#اصول #عموم_عام #استصحاب_حکم_مخصص #تعارض 📚 اگر عامی از مولی صادر شود مثل (اکرم کل عالم) و به مخصص متصل یا منفصل فردی مثل زید از آن خارج شود و در غیر از زمان اول (زمان امکان اخراج فرد مستثنی) در همان فرد مستثنی شک کنیم که آیا در زمان دیگر تحت عموم عام است یا تحت عنوان مخصص مثلا در غیر از روز شنبه که امکان اخراج زید از دلیل اکرام وجود داشت شک کنیم که زید وجوب اکرام دارد یا نه ؟ ❇️ برخی از اعلام مثل سید بحرالعلوم ره تبعا للمشهور آن را از مصادیق تعارض عموم عام و استصحاب فرد مخصص دیده اند و قائل شده اند که استصحاب ، عموم عام را در زمان شک تخصیص می زند . ❇️ مرحوم شیخ اعظم ره در بحث خیار غبن و اینکه آیا این خیار بر فوریه است یا بر تراخی می فرماید : این بحث مبتنی بر آن است که لحاظ زمان در خطاب اول را بررسی کنیم چراکه اگر زمان در خطاب اول به نحو ظرف اخذ شده باشد با خروج یک فرد از آن فرقی بین اخراج تمام آنات آن فرد یا یک آن ، از او نیست پس دیگر نمی توان به عموم عام در وقت شک اخذ کرد چون قطعا عموم عام نسبت به این فرد تخصیص خورده است و اگر زمان به نحو قید در خطاب اول اخذ شده باشد پس هر فردی به حسب آنات و زمانهایش تکثیر خواهد شد و دیگر نمی توان در زمان شک ، استصحاب حکم مخصص را کرد چراکه موضوع زمان مشکوک و متیقن در آن اتحاد ندارد علاوه بر اینکه شک در اینجا شک در مقتضی است که ما استصحاب را در آن جاری نمی دانیم . در نتیجه عموم عام و استصحاب حکم مخصص هیچگاه تعارض ندارند چراکه یا عموم عام فعلی است و نوبت به استصحاب نمی رسد و یا بالعکس @noktebaran

#اصول #فقه #مرجحات_باب_تزاحم #حکم #شرط_مخالف_کتاب_سنت 📚 مرحوم شیخ اعظم ره در بحث صحت اشتراط شرط ضمن عقد می فرمایند یکی از شرائط آن این است که مخالف حکم کتاب و سنت نباشد . ❇️ در توضیح اینکه چه شرطی در برابر حکم کتاب و سنت مخالف شمرده می شود میفرماید : برخی از احکام مثل واجبات و محرمات علی الاطلاق بر موضوع مترتب می شود یعنی حتی با لحاظ عروض عناوینی مثل نذر و شرط تغییر نمی کنند لذا شرط ترک واجب و ارتکاب حرام مخالف کتاب و سنت است . و برخی دیگر از احکام مثل غالب مباحات و مستحبات و مکروهات بلکه تمامی آنها لو خلی الموضوع و طبعه بر آن مترتب می شود پس اگر عنوانی عارض شود که شخص را الزام به فعل یا ترک کند مخالف کتاب و سنت نخواهد بود . ❇️ در ادامه باید گفت در باب تزاحم بین ادله و احکام که فقیه به دنبال کشف اقوی الملاکین است همانطور که سبق زمانی احد الحکمین یا اشتراط قدرت عقلی در یک طرف ، مرجح یکی از دو حکم بر دیگری می شود اطلاق اخذ حکم در موضوع هم می تواند به عنوان مرجح در باب تزاحم قرار گیرد یعنی اگر یکی از دو حکم به طور مطلق بر موضوعش مترتب شود بر حکم دیگری که علی الاطلاق نیست ترجیح پیدا خواهد کرد . و راه دستیابی به آن استظهار از ادله است که آیا حکم علی الاطلاق اخذ شده یا لو خلی و طبع الموضوع . @noktebaran

