آموزش مبانی شعر (4)
#عروض
در این‌جا برای آشنایی با قواعد اوزان عروضی که در بخش رباعی مختصراً به آن اشاره شد می‌پردازیم.
قواعد عروض معیار سنجش وزن در شعر است.
#حرف :
همانطور که می‌دانید الفبای زبان فارسی دارای سی و دو حرف است. ا ب پ ت ث...
#مصوت :
صداها که ما به آن (مصوت) می‌گوییم، شش تا هستند که سه مصوت بلند و سه مصوت کوتاه هستند.
#مصوت_بلند :
آ ، ای ، او . مانند «آ» در آب، «ی» در سیب ، «و» در بو
#مصوت_کوتاه :
فتحه ( -َ ) ، کسره ( -ِ ) ، ضمه ( -ُ )
#انواع_هجا :
هجای فارسی از نظر تعداد دو نوع است.
١- #هجای_کوتاه كه یک حرف دارد یعنی (یک حرف + یک مصوت كوتاه) و با علامت [ن] نشان داده می‌شود.
صامت + مصوت كوتاه ، مانند:
تُ (تو) ، کِ (كه) ، چُ (چو) ، نَ (نه).
۲ - #هجای_بلند که دو حرف دارد و با علامت [ - ] نشان داده می‌شود.
۱- صامت + مُصَوّتِ کوتاه + صامت.
مانند : دَر ، سَر ، دِل
۲- صامت + مصوّت + مصوّت.
مانند : با، جا، ما، سو، بو، سی، بی
#نمونه :
عَلی ، [ عَ ، لی ] كه می‌شود: يک مصوّت کوتاه + یک مصوّتِ بلند.
و علامتش : [ ن - ]
اَحمَد ، [ اَح ، مَد ] که می‌شود دوتا مصوت بلند.
و علامتش : [ - - ]
#توضیح :
توجه داشته باشید که در تقطیع شعر بر اساس خوانش ابیات تقطیع می‌شود نه نوشتار.
#مانند :
خواهر (خاهر) - (خا - / هر -)
، خویش (خیش) - (خی - / ش u)
خواستن (خاستن) - (خا - / س u /تن -)
(محمّد علی آمد)
مُ، حَم، مَد/ عَ، لی/ آ، مد
#علامت :
مـ حمـ مد (ن - -)
عـ لی ( ن -)
آ مد (- -)
با آنكه در حريم تو بيگانه‌ام هنوز
مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلن *
#خط_عروضی :
( - - ن/ - ن - ن/ ن - - ن/ - ن -)
من اگر نظر حرام است، بسی گناه دارم
چه کنم نمی‌توانم ، که نظر نگاه دارم
#تقطیع
(ن ن - ن/ - ن - -/ ن ن - ن/ - ن - -)
فَعَلاتُ/ فاعلاتن/ فعلات/ فاعلاتن
م/ن/گر/ن/ظر/ح/را/مس/ت/ب/سی/گ/نا/ه/دا/رم
چ/ک/نم/ن/می/ت/وا/نم/ک/ن/ظر/ن/گا/ه/دا/رم
#هجای_آخر_مصراع
* چنانچه هجای پایانی مصراع کوتاه، بلند و یا کشیده باشد، بر حسب قاعده فقط هجای بلند (-) محاسبه می‌شود.
#آموزش_مبانی_چهار
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
#آیین_روضه_خوانی
#اقسام_روضه
#روضه_سنگین
اقسام روضه
عرض کردیم با توجه به اينکه بايد روضه به تناسب مجلس و مستمع انتخاب شود بهتر است تفکيکي بين اقسام روضه قائل شويم تا مشخص شود كه چه روضه ای را در چه مكاني و چه زماني، براي چه كساني و با چه بياني بايد خواند.
تقسيم بندي کلي
عرض کردیم در يک تقسيم بندي کلي روضه به دو قسم تقسيم مي شود:
احساسي.
سخت و سنگين.
و پیرامون روضه احساسی مطالبی را عرض کردیم. در این بحث به شرح پیرامون روضه سنگین می پردازیم.
