💠 دانلود کتاب 🌺 غدیر در پرتو قرآن و سنت ❇️ تألیف: دکتر مجید معارف 🆔 @ostadmaaref

💠 کانال دکتر مجید معارف را در پیام رسان های ایتا و تلگرام به نشانه های زیر دنبال نمائید: 🆔 https://eitaa.com/ostadmaaref 🆔 https://t.me/ostadmaaref 🌸🍃🌺🍃🌼🍃🌸🍃🌺🍃🌼🍃 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری 💠 مجموع دو زیارت عاشورا و اربعین، به شیعه امام حسین (علیه السلام)، قدرت موضع‌گیری و در صحنه بودن در رکاب امام را می‌دهد... ✅ امام حسین (علیه السلام) در حرکت به سمت کربلا، از فلسفه قیام خود پرده‌برداری می‌کند، چرا که جهاد یکی از عهدهایی است که خداوند در قرآن از انسان گرفته است. همزمان امام حسین (علیه السلام) و عبدالله بن زبیر بر علیه یزید قیام کردند ولی قیام عبدالله در تاریخ منفور است و مورد قبول هیچ‌کس نیست و کسی نیز بر او و برای حقانیت او اشک نریخت، ولی حسین بن علی (علیه السلام) در تاریخ برای همیشه بلندآوازه شد. تک‌تک عهدهای خداوند در قرآن در شخصیت امام حسین (علیه السلام) پیاده شده و به آن‌ها وفا کرده است. آن حضرت و قیامش پس از ۱۴۰۰ سال از آن ماجرا، هنوز برای مسلمانان و غیرمسلمانان الهام‌بخش است. ✅ چه در زیارت عاشورا و چه در زیارت مأثور اربعین، تعدادی لعن آمده است. گاهی به شیعه انتقاد می‌شود که در این زیارات این همه لعن دیده می‌شود؟! لعن خاستگاه قرآنی دارد و اولین لعن‌کننده عالم نیز پروردگار است که ابلیس را لعن کرد. از جمله گروه‌هایی که مشمول لعن در قرآن هستند، تارکان امر به معروف و نهی از منکر و نقض‌کنندگان عهد و پیمان هستند. امام حسین (علیه السلام) هدف قیام خود را احیای امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرده و در کربلا دشمنان، عاملان به منکر بودند. از اینجا متوجه می‌شویم چرا در زیارت عاشورا و زیارت اربعین این همه لعن آمده است. ✅ به ما توصیه شده که سرگذشت بنی‌اسرائیل را به روایت قرآن زیاد بخوانیم. سفارش شده سرگذشت‌های بنی‌اسرائیل در قرآن با تدبر خوانده شود چون نظیرش در این امت اتفاق می‌افتد. آن‌ها نهی شدند از منکر و ترک امر به معروف و قتل پیامبران و صالحان و نقض عهد و پیمان‌های الهی و تحریف حقایق و کلمات الهی. در «الارشاد» شیخ مفید تمام این اعمال به بنی‌امیه نسبت پیدا کرده است. اشتراکات زیادی بیان اتفاقات در بین قوم بنی‌اسرائیل و مسلمانان دیده می‌شود. مجموع دو زیارت عاشورا و اربعین، به شیعه امام حسین (علیه السلام)، قدرت موضع‌گیری و در صحنه بودن در رکاب امام را می‌دهد. شیعه امام حسین (علیه السلام)، موضع دارد، خط دارد با امامی که مظهر صادقین و از زمره صالحین است. ♻️ بخشی از سخنرانی دکتر معارف در نشست «تجلی‌گاه آموزه‌های قرآن در اربعین» - تاریخ 21 شهریور 1397: 🌐 https://www.karbobala.com/news/info/4997 🆔 @ostadmaaref

#گفتگو ❔ سؤال: 💠 چرا در میان ادعیه و زیارات مختلفی که از معصومان علیهم السلام برای ما به یادگار مانده است، زیارت عاشورا به حدیث قدسی شهرت دارد؟ ✅ پاسخ: 🍃 اساساً حدیث قدسی به حدیثی گفته می‌شود که محتوای آن الهام از جانب خداوند به قلب مبارک پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امام معصوم(علیه‌السلام) باشد. در منطق علمی، همه روایاتی که مسلمانان اعم از شعیه و اهل سنت در کتاب‌های خود نقل کرده‌اند چه در قالب احادیث نبوی و یا احادیث ائمه(علیهم السلام)، نزول آموزه‌های الهی به قلب مبارک آن حضرات(علیهم السلام) بوده است به عبارت بهتر همه این‌ها حدیث قدسی‌اند اما اینکه چرا به برخی روایات، حدیث قدسی گفته می‌شود برای آن است که اگر پیامبر(صلی الله علیه وآله) هنگام سخن بفرمایند: این را خدا گفته است این بخش از روایات حدیث قدسی است و گویی پیامبر(صلی الله علیه وآله) در این میان نقش راوی را دارد. برای مثال در حدیث معروف «سلسله الذهب» که امام رضا(علیه‌السلام) آن را سلسله وار از اجدادشان نقل می‌کنند تا می‌رسند به امیرالمومنین(علیه‌السلام) و پیامبر(صلی االله علیه وآله) و بعد جبرئیل و نهایتاً ذات خدای متعال، یعنی سلسله این سند می‌رسد به خداوند و در اصطلاح علمی به آن حدیث قدسی گفته می‌شود؛ درباره زیارت عاشورا نیز چنین تعبیری وجود دارد و ائمه(علیهم السلام) فرموده اند این فرمایش الهی درباره امام حسین(علیه‌السلام) بوده و از ایشان در مقام تشبیه به «ثارالله» تعبیر می‌کند مثل آنکه گفته می‌شود عیسی(علیه‌السلام) روح الله است. ♻️ بخشی از گفتگوی دکتر معارف با خبر گزاری قدس آنلاین در تاریخ چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۵: 🌐 http://www.qudsonline.ir/news/463709 🆔 @ostadmaaref

