۱۴ تیر : روز قلم بر صاحبان قلم و اندیشه مبارک باد 🖊🌷 🖋قلم : زبان عقل و معرفت و احساس انسان ها و بیان کننده اندیشه و شخصیت صاحب آن است. قلم، زبان دوم انسان هاست.🌷

#موضوع_مقاله جایگاه سوره حمد در سیر نزول و چگونگی توجیه فاتحه الکتاب بودن سوره حمد با اثبات جایگاه پنجم در سیر نزول نظر استاد بهجتپور پیرامون جایگاه سوره حمد در سیر نزول قرآن و نقد دیگر اقوال👇👇 به زودی در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی 👇👇 این سوره به اتفاق همه‎ی دانشمندان علوم قرآنی، مکی، و پنجمین سوره‎ی نازل‎شده بر پیامبراکرم، پس از سوره‎ی مدثر و پیش از سوره‎ی مسد است. مطابق جدول‎های مسند یادشده در مقدمه‎ی تفسیر، فقط در سند ابوصالح از ابن‎عباس (جدول ردیف ششم) که از تاریخ یعقوبی نقل شده است و نقل جابر بن زید (جدول ردیف دهم) که از الاتقان نقل شده است، و جدول ترکیبی مرحوم معرفت و الازهر مصر، این سوره پنجمین سوره‎ی نازل‎شده است؛ امّا در برخی روایات ترتیب نزول، سوره‎ی حمد نیامده است که از این قرارند: سندهای عطا از ابن‎عباس به‎نقل از مجمع (ردیف 2 جداول مقدمه)، عطا از ابن‎عباس به نقل از المقدمتان (ردیف 3)، و عطا از ابن‎عباس به نقل از فضائل القرآن (ردیف 4)، سند مجاهد از ابن‎عباس یا عکرمه و حسن (ردیف 5)، سند عکرمه یا ابوصالح از ابن‎عباس (ردیف 7) و تلفیقی الفهرست (ردیف 8). این سوره، از جدول‎های غیرمسند، در چهار سند اول ذکر نشده است. در جدول‎های ترکیبی هم در جدول زرکشی و خازن نیامده است. در مصحف ابن‎مسعود، این سوره وجود نداشته است. ظاهراً دلیل حذف سوره‎ی حمد از این جدول‎ها، این است که سوره‎ی حمد را عدل و برابر قرآن شمرده‎اند و به‎دلیل عظمتش، در ضمن سوره‎ها به‎حساب نیاورده‎اند. علاوه بر سند سعید بن مسیب از علی در جداول مسند (ردیف اول جداول)، برخی از دانشمندان بر این اعتقادند که سوره‎ی حمد، اوّلین سوره‎ی نازل‌شده است. شواهدی که ایشان بر این ادعا آورده‌اند، چنین است: 1. پیامبر اکرم فرمودند: «لَاصَلَاةَ اِلَّا بِفَاتِحَةِ الکِتَابِ؛ هیچ نمازی بدون فاتحة الکتاب، نماز نیست.» روشن است که پیامبر9 از نخستین ایام رسالت، نماز می‎خواندند؛ پس این سوره باید پیش از دیگر سوره‎ها، حتّی پیش از سوره‎ی علق نازل ‌شده باشد. 2. این سوره در روایات رسیده از پیامبر اکرم، فاتحة الکتاب نامیده شده است و مراد از فاتحة الکتاب، آغاز وحی قرآن و کتاب آسمانی به این سوره، و به‎منزله‎ی کلید ورود به قرآن بوده است. 3. این سوره، نخستین سوره‎ای است که به‌طور کامل نازل شد. در اولین سال آغاز وحی، هرچند چهار سوره پیش از حمد نازل شد، هیچ‌کدام به‌طور کامل و یا یک‎مرتبه نازل نگشت. به‎نظر می‎رسد که این شواهد، نمی‎توانند دلیل نخستین بودن سوره‎ی حمد در ترتیب نزول باشد؛ زیرا این‌که هیچ نمازی بدون فاتحة‎ الکتاب نیست، مانند این است که گفته شود: «لَاصَلَاةَ إِلَّا بِطَهُورٍ؛ نماز بدون طهارت (غسل یا وضو) نماز نیست»، درحالی‎که تشریع وضو و غسل، در آیه‎ی چهل و سوم سوره‎ی نساء (نزول 92) و آیه‎ی ششم سور‎ه‎ی مائده (نزول 113)، یعنی آخرین سوره‎های مدنی صورت گرفت و ظاهراً مسلمانان تا آن زمان، به طهارت مکلف نبوده‌اند. بنابراین مراد روایت، شرط بودن حمد و طهارت (غسل یا وضو)، برای نماز پس از تشریع آن‌هاست و نه پیش از آن زمان. علاوه بر این، به یقین، پیامبر پیش از رسالت، یعنی در دوران نبوّت و سال‎های منتهی به رسالت، به نماز و راز و نیاز اشتغال داشته‎اند، چنان‌که براساس یکی از برداشت‎ها، نهی پیامبر از نماز، ازسوی ابوجهل، که در سوره‎ی علق به آن اشاره شد، شاهد آن است و کلمه‎ی سجده در آیه‎ی آخر همان سوره، که سجده‎ی واجب دارد: «کلَّا لَاتُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ» در تفسیر برخی مفسّران، بر نماز حمل شده است؛ یعنی ظاهراً ویژگی خاص نماز پیامبر سجده بود، برخلاف نماز مشرکان، که ویژگی اصلی آن سوت و کف بود: «وَ مَا کَانَ صَلَاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلاَّ مُکَاءً وَ تَصْدِیَة». اگر حضرت در دوره‎ی نبوت و پیش از رسالت، نماز می‎خوانده است، آیا همراه با فاتحة‎الکتاب بوده؟ اگر در آن زمان (نبوت) فاتحة الکتاب بر ایشان نازل هم ‌شده باشد، به‎عنوان قرآن نبوده؛ زیرا نزول اصطلاحی قرآن، پس از آغاز رسالت است. بنابراین در زمان دیگری باید منتظر می‎ماند تا این سوره به‎عنوان قرآن، نازل شود.

