#در_خدمت_و_خیانت_رسانه_ها دکتر طاهره جعفری/جامعه شناس ✳️ نوجوانان و #فضای_مجازی یکی از آسیبهای جدی وخطراتی که این روزها کودکان و نوجوانان را تهدید میکند، عبارت است از وابستگی شدید و یا اعتیاد به رسانه های جدید از جمله #اینترنت، #فضای_مجازی، #بازیهای_کامپیوتری و حتی #تلویزیون و #فیلم ها و #کارتون های اکشن و خیالی است. اگر بخواهیم نگاهی جامع به همه ابعاد این امر بیندازیم، باید به سه بخش: دلایل گرایش ،آسیب های گرایش و راهکارهای مقابله توجه کنیم. ✅در ابتدا به دلایل این گرایش، در زندگی روزمره، نگاهی بیندازیم. ۱- فرار از کودکان و نیازهای واقعی آنها به تکرار دیده ام تبلت و یا گوشی در اختیار کودکی قرار دارد و زمانی که از والدینش پرسیده ام که آیا میدانند این پدیده چه مضراتی دارد؟ گاها خندیده اند که بزارید از شرش برای چند ساعت خلاص بشم. چند روز پیش از مادر جوانی که در یک آرایشگاه زنانه، مزون فروش لباس داشت، این سوال را پرسیدم و گفت خدا خیر بدهد به کسانی که این گوشی و تبلت را اختراع کردند. حداقل این بچه زمین میشینه من بتونم کار کنم. برایش گفتم زیاد زمان نمیبرد که نتوانید این تبلت را از این کودک بگیرید و آن روز است ناچار می شوید از این مرکز مشاوره به آن یکی بروید و افسوس امروز را بخورید که میتوانستید به جای این تبلت، از خاموش کردن کودکتان با بازی و گفتگو و سایر سرگرمی ها استفاده کنید. البته در این مواقع، خانواده ها در صدد توجیه اشتباهشان بر می آیند و اغلب میگویند نه بچه من زیاد کاری به تبلت و گوشی ندارد مگر بعضی مواقع و آنهم چند دقیقه، در حالیکه ممکن است از ابتدا تا انتهای یک جلسه، انتظار یک نوبت پزشکی و یا آرایشگاه و ... کودک سرش را از تبلت بلند نکند. البته ما ایرانی ها متاسفانه همیشه از خطاهای خود و فرزندانمان حمایت کرده ایم غافل از اینکه دود هر تربیتی ابتدا به چشم والدین می رود نه دیگران که دورتر ایستاده اند. ۲- قدرت طلبی کودکان دلیل دوم گرایش کودکان به این ابزار ، عدم موفقیت و رضایتمندی از ارتباط بین فردی با انسانهاست، کودکان هر چقدر از بودن با انسان ها و اطرافیان، که در راس همه والدین و خواهر و برادر می باشند، احساس خرسندی کنند ، کمتر به این ابزار گرایش دارند. شاخصه ای که سبب جلب نظر کودکان در این ابزار می شود؛ عبارت است از توانایی کنترل آنها توسط کودک، به عبارت ساده تر کودکان به راحتی میتوانند به گوشی و تبلت، هر چه را که میخواهند ، دیکته کنند و با یک کلیک برنامه ای باز و بسته و یا شروع و پایان می یابد و این اوج قدرت کودک را نشان می دهد . در ضمن لازم نیست کودک به حرف و یا نصایح گوشی و تبلت گوش فرا دهد و هر زمان احساس کند، برنامه و فیلم و بازی را دوست ندارد، صفحه را میبندد و از شرش خلاص میشود. پس توانایی کنترل و قدرت طلبی نسبت به ابزار یکی از دلایل محبوبیت آنهاست. کودکان در بازی واقعی گاهی مجبورند از طرفبن بازی اطاعت کنند و یا بازی را واگذار کنند و این مطلوب شخصیت های قدرت نگر نیست. ۳- نزاع ها و جدل های خانوادگی اختلاف و بگو مگوهای خانوادگی، گاه سبب میشود، کودک به گوشه امنی پناه ببرد و انتقام اطرافیان را از ابزار در اختیار خود بگیرد. شاید دیده باشید کودکانی که وقتی فریاد میزنند، گوشهای خود را میگیرند و حاضر