثقل و سنگيني است و منظور از آن، مجموعه‎ای از سختی‎هاست که همراه با گشایش سینه در زندگی آن حضرت پدید می‎آیند؛ سختی‎هایی مانند: سنگینی تبلیغ توحید و هشدار و تذکر به دیگران و تحمل آزارها و اذیت جاهلان و تکذیبگران. خدای متعال با بیان تصویر پیروز از رسالت پیامبر در آینده، و گسترش اسلام و جهانی شدن قرآن: (ر. ک: قلم 2/ 52)، برعهده گرفتن مقابله با دشمنان رسول اکرم و سرفکندگی، هلاکت، و نابودی آنان در دنیا یا آخرت: (ر. ک: علق 1/ 14 تا 18، قلم 2/ 31 تا 47، مزمل 3/ 11 تا 19، مدثر 4/ 11 تا 31 و مسد 6/ 1 تا 5 و دیگر موارد)، و توجیه و آماده‎سازی آن حضرت برای انواع مراحلی که در تبلیغ به آن ورود می‎کرد: (ر. ک: علق 1/ 19، قلم 2/ 1 تا 15، مزمل3/ 1-10، مدثر 4/ 1 تا 7، اعلی 8/ 1 تا 10، فجر 10/ 1 تا 14، ضحی 11/ 1 تا 5)، تحمل این سختی‎ها را بر حضرت آسان ‎کرد. بی‎تردید مواردی از وحی غیرقرآنی نیز دراین‎باره مؤثر بوده است. به‎هرحال، این حمایت‎ها، هدایت‎ها، بیان چشم‎اندازها و وعده‎ها، سینه‎ی آن حضرت را برای پیش‎برد برنامه‎های تبلیغ، فراخ می‎کرد و اطمینان وی را برای پیروزی و گذر از دوران سخت، بالا می‎برد و به وی قدرت تحمل مشکلات تبلیغ دین را می‎داد. این موضوع شیرین و راهبردی برای مبلغین، از موضوعات نابی است که با توجه به سیر نزول می توان آن را تعقیب و موارد آن را مانند نمونه فوق بیرون آورد و در مقاله یا پایان نامه ای ارائه داد. بسم الله ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid
یا روش تواناسازی و حمایت مبلغان دین در منظومه هدایتی ـ تربیتی دینی چرا برخی آیات و سوره های قرآن خطاب به پیامبر اکرم ص است. در نکته های روش شناختی سوره انشراح در تفسیر همگام با وحی تاکنون بخش عمده‎ای از میان دوازده سوره‎ای که در ترتیب نزول بررسی شد، خطاب به پیامبر اکرم بود. این موضوع نقش تواناسازی، حمایت، هشدار، تربیت و آموزش سخن‎گویان و مُبَلّغان دین را در منظومه‌ی هدایتی‌ ـ‌ تربیتی دینی به‌خوبی نمایان می‎سازد. در این‎جا محتوای سوره‎های گذشته را جهت یادآوری، مرور میکنیم: الف) در سوره‌ی علق (مکی 1) خدای تعالی پس از آن‌که پیامبر را مأمور به خواندن نام پروردگار و بیان ویژگی خالقیت او بر هستی و انسان و ربوبیت او بر مردم نمود، حضرت را از اتفاقات آینده، آگاه، و موضعی را که باید داشته باشد، اعلام می‎کند. ب) خدای متعال در سوره‌ی قلم (مکی 2) حضرت را که دربرابر تهمت‎ها و فشارهای کافرانِ صاحب قدرت و ثروت قرار گرفته، تسلی داده، تشویق می‌کند، و از بی‎صبری و یا انفعال دربرابر آنان برحذر می‎دارد. ج) سوره‎ی مزّمّل (مکی 3) با دستوراتی آن حضرت را برای تلقی و دریافت گفتاری سنگین ـ قرآن یا دستوری خاص و ویژه، مانند انذار عموم، چنان‌که از سوره‎ی مدّثّر استفاده می‎شود ـ آماده، و وی را به فارغ‎ کردن دل برای خدا، توکل بر او و صبر، امر می‎کند. د) خدای متعال در سوره‎ی مدّثّر (مکی 4) آن حضرت را به مراقبت از لباس، اجتناب از پلیدی‎ها و دوری از منت‎گذاری و زیاده‎طلبی امر کرده و از او می‎خواهد تا دربرابر مشکلاتِ انذارِ مردم، شکیبا باشد. ﻫ) در