2⃣ روضه سخت و سنگين
روضه ای است كه در آن از مصائب بسيار سخت و سنگين اهل بيت سخن گفته ميشود. روضه هايی است كه بر جان گران ميآيد و بر دل سنگيني ميكند و تار و پود وجود را به آتش ميكشد. در اين نوع روضه، سخن از صورت نيلي و بازوي نيلوفري و سر بريده و تير سه شعبه و فرق دو تا و ... است.
#نمونه
روضه لقاي خونين امام حسين (ع)
امام حسين(ع) سه ساعت با صورت خونين روي زمين در خون خود غوطه ور بود و ميگفت:
«صَبْراً عَليَ قَضَائِكَ يَا رَبِّ لا اِلهَ سِوَاكَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغيِثيِن»
صبر بر قضاي تو ميكنم، هيچ خدايي غير از تو نيست اي دادرس دادخواهان.
چهل نفر قصد كردند سر از بدن امام جداكنندامانتوانستند.تا اين كه شمر روي سينه مبارك حضرت نشست.
امام فرمود: واي بر تو، از جاي مهمي بالا رفتی؛ جايی كه پيغمبر بسيار بوسيده است.
شمر گفت: ای پسر ابوتراب! تو ميپنداری كه پدرت سر حوض كوثر هر كه را دوست داشته باشد سيراب ميكند، پس كمی صبر كن تا پدرت تو را سيراب كند.
سپس حضرت را به رو خوابانيد و رگهای شريفش را با شمشير قطع كرد. هر عضوی كه قطع ميشد حضرت صدا ميزد: وا محمداه، واعلياه، واحسناه؛ واغربتاه؛ جهان به لرزه آمد.
بعد از اينكه سر مبارك حضرت را جدا كرد آن را بر نيزه ای بلند زد و لشگريان سه مرتبه تكبير گفتند و زلزله در زمين افتاد.
#دکتر_محمد_فراهانی
#مجمع_حضرت_یاس_کبود
#آموزش_مداحی_رایگان
┅┅┅┅┄❅💠❅┄┅┅┅┅┄
🇮🇷اللّٰهمَّ عَجِّلْ لِوَلِیِّكَ ٱلْفَرَجَ🇮🇷
دعوتید: به کانال ماندگاروبروز #تخصصی_نوای_ذاکرین
#اکبر_آرامش_اشعار_مذهبی
ایتا↙️
╔═💎💫═══╗
Eitaa.com/navayehzakerin2
@Aaramesh42
╚═══💫💎═╝
#آیین_روضه_خوانی
#نمونه 👇
#روضه_سنگین
#روضه_ظهر_عاشورا
#استاد_میرزا_محمدی
🚫حتما با حال مناسب بشنوید🚫
شه ز شوق دوست در تاب و تب است
این که راهش را گرفته زینب است
در دو دست آن بتول عالمین
بند اسب و رشتۀ قلب حسین
برکشید آهی جهان‌سوز از جگر
کای مَلَک خاک رهت! آهسته‌تر
ای برادر! تند می‌رانی فرس
صبر کن، افتاد زینب از نفس
من نگویم باز شو سوی حرم
لیک گویم صبر کن، من خواهرم
بس که سوز از پردۀ دل، ساز کرد
چشم حق، چشمی به سویش باز کرد
کای بتول دوّم! ای «بنتُ‌الامام»!
وی امامت را نگهبان، گام‌گام!
ای خدا را دست و بازو! زینبم!
دست بردار از زمام مرکبم
من دگر در عالم تن نیستم
او مرا با خود بَرَد، من نیستم
ما در این ره هم‌دلیم و هم‌دمیم
هر دو با هم بوده‌ایم و باهمیم
غم مخور، خواهر! به جان مادرم!
محملت را با سر خود می‌برم
صبر کن تا سنگ‌بارانم کنند
آفتاب نیزه‌دارانم کنند
مقتل بخونم برات>فَوَقَف لِیَستریح ساعة<
خیلی خسته شد،یه لحظه تکیه به نیزه غریبی داد،بلکه استراحت کنه ،فاَطاع حَجَر الی جبینه،
به نقل شیخ مفید سنگ نبود،فاطاع سهم(تیر)الی جبینه
پیشونیشو شکستن....
چنان خون همه صورتشو گرفت،هرچی بادست مانع شد خون بند نیومد،این لباسشو بالا زد(یا زهرا) سفیدی سینه حسین...
تا اسم سفیدی میاد تودلت میگی خدا لعنتت کنه حرمله....