به شنیدن سخنان طرف مقابل نیستند. این کودکان در حال فرار از موقعیتی دوست نداشتنی هستند. البته این موقعیت ها با توجه به درجه حساسیت کودکان بستگی دارد. به عبارت دیگر ممکن است در یک خانواده، نزاع والدین به کتک کاری برسد تا کودک در صدد ترک موقعیت برآید و در خانواده دیگری گفتگوی بلندتر والدین با هم، برای این احساس کافی باشد. ۴- ناهماهنگی والدین در تربیت همانطور که بارها پیش از این عرض کرده ام یکی از مهمترین دلایل موفقیت والدین در تربیت صحیح کودک، هماهنگی هر دو در دستورالعمل های رشد کودک است. بعنوان مثال مادر به کودک میگوید فلان لباس را بپوشد و پدر همان لحظه میگوید، لازم نیست، هر چه دوست داری بپوش عزیزم و یا برعکس. به محض نمایان شدن اختلاف و شکل گیری لشکر های دو گانه، نوبت به یارکشی می رسد و فرزند در هر موقعیتی که به نفعش باشد ، یار پدر یا مادر می شود. و تبلت و گوشی تبدیل می شود به یار دائمی که همیشه باب میل کودک عمل میکند. ۵- جذابیت محتوا نمیتوانیم جذابیت و کشش های محتوایی این ابزار را ندید بگیریم. چه بسا که هیچ یک از عوامل بالا در مورد کودکی صدق نکند ولی دچار اعتیاد اینترنتی شده است. محتوای غیر تکراری، تمام نشدنی و خیال بر انگیز این ابزار نقش مهمی در محبوبیت آنها برای مخاطب دارد. اگر بخواهم به دلایل کامل گرایش کوکان و نوجوانان به این ابزار بپردازم شاید روزها، زمان لازم باشد.‌اما به این چند مورد که اولویت بالاتری دارند اکتفا میکنم. ✅ با ما باسواد شوید 🌐 @nasragilan

📺👶🏻👶🏼👶🏽📺 تلویزیون پرستار بچه نیست!: 📌کودکان را پای #تلویزیون رها نکنید. به برنامه‌هایی که کودک شما می‌بیند توجه کنید و گاهی اوقات برنامه‌ها را با فرزند خود تماشا کنید. 📌اجازه بدهید بچه‌ها برنامه‌های فردی و موردعلاقۀ خود را با نظارت شما انتخاب کنند، اما اجازه ندهید هر برنامه‌ای را ببیند. 📌با محدودکردنِ زمان تماشا نگذارید تلویزیون ساعت خواب فرزندتان را به هم بزند یا مانع فعالیت‌های تفریحی و درسی وی شود. 📌برنامه‌های نامناسب (به‌خصوص #ماهواره‌ای) را در حضور بچه‌ها تکذیب کنید و مهر عدم تائید بر روی آن‌ها بزنید و بر این نکته تأکید کنید که این فکر و عقیده و یا این رفتار روش مناسبی برای حل مشکل نیست و راه‌حل‌های بهتری هم وجود دارد. 📌اجازه ندهید کودک شما برنامه‌های خشونت‌آمیز، صحنه‌های قتل و دیگر کشی و یا برنامه‌های نامناسب دیگر را ببیند، کانال را عوض کنید و یا تلویزیون را خاموش کرده و توضیح دهید که چه مواردی در این برنامه‌ها نادرست است و قابل‌قبول نیست. 📌در برنامه‌های جنگی، خشن و تهاجمی به کودک یادآوری کنید اگرچه هنرپیشه یا قهرمان این ماجرا واقعاً آسیب نمی‌بیند و کشته نمی‌شود، اما چنین اعمالی در زندگی واقعی ما منجر به درد، ناراحتی و حتی مرگ می‌رود. فصل تلویزیون و ماهواره / کتاب 150 هشتگ #نهضت_سواد_رسانه_ای ✅ با ما باسواد شوید 🌐 @nasragilan