سوره‎ی مسد (مکی 6) نیز، خدای متعال از آن حضرت دل‎جویی کرده، ابولهب و همسرش را که اسباب اذیت و آزار آن حضرت هستند، به عذاب، تهدید می‎نماید. و) خدای متعال در سوره‎ی تکویر (مکی 7) در حمایت از پیامبر با مردم سخن گفته و شبهه‌ی جنون، بخل ایشان و تأثیرات شیطان بر آن حضرت را منتفی اعلام می‎کند. ز) سوره‌ی اعلی (مکی 8) از رفع دلواپسی‎های آن حضرت درمورد فراموشی آیات، یاد کرده و عنایت خدای متعال را برای تحمل آسان آیات الهی، باتوجه به تحولی که در شخصیت حضرت ایجاد می‌شود، متذکر می‎شود. ح) خدای متعال در سوره‎ی فجر (مکی 10) درمقام تسلای خاطر آن حضرت، نمونه‎هایی از عذاب‎های دنیوی و اخروی را که مخصوص اقوام مفسد است، ذکر می‎کند. ط) سوره‎ی ضحی (مکی 11) از الطاف گذشته و مستمر خدای متعال بر آن حضرت یاد می‌کند و بر آن اساس، وی را به انجام رفتارهای شایسته‎ی اجتماعی درمورد یتیمان، فقرا و سؤال‎کنندگان، و یادآوری نعمت‎های پروردگار امر می‌کند. ی) در سوره‎ی انشراح (مکی 12) نیز خداوند با بیان اصل شکفته ‎شدنِ آسانی از دل سختی‎ها، حضرت را برای پذیرش سختی‎های جدید آماده کرد. اهتمام زیاد به تربیت مُبَلِّغان و مُرَوِّجان دینی در آغاز دعوت دینی، از آن جهت است که اين گروه پیش از هر كس ديگری بايد نمونه و مدل كاملی از دین‎داری و ارزش‎هاي موجود در فرهنگ اسلامی باشند، و برای به‌عهده‌گرفتن بار دعوت اسلامی متناسب با پیشرفت آن، توانا شوند. ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid
اگر کسی قصد دارد اختلافات مفسران در تفسیر آیاتی از کلام خدا و مصداق آن را ملاحظه کند، یکی از پربحث ترین آیات، آیات 17 تا 28 سوره مبارکه قاف است. از نظر واژه ها و مفردات هم این آیات خیلی واژه جدید دارد. وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْانسَانَ وَ نَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نحَْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ(16) إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ(17) مَّا يَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ(18) وَ جَاءَتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالحَْقّ‏ِ ذَالِكَ مَا كُنتَ مِنْهُ تحَِيدُ(19) وَ نُفِخَ فىِ الصُّورِ ذَالِكَ يَوْمُ الْوَعِيدِ(20) وَ جَاءَتْ كلُ‏ُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَائقٌ وَ شهَِيدٌ(21) لَّقَدْ كُنتَ فىِ غَفْلَةٍ مِّنْ هَاذَا فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ(22) وَ قَالَ قَرِينُهُ هَاذَا مَا لَدَىَّ عَتِيدٌ(23) أَلْقِيَا فىِ جَهَنَّمَ كلُ‏َّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ(24) مَّنَّاعٍ لِّلْخَيرِْ مُعْتَدٍ مُّرِيبٍ(25) الَّذِى جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلَاهًا ءَاخَرَ فَأَلْقِيَاهُ فىِ الْعَذَابِ الشَّدِيدِ(26) * قَالَ قَرِينُهُ رَبَّنَا مَا أَطْغَيْتُهُ وَ لَاكِن كاَنَ فىِ ضَلَالِ بَعِيدٍ(27) درباره این سوالات، تفاسیر را ملاحظه کنید. حتی در برخی از این سوالات، دو دسته روایت داریم که کار را برای مفسر سخت می کند. متلقیان (دو نشسته) در آیه 17 که هستند؟ دو مأمور ثبت اعمال یا یک فرشته و یک شیطان؟ رقیب و عتید صفات یک فرشته است یا دو فرشته یا چند فرشته؟ سائق و شهید که هستند؟ آیا دو نفرند یا یک نفر که دو کار می کند؟ از جنس فرشته اند؟ یا پیامبر و علی علیهماالسلام هستند یا پیامبر و وصی هر امتی؟ قال قرینه، این قرین کیست؟ کفار در اینجا مراد بسیار ناسپاس است یا بسیار کافر؟ آمر در دو عبارت القیا فی جهنم و القیاه فی العذاب الشدید، یکی است یا دو تا؟ آیا فرشته ثبت گناهان است یا خدای متعال؟ ارتباط شش صفت کفار و... با هم چیست؟ آیا می شود که از آن مراحل را در آورد یا نه و ترتیبشان نکته ای را برساند؟ این آیات واژه ها و مفردات زیادی هم دارد که برای کارورزی بسیار مناسب است. https://eitaa.com/mtamhid
گروه نشست های تخصصی قرآنی کسانی که به دنبال جاهای سخت و اختلافی تفسیر قرآن هستند، یکی از موارد آیات 31 تا 33 سوره صاد است که نظرات مفسرین و پذیرش نظر مشهور که در روایات بسیاری هم آمده است (البته شاید خیلی از آنها ضعیف باشند) بسیار سخت است. إِذْ عُرِضَ عَلَيْهِ بِالْعَشىِ‏ِّ الصَّافِنَاتُ الجِْيَادُ(31) فَقَالَ إِنىّ‏ِ أَحْبَبْتُ حُبَّ الخَْيرِْ عَن ذِكْرِ رَبىّ‏ِ حَتىَ‏ تَوَارَتْ بِالحِْجَابِ(32) رُدُّوهَا عَلىَ‏َّ فَطَفِقَ مَسْحَا بِالسُّوقِ وَ الْأَعْنَاقِ(33) این تفاسیر راملاحظه نمایید. نظر مفسرین» طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏8، ص: 740؛ طباطبایی، الميزان في تفسير القرآن، ج‏17، ص: 203؛ طبری، جامع البيان في تفسير القرآن، ج‏23، ص: 98؛ ابن عاشور، التحرير و التنوير، ج‏23، ص: 152و 153. روایات: . قمی، تفسير القمي، ج‏2، ص: 234 و 235؛ طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏8، ص: 741؛ مشهدی قمی، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، ج‏11، ص: 231 ـ233؛ سیوطی، الدر المنثور في تفسير المأثور، ج‏5، ص: 308. اکثر این مفسرین و روایات (البته با هم متفاوتند) قائل به غفلت حضرت سلیمان از نماز و حتی برخی ، قضا شدن آن و بالاتر، درخواست بازگرداندن شمس برای خواندن نماز او شده اند. اما حقیقت ماجرا شایدبه گونه دیگری باشد که اصلا مرتبط با نماز و ... نباشد و مراد را چنین بیان کرد که» نمونه‌ی رجوع او به پروردگار، در جريان سان‌ديدن و بازديد وي از اسبان تيزرُوي جهادي، تجلي يافت. در فاصله‌ی عصر تا شب، اين اسبان تندرو را که براي جهاد در راه خداوند آماده کرده بودند، به وی عرضه نمودند. هنگام نگاه به قطار اسبان که از جلوی او مي‎گذشتند، گفت: محبت من به اين اموال از سر يادکرد پروردگارم است. اگر اين‎ها را دوست دارم، به علت آن است که اين‎ها مرا به ياد پروردگارم مي‎اندازد. اين جريان ادامه داشت تا آن‎که خیل اسبان از جلوي چشم‎ها محو شدند و از جلوی دیده‌ی او غائب شدند. سپس سلیمان امر فرمود: آنان را بر من برگردانيد و بياوريد تا دوباره مشاهده کنم، پس آوردند. با دست مبارکش شروع به مسح ساق‎ها و گردن‎هاي آنان کرد. والامر الیکم شاید برای یک مقاله قوی علمی پژوهشی موردی مناسب باشد. گروه نشست های تخصصی قرآنی https://eitaa.com/joinchat/285737025C2b011c5f64