فَرَماح حرملة ابن کاهل الاسدی
چنان با تیر به قلب ابی عبدالله زد
فانبَعَثِ دمُّکَ المیزاب
خون مثل ناودان فواره می زد،هر کاری کرد تیرو نتونست از جلو دربیاره،آخ بمیرم.....
این تیرو از پشت سر بیرون آورد، آی حسین....
نه نه امروز مقتل برات نمیخونم،
اونایی که مکه رفتن می دونن،حاجی وقتی تو مسلخ قربانی می کنه ،این قربونی آخرین عمله،حاجی بعد از قربونی دیگه مُحِل میشه،یعنی از احرام بیرون میاد چی میگه؟ ذکر قربونیش چیه؟
میگه بسم الله و بالله وفی سبیل الله و علی ملة رسول الله
دیدن تا این تیرو بیرون کشید، هی میگه بسم الله و بالله وفی سبیل الله.... یعنی دیگه کار حسین تمومه...
نه ذوالجناح دگر تاب استقامت داشت
نه سید الشهداء بر جدال طاقت داشت
هوا زجور مخالف چو قیرگون گردید
عزیز فاطمه از اسب سرنگون گردید
بلند مرتبه شاهی زصدر زین افتاد
اگر غلط نکنم عرش بر زمین افتاد
حسین....
#مجمع_حضرت_یاس_کبود
#آموزش_مداحی_رایگان
┅┅┅┅┄❅💠❅┄┅┅┅┅┄
🇮🇷اللّٰهمَّ عَجِّلْ لِوَلِیِّكَ ٱلْفَرَجَ🇮🇷
دعوتید: به کانال ماندگاروبروز #تخصصی_نوای_ذاکرین
#اکبر_آرامش_اشعار_مذهبی
ایتا↙️
╔═💎💫═══╗
Eitaa.com/navayehzakerin2
@Aaramesh42
╚═══💫💎═╝
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
#آیین_روضه_خوانی
#روضه_سنگین #نمونه 👆
#استاد_میرزا_محمدی
#روضه_ظهر_عاشورا
🚫 حتما با حال مناسب بشنوید 🚫
#مجمع_حضرت_یاس_کبود
#آموزش_مداحی_رایگان
┅┅┅┅┄❅💠❅┄┅┅┅┅┄
🇮🇷اللّٰهمَّ عَجِّلْ لِوَلِیِّكَ ٱلْفَرَجَ🇮🇷
دعوتید: به کانال ماندگاروبروز #تخصصی_نوای_ذاکرین
#اکبر_آرامش_اشعار_مذهبی
ایتا↙️
╔═💎💫═══╗
Eitaa.com/navayehzakerin2
@Aaramesh42
╚═══💫💎═╝
#آیین_روضه_خوانی
#اقسام_روضه
#روضه_استنباطی
🔴تقسيم بندي جزئي:
اقسام روضه مي توانند با توجه به منبع دريافت به انواعي تقسيم گردند که عبارت است از:
💠استنباطي.
💠تحقيقي و تحليلي.
💠کشفي و مکاشفه اي.
#روضه_استنباطی
اگر با استفاده از عقل عقلاي جامعه، از يک روضه و متن تاريخي معتبر، مطالبي استنباط شود كه تمام اجزاي آن در تاريخ نيست، بلكه توسط عقل با توجه به اجزاء ما قبل و ما بعد به عقل متبادر ميشود ؛ اين نوع روضه را روضه استنباطي مي ناميم.
#نمونه
روضه حضرت عباس (ع)
هر شهيدي كه هدف تير قرار ميگرفت، با دست خود تير را از بدن بيرون ميكشيد، ولي آن كس كه دست در بدن ندارد و در مقابل هزار تيرانداز قرار گرفته چه حالي خواهد داشت؟
هر شخصي وقتي از بلندي به زمين ميافتد، دست خو را بر زمين ميگذارد تا بدنش آسيب نبيند، اما خدا داند آن كسي كه دست در بدن ندارد وقتي بر زمين بيفتد تيرها در بدنش فرو ميروند. يا قمر بني هاشم! واي از لحظهاي كه از اسب بر زمين افتادي و تمام تيرها در بدنت فرو رفت.
