⚡️دروس استنباطی مدرسه هدایت چه می گویند؟
👌دروس استنباطی (دروس سطح سوم مدرسه) مدرسه هدایت عمدتاً به چهار پرسش اصلی در حوزه تفقه پاسخ می دهند.
👌پرسش اول دروس استنباطی به تحلیل تکاملی مسئله صدور می پردازد. در تحلیلِ مسئله صدور علاوه بر احراز صدور روایت به تبیین ساختار سازی امام علیه السلام برای دستیابی مردم به هدایت و علم می پردازیم. به عبارت بهتر امام علیه السلام برای انتقال هدایت خود به مردم همه اعصار، از روش های خاصی استفاده می کند. تأکید امام علیه السلام بر مسئله کتابت حدیث یکی از شناخته شده ترین روش های امام برای انتقال هدایت به مردم عصرهای مختلف است. (رجوع شود به نظریه وثوق صدور به معنای تکاملی)
👌پرسش دوم دروس استنباطی به تحلیل روش های درایه و تدبر در آیات و روایات می پردازد. اصول ۹ گانه فقه البیان روش درایه و تدبر را به طلبه آموزش می دهند. یکی از این قواعد کاربردی، قاعده "نظام مقایسه" میان رشد و غیّ است. به عنوان مثال وقتی مشغول تبیین مسائل مرتبط با انفاق هستیم؛ حتماً باید آن را با بدعتی مانند هدایت نقدینگی به سمت تولید صنعتی و پس انداز با تعریف کینز مقایسه کنیم.[۱] بدون توجه به اصل نظام مقایسه میان رشد و غیّ مزیت مناسک شارع نسبت به دیدگاه های عرفی و سکولار تبیین نمی شود و مردم به رفتارهای دوگانه مبتلا می شوند. به کارگیری قواعد اصولی فقه البیان در فرآیند استنباط، ابزاری برای کشف معقولیت حدیث و آیه محسوب می شود و طلبه را از دستگاه های دانشی و فلسفی ضعیف و ناقص بی نیاز می کند. (رجوع شود به قواعد اصولی فقه البیان)
👌پرسش سوم دروس استنباطی به تبیین چگونگی نشر و ابلاغ حدیث و آیه می پردازد. نشر علم دارای ساختاری چهار بعدی است و به گسترش گفتگو حول حدیث و آیه می انجامد. ۱- مدیریت خبر برای اهل علم، ۲- مدیریت تضارب، ۳- مدیریت کتابت و ۴- مدیریت نمونه سازی، ارکان اصلی نشر علم محسوب می شوند. یکی از آفت های نشر علم در مدارس علمیه امروز، استفاده از ابزار های مدرن نشر و یا اکتفاء به شیوه های تک بعدی نشر علم است. (رجوع شود به نظریه فقهی چرخه چهار بخشی تحریک فکر)
👌پرسش چهارم دروس استنباطی مدرسه هدایت، به تبیین چگونگی اثبات اصل جامعیت اسلام می پردازد. بهترین روش برای اثبات جامعیت اسلام، ارائه یک تبویب جدید فقهی به جامعه است. (ارائه طبقه بندی جدید از علم) ارتباطی مستقیم میان تبویب های فقهی و احساس عمومی نسبت به جامعیت اسلام وجود دارد. به عبارت بهتر به هر میزان تبویب های فقهی گسترده تر و مرتبط تر با مسائل جامعه باشد؛ جامعه رجوع بیشتری به آیه و حدیث خواهند داشت. ارائه تبویب عصری از آیات و روایات، در حکم نمایشگاه و ویترین برای حوزه های علمیه محسوب می شود و نباید معرفی آیات و احادیث را با تبویب های قدیمی انجام داد. (رجوع شود به نظریه طبقه بندی فقهی علوم)
حجت الاسلام علی کشوری - تبیین دروس استنباطی مدرسه هدایت - یک شنبه ۳ بهمن ۱۴۰۰ - حوزه علمیه قم
#نظام_سازی_فقهی
#دروس_استنباطی_مدرسه_هدایت
#تبویب_عصری_فقه
@olgou4
[۱]. نظام مقایسه میان انفاق و هدایت نقدینگی
⚡️برخی توضیحات درباره دروس استدلالی فقه نظام
👌به فضل و رحمت الهی: دوره اول دروس استدلالی مرتبط با فقه نظام را آغاز می کنیم. در این دوره حدوداً پنج ساله از فقه الامام تا فقه نفی سبیل(نه باب فقهی) را یک دوره بحث خواهیم کرد. بررسی تعریف فقه نظام در مقایسه با تعریف فقه معذر و منجز و تبیین ساختار یک بحث فقهی از اول تا آخر از جمله بحث های مقدماتی این دوره بحثی است.