موضوع و یا حتی مشروط به گذراندن مباحث تفسیر تنزیلی و تسلط بر 18 سوره ابتدای نزول نکته ای که خدمتتان تقدیم می شود، ظرفیت یک مقاله و حتی پایان نامه را دارد. 👇👇👇 در نکات روش شناختی سوره کافرون در تفسیر همگام باوحی، استاد بهجتپور می فرمایند: 💐امروزه در مباحث فرهنگی، بحث گفتمان‎سازی به‎عنوان یکی از کلیدی‎ترین روش‎های فرهنگ‎سازی مطرح است؛ 🌷 چگونه و از کجا به طرح بنیادین اندیشه‎ی هویت‎بخش اسلام بپردازیم؟؟ 🌷با چه مقدماتی غیریّت فرهنگ اسلامی را از فرهنگ جاهلی بیان کنیم؟ 🌷چه کسی باید این تمایز و جدایی را علنی کند، و با چه کسانی باید این غیریّت و جدایی در امور هویت‎بخش را اعلام کرد؟ 💐 این‎ها سؤالات مهمی است که با استفاده از روش ترتیب نزول و سیر نزول سوره‎ها قابل شناسایی است. بر پایه‎ی هجده سوره‎ی نازل‎شده، روشن می‎شود که خدای متعال، ابتدا گفتمان اسلامی را با بیان مهم‎ترین عامل هویت‎بخش مسلمانان، یعنی توحید ربوبی آغاز کرد: 👇👇 - توجه به خالقیت مطلق هستی و انسان، و ربوبیت تکوینی انسان در علم‎آموزی: (ر.ک: علق 1/ 1 تا 5). - توسعه‎ی ابعاد ربوبیت پروردگار و تشریح مالکیت بر نتایج اعمال، علم، قدرت و عدالت پروردگار: (ر.ک: قلم 2/ 1 تا 47 و مزمل 3/ 15 و 16). - بیان نقش‎های پروردگار در ارسال رسولان و حمایت قطعی از آنان دربرابر سرکشان قدرتمند: (ر.ک: مزمل 3/ 14 و 15). - بیان کبریایی و عظمت پروردگار: (ر.ک: مدثر 4/ 2). - اعلام رابطه‎ی صحیح انسان با خدا و تأکید بر نقش پروردگار در هستی، از آغاز تا انجام: (حمد 5/ 1 تا 7). - بیان فایده‎ی این رابطه، در قوام گرفتن شخصیت انسانی از راه پیروی از قرآن: (ر.ک: تکویر 7/ 26 تا 28). - تسبیح پروردگار از جنبه‎ی تدبیر کامل امور مخلوقات و فقدان هرگونه نقص در فرایند آفرینش: (ر.ک: اعلی 8/ 1 تا 5). - اعلام پیامد یادکرد پروردگار و پرستش او در رهایی از شقاوت و رستگاری: (ر.ک: اعلی 8/ 14 و 15) ـ بیان نقش شتاب‎دهنده‎ی پروردگار در سیر به‎سمت برنامه‎های دینی و بهشت، و برنامه‎های ضد دین و جهنم: (ر.ک: لیل 9/ 4 تا 10) ـ بیان بازتاب رفتار انسان در تبدیل آسانی‎های نعمت به سختی‎های نقمت در دنیا و آخرت، و بالعکس، و معرفی نقش پروردگار در واکنش به این رفتار: (ر. ک: فجر 10/ 1 تا 30) ـ یادآوری نگاه مهربان پروردگار در رسیدگی‎های متعدد به امور انسان و نعمت‎بخشی‎ها: (ر. ک: سوره‎های ضحی 11/ 1 تا 8 و شرح 12/ 1تا 3). ـ تبیین نقش ایمان به پروردگار و دیگر امور مرتبط با آن، در رهایی از زیان‎دیدگی شخصیت انسان: (ر. ک: عصر 13/ 1 تا 3) ـ هشدار درباره‎ی استفاده از نعمت‎ها بدون توجه به صاحب نعمت‎ها و قدرناشناسی وی: (ر.ک: عادیات 14/ 5 تا 11 و تکاثر 16/ 1 تا 11) ـ هشدار به انسان درباره‎ی بی‎اعتنایی، تکذیب و خضوع نکردن دربرابر معارف و دستورات الهی: (ر.ک: ماعون 17/ 1 تا 7). 🌹با این مقدمات، انسان‎هایی تربیت می‎شوند که در مرحله اول، معبود خود را پروردگار می‎دانند و دربرابر وی خضوع دارند، و در مرحله‎ی دوم، در برابر معارف و دستورات اسلامی، خاضع و مطیع هستند. 