#در_محضر_استاد
❓در عبارت «عباس بن اَحنَف»، «ابن احنف» صفت برای «عباس» است؛ نه اینکه مضاف الیه باشد. با توجه به این مطلب، «عباس» باید تنوین بگیرد؛ چرا تنوین نگرفته است؟
🌺 قاعدهای در کتابهای مختلف آمده است که اگر عَلَم، موصوف برای «ابن» واقع شود و «ابن» هم اضافه شود به عَلَمِ دیگری و بین عَلَمِ اول و «ابن» فاصلهای نباشد، از عَلَمِ اول، #تنوین حذف میشود و از «ابن» هم در رسم الخط #همزه حذف میشود.
📚 مغنی الادیب، باب پنجم، قسمتی که مربوط به حذف تنوین است.
✍ استاد فتوحی
(اصوات جواهرالبلاغه، جلسه ۹، دقیقه ۴۵)
🆔 @ostadfotouhi
#در_محضر_استاد
🌺 تجزیه و معنای لفظ «مقدّمه»
🔸 در مورد «مقدّمه» دو احتمال(اسم فاعل و اسم مفعول) ذکر شده است اما غالباً به صیغهی اسم فاعل است؛ در بعضی کتابها مثلاً در مقدمهی کتاب «نقد الآراء المنطقیه» هر دو احتمال ذکر شده است.
🔹 معنای «مقدِّمه» از باب تفعیل و به صیغه اسم فاعل «مقدم اندازنده» است اما این معنا مناسب نیست؛ لذا در مختصرالمعانی آمده است که «مقدِّمه» به صیغه اسم فاعل از «قدّم» به معنای «تقدّم» است. یعنی «قدّم» گاهی متعدی استعمال میشود و گاهی لازم:
قَدَّمَ زیداً(متعدی): زید را مقدّم کرد.
قَدَّمَ زیدٌ(لازم): زید مقدّم شد.
👈 بنابراین اگر «مقدّمه» به صیغه اسم فاعل خوانده شود، به معنای «قسمتی که جلو واقع شده است» و اگر به صیغه اسم مفعول خوانده شود، به معنای «قسمتی که نویسنده یا مؤلّف آن را جلو انداخته است» میباشد.
✍ استاد فتوحی
(اصوات جواهرالبلاغه، جلسه ۹۸، دقیقه ۰۲:۳۵)
🆔 @ostadfotouhi
#در_محضر_استاد
#ماه_رجب
🤲 «اعطنی بمسئلتی ایاک جمیع خیر الدنیا و جمیع خیر الآخرة واصرف عنی بمسئلتی ایاک جمیع شر الدنیا و شر الآخرة»
❓علت اینکه در این دعا کلمه «جمیع» نسبت به خیر دنیا و خیر آخرت، جداگانه آمده است ولی نسبت به شر دنیا و شر آخرت، یکبار برای هردو مورد آمده است، چیست؟
✅ ممکن است دو جواب داده شود که یکی از آن دو که احتمالا همان جوابِ درست باشد، عبارت است از:
🔹«خیر» از بابِ «و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها» آنقدر زیاد است که به نظر میآید یکبار لفظ «جمیع»، ظرفیتِ بیان آن همه خیر را ندارد و دو ظرفِ «جمیع» آورده شده است؛ یکی برای خیر دنیا و یکی برای خیر آخرت؛ اما شر نسبت به خیر و نعمت کم است؛ لذا به نظر میآید یکبار لفظ «جمیع»، ظرفیت بیان تمام شرور دنیا و آخرت را دارد؛ بنابراین یکبار لفظ «جمیع» آورده شده است.
🔸خلاصه: تکرار لفظ «جمیع» در مورد خیر اشاره است به کثرت خیر و عدم تکرار لفظ «جمیع» در مورد شرّ، اشاره است به قلت شرّ نسبت به خیر.
✍ استاد فتوحی
🆔 @ostadfotouhi
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
🔑نکته طلایی:
در مجاز دو قرینه لازم است، یکی قرینه مانعه و دیگری قرینه معینه.
🔸قرینه مانعه:
دلالت میکند که معنای حقیقی مراد نیست.
❎فایده:
کنایه را از تعریف خارج میکند.
🔸قرینه معینه در مجاز لازم است تا بیاید و بگوید از این لفظ حال که معنای حقیقی اراده نشده، پس کدام معنا اراده شده است.
❎فایده قرینه معینه:
با نبود قرینه معینه، مطلب به سامع منتقل نمیشود و لذا نبود آن خلاف بلاغت است.
🛑توجه:
در صورت نبود قرینه معینه، کلام از مجاز نمی افتد.