#گفتگو ❔ سؤال: 💠 آیا زیارت عاشورا و تصریح به قدسی بودن این حدیث در منابع معتبر روایی ذکر شده است؟ ✅ پاسخ: 🍃درباره زیارت عاشوار در میان کتاب‌های حدیثی دو منبع بسیار معتبر داریم که زیارت عاشورا را با سلسله سندهایی نقل می‌کنند تا به ائمه(علیهم‌السلام) ازجمله امام صادق(علیه‌السلام) می‌رسد؛ یکی «مصباح المتهجد» شیخ طوسی که مفاتیح آن دوران و شامل ادعیه و زیارات بوده و زیارت عاشورا را با سندی که به امام صادق(علیه‌السلام) می‌رسد، نقل کرده است، مهم آنکه شیخ طوسی از بزرگان شیعه در قرن پنجم و صاحب دو کتاب معروف از کتب اربعه است. علاوه بر این، قبل از شیخ طوسی جعفربن محمدبن قولویه از دانشمندان قرن چهارم هجری که شاگرد شیخ صدوق و از استادان شیخ مفید بود کتابی دارد به نام «کامل الزیارات» از کتاب‌های مشهور و مهم که زیارات فراوان بوِیژه متعلق به حضرت سیدالشهداء(علیه‌السلام) را بیان کرده است و به زائران حسینی توصیه می‌شود از آن و زیاراتش در کربلای حسینی غافل نباشند؛ این منبع هم زیارت عاشورا را با سند نقل کرده و ضمن اینکه در مقدمه کتاب خود متذکر شده که در این کتاب فقط روایاتی را داریم که سندشان صحیح و دارای راویان موثق اند. بنابر این، زیارت عاشورا یک روایت محسوب می‌شود و سند آن قابل بررسی و خبر واحد است البته برخی آن را خبر واحد صحیح می‌دانند و برخی به راویان آن ضعف وارد می‌کنند اما این به اصل این زیارت خدشه ای وارد نمی کند چراکه محتوای آن به گونه ای است که با مبانی اعتقای و جهان بینی شیعه سازگاری دارد و دارای پشتوانه قرآنی است. 💠💠💠💠💠💠 ❔ سؤال: 💠مقصودتان از دارا بودن پشتوانه قرآنی چیست؟ یعنی آنچه در بخش‌های مختلف این زیارت آمده دارای تأییدهای قرآنی است؟ ✅ پاسخ: 🍃بله، این زیارت در هر محور مستندات قرآنی دارد، برای مثال در زیارت عاشورا چند محور محتوایی وجود دارد: نخست آنکه تأکید می‌کند بر آنکه انسان باید با جبهه حق همنوا و همسو باشد و علیه باطل بجنگد، این باطل در زمان امام حسین(علیه‌السلام) یزید، عمربن سعد و ابن زیاد بودند و در ادوار دیگر مصادیق دیگر داشته است؛ به عبارت دیگر زائر با گفتن «اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ» جهاد مستمر خود را اعلام می‌کند که یک شیعه در رکاب یک اسوه و رهبر برحق اهل سلم و حرب با باطل خواهد بود و این موضعی قرآنی است، چنان که خداوند در آیه 76 سوره مبارکه نسا می‌فرماید: «الَّذینَ آمَنُوا یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ الَّذینَ کَفَرُوا یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ الطَّاغُوتِ فَقاتِلُوا أَوْلِیاءَ الشَّیْطانِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطانِ کانَ ضَعیفاً». علاوه بر این، محور دوم این زیارت مسأله ولایت و بیعت زائر با امام و والی برحق خود است که این نیز ریشه قرآنی دارد و ما وظیفه داریم در هر زمان رهبر برحق را بشناسیم و پیوند موالات با وی ببندیم. چنان که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهلیّت از دنیا رفته است.» بنابر این، همه بخش‌های زیارت عاشورا از امام شناسی و رهبرحق شناسی موج می‌زند آن هم امامی که از نسل رسول خدا(ص) است؛ از این رو، این زیارت مرامنامه ولایی شیعی است چراکه به طور کلی زیارات و ادعیه قالب هایی برای مرور و آموزه‌های اعتقادی اند نه بدون حرف و محتوا؛ چه ادعیه صحیفه سجادیه، چه ادعیه دیگر همچون دعای ندبه و کمیل؛ اما مهم‌ترین مفهوم این زیارت ولیّ شناسی و اعلام بیعت با امام برحق و برائت از جبهه باطل است. ♻️ بخشی از گفتگوی دکتر معارف با خبر گزاری قدس آنلاین در تاریخ چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۵: 🌐 http://www.qudsonline.ir/news/463709 🆔 @ostadmaaref

#گفتگو ❔ سؤال: 💠 یکی از اشکال‌هایی که بر زیارت عاشورا از سوی برخی مطرح می‌شود موضوع لعن‌های متعدد این زیارت است، آیا این لعن‌ها پشتوانه قرآنی دارد؟ ✅ پاسخ: 🍃باید توجه داشت اعلام برائت و لعن منطق قرآنی دارد، برخی اشکال می‌کنند چرا در زیارت عاشورا لعن‌های زیادی وارد شده و آیا این با روحیه ائمه(علیهم السلام) سازگاری دارد که این همه ابراز تنفر و لعن نسبت به دشمنان داشته باشند؟ در پاسخ باید گفت لعن نوعی سلاح دفاعی مؤمن است و خدای متعال خود اولین لعن کننده بر شیطان است وقتی تخلف می‌کند و به او می‌فرماید: «وَإِنَّ عَلَیْکَ لَعْنَتِی إِلَی یَوْمِ الدِّین». باید توجه داشت لعن یعنی محرومیت از رحمت و توفیق و مفهوم عجیب و غریبی ندارد چنان که در قرآن کریم، پیامبر(ص)، مؤمنان و ملائکه مأمور به لعن دشمنان حق و حقیقت اند؛ حتی در آیه 159 سوره مبارکه بقره می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَ الْهُدَی مِن بَعْدِ مَا بَیَّنَّهُ لِلنَّاسِ فی الْکِتَبِ أُولَئک یَلْعَنهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنهُمُ اللَّعِنُونَ» یعنی خدا، ملائکه و مردم مأمورند به لعن فرستادن به کسی که حقیقت را پنهان می‌کند و اگر کسی حق و حقیقتی را کتمان کند مستحق لعن می‌شود و اگر کسی امام برحق اظهارکننده حق را به قتل برساند یقیناً گناهی نابخشودنی مرتکب شده و مستحق لعن می‌شود. از این رو، مسأله اظهار برائت‌ها و لعن‌های زیارت عاشورا منطق کاملاً قرآنی دارد و اگر قرار باشد پدیده‌ای مانند لعن مورد اشکال باشد باید ابتدا از خدا در این باره سؤال شود. وقتی خداوند کاری را می‌کند برای مؤمنان الگو می‌شود و درباره لعن هم باید گفت سلاح مؤمن و معنایش درخواست محرومیت از رحمت الهی است. 💠💠💠💠💠💠 ❔ سؤال: 💠آیا محورهای زیارت عاشورا به همین موارد ختم می‌شود یا آموزه دیگری در این زیارت برای زائر وجود دارد؟ ✅ پاسخ: 🍃محور دیگر زیارت عاشورا «توسل» است، در این زیارت مؤمن با نزدیکی به امام(علیه‌السلام) و اهل بیت ایشان و تبری جستن از دشمنان سیدالشهدا(علیه‌السلام)، به نوعی حضرت(علیه‌السلام) و اهل بیتشان را وسیله تقرب و نزدیکی به درگاه الهی قرار می‌دهد که این نیز مفهومی قرآنی است، چنان که در آیه 35 سوره مبارکه مائده می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَة؛ ای اهل ایمان، از خدا بترسید و به سوی او وسیله جویید.» 🔺لذا در زیارت عاشورا زمانی که در جبهه سیدالشهدا(علیه‌السلام) و یاران ایشان قرار می‌گیریم و به آن حضرات(علیه‌السلام) سلام می‌دهیم به نوعی آن‌ها را وسیله تقرب خود به درگاه الهی قرار داده‌ایم. ♻️ بخشی از گفتگوی دکتر معارف با خبر گزاری قدس آنلاین در تاریخ چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۵: 🌐 http://www.qudsonline.ir/news/463709 🆔 @ostadmaaref