🌸سرآمد این انسان‎ها، پیامبر اکرم است که الگوی کامل عابدان و خاضعان دربرابر دستورات الهی است و به‎عنوان نماد اسلام و مسئول نسبت به دیگران، باید غیریت خود را از کسانی که توحید عبودی و خضوع دربرابر معارف و دستورات و برنامه‎های نازل‎شده را انکار می‎کنند، به‎روشنی بیان کرده و در برابر آنان موضع بگیرد و با این عمل خود، برائت گروه مؤمن از گروه کافر را در اصلی‎ترین موضوعات، یعنی معبود و دین، علنی سازد. البته پس از ابلاغ روشن و آشکار مواضع درباره‎ی ربوبیت و عبودیت، و معارف و دستورات اصلی دین، مورد انکار کفار قرار گرفت. ما در اینجا می نگاریم: https://eitaa.com/mtamhid
موضوع مشروط به گذراندن بحث آیات استثنایی در کتاب مهارت بیان تفسیر و تسلط بر این بحث برخی به‎نقل از ابن‎عباس و قتاده، بخشی از سوره قلم را مدنی دانسته‎اند؛ به این ترتیب: از ابتدای سوره تا آیه‎ی 16، مکی، و از آیه‎ی 17 تا آیه‎ی 33، مدنی، از آیه‎‎ی 34 تا آیه‎ی 47 مکی و از آیه‎ی 48 تا انتهای سوره، مدنی. از طرفی با توجه به مبنای انسجام ساختاری سوره های قرآن و دیگر فاکتورهایی که در مقدمه این سوره در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی آمده است، استاد بهجتپور و بعضی از دیگر مفسرین از یکپارچگی سوره دفاع می کنند. این موضوع و گردآوری اقوال در مساله و نحوه تحلیل صحیح یکپارچگی این سوره می تواند دست مایه یک مقاله علمی پژوهشی شود. در ادامه به لب مطلب و نگاشته استاد بهجتپور اشاره می کنم: محتوای سوره از انسجام و یک‎پارچگی نزول، و مکی بودن تمام سوره حکایت دارد. علت استثنایی شمردن آیات 16 تا 33 روشن نیست! در آیه‎ی شانزدهم با تهدید افرادی مواجه هستیم که آیات الهی را تکذیب، و آن‎ها را اسطوره و غیرواقعی قلمداد می‎کنند. آیه‎ی هفدهم به پیوستگی داستان اصحاب باغ با افراد تکذیب‎کننده‎ی آیات الهی تصریح می‎کند؛ چند برادر که پس از مرگ پدر مسیحی و مؤمنشان، بنا را بر اجرا نکردن حکم الهی درباره‎ی دادن سهم فقرا از درآمدهای حاصل از چیدن میوه‎ی باغ گذاشتند و خدای متعال به‎همین جهت آن‎ها را تنبیه کرد. پایان داستان (آیه‎ی 33) با اشاره‎ی دوباره به تکذیب‎کنندگان آیات الهی در زمان پیامبر، بیان می‎کند که تنبیه در دنیا، پایان عذاب تکذیب‎کنندگان آیات الهی نیست؛ بلکه عذاب بالاتر در رستاخیز، منتظر آن‎ها میباشد: «كَذلِكَ الْعَذابُ وَ لَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ». از‎این‎رو، پیوستگی آیات 16 تا 33 با آیات پیش از آن، قابل انکار نیست. استثنا شدن آیات 47 تا انتهای سوره و الحاق آن‎ها به آیات مدنی نیز وجهی ندارد؛ در آیات پیش از آیه‎ی 47، پیامبر اکرم درباره‎ی بی‎دلیل بودن مواضع مجرمان علیه دعوت وی توجیه می‎شود. سپس به‎عنوان جمع‎بندی مباحث سوره، مأمور می‎شود که دربرابر چالش‎هایی که تکذیب‎کنندگان با وی دارند، از انجام وظیفه سر باز نزند و باید بداند که موضع خشم جریان معاند با وی، تا زمانی که از توحید و قرآن، ذکر می‎شود، ادامه خواهد داشت. درصورتی‎که آیات انتهایی سوره، بعدها و در مدینه نازل شده باشند، سوره به فرجام نرسیده و مباحث سوره عاقبتی روشن ندارد. علامه طباطبایی نیز در این‎باره نوشته‎اند: «سیاق آیات با سوره‌های مکی سازگاری بیش‎تری دارد.» محمد سلطانی ما در اینجا می نگاریم: 👇👇👇 https://eitaa.com/mtamhid