✅ نظریه اثر بومرنگ رسانه ◀️ این نظریه، تعبیری دیگر از مساله بازخورد پیام در فرایند ارتباطی است. بر پایه نظریه اثر بومرنگ، هنگامی که بومرنگ را به سوی هدفی یا فردی پرتاب می‌کنیم، در اثر ارتعاشی بودن، پس از رها کردن به سوی خود ما باز می‌گردد و به همان نسبت که ضربه بر دیگری سنگین بوده است؛ بر ما نیز ضربه سخت خواهد بود. ◀️ بر این اساس یک وسیله ارتباطی مانند #روزنامه، #رادیو و #تلویزیون زمانی که اخبار نادرست پخش می‌کند، در درازمدت خود تحت تاثیر همان پیام‌ها و اخبار ارسالی قرار گرفته و هویت دیگر پیدا می‌کند که پاره‌ای از این فرایند به عنوان «انگ» استفاده می‌کنند. بنابراین حتی زمانی که همان وسیله ارتباطی اخبار درست و واقعی پخش می‌کند، تحت تاثیر هویت ثانوی (اثر بومرنگ)، اخبارش برای مخاطبان فاقد ارزش خواهد بود. ✅ با ما باسواد شوید 🌐 @nasragilan

⭕️تاریخچه تحقیق در تأثیرات رسانه‌ ها 💢نکته قابل‌توجه این است که در بسیاری از موارد، تاریخ تحقیق در ارتباطات درواقع تاریخ تحقیق در تاثیر ارتباطات است که خود نشان‌دهنده اهمیت موضوع تاثیر در مطالعه ارتباطات است. در طول سال‌ها، مفهوم‌سازی از اثرها تا حد زیادی تغییر کرده است. در این تحول سه مرحله کم‌وبیش مجزا شناسایی شده است. 💢در مرحله آغازین، تصور می‌شد #ارتباط_جمعی دارای اثرهای بسیار نیرومندی است. این نظر در سال‌های میانه دو جنگ جهانی برتری داشت. اصطلاحاتی مانند #نظریه_گلوله_جادویی یا #نظریه_سوزن_تزریقی برای توصیف این مرحله آغازین مفهوم‌سازی از تاثیر ارتباط جمعی بکار می رود. 💢مرحله دوم زمانی پدیدار شد که محققان در باب این تاثیر به تردید افتادند و شواهدی برای تایید آن‌ها پیدا نکردند. بسیاری از آنان عباراتی مانند #نظریه_تأثیر_محدود را به کار گرفتند تا جریان عمده این مرحله را که از پایان جنگ جهانی دوم تا آغاز دهه ۷۰ (میلادی) طول کشید نام‌گذاری کنند. از آن زمان تاکنون، محققان بسیاری از بازگشت به مفهوم رسانه های جمعی نیرومند جانبداری کرده اند. 💢مرحله دوم حداقل دو نکته را به برنامه‌ریزان ارتباطات می‌آموزد: هرگز انتظار تأثیرات قوی را نداشته باشید. به جز پیام، عواملی که در جهات مختلف در کشمکش هستند چنان فراوانند که نمی‌توان نتیجه را به‌روشنی پیش‌بینی کرد. 💢مرحله سوم، شاهد بازگشت به مفهوم رسانه‌های جمعی پرقدرت بوده است. محققان به چند دلیل مفهوم تاثیر محدود را حداقل به طور نسبی کنار گذاشتند. استفاده گسترده از #تلویزیون باعث شده است که اعتقاد به تأثیر قوی دوباره پدیدار شوند. محققان مارکسیست هم اعتقاد دارند که ارتباط جمعی در مشروعیت‌بخشی به جوامع سرمایه‌داری و بوروکراتیک بسیار مؤثر است. انواع تازه‌ای از تاثیر، مثل اثر #کاشت و #برجسته_سازی، پدیدار شده اند. گسترش قلمرو اثر رسانه‌ها به برنامه‌ریز گوشزد می‌کند که "اثر"، مفهوم یک بعدی ندارد و اثرها می‌توانند شکل‌های زیادی داشته باشند که برخی را آسان‌تر از سایر اشکال می‌توان ایجاد کرد. ✅ با ما باسواد شوید 🌐 @nasragilan

🔴🔵 رسانه‌های سرد، رسانه های گرم 🔘 رسانه‌های سرد از عبارت‌های ابداعی #مارشال_مک_لوهان، نظریه‌پرداز سرشناس کانادایی، است. 🔘 وی به رسانه‌هایی سرد می‌گوید که کاربران برای دریافت پیام آنها، به تمرکز فراوان حواس نیاز دارند. برای مثال، #تلویزیون، خط تصویری و #تلفن رسانه‌های سرد هستند و چون کمتر به تشریح و توصیف می‌پردازند، مشارکت زیادی را می‌طلبند. 