15 ـ شیوه فضا سازی 1. در روایات آمده است که در خانه، جايي را برای نماز قرار دهید. شاید بتوان گفت نظر اسلام این است که نگاه به آن مكان، انسان را به یاد نماز می¬اندازد و اگر به خاطر تنگی مکان نمی‌توان محلی را برای نماز اختصاص داد، دست‌كم با نصب علامت قبله یا آیه‌ای که نشانة نماز باشد، یا گذاشتن سجاده، ساکنین به یاد نماز بیفتند. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 149)

16 ـ وظایف امام جماعت 1. امام جماعت نقش مهمی در دعوت به نماز دارد و نباید فقط نسبت به کسانی که با اذان به مسجد می‌آیند، قانع باشد؛ زیرا همه مردم یکسان نیستند. امام جماعت باید خود را در عزا و شادی مردم شریک بداند. مرحوم آیت الله عبادی که سال¬ها امام جمعة مشهد بود، همین‌که از خیابانی عبور می¬کرد و مجلس فاتحه‌ای می‌دید، بدون دعوت و بي‌آنکه متوفی را بشناسد، به سرعت از ماشین پیاده می¬شد و به آن مجلس می¬رفت و پس از عرض تسلیت و قرائت فاتحه خارج می‌شد و هیچ‌گونه قید و شرطی برای حضورش نداشت. یک بار هم این‌جانب در مشهد بیمار شدم و به بیمارستان رفتم و خبر نداشتم که آیت الله عبادی هم در طبقه دیگر بستری است. ناگهان دیدم، ایشان با ویلچر از آن طبقه به عیادت من آمد و با اینکه خودش بیمار بود و سید و عالم و پدر دو شهید و امام جمعه بود، گفت: من در مشهد مقیم هستم، ولی شما غریب هستید؛ این وظیفة من است که به عیادت شما بیایم. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 159 و 164)

1. پیامبر که محبوب‌ترین انسان هستی بود، خود حتی بر آمار تولد اطفال نظارت داشتند و می¬فرمودند: هر نوزادی که متولد شد به من خبر دهید و هر کس از دنیا رفت، مرا آگاه کنید تا آخرین آمار را داشته باشم. گاهی پيامبر به اصحاب نگاه می‌کرد و همین که بعضی از یاران را نمی دید از حالش پرس و جو می کرد. اگر مسافر بود، در حقش دعا می‌کرد؛ اگر بیمار بود به عیادتش می‌رفت. او این‌گونه ارتباطش را با تک¬تک افراد (حاضران در مسجد) حفظ می‌کرد. این گونه رفتار از امام جماعت در حضور پر رنگ تر مردم اثر دارد (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 158)

1. چه زیباست که امام‌هاي جماعت هر منطقه¬ای مثل تیم پزشکی با یکدیگر مشورت کنند و گاهی برای برخي مسائل به جای اینکه خودشان اقدام کنند، از امام جماعت دیگری استفاده کنند. براي مثال در شبهات وهابیت ممکن است يك امام جماعت قوی‌تر باشد؛ در مسائل قرآنی شخص دیگری، در نهج البلاغه فرد دیگری و همین‌طور باقی مباحث. درست مثل ساختمانی که یکی سنگ‌کار است و یکی کاشی¬کار و دیگری لوله¬کش و ... (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 163)

1. اگر مردم بدانند امام جماعت به طور منظم، سر وقت و با مطالعة همیشگی در مسجد حاضر مي‌شود، مسجد رونق پیدا می¬کند و رونق يافتن مسجد، خود، دعوت عملی به سمت نماز است وگرنه از علاقة نمازگزاران به نماز جماعت می‌کاهد. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 166)

1. دستور داده شده که جلسات قرآن در خانه‌ها باشد؛ چون هر خانه‌ای می¬تواند مرکز بروز و ظهور افراد تازه‌ای از همسایگان، بستگان و اهل خانه قرار گیرد؛ چرا که اگر این برنامه¬ها فقط در مساجد متمرکز شود، خانه‌ها و اهل خانه‌ها از این برکت‌ها محروم مي‌گردند. این‌جانب در آغاز تبلیغ جمعی از نسل نو را گرد خود جمع کردم و چند سال از قم به کاشان می‌رفتم و هر جمعه جلسه را در خانة یکی از جوان‌ها برگزار مي‌كرديم. جوانان میزبان از دوستان، همسایگان و بستگان خود دعوت می‌کردند و هر هفته با افراد تازه‌اي روبه‌رو می¬شدیم؛ این افراد جدید جای افراد ریزشی را پر می‌کردند. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 167)

17ـ وظایف مسئولین 1. اگر استاندار در سال دوبار از مدیران کل منطقه فقط دربارة نماز و نه مسائل جاری روزمره سؤال کند و در بازدیدها برای بازدید از مسجد و نمازخانه وقت مخصوص بگذارد و در شناسایی و گزینش و نمرة افراد، نسبت به نماز حساس باشد، سرعت گرايش افراد جامعه به سمت نماز بيشتر می‌شود. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 183)