موضوع و یا رفتار شناسی قوم مؤمن بنی اسراییل وچرایی نقل آن در هر سوره مثال کلی: سوره اعراف آسیب ولایت پذیران از خدا عدم ثبات قدم و انحراف از راه مستقیم به دره ولایت شیطان است. یکی از اقوامی که در فرایند ایمان دچار آسیب شد و در مواردی از جاده ولایت الهی منحرف شد، بنی اسرائیل بود. سرگذشت این گروه برای گروه اندک مومن در مکه درس آموز بود؛ از این رو در این بخش به رفتار شناسی این قوم مؤمن پرداخته می شود. آیاتِ این بخش، به بیان داستان حضرت موسی و مراحل نجات بنی‌اسرائیل از دست فرعونیان و عزت دوبارۀ آنان و آفات و خطرهایی که در مسیر ولایت پروردگار با آن مواجه شدند، پرداخته است. هرگاه بنی‌اسرائیل ولایت الهی را پذیرفتند، رشد کردند و هر موقع از ولایت الهی بیرون رفتند، دچار آسیب شدند. این ماجرا بشارت و هشداری برای جامعۀ مؤمنان مکی است. این داستان که به تفصیل در سوره اعراف بیان شده است، در پنج قسمت تنظیم می شود: قسمت اول: در این قسمت تلاش موسی برای نجات بنی اسرائیل از دست فرعونیان بیان می شود. و هزینه های زیادی که پنجه در پنجه شدن موسی 7 با فرعون و سحره ودستگاه پادشاهی تحمل کرد: ( آیات 103 تا 126 ) قسمت دوم: واکنش های تند فرعون با مردم بنی اسرائیل تا نابودی فرعونیان و نجات بنی اسرائیل (127 تا 136 ) قسمت سوم: خروج های موردی بنی اسرائیل از جریان ولایت الهی درست پس از ماجرای گذر از دریا و نیز در ایام غیبت حضرت برای دریافت تورات ( 137 تا 154) قسمت چهارم: وعده رحمت به کسانی که پیروی از اوامر الهی باشند و ولایت اولیای الهی حتی رسول خاتم را پذیرا شوند و نمایش سقوط های دیگر بنی اسرائیل از اصل ولایت و تبعات آن: ( 154- 168) قسمت پنجم: بیان وضعیت جانشینان بنی اسرائیل ودو دسته شدن انها در برخورد با کتاب و میثاق های الهی : ( 169 تا 171) این داستان در سوره هایی دیگر با توجه به غرض آن سوره هم مطرح شده است که در جای خود قابل بحث است، همچون سوره بقره و ... ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ موسسه تمهید مؤسسه تخصصی در زمینه تفسیر تنزیلی ایتا: @mtamhid ادمین: @mtamhid1 سایت مباحث علمی: hamgambavahy.ir
نقش فهم تنزیلی در کشف مراد از متعلقات آیات نمونه: سوره اعراف و مراد از آمنوا و اتقوا ج 2 همگام (وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى ءَامَنُواْ وَ اتَّقَوْاْ) منظور، مردم قریه هایی است که بر اثر انکار و سرکشی به هلاکت رسیدند. اشاره «اهل القری» دلیل بر این است که ایمان و تقوای جمعیت‌ها و نه یک فرد و دو فرد است که موجب باز شدن درهای برکات الهی است. علت آن هم این است که کفر و فسق جمعیت، با وجود ایمان و تقوای جمعیت باز هم کار خودش را کرده و اثرش را-که بسته شدن برکات الهی است- می‌گذارد. 🌸🌸🌸 منظور از «ءامنوا» ایمان به پیامبران و تصدیق آن‌ها و منظور از «اتقوا» پرهیز از انکار آیات الهی و نقش پروردگار متعال در تحولات زندگی است.