معيار در سود بانكى‏ جوايزى كه بانك به جهت تشويق براى وديعه گذار و قرض و مانند اينها به كسى كه قرعه به نام او اصابت كرده مى‏دهند حلال است و مانعى از آنها نمى‏باشد.[1] امانت و وديعه‏هايى كه صاحبان آنها به بانك‏ها مى‏پردازند در صورتى كه به عنوان قرض و تمليك بر ضمان باشد مانعى ندارد و براى‏ بانك تصرف در آن جايز است و قرار گذاشتن نفع و فايده حرام است همانطورى كه دادن اين گونه فايده‏ها و گرفتن آنها حرام مى‏باشد.[2] [1] تحرير الوسيله، ج 2، اعمال البنوك، م 7. [2] تحرير الوسيله، ج 1، م 6.

معيار رضايت‏ تصرف در مال ديگران بدون رضايت و اجازه جايز نيست. پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: لايَحِلُّ لِمُؤمنٍ مال اخيه الّا عن طيب نفسه‏[1] و در روايت ديگر آمده است: لا يَحِلُّ لِاحَدٍ انْ يَتصَّرف فى مال غيره الّا بِاذنه.[2] جمع اين دو دسته روايت اين است كه رواياتى كه رضايت را موضوع قرار داده ناظر بر جنبه واقعى است و مقصود از رواياتى كه اذن را ملاك قرار داده اذنى است كه نشانگر رضايت باطنى است بنابراين ملاك جواز تصرف در مال ديگران رضايت باطنى است و اذن راهى است براى ابراز آن. اگر صاحب مال به زبان اجازه دهد ولى انسان بداند كه قلباً راضى نيست تصرف در آن مال جايز نيست.[3] اگر صاحب ملك به زبان اجازه نماز خواندن بدهد ولى انسان بداند كه قلباً راضى نيست نماز خواندن در ملك او باطل است و اگر اجازه ندهد و انسان يقين كند كه قلباً راضى است نماز صحيح است.[4] [1] وسائل الشيعه، ج 6، ص 377. [2] توضيح المسائل مراجع،ص 377. [3] تحرير الوسيله، ج 1، ص 149، م 5. [4] توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 507، م 874.

معيار مال پيدا شده‏ مال پيدا شده اگر قيمتش كمتر از درهم باشد جايز است يابنده بدون اعلام و جستجو از مالكش آن را براى خود بردارد.[1] درهم معادل 260/ 2 گرم نقره مى‏باشد.[2] هرگاه چيزى را كه پيدا كرده نشانه دارد كه بواسطه آن مى‏توان صاحبش را پيدا نمود بايد تا يك سال اعلام كند.[3] اگر بچه نابالغ چيزى پيدا كند ولىّ او بايد اعلام كند.[4] [1] تحريرالوسيله، ج 2، ص 224، م 6. [2] توضيح المسائل مكارم، ص 425. [3] توضيح المسائل مراجع، ج 2، م 2566. [4] توضيح المسائل مراجع،م 2771.

انسان مجهول الهويه‏ كسى كه معلوم نيست مسلمان است يا نه پاك مى‏باشد ولى احكام ديگر مسلمانان را ندارد مثلًا نمى‏تواند زن مسلمان بگيرد.[1] [1] توضيح المسائل مراجع،م، ص 86.

معيار بازار مسلمين‏ يكى از معيارهاى حلال بودن، بازار مسلمين (سوق مسلمين) است. و در كتابهاى فقهى نمونه‏هاى زيادى دارد. مثال: ماهى مرده‏اى كه معلوم نيست آن را زنده از آب گرفته‏اند يا مرده، چنانچه در دست مسلمانان‏ باشد حلال است. و يا مرغهايى را كه در بازار مسلمين به فروش مى‏رسد حلال است مگر اينكه بدانيم ذبح اسلامى نمى‏شود.[1] گوشت و پيه و چربى كه در بازار مسلمانان فروخته مى‏شود پاك است. همچنين اگر يكى از اينها در دست مسلمان باشد ولى اگر بدانند آن مسلمان از كافر گرفته و رسيدگى نكرده كه از حيوانى است كه به دستور شرع كشته شده، نجس مى‏باشد و برخى از مراجع حرام مى‏دانند.[2] [1] توضيح المسائل مراجع، م 2618؛ استفتائات امام، ج 2، س 11. [2] توضيح المسائل مراجع،م 95.