#نمونه
روضه علي اكبر (ع)
پس از اينكه علي اكبر با بدن پاره پاره به شهادت رسيد، امام حسين (ع) جوانان بني هاشم را صدا زد و فرمود:
«تَعَالَوْا اِحْمَلوُا اَخَاكُمْ»
اي جوانان بني هاشم! بياييد و برادرتان را به سوي خيمه ها ببريد.
اينجا سؤال پيش ميآيد كه امام كه همه شهدا را خود به خيمهها ميبرد، چرا براي بردن بدن علي اكبر جوانان بني هاشم را صدا زد؟ در جواب بايد گفت كه دو دليل داشت: يكي اينكه ديگر زانوانش قوت نداشت كه علي را به خيمهها ببرد و ديگر آنكه آنقدر اين بدن پاره پاره شده بود كه براي حمل يك نفر كافي نبود.
#دکتر_محمد_فراهانی
#مجمع_حضرت_یاس_کبود
#آموزش_مداحی_رایگان
آموزش مبانی شعر (4)
#عروض
در این‌جا برای آشنایی با قواعد اوزان عروضی که در بخش رباعی مختصراً به آن اشاره شد می‌پردازیم.
قواعد عروض معیار سنجش وزن در شعر است.
#حرف :
همانطور که می‌دانید الفبای زبان فارسی دارای سی و دو حرف است. ا ب پ ت ث...
#مصوت :
صداها که ما به آن (مصوت) می‌گوییم، شش تا هستند که سه مصوت بلند و سه مصوت کوتاه هستند.
#مصوت_بلند :
آ ، ای ، او . مانند «آ» در آب، «ی» در سیب ، «و» در بو
#مصوت_کوتاه :
فتحه ( -َ ) ، کسره ( -ِ ) ، ضمه ( -ُ )
#انواع_هجا :
هجای فارسی از نظر تعداد دو نوع است.
١- #هجای_کوتاه كه یک حرف دارد یعنی (یک حرف + یک مصوت كوتاه) و با علامت [ن] نشان داده می‌شود.
صامت + مصوت كوتاه ، مانند:
تُ (تو) ، کِ (كه) ، چُ (چو) ، نَ (نه).
۲ - #هجای_بلند که دو حرف دارد و با علامت [ - ] نشان داده می‌شود.
۱- صامت + مُصَوّتِ کوتاه + صامت.
مانند : دَر ، سَر ، دِل
۲- صامت + مصوّت + مصوّت.
مانند : با، جا، ما، سو، بو، سی، بی
#نمونه :
عَلی ، [ عَ ، لی ] كه می‌شود: يک مصوّت کوتاه + یک مصوّتِ بلند.
و علامتش : [ ن - ]
اَحمَد ، [ اَح ، مَد ] که می‌شود دوتا مصوت بلند.
و علامتش : [ - - ]
#توضیح :
توجه داشته باشید که در تقطیع شعر بر اساس خوانش ابیات تقطیع می‌شود نه نوشتار.
#مانند :
خواهر (خاهر) - (خا - / هر -)
، خویش (خیش) - (خی - / ش u)
خواستن (خاستن) - (خا - / س u /تن -)
(محمّد علی آمد)
مُ، حَم، مَد/ عَ، لی/ آ، مد
#علامت :
مـ حمـ مد (ن - -)
عـ لی ( ن -)
آ مد (- -)
با آنكه در حريم تو بيگانه‌ام هنوز
مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلن *
#خط_عروضی :
( - - ن/ - ن - ن/ ن - - ن/ - ن -)
من اگر نظر حرام است، بسی گناه دارم
چه کنم نمی‌توانم ، که نظر نگاه دارم
#تقطیع
(ن ن - ن/ - ن - -/ ن ن - ن/ - ن - -)
فَعَلاتُ/ فاعلاتن/ فعلات/ فاعلاتن
م/ن/گر/ن/ظر/ح/را/مس/ت/ب/سی/گ/نا/ه/دا/رم
چ/ک/نم/ن/می/ت/وا/نم/ک/ن/ظر/ن/گا/ه/دا/رم
#هجای_آخر_مصراع
* چنانچه هجای پایانی مصراع کوتاه، بلند و یا کشیده باشد، بر حسب قاعده فقط هجای بلند (-) محاسبه می‌شود.
#آموزش_مبانی_چهار
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)