🌸🌸🌸 نمونه دیگر در ادامه همان متن و در همان آیه: (وَ لَكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُون) این عبارت دلالت دارد بر اینکه عذابی که بر جمعیت‌ها نازل می‌شده، در حقیقت اثر خود اعمال مردم و به عنوان مجازات آنان بوده است. 🌺🌺🌺متعلق «کذّبوا»، تکذیب پیامبران و زیرپا گذاشتن برنامه‌های اصلاحی آنان است.🌺🌺🌺🌺 این موارد در تفسیر همگام با وحی فراوان است و در مقایسه ای تطبیقی با دیگر مفسران که غرض تنزیلی سوره را کشف نکرده و بدون توجه به جایگاه سوره در سیر نزول، به تحلیل سوره پرداخته اند، دقت نظر مولف در کشف دقیقتر مراد جدی خدای متعال را می توان کشف نمود. ــــــــــــــــــــــــــ موسسه تمهید مؤسسه تخصصی در زمینه تفسیر تنزیلی ایتا: @mtamhid ادمین: @mtamhid1 تلفن موسسه: 02532920244
یا طرح شده در کتاب سیر تربیت توحیدی در قرآن استاد بهجت پور روش قران در تسهیل فهم حقایق غیبی از راه بیان نمونه ها و نمودهای اقدام ربوبی در عالم طبیعت نمونه عینی : شواهدی از سلطه و پادشاهی خدا بر پدیده های طبیعی در آیات 45 تا 55 سوره فرقان مدار مباحث سوره فرقان بر مسائل مربوط به رسالت پیامبر اکرم ص و تکذیب الهی بودن قران دور می زند و به همین مناسبت مباحث توحیدی در مضامین سوره تشریح می شود. آیات این بخش خطاب به پیامبر و در مقام تثبیت قلب و تقویت استقامت ایشان است. در این آیات با یادآوری نمونه هایی از پادشاهی و سلطه ملکوتی خدای متعال بر پدیده های مشهود زندگی، زمینه را برای آرامش خاطر آن حضرت نسبت به تحولات مربوط به رسالت وی فراهم می کند. این نمونه ها عبارتند از: نمونه اول، پدیده گسترش و کاهش سایه ها است. (آیه 45 و 46) نمونه دوم کارکرد های شب و خواب و پدیده ی روز است (آیه 47) نمونه سوم فرستادن بادهای باران زا است (آیه 48 و 49) نمونه چهارم قرارگرفتن دریای شیرین و گوارا در کنار دریای تلخ و شور است، بدون آنکه با هم مخلوط شوند (آیه 53) نمونه پنجمی که برای تثبیت قلب پیامبر اکرم 7 بیان شده است، موضوع گسترش دعوت اسلام است. آن حضرت نگران تهمت های فراوان و فشارهایی است که در آغاز نهضت اسلامی به مرکز دعوت اسلامی که هنوز قوت لازم را نگرفته، وارد می شود. خدای حکیم با یادآوری نطفه که مرحله بسیار ضعیف و نازل حیات انسان است و گسترشی که از همین نطفه در نسل انسان اتفاق می افتد، یاد آور قدرت الهی در گسترش جامعه مومنان و دعوت اسلامی به روش های گوناگون می شود (آیه 54). بیان این مطالب در آن زمان خاص از نزول اولا: روش قران را در تسهیل فهم حقایق غیبی از راه بیان نمونه ها و نمودهای اقدام ربوبی در عالم طبیعت و قابل مشاهده روشن می کند. ثانیاً: واکنش مثبت آرامش قلوب و ثبات قدم مومنان تحت فشار اکثریت را به دنبال دارد؛ آرامشی که با چشم اندازهای روشن، ایشان را برای گذر از مرحله شانتاژهای تبلیغاتی و فشارهای ضد فرهنگی علیه رهبر اسلام و الهی بودن قران راهبری می کند. این موضوع و بازکردن این پنج شاهد و تحلیل آن جای کار به عنوان حداقل یک مقاله زیبا را دارد. محمد سلطانی https://eitaa.com/mtamhid