1. اگر تمام مسئولان مانند شهید رجایی بودند که شعارش این بود كه به نماز نگویید کار دارم، بلکه به کار بگویید نماز دارم و اگر هر مسئولی هنگام بازدید از هر منطقه‌ای سری هم به نمازخانة آنجا بزند و در برنامه‌ها به نماز توجه داشته باشد، اين كار می‌تواند دعوتی برای نماز باشد. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 183)

1. شرکت در نماز از سوي مسئولان، استادان، مدیران و معلمان و هر کسی که به هر دلیلی جایگاه اجتماعی دارد، یک امر به معروف عملی است. البته برخي به اسم اینکه نگران ریاکاری و خودنمایی هستند، نمازشان را در جای خلوتی می‌خوانند؛ در حالی که باید بدانند این ریا نیست، بلکه امر به معروف عملی است و آنچه ناپسند است، خودنمایی است، نه خوب‌نمایی. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 126)

1. وجود نمادهای نماز از جمله خیابانی به نام نماز، میدان نماز، شعر نماز، اذان نماز، عکس و پوستر از نماز چهرههای محبوب در مراکز اجتماع و هرگونه علامت و ساختمان و آثاری که نماز را به یاد بیاورد، می‌تواند گام مؤثري برای دعوت به سوي نماز باشد. متأسفانه در بعضی از میدان¬های ورزش، پایانه¬های مسافربری، پارک¬، سینما، تالارهای عروسی و مراکز تجاری محلی در شأن نماز و در دسترس قرار ندارد. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 187)

1. همان‌گونه که در ميان ده¬ها هزار حدیث و آیه موضوع نماز بیشترین سهم را دارد، برای دعوت به نماز نیز باید بودجه¬ای بیش از بودجه موسیقی، گردشگری، تبلیغات حج، برنامه‌های عید نوروز، ورزش و مانند آن اختصاص داده شود. نباید پس از ده¬ها سال تأسیس جمهوری اسلامی هزاران روستا حتی در ماه رمضان از داشتن روحانی محروم باشند. نباید هزاران منطقه و شهرک و روستا بدون مسجد وجود داشته باشد. نباید هزاران مسجد ساخته شده بدون روحانی باشد. نباید درِ هزاران مسجد به ويژه صبح¬ها بسته باشد. البته نباید به کارهای رسمی قناعت کرد و منتظر تأمین اعتبار از مرکز شد. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 188)

1. باید همان‌گونه که در آپارتمان¬ها برای هر واحد یک پارکینگ در نظر گرفته می¬شود، برای هر واحدی یکی دو متر هم براي مکان نماز و مسجد در نظر گرفته شود. مسئولان می‌توانند در مجتمع‌ها یک واحد را بدون مالیات به مسجد اختصاص دهند. شاید بتوان گفت هشتاد درصد مساجد امروز ما در بافت¬های قدیمی قرار دارد و با کمال تأسف در مناطق جدید التأسیس به مسجد توجهی نشده است. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 190)

1. آیا به نظافت پارک ها بیشتر توجه می شود یا نظافت مساجد؟ آیا به تامین زندگی خادمان فضای سبز بیشتر پرداخته می شود یا خادمان مساجد؟ مسئولان باید بدانند، اگر در بودجه¬های فرهنگی کشور نماز را محور قرار ندهند در حقیقت نماز را خفیف شمرده¬اند و امام صادق علیه السلام در آستانه شهادت فرمودند: «شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمرد نمی¬رسد. » (الكافى، ج3، ص270) (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 191)

18 ـ شیوه های دیگر 1. آموزش نماز : ¬اگر انسان نسبت به کاری آگاه باشد و روش انجام آن را یاد بگیرد، انجام آن برایش آسان است. بسیارند افرادی که یا احکام نماز، یا الفاظ آن و یا اسرار آن را نمی¬دانند. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 134)

1. دعوت کننده باید بداند که گاهی قلب آمادگی روی آوردن به حق را دارد و گاهی اين چنين نيست؛ بنابراين بايد از حالت اشتیاق و اقبال استفاده كرد؛ زیرا در برخي حالات که آمادگی روحی وجود ندارد، اگر سخنی بر قلب تحمیل شود، آن را کور خواهد کرد: «فإنَّ القلبَ اِذا اُکرِهَ عَمی ». (نهج البلاغه، صبحی سالم، ص759) (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 53)

1. لباس زیبا و آرایش مادر به هنگام نماز (که مستحب است) سبب گرایش دختران به نماز می‌شود. اگر از دختری بپرسند عروسی را بیشتر دوست داری یا عزا را؟ می‌گوید: عروسی را. زیرا در عروسی همه لباس زیبا می‌پوشند و دختر از آنجا كه به آرایش علاقه دارد، همین که دید مادرش به هنگام نماز تغییر لباس و آرایش می‌دهد، او هم به نماز علاقمند می‌شود. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 147)