#گفتگو ❔ سؤال: 💠 فلسفه تکرار صدمرتبه لعن دشمنان پیامبر(ص) و اهل بیت(علیهم السلام) و سلام صدمرتبه ای به امام(علیه‌السلام)، فرزندان و یارانشان چیست؟ این تکرار چه هدفی را دنبال می‌کند؟ ✅ پاسخ: 🍃در روان‌شناسی مسأله ای به نام تلقین وجود دارد، یعنی ذکر مداوم مسأله ای تا ملکه ذهن شود، تلقین درصدد نهادینه سازی است برای همین وقتی پیامبر اکرم(ص) به حضرت فاطمه(سلام الله علیها) تسبیحات معروف به حضرت زهرا(سلام الله علیها) را تعلیم دادند بیان کردند که 34 مرتبه «الله اکبر»، 33 مرتبه «الحمدالله» و 33 مرتبه «سبحان الله» بگویند و امام صادق(علیه‌السلام) این تسبیحات را مصداق ذکر کثیر که خداوند در قرآن از آن یاد کرده است، برمی‌شمارند و می‌فرمایند: «یکی از مصادیق ذکر کثیر تسبیح جده مان حضرت فاطمه(سلام الله علیها) است.» 🔻یا وقتی در دعا آمده که 10 مرتبه بگویید: «یا ربّ» تا خدا پاسخ گوید به این معنا نیست که خداوند با یک بار پاسخ نمی گوید بلکه راز این تکرار برای نهادینه سازی یک فرهنگ در وجود انسان است لذا باید برخی مسایل با تکرار همراه شود و تکرار 100 مرتبه ای لعن‌ها و سلام‌های پایانی زیارت عاشورا نیز برائت از دشمنان حق و همراهی با امام برحق را فرهنگسازی می‌کند. ♻️ بخشی از گفتگوی دکتر معارف با خبر گزاری قدس آنلاین در تاریخ چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۵: 🌐 http://www.qudsonline.ir/news/463709 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری 💠 گزارش سخنرانی دکتر معارف در دومین روز از نخستین کارگاه «دانش افزایی و مهارت آموزی سلامت معنوی اسلامی» که در روز جمعه هفتم شهریورماه سال جاری در تهران برگزار شد... 🗒 10 شهریور 1399 🔻بیماری های معنوی از منظر آیات و روایات به دو گروه تقسیم می شود؛ بیماری های معنوی با منشأ مسائل فکری و اعتقادی و بیماری های معنوی با منشأ اخلاقی و رفتاری. 🔹 رابطه‌ی سلامت یا بیماری معنوی با برخی متغیرها در دو حوزه ی فکری-اعتقادی و حوزه‌ی اخلاقی و رفتاری قابل ارائه است. 🔺 تعابیر ششگانه ناظر به بعد معنوی وجود انسان در قرآن: قلب، نفس، صدر، روح، فواد و فطرت هستند. تعبیرهای قرآنی و روایی درباره ی قلب و نفس در دو جهت مثبت و منفی وجود دارد. جهت مثبت: قلب سلیم، قلب مطمئن، قلب طاهر، قلب فراخ، قلب بینا و شنوا،‌ قلب پذیرشگر،‌ قلب نورانی، قلب آرام در پرتوی نزول سکینه‌ی الهی است و جهت منفی: قلب مریض، قلب سخت،‌ قلب غلیظ، قلب سیاه، قلب گناهکار، قلب مردد، قلب کور، قلب مرده، قلب اعراض کننده از حقایق است. 🔹 از جمله بیماری های معنوی در آیات و روایات می توان به بیماری ها با منشأ مسائل فکری و اعتقادی مانند کفر، شرک، نفاق، تردید، شک، زیغ و بیماری ها با منشا اخلاق و رفتار مانند حسادت، بدخواهی، ظلم، عهدشکنی، خیانت اشاره کرد. 🔻 سلامت معنوی در حوزه ی فکری اعتقادی در ایمان به خدا، معاد و اطمینان دل مشاهده می شود. از جمله برخی شواهد آن می توان به خدا باوری در سوره النحل آیه ۱۰۶، معاد باوری در سوره البقره آیه ۲۶۰، درک فلسفه حیات در سوره البقره آیه ۱۵۶ و سلامت قلب با یکتادانستن خدا در الکافی، ۲، ۱۶ اشاره کرد. 🔹 سلامت معنوی در حوزه ی رفتاری و اخلاقی شامل ذکر الهی و آرامش قلبی، انس با قرآن، موعظه پذیری، خدمات اجتماعی و نرم دلی و رقت قلب در پرتوی استغفار، یاد مرگ، تلاوت قرآن،‌ تفکر و گریه از خوف خدا در روایات مختلف می باشد. 🔻 لطفا برای دسترسی به متن این گزارش در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید: 🌐 http://rashad.ir/2020/08/31 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری 💠 مجید معارف، استاد دانشگاه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایکنا، با تسلیت ارتحال خانم طوبی کرمانی، استاد برجسته فلسفه، گفت: شناخت بنده از ایشان به حدود ۳۰ سال قبل بازمی‌گردد؛ از زمانی که در دانشگاه الهیات مشغول خدمت شدم، ایشان را می‌شناختم و در مقاطعی شناخت ما قوی‌تر و وسیع‌تر شد... 🗒 30 شهریور 1399 🔻وی استاد حوزه فلسفه اسلامی در دانشگاه تهران بود، افزود: با اینکه رشته‌های ما یکی نبود و ایشان متخصص فلسفه بودند و بنده در زمینه علوم قرآنی فعالیت داشتم، ولی حادثه‌ای سبب شد تا شناختم از مرتبه علمی ایشان خیلی بیشتر شود؛ در دوره‌ای که به عنوان نماینده دانشکده الهیات در هیئت ممیزه انتخاب و مسئول دفاع از پرونده‌های علمی استادان شدم که باید به دانشیاری و استادی ارتقا می‌یافتند. 💠 بانویی باهمت 🔹پرونده استادی ایشان باید از جانب بنده تأیید و در نهایت در سه کمیته، که سخت‌ترین آن هیئت ممیزه دانشگاه تهران بود، دفاع می‌شد تا رتبه استادی احراز شود؛ در اینجا با آثار و مقالات و کتب ایشان و نوع رابطه با استادان و دانشجویان آشنا شدم و پرونده علمی ایشان زیر ذره‌بین قرار گرفت و خوشحالم که واسطه‌ای برای دریافت رتبه استاد تمامی ایشان بودم؛ من در دفاع از پرونده علمی ایشان در هیئت ممیزه از وی با عنوان «بانوی با همت» یاد کردم. 🔻 در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ به مدت سه سال عهده‌دار ریاست دانشکده الهیات شدم. ایشان در دوره قبل از بنده مشاور بین‌الملل دانشکده بودند و بنده هم همکاری با ایشان را ادامه دادم؛ خانم کرمانی یک شخصیت بین‌المللی بود و به کشورهای اروپایی و اسلامی رفت‌وآمد داشت و در کنفرانس‌های بین‌المللی حضور داشت و شاید تنها بانوی ایرانی باشد که چند سال رایزن فرهنگی ایران در یونان بود و یکی از کتبی که به انگلیسی در حوزه فلسفه نوشتند و چاپ کردند مربوط به دوره حضور وی در یونان بود. ایشان می‌گفت که فلسفه ملاصدرا و ایران را به مهد فلسفه یعنی یونان شناساندم. 💠مادری مهربان و معلمی دلسوز 🔹 ایشان همواره بشاش و خندان بود و با روی گشاده با دانشجویان برخورد می‌کردند و برای آنان به منزله مادری مهربان و معلمی دلسوز بودند و همین ارتباط عاطفی خوب را با سایر استادان و کارمندان دانشکده تا آخرین روزهای حیاتشان داشتند. چند سال قبل به علت رسیدن به سن ۷۰ سالگی بازنشسته شدند و بعد از اتمام کار، باز تا آخرین روزهای عمر شریفشان به دانشکده می‌آمدند و به عنوان استاد مدعو در خدمت دانشجویان و مصداق تعبیر بانوی باهمت بودند. 🔺 ایشان در چند سال آخر حیات، مبتلا به بیماری شدند و شیمی‌درمانی می‌شدند، ولی این بیماری هرگز در روحیه خندان وی تأثیری نداشت و حتی یک هفته قبل از وفات، کنفرانس علمی داشت و گویی یکی از مراحل درمانش این بود که فعالیت علمی و اجتماعی داشته باشد و از مشکلات دانشجویان گره‌گشایی کند. 🔹یکی از مواد چهارگانه پرونده استاد برای ارتقای علمی، فعالیت‌های فرهنگی است که سقف آن ۳۰ امتیاز است. پرونده ایشان مالامال از تقدیرنامه‌های داخلی و خارجی و شرکت در سمینارها، کنفرانس‌ها و سخنرانی‌ها از جمله وحدت اسلامی بود و شاید ۵۰ امتیاز می‌گرفت، ولی بیش از ۳۰ نمی‌توانستیم به ایشان بدهیم. 💠 شاخص و سرآمد در عرصه تبلیغ 🔻 مستقیماً ایشان را در مجمع تقریب رصد نمی‌کردم، ولی از روحیه ایشان معلوم بود که به فعالیت‌های تقریبی، مسائل بانوان و حل مشکلات زنان و ... علاقه‌مند بودند و تلاش زیادی در این زمینه کردند؛ حدود هفت هشت سال قبل که در کنفرانسی بین‌المللی در الجزایر حضور داشتیم، سخنرانی و مقاله ارائه کردند و برای دور بعدی این کنفرانس، که در تهران بود، مسئولیت بخش ایران را تقبل کردند؛ ایشان در این عرصه شاخص و سرآمد بودند و به وحدت جوامع اسلامی می‌اندیشیدند؛ لذا پیام‌های تسلیت زیادی به زبان‌های عربی و انگلیسی برای وفات ایشان صادر شد. همچنین ایشان در سوریه، لبنان، عراق و ... در محافل علمی و اجتماعی شناخته شده بود و چند سال قبل برای شرکت در کنفرانسی بین‌المللی درباره وحدت و تقریب به سوریه رفت، با اینکه امنیت در آنجا نبود. 🔹محمود واعظی، از استادان دانشکده الهیات، بعد از وفات ایشان گروهی را در یک شبکه اجتماعی تشکیل داد و هر کسی مطلب و خاطره‌ای را از خانم کرمانی نقل می‌کرد؛ جالب است بدانید که یکی از کارها ختم قرآن به نیت آن بانو بود و در این مدت کوتاه ده بار ختم قرآن به نیت ایشان از سوی علاقه‌مندان انجام شده و هنوز هم ادامه دارد. این امر نشان می‌دهد که محبوب‌القلوب بود. 🔻 لطفا برای دسترسی به متن این گزارش در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید: 🌐 https://iqna.ir/fa/news/3923304 🆔 @ostadmaaref

💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 #معرفی_مقاله 💠 مقاله: شناخت رویکردهای تأویل قرآن در نهج‌البلاغه با تأکید بر شرح ابن ابی الحدید 📖 چکیده: امام علی علیه‌السلام، تحت تربیت و آموزش نبی اکرم صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم، از راسخان در علم و آگاه به علم تأویل گردید و نهج‌البلاغه، نازله روح مطهری است که وجودش با قرآن یکی بوده و از همین وجه این کتاب را «اخ القرآن» نامیده‌اند. در متن نهج‌البلاغه، گزاره‌های متعددی دلالت بر تأویلات امام علی علیه‌السلام، در حوزه‌های مختلف دارد. با توجه به اینکه تأویل عبارت از بیان حقیقت و نزدیک شدن به مراد گوینده و ارجاع بیانی کلام او به حقیقتی که به واقعیت عینی رسیده است، می‌باشد، امام علی علیه‌‌السلام، در نهج‌البلاغه با‌ رویکردهای متعددی به تأویل امور پرداخته است. از جمله این رویکردها می‌توان به تأویل برخی از آیات قرآن کریم، تأویل حقیقت صفات الهی از طریق وصف و مقایسه با صفات انسانی و بیان مصداق خارجی و تجسم عینی وعد و وعیدهای قرآن در مورد روز قیامت اشاره نمود. در این مقاله با روش ‌توصیفی، عوامل مذکور در کلام امام علیه‌السلام با تأکید بر شرح ابن ابی الحدید مورد بررسی قرار گرفته است. 📘 مجله: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن؛ دوره ی 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16؛ بهار و تابستان 1399. 🆔 @ostadmaaref