شاهد دوم نیز قابل تأمّل است، زیرا کلمه‎ی «فاتحه» به‎معنی کلید، می‎تواند به‎معنی کلید ورود به دین و مجموعه‎ی تکالیف وضع‎شده ازسوی پروردگار باشد؛ زیرا استعمال کتاب در فریضه و تکلیف، سابقه داشته است: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ»، «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ»، ملاحظه می‎کنید که در این آیات، به اصل تکلیف، کتاب اطلاق شده است. پس از آشنا شدن مردم با پروردگار در سوره‎ی علق، (نزول 1) و هشدارهایی که به‎وسیله پیامبر اکرم در سوره‎ی مزمل (نزول 3) و ازجانب پروردگار در سوره‎ی مدثر (نزول 4) برای بیداری مردم داده شد، سوره‎ی حمد رابطه‎ی انسان‎های باورمند به پروردگار واحد، و بیدارشده از هشدارها را با پروردگار تنظیم می‎کند. اعتراف به این رابطه‎ی منظم، مقدمه‎ی پذیرش فرامین و تکالیف وضع‎شده ازسوی پروردگار به این گروه است تا راه نجات از شقاوت و وصول به سعادت را بیابند. احتمال داده شده که منظور از فاتحة الکتاب، آغاز قرآن مکتوب و تدوین‎شده با این سوره باشد که این احتمال منافاتی با نزول سوره‎ی حمد در مرتبه‎ی پنجم ندارد؛ زیرا نزول طبیعی سوره‎ها با تدوین سوره‎ها در یک مصحف، تفاوت دارد؛ البته اگر مدعای قائلین این احتمال، نام‎گذاری ازسوی پیامبر باشد، باید این ادعا را اثبات کنند که ترتیب قرار گرفتن سوره‎ها در مصحف رسمی، به دستور آن حضرت بوده است. اگر خلاف این نظر را داشته باشیم و چینش سوره‎ها در مصحف رسمی را، توافق صحابه، هنگام جمع‎آوری قرآن واحد مسلمانان در زمان عثمان بدانیم، انتساب این چینش و هم‎چنین نام‎گذاری این سوره ازسوی پیامبر اکرم منتفی می‎شود. احتمال سوم، جمعی بین مجموعه‎ی اقوال است. یعنی در‎حالی‎که پذیرفته‎ایم قرآن با چهار سوره پیش از سوره‎ی حمد آغاز می‎شود، اما هر یک از آن‎ها (علق، قلم، مزمل و مدثر)، در چند نوبت، نازل، و به‎تدریج تکمیل شدند، برخلاف سوره‎ی حمد که نزولش در یک مرحله بوده است. از آن‎جا که معیار در ترتیب سوره‎ها آغاز نزول آن‎هاست؛ هرچند بعدها تکمیل شوند، این احتمال در رتبه‎ی سوره‎ی حمد تغییری ایجاد نمی‎کند و به‎هرحال نزول سوره‎ی حمد در مرتبه‎ی پنجم، صحیح‎تر به‎نظر می‎رسد. ما در اینجا می نگاریم https://eitaa.com/mtamhid