#اصول #مکاسب #صحیح_اعم 💥 ثمرات صحیح به مبنای مشهور و صحیح به مبنای شیخ اعظم ره ❇️ مرحوم آخوند خراسانی ره در کفایه تبعا للمشهور صحیح را تفسیر به تام الاجزاء و الشرائط کرده اند و فرمودند : أنّ الظاهر أنّ الصحّة عند الكلّ بمعنى واحد، و هو التماميّة. . . و منه ينقدح: أنّ الصحّة و الفساد أمران إضافيّان فيختلف شي‏ء واحد صحّة و فسادا بحسب الحالات، فيكون تامّا بحسب حالة و فاسدا بحسب اخرى، فتدبّر جيّدا. ❇️ در حالیکه مرحوم شیخ اعظم انصاری در بحث بیع صحیح را به موثر اثر تفسیر کرده اند و میفرماید : يمكن أن يقال إن البيع و شبهه في العرف إذا استعمل في الحاصل من المصدر الذي يراد من قول القائل بعت عقد الإنشاء لا يستعمل حقيقة- إلا فيما كان صحيحا مؤثرا و لو في نظر القائل ثم إذا كان مؤثرا في نظر الشارع كان بيعا عنده و إلا كان صورة بيع نظير الهازل عند العرف. فالبيع الذي يراد منه ما حصل عقيب قول القائل بعت عند العرف و الشرع حقيقة في الصحيح المفيد للأثر و مجاز في غيره إلا أن الإفادة و ثبوت الفائدة مختلف في نظر العرف و الشرع. ✅ بررسی بین این دو دیدگاه در بحث بیع و نسبت سنجی بین این دو نظریه ، ثمرات عدیده ای دارد که می توان آن را در قالب مقاله یا تحقیق علمی پیگیری کرد @noktebaran

#اصول #فقه #شرط #مانع #احکام_وضعیه 💢 تشخیص مانع از شرط در خطابات شارع ✳️ یکی از شئونات فقیه در امر افتاء تشخیص مانع از شرط برای تحقق بخشیدن به موضوع تکلیف است چراکه به نگاه دقیق موضوع تکلیف مشتمل بر تمامی اموری است که در تحقق تکلیف دخالت دارد و تمییز بین مانع و شرط از مواردی است که بواسطه ثمرات عملیه متعدد مورد توجه فقهاء قرار گرفته است . مثلا در اینکه آیا استقبال الی القبله شرط است یا عدم استقبال مانع است و یا اینکه آیا قهقه در صلاه مانع است یا عدم القهقه شرط است و یا در بحث معاملات آیا غرر مانع از بیع است یا عدم الغرر شرط است یا اینکه آیا ربا مانع است یا عدم الربا شرط است ؟ ❇️ فرق بین این دو در بدایه النظر در این ظاهر است که شرط ، نیاز به احراز وجدانی دارد ولی مانع را با اصل عدم می تواند منتفی دانست . ❇️ لکن به نظر دقیق شاید بتوان گفت پشت صحنه این اختلاف بین اعلام به نحوه تلقی احکام وضعیه بر می گردد به اینکه آیا احکام وضعیه مجعول بالاصاله هستند یا بالتبع یا اساسا مجعول شارع نیست بلکه انتزاع عقل است از نحوه تعلق خطاب به تکلیف و دامنه این بحث تمامی احکام وضعیه را شامل می شود . ❇️ این بحث در بالاترین رکن قانونگذاری جمهوری اسلامی که همان شورای محترم نگهبان است نیز جاری است چراکه باید بحث کرد که آیا در وضع قانون موافقت شرع شرط است یا مخالفت با شرع مانع است و به نظر می رسد در تایید قوانین محلس شورای اسلامی نگاه دوم پیش گرفته می شود و صرف عدم مخالفت را مستند برای تایید قانون می دانند و البته ممکن است به اصل عدم برای احراز عدم مخالفت اکتفاء نشود و راه فحص را پیش بگیرند لکن دلیلی که بر لزوم احراز موافقت با شرع دلالت کند را قائل نشده اند . ✅ این بحث قابلیت پیگیری در قالب پایان نامه سطح 3 را دارد و حتی با کمی تامل و جهت دادن به آن قابلت نظریه پردازی و قرار گرفتن در قالب پایان نامه سطح 4 را هم دارد . @noktebaran