💠 شناخت رویکردهای تأویل قرآن در نهج‌البلاغه با تأکید بر شرح ابن ابی الحدید 🖌 نویسندگان: دکتر سید محمد مهدی جعفری؛ دکتر مجید معارف؛ دکتر فاطمه سعیدی #قرآن #رویکردهای_تأویلی #امام_علی_علیه‌السلام #نهج_البلاغه #شرح_ابن_ابی_الحدید 🆔 @ostadmaaref

💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 #معرفی_مقاله 💠 مقاله: جایگاه احادیث نبوی در فتوحات مکیه ابن عربی و نقد تعامل علم الحدیثی او با روایات 📖 چکیده: بررسی مهم ترین تألیف در حوزه عرفان نظری، یعنی فتوحات مکیه ابن عربی، گویای آن است که مؤلف این کتاب، روی کردهایی مختلف به احادیث پیامبر(ص) داشته است؛ چنان که در بیان موضوع های فقهی، به احادیث کاملاً توجه کرده و کنکاش هایی فقه الحدیثی، اعم از بررسی های سندی و متنی انجام داده است؛ اما درباره روایت های اعتقادی، هرگز چنین دقت هایی صورت نگرفته و مؤلف به انواع احادیث جعلی، ضعیف یا تقطیع و تأویل شده استناد کرده است؛ بدان سبب که از دیدگاه ابن عربی، مکاشفه های عرفانی اصالت دارد؛ تا بدانجا که ملاک تشخیص صحت و سقم احادیث نیز همین یافته های عارفان است؛ حال آنکه اموزه های پیامبر اکرم(ص) درباره راه هدایت از طرفی، مصون نبودن کشف و شهود عرفانی غیرمعصومان از خطا و انحراف از طرف دیگر و نیز شواهد دال بر کارآمد نبودن شیوه عارفان، دیدگاه و عمل کرد ابن عربی را درباره احادیث به چالش کشیده است. 📘 مجله: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دهم بهار و تابستان 1392 شماره 1 (پیاپی 19) 🆔 @ostadmaaref

💠 جایگاهاحادیث نبوی در فتوحات مکّیة ابن عربی و نقد تعامل علم الحدیثی او با روایات 🖌 نویسندگان: دکتر مجید معارف؛ مصطفی آذرخشی #روایات #فتوحات_مکیه #ابن_عربی #حدیث_پژوهی 🆔 @ostadmaaref

💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 #معرفی_مقاله 💠 مقاله: تبارشناسی روایات تفسیر العسکری و تاثیر آن بر اعتبارسنجی تفسیر 📖 چکیده: تنها تفسیر مکتوب، چاپ شده و در دسترس، منسوب به امامان معصوم علیهم السلام، کتاب تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(علیه السلام) است. این تفسیر به املای امام بوده و دو نفر به نامهای ابوالحسن و ابویعقوب آن را نوشته‌اند و با وسایطی به ما رسیده است. شناخت تفسیر مذکور می‌تواند، در فهم کلام امام حسن عسکری (علیه السلام) و نیز به فرآیند انتساب آن کمک کند. تاکنون در معرفی این اثر منسوب به معصوم(علیه السلام)، تلاش‌های جدی صورت نگرفته است. لذا شناخت ساختار و نحوه طراحی تفسیر العسکری، بر بهره­مندی ما می‌افزاید. در تقسیم بندی روایات تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(علیه السلام) به روایات کوتاه، متوسط و بلند و طولانی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که روایات کوتاه، بیشترین شواهد و متابعات، روایات متوسط به نسبت کمتر و روایات بلند و طولانی اکثرا فاقد مستندات قرآنی و شواهد و متابعات و غالبا جزو متفردات می­باشند. شناخت روایات تفسیر العسکری و نوع طبقه بندی آن مانند: روایات کوتاه، روایات متوسط و روایات طولانی و مفصل، افزون بر آن که جهت انتساب تفسیر العسکری به امام(علیه السلام) یاری رسان است، از طرفی دیگر ما را به وجود مطالبی نادرست که بتوان بر اشتباه راویان و نسّاخ یا نفوذ جعل جاعلان حمل کرد واقف می‌سازد. در نهایت پژوهش حاضر، می­تواند تاثیر مناسبی بر اعتبار سنجی تفسیر العسکری داشته باشد. 📘 مجله: پژوهش نامه قرآن و حدیث، پاییز و زمستان 1397 - شماره 23 (صفحه - از 39 تا 73) 🆔 @ostadmaaref