🔊 صوت نشست علمی - تخصصی (دوره تخصصی تابستانه تفسیر موضوعی و معارف قرآن) نشست اول 🌹 با موضوع #سبک #تفسیر_تنزیلی 🎙 با حضور مفسر قرآن؛ حجت الاسلام و المسلمین #عبدالکریم_بهجت_پور 📆 چهارشنبه 9 تیر ماه ساعت 19 🔅 تشکر می کنیم از موسسه بین المللی حکمت بابت تهیه صوت جلسه https://eitaa.com/mtamhid

صوت مربوط به نشست نه تیر ماه

🔊 صوت نشست علمی - تخصصی 🌹 با موضوع بایسته ها و چالش‌های #تفسیر_تنزیلی 🎙 با حضور مفسر قرآن؛ حجت الاسلام و المسلمین #عبدالکریم_بهجت_پور 📆 یکشنبه ۳۰ خرداد 🔅 تشکر میکنیم از مرکز کلام اسلامی کرمانشاه بابت تهیه صوت جلسه https://eitaa.com/mtamhid ✅ با کیفیت بالا

🔊 صوت نشست علمی - تخصصی 🌹 با موضوع بایسته ها و چالش‌های #تفسیر_تنزیلی 🎙 با حضور مفسر قرآن؛ حجت الاسلام و المسلمین #عبدالکریم_بهجت_پور 📆 یکشنبه ۳۰ خرداد 🔅 تشکر میکنیم از مرکز کلام اسلامی کرمانشاه بابت تهییه صوت جلسه https://eitaa.com/mtamhid ✅ با کیفیت بالا

با سلام برخی عزیزان دانشورمان پیگیر پیشینه تفسیر تنزیلی و منابع مرتبط بودند. مقالات و پایان نامه های مرتبط با این موضوع تقدیم می شود. اگر قم تشریف دارید ، با هماهنگی قبلی و آوردن فلش مموری، می توانید این مجموعه مقالات و پایان نامه ها را به صورت یکجا و منظم تر تحویل بگیرید. امید که برایتان مفید باشد. برای دانلود مجموعه مقالات ، لطفا به کانال موسسه تمهید بپیوندید و از این مطلب موارد را پیگیری بفرمایید. https://eitaa.com/mtamhid/1122 توجه مهم: آوردن این منابع در این کانال به معنای پذیرش این مقالات نیست (غیر ازمواردی که مرتبط با استاد بهجتپور یا شاگردان ایشان است) و نقدهای چندی به هر کدام از مباحث وارد است و جای کار بسیاری دارد. خصوصا موارد مقالاتی که در نقد تفسیر تنزیلی نوشته شده اند، جای پاسخگویی بسیاری دارند که مجال واسعی را می طلبد و بسیاری از پاسخ نقدها در منابع تولیدی استاد بهجتپور موجود است. امید که برایتان مفید باشد. محمد سلطانی @yaali11414

#رهبری معظم انقلاب حضرت امام خامنه ای (حفظه‌الله و روحی له الفدا) #انگیزشی بروید سراغ کارهای نشدنی، تا بشود. تصمیم بگیرید بر برداشتن کارهای سنگین، تا بردارید. «و لا یخشون احدا الّا اللَّه». خب، زحمت‌هایش چه. رنج‌هایش چه. محرومیت‌هایش چه جوابش این است که: «و کفی باللَّه حسیبا»؛ خدا را فراموش نکن، خدا حسابت را دارد. در میزان الهی، رنج تو، #محرومیت تو، #کفّ_نفس تو، حرصی که خوردی، #زحمتی که کشیدی، کاری که کردی، #خون_دلی که خوردی، #دندانی که روی جگر گذاشتی، این‌ها هیچ وقت فراموش نمی‌شود؛ «و کفی باللَّه حسیبا».أحزاب،آیه۳۹ https://eitaa.com/mtamhid 📚۱۳۹۰/۰۷/۲۰ ــــــــــــــــــــ ✅✏️تحقیق و پژوهش خصوصا در عرصه تفسیر تنزیلی، بن بست ندارد و نباید توقّف کرد. ما با تمام سختی راه، این راه را توفنده و پرتوان ادامه خواهیم داد. ــــــــــــــــــــ