🔘 در مقابل، رسانه‌های گرم، رسانه‌هایی هستند که کاربران در برخورد با آنها احتیاج به تمرکز شدید حواس ندارند و نحوه انتقال، عرضه پیام و معنی واضحی دارد و بار معنایی خود را به روشنی منتقل می کند. برای مثال، #عکس، #رادیو و #سینما، وسایل ارتباطی گرم هستند، زیرا مک لوهان معتقد است این دسته از وسایل ارتباطی، فقط در امتداد یکی از حواس آدمی هستند و توصیف و تشریح زیادی را در بر دارند، یعنی با میزان زیادی از داده ها همراه و از نظر بیان مقصود کامل هستند. 🔘 برای گوش‌دادن به رادیو، به جمع کردن تمام حواس نیازی نیست و این وسیله می‌تواند به عنوان آوایی جنبی در کنار دیگر فعالیت‌های انسان باشد، در حالی که در تلویزیون چنین وضعی وجود ندارد و تلویزیون تماشاگر را با تمام وجودش جذب برنامه خود می‌کند و او را وا‌ می‌دارد تا از تمامی حواسش برای درک آن استفاده کند. 🔘 مک لوهان، جوامع را نیز به دو دسته سرد و گرم تقسیم می کند. وی، جوامع کم سواد را جامعه سرد و جامعه اروپایی را جامعه گرم می‌نامد. ✅ با ما باسواد شوید 🌐 @nasragilan

💢 چگونگی یادگیری کودکان از تلویزیون 🔹 اغلب یادگیری کودک از تلویزیون اتفاقی است. در اینجا مقصود، آن شکل از یادگیری است که به هنگام تماشای #تلویزیون با هدف سرگرمی صورت می‌گیرد و بیننده بی آنکه در پی کسب معلوماتی باشد، مطالب یا اطلاعاتی را خودبخود می‌آموزد. 🔸 در عمل، کودک همیشه به منظور #سرگرمی از تلویزیون استفاده می‌کند. بی شک کودک با رسانه‌های جمعی به عنوان محمل‌هایی برای تفریح آشنا می‌شود تا برایش قصه بگویند، او را بخندانند و یا مجری یا بازیگر مورد علاقه‌اش را نشان بدهند. 🔹 مراجعه هدفمند به رسانه‌ها برای کسب #اطلاعات مفید کاری است که عمدتاً در مدارس آموخته می‌شود و کودکان به این منظور بیشتر به رسانه‌های چاپی مراجعه می‌کنند تا رسانه‌های صوتی وتصویری. 🔸 فکر مراجعه آگاهانه به تلویزیون در منزل برای کسب اطلاعات، رفتاری نسبتأ غیر معمول است که دیر آموخته می‌شود و به احتمال زیاد به درصد کمی از #کودکان منحصر می‌شود که جویندگان فعال واقعیت هستند. ✏️منبع: "تلویزیون در زندگی کودکان ما" به اهتمام ویلبر شرام، جک لایل و ادوین بی پارکر؛ ترجمه: محمود حقیق کاشانی ✅ با ما باسواد شوید 🌐 @nasragilan

💢 چگونگی یادگیری کودکان از تلویزیون 🔹 اغلب یادگیری کودک از تلویزیون اتفاقی است. در اینجا مقصود، آن شکل از یادگیری است که به هنگام تماشای #تلویزیون با هدف سرگرمی صورت می‌گیرد و بیننده بی آنکه در پی کسب معلوماتی باشد، مطالب یا اطلاعاتی را خودبخود می‌آموزد. 🔸 در عمل، کودک همیشه به منظور #سرگرمی از تلویزیون استفاده می‌کند. بی شک کودک با رسانه‌های جمعی به عنوان محمل‌هایی برای تفریح آشنا می‌شود تا برایش قصه بگویند، او را بخندانند و یا مجری یا بازیگر مورد علاقه‌اش را نشان بدهند. 🔹 مراجعه هدفمند به رسانه‌ها برای کسب #اطلاعات مفید کاری است که عمدتاً در مدارس آموخته می‌شود و کودکان به این منظور بیشتر به رسانه‌های چاپی مراجعه می‌کنند تا رسانه‌های صوتی وتصویری. 🔸 فکر مراجعه آگاهانه به تلویزیون در منزل برای کسب اطلاعات، رفتاری نسبتأ غیر معمول است که دیر آموخته می‌شود و به احتمال زیاد به درصد کمی از #کودکان منحصر می‌شود که جویندگان فعال واقعیت هستند. ✏️منبع: "تلویزیون در زندگی کودکان ما" به اهتمام ویلبر شرام، جک لایل و ادوین بی پارکر؛ ترجمه: محمود حقیق کاشانی ✅ با ما باسواد شوید 🚩 نهضت سواد رسانه ای انقلاب اسلامی استان گیلان 🌐 @nasra_guilan