معيار محرميت‏ محرميت سه گونه است: سببى، نسبى، شيرى‏ اگر كسى زنى را براى خود عقد نمايد اگرچه با او نزديكى نكند مادر و مادر آن و مادر پدر او هرچه بالاتر روند به آن مرد محرم مى‏شوند.[1] اگر زنى را عقد كند و با او نزديكى نمايد دختر و نوه دخترى و پسرى آن زن هرچه پايين روند چه در وقت عقد باشند يا بعداً به دنيا بيايند به آن مرد محرم مى‏شوند.[2] عمه و خاله پدر و عمه و خاله پدر پدر و عمه و خاله مادر و عمه و خاله مادر مادر هرچه بالاتر روند به انسان محرمند.[3] شير دادنى كه علت محرم شدن است به سه نحو مى‏تواند باشد: 1. پانزده مرتبه شير بدهد. 2. يك شبانه روز به كودكى شير كامل بدهد. 3. به اندازه‏اى شير به او بدهد كه بگويند از آن شير استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روييده است.[4] [1] توضيح المسائل مراجع،ج 2، م 2385. [2] توضيح المسائل مراجع،م 2386. [3] توضيح المسائل مراجع،م 2388. [4] توضيح المسائل مراجع، م 2484.

معيار پوشش زينت‏ هرچه در نظر عرف مردم زينت محسوب شود اظهار آن در برابر نامحرم جايز نيست.[1] اگر زنى دست و صورت خود را به چيزى كه عرفاً زينت محسوب مى‏شود زينت كند، بايد صورت و دست خود را از بيگانه و نامحرم بپوشاند.[2] [1] احكام بانوان، ص 19، محمد وحيدى؛ احكام روابط زن و مرد، مسعود معصومى، ص 117. [2] همان.

معيار اطاعت از پدر و مادر پرسش: اطاعت از پدر و مادر تا چقدر بر فرزند لازم است و آيا اجداد و جدّات هم حكم پدر و مادر را دارند؟ پاسخ: در امورى كه انجام آن موجب نارضايتى آنها است از حيث شفقت پدر و مادرى اطاعت شود و فرقى بين پدر و مادر و اجداد نيست.[1] [1] توضيح المسائل مراجع، ص 675، س 85.

معيار قمار هر نوع بازى كه شرط كنند، شخص برنده از كسى كه بازى را باخته پول يا چيز ديگرى بگيرد قمار و حرام است به جز در مسابقات اسب دوانى و تيراندازى.[1] بازى با وسايل قمار بدون شرط بندى هم حرام است.[2] [1] استفتائات امام، ج 2، ص 9- 11؛ مسائل جديد، ج 1، ص 107، محمودى. [2] استفتائات امام خمينى( ره).

معيار بازى حرام‏ هر نوع بازى كه به صورت برد و باخت و شرط بندى باشد حرام است مگر در مسابقه تيراندازى و اسب سوارى.[1] [1] توضيح المسائل مراجع،ج 2، مكاسب محرمه، س 17؛ اجوبة الاستفتائات، س 1123؛ جامع المسائل فاضل، ج 1، س 953؛ استفتائات مكارم، ج 2، س 727.

ملاك خروج از آلات قمار پرسش: ملاك خروج از آلات قمار بودن چيست؟ پاسخ: در منطقه‏اى كه با آن بازى مى‏كنند مردم به عنوان آلات قمار به آن نگاه نكنند.[1] [1] استفتائات جديد مكارم، ج 3، س 480.

معيار اعتكاف‏ اعتكاف براى كسى صحيح است كه بتواند سه روز روزه بگيرد و از اذان صبح آغاز اعتكاف در مسجد جامع شهر باشد.[1] [1] تحريرالوسيله، ج 1، ص 304.