دو نکته روش شناختی ناب برآمده از سوره تکویر در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی استاد بهجتپور 👇👇👇

1. برای جلب توجه مردم به قرآن که کتاب رهایی از شقاوت و رساندن بشر به سعادت است، ابتدا باید نشان داد که روز مشاهده‎ی نتایج اعمال و مقدمات و شرایط تحقق این مشاهده، قطعی است. ازاین‎رو آیات ابتدای سوره‎ی تکویر، به این امر اختصاص یافته است. چون میل به سعادت و لذت‎های خالص و پایدار و تنفر از رنج‎های خالص و پایدار، در فطرت انسان‎ها نهفته است. قرآن با تحریک این میل درونی، زمینه‎ی دعوت مردم به قرآن و بهره گرفتن از آن را فراهم کرده است. ازسوی دیگر اعتماد به کلام الهی، هنگامی حاصل می‎شود که شبهات و نگرانی‎های مرتبط با قرآن و پیامبر اکرم مرتفع شود؛ با تردید نمی‎توان مردم را به متنی دعوت کرد که مهم‎ترین خواست بشر را پاسخ می‎گوید. این روش را باید در دعوت مردم به قرآن و بهره گرفتن از آن به‎کار گرفت و توجه کرد که مردم عصر و مصر نزول، درباره‎ی قرآن و پیامبر شبهاتی داشتند. این شبهات می‎تواند در عصر و مصرهای دیگر نیز تکرار شود و یا آن‎که شبهات دیگری مطرح باشد. اما به‎هرحال، وظیفه‎ی مبلغان دین (اعم از پیامبر اسلام و مبلغان عصر جدید)، توجه به شبهات عصر خود درباره‎ی قرآن می‎باشد. ما در اینجا می نگاریم: 👇👇👇 https://eitaa.com/mtamhid

2. در نگاهی عمیق‎تر، روش زمینه‎سازی در ایجاد اقبال به قرآن، از درک نیاز به این کتاب به‌عنوان منشور هدایت به استقامت شخصیت (تکویر 7/ 26 تا 28)، آغاز می‎شود. اما کسی به این درک می‎رسد که پیش‎تر، طالب هدایت به راهی باشد که شخصیت وی را قوام دهد (حمد 5/ 6)، و کسی طالب چنین هدایتی است که از خواب غفلت، بیدار، و نگران شکوفایی استعدادهای خویش شده، و نقش بینش و گرایش‎های تاریک را در شقاوت خود درک کرده، و انذارهای پروردگار را در این امر، جدی گرفته باشد (مدثر 4/ 36 تا 56) و کسی انذار پروردگار را جدی می‎گیرد که محمد را به رسالت باور کرده (مزمل 3/ 15) و نسبت میان خود با پروردگار را درک کرده باشد، به‎گونه‎ای که وی را مالک تنبیه و تشویق خود بداند (قلم 2/ 34 و 35) و کسی به این نقش پروردگار توجه می‎کند، که اصولاً وی را پروردگار و صاحب‎اختیار هستی و خود در تکوین و تشریع بشناسد و فقر خود و هستی را به پروردگار احساس کرده باشد. (علق 1/ 1 تا 7). این روش از بررسی مباحث مطرح شده درسوره‎های تکویر، حمد، مدّثّر، مزمل، قلم و علق و دقت در ارتباط نظام‎وار آن‌ها به‌دست می‎آید. به عبارت دیگر، روش انس با قرآن، ایجاد انگیزه در مخاطب است و بدون آن، تضمینی برای ارتباط ماندگار با قرآن وجود ندارد. #موضوعـمقاله ما در اینجا می نگاریم 👇👇👇 https://eitaa.com/mtamhid