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
📚صفحه: 155 جواهر البلاغه
🔑نکته طلایی:
در امر و نهی و تمنی و استفهام، گاهی جواب اینها فعل مضارع می آید.👇🏻
⬅️یک مرتبه واو یا فاء سر آن فعل مضارع داخل میشود=> منصوب میشود به «أن» مقدره
⬅️یک مرتبه هم واو یا فاء بر سر فعل مضارع داخل نمیشود=> در این صورت مجزوم شده به «إن» مقدره
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
🛑فهرست مطالب کانال🛑
‼️👈 رفع مشکل نمایش ناقص صوتها و دانلود نشدن بعضی صوتها
💢👈 فیلم کامل مصاحبهی مجموعه میراث شفاهی با استاد فتوحی
💢👈 همکاری در تولید محتوای کانال
💢👈 صوت های تدریس جواهر البلاغه
💢👈 کانال «تقریرات جواهر البلاغه استاد فتوحی»
💢👈 حواشی استاد بر جواهر البلاغه
💢👈 خرید DVD صوت های تدریس جواهر البلاغه
💢👈 صوت های تدریس مختصر المعانی
💢👈 ساعات تدریس استاد فتوحی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴
💢👈 حواشی استاد بر مختصر المعانی
💢👈 #نکات_بلاغی_روایات #ادبیات_تطبیقی
💢👈 #در_محضر_استاد
💢👈 #بلاغت_تطبیقی_در_آیات_قرآن #ادبیات_تطبیقی
❇️ کانال استاد فتوحی
🆔 https://eitaa.com/ostadfotouhi
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
📚 جواهرالبلاغة ، صفحه ۷
💠الثالث: الغرابة:
📚کلمه غریبه، کلمه ای است که معنای آن نزد مردم و فصحا آشنا نیست و خود کلمه نیز نزد عموم مردم مانوس نیست و استعمال ندارد.
⬅️ کلمه غریبه بر دو قسم است:
☑️ الف) برای آن لفظ غریبه، یک معنایی وضع شده ولی مردم این لفظ را در آن معنا استعمال نمیکنند.
مورد الف، بر دو قسم است:
در صورت مراجعه به کتب لغت مُفصّل(که بنای آنها بر این است که هر لغتی که در عرب وضع شده، معنای آنها را ذکر کند، اعم از اینکه غریب باشد یا نباشد.):
✔️ ۱_بعضی از الفاظ غریبه، در کتب مفصل آمده و با مراجعه به آنها فهمیده میشود.
🚫 ۲_ولی برخی از الفاظ غریبه، در لغت نامه های مفصل هم پیدا نمیشود.
☑️ ب) کلمهای که معنا ندارد و شنوندگان می بایست با استفاده از قرینه برای آن معنا بتراشند.
یعنی برای فهم آن لفظ می بایست آن را تأویل و تخریج و توضیح دهند.
=>بنابراین در مورد ب، لفظ موضوع له ندارد.
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
📚 جواهرالبلاغة ، صفحه ۸
💠فصاحت در کلام:
فصاحت حسن در کلام است که با سه چیز حاصل میشود:
✔️۱_موافق با قیاس نحوی باشد.
✔️۲_تلفظ به آن کلام آسان باشد.
✔️۳_معنای کلام برای مخاطب به آسانی قابل فهم باشد.
✅نکته مهم:
برای فصاحت کلام، به اضافه سه صفت فوق، باید تمام مفردات کلام هم فصیح باشند.
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
✅نکته:
ملاک تشخیص اینکه کدام کلام تنافر دارد و یا تنافر ندارد ذوق سلیم است.
⬅️بنابراین ملاک معرفت مشقت و سختی، ذوق سلیم است.
⚠️تذکر:
اعم از اینکه تنافر به سبب در کنارهم بودن کلماتی که متقارب الحروف اند،
یا اینکه تنافر به جهت تکرار یک کلمه خاص باشد یا علت دیگری داشته باشد.
#توضیح
●متقارب الحروف اعم از اینکه:
یا حروف حلقی در کنارهم بيايند.
یا حروف شفوی(لبی) در کنارهم بيايند.
و...
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
📚 جواهرالبلاغة ، صفحه ۹
🔸هرگاه کلمهی عَلَمی موصوف واقع شود و ابن را صفت بياوريم و ابن هم اضافه شود به کلمه عَلَمی و بین منعوت و ابن هم فاصله ای نباشد:
=>قاعده بر این است که از ابن، الف بیفتد و از علم منعوت، تنوین می افتد.
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
📚 جواهرالبلاغة ، صفحه ۱۰
✅ کلام فصیح، کلامی است که حسن باشد، تلفظ آن آسان باشد، معنای آن فهمیده بشود، موافق قیاس نحوی باشد و کلمات آن نیز فصیح باشد.
🔸توضیح:
۱. تلفظ آن آسان باشد=تنافر کلمات نداشته باشد.
۲. معنای آن فهمیده بشود= تعقید لفظی و معنوی نداشته باشد.
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI
#در_محضر_استاد
#تقریرات_جواهر
🔸 «فَعلان»های وصفی که مونث آنها با تاء است، در لغت عرب، فقط ۱۴ مورد است که منصرفاند. غیر از این ۱۴ مورد، هر وزن «فَعلان» دیگر غیرمنصرف است.
📚الحدائق الندیة[جلد ۲_ صفحه ۲۶۵ و ۲۶۶]
🆔 @OSTADFOTOUHI_TAGHRIR
🆔 @OSTADFOTOUHI