1. در یک پرسش میدانی که از فرزندان سؤال شده بود، نماز را از خانه آموختید یا مدرسه یا مسجد؟! بيشتر آنها گفتند: نماز را در خانه آموختیم. در سؤال دیگری پرسيدند از پدر یا مادر؟ بيشتر آنها گفتند: از مادر. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 143)

1. اگر اهل مسجد برای بیماری که نمي‌تواند به مسجد بیايد، دعا کنند، تمام بستگان بیمار به نماز و مسجد خوش¬بین می‌شوند؛ اگر زنان با تجربه و متدین، برای دختران مسجدی همسریابی کنند و مردان مسجدی برای جوانان آستینی بالا بزنند، مسجد پرجاذبه خواهد شد؛ اگر گوسفندانی که برای نوزاد به عنوان عقیقه ذبح می‌شود، وسیلة اطعام اهل مسجد قرار گیرد؛ اگر اجازه دهیم افراد خوش‌صدا از نسل نو، به نوبت مسئوليت اذان مسجد را برعهده بگيرند. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 123)

1. بسیارند کسانی که از شرکت در جلسات عمومی و شنیدن تذکرات خجالت می¬کشند، ولی اگر بین آنان ارتباط چهره به چهره برقرار شود، می‌توان آنها را بدون هیچ‌گونه فشار روحی تحت آموزش قرار داد. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 134)

1. تهیه انواع محصولات فرهنگی (سی دی، کتاب و...) با محوریت نماز، به‌خصوص اگر همراه با هنر باشد، می¬تواند گامی برای دعوت به نماز به شمار آيد. بیان و جمع‌آوری خاطراتی از نمازگزاران واقعی، که لازم است برای این منظور کتاب¬هایی به رشته تحرير درآيد. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 129)

1. برای دعوت به نماز می‌توان از راه موقوفات نیز وارد شد. در استان فارس و شهرستان استهبان، درختان زیادی از بادام و گردو وقف شده تا محصول آن در مساجد به بچه¬های مسجد داده شود. در مراسمات محرم و عاشورا، از نقش و سهم اطعام¬های بسیار گسترده نباید غافل شد. در رمضان هم از نقش سفره‌های افطاری نباید غفلت کرد. ما باید برای دعوت به نماز، مردم را به نذر کردن برای نماز، وقف نماز و تشویق نماز، راهنمایی کنیم؛ زیرا نماز «بِرّ» است و این‌گونه کمک¬ها نوعی تعاون بر «بِرّ» می‌باشد که قرآن می‌فرماید: «تَعاوَنوا عَلَی البِرّ ». (مائده: 2) (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 137)

1. در مناطقی مسجدهای بسیار گران‌قیمت ساخته می‌شود، ولی همین که به مناطق محروم می¬رسیم، گفته می¬شود بودجه و بانی نیست. ساخت مساجد کوچک ولی محکم، متعدد و در دسترس که بسیاری از آنها با یک بانی ساخته می‌شود و رنگ مردمی آن پر رنگ است، بسیار مفيدتر است از مساجد مجلل و پرهزینه که ساخت آن سال‌ها طول می¬کشد. البته ممکن است بانیان آن مساجد اشرافی به نام شعائر دینی کار خود را درست بدانند، ولی فراموش نکنیم که قرآن کریم می‌فرماید: اسراف‌کاران کار خود را زیبا می‌پندارند. «كَذلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفينَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ». (یونس: 12) (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 194)

1. پارک ماشین و موتور و وسایل دستی در کنار مساجد، نیاز به برنامه‌ریزی عملیاتی دارد. و همچنین گاهی اطفالی که به همراه والدین هستند، مانع اقامه نماز می¬شوند. در این‌گونه موارد باید برای دعوت به نماز مکان‌هایی شبیه مهد کودک در کنار مساجد وجود داشته باشد تا افراد، کودک خود را به آنجا بسپرند و با آرامش نماز بخوانند، دغدغه‌های کفش و وسایل دستی نمازگزاران باید برطرف شود. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 189)

1. اگر در مدرسه‌ای مدیر، معلم و مربیان با هم، شاگردان را به نماز دعوت کنند، یعنی صدای دعوت به نماز از حلقوم دبیر ریاضی و دبیر ورزش و مربیان با هم برخاسته شود، و نیز اگر در جامعه آحاد مختلف جامعه با زبان‌ها و بیان‌های مختلف به دعوت و ترویج نماز بپردازند اثر قابل توجهی خواهد داشت. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 198)

1. برای تربیت امام جماعت باید حوزه‌ها در کنار درس‌های رسمی، دوره¬های مهارتی را آموزش دهند. یکی از راه¬های دعوت به نماز تشکیل گروه¬های یاوران نماز است. می¬شود در هر منطقه¬ای افراد فعال نماز، شناسایی شده و در گردهمایی¬هایی آموزش ببینند و به وسيلة آنها دیگران را به نماز دعوت کنیم، به ويژه اگر این یاوران افراد باسواد و محبوب و خوش‌بیان و با حوصله باشند. (شیوه های دعوت به نماز؛ استاد قرائتی ، ص 198)