🔺سوره عنکبوت_ ۵: اولین اشاره‌های قرآن به پدیده #نفاق 🔹آیه: وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا ۖ وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَاتُطِعْهُمَا، به یکی از مشکلات جدّی تازه‌مسلمانها اشاره دارد که در مقابل فشارهای روزمره اطرافیان به‌ویژه #پدر و #مادر قرار داشتند تا دین اسلام را رها کنند و به حالت شِرک قبلی برگردند و جبهه پیامبر اکرم را رها کنند. 🔹این یکی از مصادیق بارز امتحان در آن دوران بود که مسلمانان آن زمان باید نسبت به والدین خود، نیکی و احسان کنند و درشت‌گوئی با آنها نداشته باشند و هم نسبت به درخواست غیر مُحقانه آنها گوش ندهند و اجابت نکنند. 🔹مسلمانان آن روزها، می‌بایست هم نسبت به فشارهای قُلدرمابانه قریش و کفار و هم فشارهای #عاطفی و مادی والدین خود مقاومت کنند که این یک امتحان بزرگ بود. 🔹قرآن کریم می‌فرماید این شکل از ایمان و عمل صالح موجب ورود انسان در زمره #صالحین می‌شود که درجه بالایی از درجات قُرب الهی است: وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ. 🔹آیه بعد در واقع نمایانگر اولین اشاره قرآن کریم به ویژگی #نفاق در رفتارهای بعضی از اطرافیان پیامبر اکرم است:  وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ ... 🔹آیات ۱۰ و ۱۱ سوره عنکبوت به موضوع نفاق اشاره دارد البته لفظ #منافق و یا #نفاق در این آیات ذکر نشده است ولی مفسرین روح این پدیده را در مفاد این دو آیه یافته‌اند. 🔹شکی نیست این پدیده آن زمان به روشنی در بین اصحاب نبوده شبیه آنچه که بعدا در #مدینه_منوره اتفاق افتاد که قرآن کریم درباره آنها می‌فرماید: وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ ۖ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ۖ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ. 🔹ظاهرا #ریشه‌های پدیده نفاق در حال شکل دادن به این #شجره_ملعونه بود که از همان ابتدا توسط قرآن کریم نسبت به آن هشدار داده شد. #نفاق_در_قرآن 🆔 @ostad_hashemi

🔺سوره بقره_2: معنای #خُدعه و نسبت آن با #منافقین 🔹#خدعه و #خدیعه از استتار و مخفی‌شدن، سرچشمه می‌گیرد و لذا در لغت عرب به محلّ خواب حیوانات و حتّی انسان "مخدع" می‌گویند چون نوعا بیشترین حالت غفلت از اطراف، در حال استراحت و خوابیدن است و این بهترین فرصت است برای تعرّض دشمن. از سوی دیگر این محل می‌تواند به عنوان محلّ استتار و مخفی باشد تا فرد از چشم دشمن محفوظ بماند. کانّه با این عمل، دشمن فریب می‌خورد و به او آسیب نمی‌رساند. 🔹با توجه به این ریشه معلوم می‌شود که چرا قرآن کریم به #منافق عنوان "خدعه‌گر" اطلاق می‌کند؟ بعید نیست نکته شباهت این است که تحرکّات و برنامه‌های واقعی منافقین، توسّط آنها استتار شده است و نوعا کار آنها زیر زمینی است و مکشوف نیست و برای فریب طرف مقابل یک سری تحرکّات و برنامه‌های #ظاهری به نمایش می‌گذارند که موجب #اغوای جبهه حقّ و انحراف نظرات دیگران از برنامه‌های واقعی‌شان می‌شود. 🔹همچنین بعید نیست که تعبیر قرآنی (یخادعون الله و رسوله) اشاره به این باشد که برنامه‌ها و تحرکّات منافقین هم در بُعد #عقیدتی و هم در بُعد #حکومتی و #سیاسی است. 🔹معلوم می‌شود که جایگاه #خدعه خیلی پیچیده‌تر از یک #دروغ صرف است. در خدعه موضوعاتی از قبیل #نفوذ_منافقین به عنوان افراد متدیّن و مومن در مراکز گوناگون جبهه حقّ مطرح است که به جمع‌آوری اطلّاعات خاص و محرمانه می‌پردازند تا از آنها سوء استفاده کنند، ثبات جامعه را بر هم بزنند و جبهه حق را گرفتار #محاسبات_اشتباه کنند. #نفاق_در_قرآن 🆔 @ostad_hashemi

🔺سوره بقره_ ۱۱: منافقین تحمل #سختی‌ها را ندارند. 🔹افراد #منافق در شرائط سختی و فشار، تحمّل سختی را ندارند: «يَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ مِنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ»، می‌پندارند که اجلشان رسیده و باید به هر نحوی که شده خود را از این مهلکه! نجات دهند. این حالت نشان می‌دهد که آنها با کوچکترین بلا و یا مصیبت، تعادل و توازن خود را از دست داده و خودباخته رفتار می‌کنند. 🔹در حالی که انسانهای #مومن، هر مقدار که بلاها و سختی‌هایشان بیشتر شود، عقیده‌شان به مسیر، آرمانها و خطّی که دین ترسیم کرده، بیشتر می‌شود. در اوج سختی‌ها می‌گویند ما پیروز خواهیم شد و به دلیل توانمندی بالایی که دارند، همیشه خود را خیلی بزرگتر از این مصیبتها می‌دانند، انسان هرگاه مصیبت را از خود و آرمانهای خود کوچکتر دانست، بر آن غلبه می‌کند. 🔹#منافقین در هر پیشامد سخت، فکر می‌کنند که از هر جهت #احاطه شده‌اند و هیچ راه #خلاصی ندارند و به این دلیل دچار ترس و وحشت می‌شوند و لذا نمی‌توانند مسیر خود را به پایان رسانده و در نتیجه سرانجام کارشان شکست خواهد بود. #نفاق_در_قرآن 🆔 @ostad_hashemi

🔺ایمان مجموعی یا استغراقی؟ 🔻ان یَکن غنیّاً أو فقیراً فاالله اولیٰ بهما/نساء ۱۳۵ 🔹 در اسلام ملاک، عمل به #حق است، هم حاکم جامعه و هم قاضی باید اینگونه باشند، پس موضوعات دیگر مانند: فقر و غنا و... نباید ملاک باشد. 🔻يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَ الْكِتَابِ الَّذِي أَنزَلَ مِن قَبْلُ وَمَن يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلَائِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا/ نساء ۱۳۶ 🔹آیا این آیه از باب تحصیل حاصل و اخذ موضوع در عنوان نیست؟ مفسرین نظرات مختلفی دادند اما دقیق‌ترین دیدگاه را علامه طباطبایی دارد. 🔹مرحوم علامه: در این آیه مساله اجمال و تفصیل است یعنی ایمان اجمالی باید به ایمان تفصیلی تبدیل شود. باید ایمان به خدا، رسول خدا، اوامر رسول و کتب ادیان سابق و ‌... تعلق بگیرد. 🔹ایمان باید ایمان #مجموعی باشد نه #استغراقی. بنابراین اگر فردی به همه موارد مذکور ایمان نداشت و فقط به برخی از آنها ایمان داشت، آن فرد دیگر مومن نیست بلکه #منافق است. #نفاق_در_قرآن 🆔 @ostad_hashemi