👌در فقه نظام، بحث از تبیین سوال حاکم بر یک باب آغاز می شود و در ادامه ۸ بحث فرعی حول آن سوال مطرح می گردد. به عنوان مثال اگر موضوع بحث صلات باشد؛ در گام اول: پرسش اصلی حاکم بر بحث صلات و چگونگی حل آن پرسش به وسیله صلات به نحو تفصیلیِ استظهاری تبیین می گردد. (به دلیل اینکه ورود علمی به هر مسئله و فهم آن از طریق مفتاح سوال امکان دارد)
👌در گام های بعد صلات را از ۸ حیث ۱- صلات و ظرفیت (طبقه بندی صلاتهای شارع بر اساس ظرفیت)، ۲- صلات و مکث (ثبت، تحلیل و پردازش صلات)، ۳- صلات و مقایسه(مقایسه صلات شارع با صلات دیگران)، ۴- صلات و رفق (احصای محبت های مطرح در صلات)، ۵- صلات و منزلت(ارائه بحث تفصیلی درباره زمان و مکان صلات)، ۶- صلات و انفتاح(تبیین مفاتیح صلات و مقاصد صلات)، ۷- صلات و سیاق (مفاهیم پیش فرض صلات) و ۸- صلات و کم (تحلیل اعداد صلات) بررسی می شود.
👌به عبارت ساده تر: ساختار یک رساله فقهی در فقه نظام، ۹ بخشی است و در واقع فقیه ارتباط یک مسئله را در ۹ بخش (بخش اصلی و ۸ بخش اقماری) بررسی می کند. نتیجه اصلی چنین تبویبی از بحث فقهی، ارتقای ذهنیت و درک مخاطب و مکلف، نسبت به مسئله فقهی مورد بحث است. ( نظام سازی ذهنی)
👌شرکت کنندگان در درسهای استدلالی مدرسه هدایت، از طریق تدوین رساله فقهی، بر سیر استدلال و استنباط در این مدرسه مسلط می شوند.
حجت الاسلام علی کشوری - تبیین ساختار درسهای استدلالی فقه نظام در جمع برخی از طلاب مدرسه هدایت - دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ - جمکران پلاک ۳۱۳
#رساله_فقهی
#اصول_فقهی_درایه
#دروس_استنباطی_مدرسه_هدایت
@olgou4
❓حرف آخر را در حوزه علمیه تدبر در آیات و درایه در حدیث می زند!
👌کلمات وحی (آیات و روایات) کلمات جامعی هستند و در ذات این کلمات یک عقلانیتِ چند بعدی نهفته است. برای حل مسائل و مشکلات مردم باید به دنبال تمسک بیشتر به این عقلانیت باشیم و نقطه آغاز تمسک بیشتر به عقلانیت وحی را ارتقای اصول تفقه (قواعد ممهده برای استنباط) می دانیم.
👌ارتقای مبنای تفقه، اولین و مهمترین ارتقاء در اصول تفقه است. ( ارتقاء از مبنای کشف معذر و منجز به مبنای کشف ابعاد هدایت) در مبنای مختار اصولی خود، تلاشی قاعده مند برای کشف ابعاد هدایت را تئوریزه کرده ایم. (نکته مهم: در الگوی پیشنهادی فقه البیان برای تفقه، کشف اوامر و نواهی، در مرحله سوم استنباط جانمائی می شود و علاوه بر استنباط اوامر و نواهی، مجموعه ای از مسائل موثر در هدایت هم از شارع استنطاق می گردد.)
👌الگوی پیشنهادی فقه البیان، برای بررسی نقش هر مسئله در هدایت مردم، ۹ دسته پرسش را از وحی درباره آن مسئله استنطاق می کند. به عنوان مثال: اگر موضوع پرسش ما از وحی صوم باشد؛ به ترتیب درباره ۱- انواع صوم و ارتباط آن با ظرفیت های مختلف، ۲- کشف و تنقیح پرسش های حاکم بر روایات و آیات صوم، ۳- مُکث حاکم بر صوم(شامل ثبت، تحلیل و پردازش صوم)، ۴- مقایسه صوم با ریاضتها مشابه مانند روزه وصل، ۵- رحمت ها و رفق های مرتبط با صوم، ۶- منزلت های زمانی و مکانی صوم(زمان و مکان های صوم)، ۷- لغت های افتتاح و مقاصد صوم، ۸- سیاق ها و درک های پیش فرض صوم و ۹- اسرار مکنون در اعداد مرتبط با صوم را از وحی استنطاق خواهیم نمود و فقط به تدوین استنباط مبتنی بر معذر و منجز درباره صوم اکتفاء نمی کنیم!
👌این الگوی استنباط نه بخشی، علاوه بر ارتقای سطح استنباط، در واقع یک بسته تحلیلی و عقلی درباره مسائل مختلف را در اختیار طلبه فقیه قرار می دهد (عقلانیت فقهی) و او را به صورت کامل از دستگاه های عقلانی موجود (عقلانیت های فلسفی) بی نیاز می کند. شایان ذکر است که عقلانیت های فلسفی (مانند فلسفه صدرائی) علاوه بر چالش مشروعیت در پرونده مهم امتداد اجتماعی هم علیل هستند!
حجت الاسلام علی کشوری (مدیر مدرسه فقهی هدایت) - جمعه انتظار ولی عصر ۳ تیر ماه ۱۴۰۱ - تبیین اجمالی دروس استدلالی فقه نظام - قم مبارک
#دروس_استنباطی_مدرسه_هدایت
#عقلانیت_فقهی
@olgou4