💠 تبارشناسی روایات تفسیر العسکری و تاثیر آن بر اعتبارسنجی تفسیر 🖌 نویسندگان: دکتر مجید معارف؛ ربابه ناظمی #تفسیر_العسکری #روایات_کوتاه #روایات_متوسط #روایات_بلند_و_مفصل 🆔 @ostadmaaref

✅ بخش دیگر از آثار شیخ مفید جنبه تاریخی دارد، البته «تاریخ با رویکرد روایات» و از جمله آثار خیلی مهم و تأثیرگذار شیخ مفید می‌توان به کتاب «الارشاد» ایشان اشاره کرد که خواننده را نسبت به شناخت حجت‌هایی که خداوند برای مردم تعیین کرده ارشاد می‌کند و این حجت‌ها کسی جز ائمه اطهار(ع) نیست، لذا کتاب ارشاد شیخ مفید یکی از بهتریم کتاب‌هایی است که یک عالم شیعی برای شناخت ائمه اطهار(ع) از امام علی(ع) تا امام عصر(عج) نیاز دارد و البته شیخ مفید چند کتاب هم درباره غیبت امام زمان(عج) و اثبات غیبت ایشان نوشته است. ✅ در فرصت اندک نمی‌توان درباره شیخ مفید سخن گفت جز اینکه اشاره کنیم به اینکه شیخ مفید در یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام و تاریخ شیعه یعنی قرن چهارم و پنجم که اوج منازعات کلامی و مذهبی بوده در بین شیعیان و اهل سنت در بغداد که شهر حساس و مرکز قدرت و خلافت بنی‌عباس بوده از کیان مذهب شیعه دفاع علمی می‌کند و تا 200 کتاب او را شاگردش نجاشی معرفی می‌کند. ✅ یکی دیگر از شاگردان شیخ مفید، شیخ طوسی است که بعد از شیخ مفید به فاصله یک نفر که سید مرتضی بوده و جانشین شیخ مفید می‌شود، بعد از او شیخ طوسی رئیس مذهب شیعه می‌شود و شیخ طوسی هم کتابی با عنوان «الفهرست» دارد که در این کتاب درباره شیخ مفید جملاتی دارد و می‌فرماید: «شیخ مفید کنیه ابوعبدالله داشته و معروف به «ابن معلم» است. ایشان از جمله متکلمان امامیه است که ریاست مذهب امامیه به ایشان منتهی شد. ایشان رئیس شیعیان در عصر خودش بود و آدمی بود که در علم، دانش و کلام پیشتاز بود، حافظه قوی داشت و حاضر جواب بود. در سال 338 هجری قمری متولد شد و دو شب مانده به ماه رمضان سال 413 وفات یافت و روزی که ایشان فوت کرد در تشییع جنازه ایشان خیل عظیمی از جمعیت از مخالف و موافق حضور یافتند که همه محزون بودند. 🔻 میراث فکری شیخ مفید برای نسل امروز چه دارد؟ ✅ یکی از میراث‌های فقهی شیخ مفید برای ما بسط مباحث عقلی در حوزه تفکر شیعه است. در دنیای قدیم، مکتب فکری شیخ مفید در بغداد را به عقل‌گرایی توصیف می‌کردند، در برابر مکتب فقهی قم که صبغه نقل‌گرایی دارد. به همین دلیل می‌گویند که شیخ صدوق که نماد فقه حوزه علمیه قم است، مکتب فقهش بیشتر بر نقل‌گرایی استوار بوده و کتابی با عنوان «الاعتقادات» داشته و می‌گویند شیخ مفید کتاب الاعتقادات را نقد و بررسی می‌کند و کتاب «تصحیح الاعتقادات» را می‌نویسد و در این کتاب برخی افکار شیخ صدوق را با رویکرد عقل‌گرایی نقد عالمانه کرده است. این یکی از میراث‌های شیخ مفید است که برای ما برجای گذاشته و آن این است که در علم کلام، تفسیر، حدیث و ... ضمن وفاداری به نقل صحیح با مایه‌هایی از عقل‌گرایی همراه است. یعنی شیخ مفید متهم نیست که قرآن و حدیث را زیرپا گذاشته ولی مفتخر به این است که عقل‌گرایی را بیش از مثلاً شیخ صدوق در استنباط‌های فقهی، تاریخی و کلامی خودش لحاظ کرده است. ✅ آثار شیخ مفید مخصوصاً آثاری که صبغه تاریخی و کلامی دارد در اثبات امامت و جایگاه شیعه در زمانه ای که مسائل اعتقادی را زیر سؤال می‌برند خیلی مهم و ارزشمند است و در حوزه شناخت ائمه(ع) توصیه به خواندن کتاب الارشاد می‌کنم که از کتاب‌های تأثیرگذار در حوزه شناخت امامت شیعی است. ♻️ جهت مطالعه گفتگوی فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید: 🌐 http://www.ibna.ir/fa/longint/299095 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری 💠گفت‌وگو با مجید معارف به مناسبت زادروز شیخ مفید... 🗒 یکشنبه ۹ آذر ۱۳۹۹ 🔻 شیخ مفید بر اساس میراث مکتوبی که به جا گذاشته، چه جایگاهی دارد؟ ✅یکی از بهترین گزارش‌ها درباره شیخ مفید و تألیفات ایشان را یکی از شاگردان او بنام نجاشی نوشته که صاحب کتاب «الفهرست» است و گزارش بسیار متقنی ارائه کرده است. نجاشی که از علمای رجال و کتابشناس بزرگ شیعه است در کتاب خود (به رقم 1068) بعد از اینکه که شیخ مفید را با نام و نشان و نسب معرفی می‌کند از او به عنوان «شیخنا» و «استادنا» نام می‌برد و می‌گوید: «فضل شیخ مفید مشهورتر از آن است که به وصف آید» و سپس به معرفی آثار شیخ مفید از جمله «رساله المقنعه» که به معرفی اسلام از نظر معارفی و فقهی پرداخته و کتاب‌های «الافصاح فی الامامه»، «الارشاد»، «الفصول المختارة من العیون و المحاسن»، «نقض المروانیه» و ... می‌پردازد و بعد کتاب‌های فقه و اصول ایشان را معرفی می‌کند و شاید نزدیک به 200 کتاب از او نام می‌برد. البته بسیاری از کتاب‌های شیخ مفید تا زمان ما باقی مانده و تعدادی نیز از بین رفته است. چند سال قبل در یک کنگره‌ای که در قم به مناسبت بزرگداشت شیخ مفید برگزار شد، مجموعه‌ای از آثار شیخ مفید که چاپ و عرضه شده است، معرفی شد. ✅ وقتی عناوین کتاب‌های شیخ مفید که نجاشی برای ما ذکر می‌کند را نگاه می‌کنیم، احساس می‌کنیم که در دو محور اساسی این کتاب‌ها نوشته شده، یکی محور فقه است که شیخ مفید حقیقتاً یک فقیه مبرا در عصر و زمان خود بوده و کتاب المقنعه ایشان معروف است و جنبه فقهی، اعتقادی و کلامی دارد. بعدها یکی از شاگردان شیخ مفید بنام شیخ طوسی بخش فقهی رساله المقنعه را یک نقشه و چارچوبی برای تألیف کتاب «تهذیب الاحکام» قرار می‌دهد و از دل کتاب تهذیب الاحکام هم کتاب «الاستبصار» درآمده و اهل فضل می‌دانند که این دو کتاب از جمله کتب اربعه حدیثی شیعه است که با الهام از کتاب المقنعه شیخ مفید نوشته شده است. بنابراین بخشی از کتاب‌های شیخ مفید، کتاب‌های فقهی و اصول فقهی ایشان است، مثلاً کتابی با عنوان «اصول الفقه» دارند و کتاب دیگری با عنوان «مناسک الحج» و کتاب مختصر «المتعه» و «مختصر مناسک الحج» را تألیف کرده‌اند. ✅ از سوی دیگر بخش اعظمی از کتاب‌های شیخ مفید نیز جنبه کلامی دارد. دانش کلامی به دانش اعتقادات هر مکتبی گفته می‌شود، مثلاً وقتی ما درباره امامت بحث می‌کنیم یک بحث کلامی انجام می‌دهیم یا وقتی عقیده طرف مقابل را رد می‌کنیم، داریم یک کار کلامی انجام می‌دهیم. شیخ مفید در درجه اول به عنوان یک متکلم شناخته شده است و مخالفان و موافقان او را به عنوان متکلم می‌شناسند. 🔻 خدمات ارزنده شیخ مفید در حوزه فقه شیعه چه تحولی در عرصه سیاسی و حکومتی پدید آورد؟ ✅ ابن ندیم در کتاب الفهرست خود حقیقتی را درباره شیخ مفید تصریح می‌کند و می‌گوید: «ریاست متکلمان در عصر و زمانه ما به شیخ مفید رسیده و احدی با او به مناظره برنمی‌خیزد، مگر اینکه مغلوب می‌شود و این نکته هم قابل ذکر است که شیخ مفید بغدادی بوده و بغداد در قرن چهارم و پنجم که شیخ مفید زندگی می‌کرده مرکز حضور جریان‌های مختلف اسلامی بوده، مثلاً در اهل سنت دو گروه معروف «اشاعره» و «معتزله» قرار دارند و رئیس اشاعره بغداد در آن زمان قاضی ابوبکر باقلانی بوده و رئیس معتزله بغداد، قاضی عبدالجبار بوده که هر دو از معاصران شیخ مفید بودند و شیخ مفید هم رئیس مذهب شیعه در بغداد بوده است. علی‌القاعده گاهی بین این‌ها بحث‌های علمی و مذهبی رخ می‌داده و کار به مناظره‌های علمی می‌کشیده و در این مناظره‌ها همگان اذعان دارند که شیخ مفید بر رقبای خود پیروز می‌شده و کار بجایی می‌رسد که دو مرتبه شیخ مفید را از بغداد اخراج کردند و بعد مجدداً ایشان را با احترام به بغداد می‌آوردند و او کار خود را انجام می‌داده است. 🔻 چگونه می‌توان از اندیشه و تفکر میانه شیخ مفید در علم کلام برای نزدیکی فکری و اتحاد عملی میان مذاهب اسلامی استفاده کرد؟ ✅ وقتی ما کتاب‌های شیخ مفید را نگاه می‌کنیم بخشی از کتاب‌های ایشان، کلامی است، مثلاً در آثار ایشان کتاب «ایمان ابی‌طالب» دیده می‌شود. ابوطالب پدر حضرت علی(ع) است و بسیاری از اهل سنت معتقد به ایمان ایشان نبودند، ولی ایشان حتی یک کتاب در اثبات ایمان ابوطالب نوشته یا مثلاً در برخی کتاب‌ها به رد افکار بعضی از دانشمندان اهل سنت پرداخته به عنوان مثال در رابطه با کتابی با عنوان «العثمانیه»، ایشان کتابی با عنوان کتاب «الرد علی الجاحظ العثمانیه»، یا کتابی با عنوان «نقض الفضیلة المعتزله» دارد و همه این کتابها، کلامی است و کتاب‌هایی مانند «النقض علی علی بن عیسی الرمانی» و «النقض علی ابی عبدالله البصری» نشان می‌دهد این مرد چقدر در حوزه علم کلام و نقد مخالفان خود قوی و چابک بوده است.

💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 #معرفی_مقاله 💠 مقاله: بررسی سیر تاریخی کتابت حدیث در شیعه 📖 چکیده: كتابت حديث پس از صدور از معصوم عليه السلام و به دنبال آن تدوين در كتاب های قابل اعتماد، از عوامل مهم و موثر در حفظ حديث و جاودانگی آن است. نگارش احاديث در شيعه و اهل سنت، به استناد شواهد تاريخی، وضعيت يكسانی ندارد. نگارش احاديث نبوی- كه در حال حاضر در منابع حديثی اهل سنت تجسم يافته است- در سير تدوين خود با موانع و محدوديتهای فراوان روبه رو شده و با فاصله زياد از زمان صدور اوليه محقق گشت، حال آن كه كتابت حديث در شيعه و نسبت به روايات امامان معصوم عليه السلام از زمينه هاي مناسب و مساعد برخوردار گرديد. اين مقاله در صدد است تا با اتكا به شواهد تاريخی به بررسی اين موضوع بپردازد. 📘 مجله: علوم حدیث، پاييز و زمستان 1384, دوره 10, شماره 4-3 (38-37); از صفحه 74 تا صفحه 86. 🆔 @ostadmaaref

💠 بررسی سیر تاریخی کتابت حدیث در شیعه 🖌 نویسنده: دکتر مجید معارف #حديث #كتابت #تدوين #اصول #مكتوبه #مسايل #صادقين_عليه_السلام 🆔 @ostadmaaref

💠 رونمایی و نقد کتاب "روش شناسی مطالعات میان رشته‌ای قرآنی" 🔻 با حضور دکتر مجید معارف و دکتر احمد پاکتچی 🗒 زمان: سه شنبه ۱۶ دی ماه ۱۳۹۹ - ساعت ۱۸ تا ۲۰ 🌀 لینک ورود به جلسه: vc.isu.ac.ir/ch/researchevents 🆔 @ostadmaaref

💠 رونمایی و نقد کتاب "روش شناسی مطالعات میان رشته‌ای قرآنی" 🔻 سخنران: دکتر مجید معارف 🗒 زمان: سه شنبه ۱۶ دی ماه ۱۳۹۹ 🆔 @ostadmaaref

💠 توصیه‌ی دکتر معارف به دانشجویان در مورد ورود به حدیث 🆔 @ostadmaaref

#وبینار #نشست_علمی 🔹 سلسله نشست‌های علمی کنگره سید مرتضی علم الهدی 🔹 موضوع: جایگاه حدیث سید مرتضی (ره) 🔹 سخنرانان: دکتر مجید معارف - دکتر شریعتی نیاسر 🔹تاریخ: 1399.10.13 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری 💠گزارشی از سخنرانی دکتر معارف در نشست علمی «جایگاه حدیث سیدمرتضی(ره)» که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی به صورت وبینار برگزار شد. 🗒 ۱۳ دی ۱۳۹۹ 🔻 دوره‌ی زندگی سید مرتضی (ره) یکی از طلایی‌ترین دوره‌های حضور سیاسی و اجتماعی شیعه با ظهور آل بویه و تضعیف قدرت سیاسی عباسیان بوده است؛ به گونه‌ای که در برخی بلاد، عباسیان از آل بویه دستور می‌گرفتند. 🔺 در دوره ایشان، بغداد در عین پایتخت سیاسی به پایتخت فرهنگی هم تبدیل شده بود. سعدی در شعری می‌گوید که من طلبه شهریه‌بگیر نظامیه بغداد بودم؛ در این شهر، چهار جریان علمی، زندگی اجتماعی داشتند. یکی از این جریانات، شیعیان است که حوزه کرخ بغداد را در اختیار داشتند. 🔻 جریان شیعیان بغداد از قرن سوم شکل گرفت و یونس بن عبدالرحمان، شیخ مفید، قولویه، تلعکبری و بعدها سیدرضی، سیدمرتضی و شیخ طوسی به عنوان اوج و قله متعلق به این جریان فکری بودند، گرچه با ترک بغداد از سوی شیخ طوسی، حوزه بغداد رو به افول رفت. این جریان با عقل‌گرایی شناخته می‌شود. در کنار جریان شیعه، جریان معتزله هم حضور جدی داشت و با حضور کسانی چون قاضی عبدالجبار، این جریان تقویت زیادی پیدا کرد؛ سیدمرتضی هم در دوره‌ای شاگرد عبدالجبار بود، به همین دلیل برخی او را معتزلی خواندند. 🔺 جریان اشعری هم با حضور ابوالحسن اشعری جان تازه‌ای یافت و کسانی مانند ابوبکر باقلانی آن را تقویت کردند و جریان فقهی حدیثی حنابله هم در کنار جریانات دیگر وجود داشت؛ این جریانات به تقابل در دو سطح رسید؛ یکی تقابل در سطح عوام و دیگری در سطح خواص؛ مناظرات و تقابل علمی مذهبی با حضور رهبران این جریانات یعنی در سطح خواص برگزار می‌شد؛ سیدمرتضی مناظرات زیادی برگزار کرد و در همه آنها موفق بود؛ مسئله دیگر هم رواج احتجاج و ردیه‌نویسی بوده است. مثلاً سیدمرتضی ردیه‌ای بر العثمانیه نوشت. 🔻 تقابل دیگر در سطح عوام متعصب بوده است، زیرا عوام اهل تسنن را تحریک می‌کردند و این مسئله سبب شد تا برخی کتابخانه‌های شیعه و مدارس علمیه آتش بگیرد و حتی شیخ مفید دوبار مجبور شد تا به تبعید برود و منزل سیدمرتضی هم مورد تهاجم قرار گرفت و شیخ طوسی هم از بغداد بیرون رفت. در این دوره، همچنین شاهد تقابل‌های درون‌مذهبی شیعه هستیم. ✅ تقابل نقل‌گرایان و عقل‌گرایان 🔻 مشهور است که حوزه قم با حضور مرحوم کلینی و صدوق بر نقل‌گرایی و حوزه بغداد بر عقل‌گرایی استوار بود؛ یعنی حتی اگر به حدیث هم اعتنا دارند، آن را مبتنی بر عقل‌گرایی کرده‌اند؛ لذا تقابل علمی میان مفید و صدوق و کلینی رخ داده است. 🔺سیدمرتضی قطع و یقین را مبنای حجیت شرعی می‌دانست و براین اساس، با روایات تعامل می‌کرد، لذا او منکر حجیت خبر واحد بود؛ انکار حجیت خبر واحد گاهی با ملاحظات کلامی همراه بود که در کتاب العدة فی اصول الفقه به تفصیل بیان و اندیشه انکار حجیت خبر واحد را تعدیل کرده است؛ مبنای باور وی هم آیات شریفه«وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»(اسراء/۳۶) و آیه«إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ»(یونس/۶۶) و ...است. 🔻 مکتب امامیه در بغداد چون عقل‌گرا بود، قطع و یقین را به خصوص در حوزه عقاید، حجت می‌دانستند. مرتضی معتقد است که به وسیله عقل، پیامبر و ائمه(ع) برای ما اثبات می‌شود، لذا سیره پیامبر و ائمه، مبنای قطع و یقین برای پیروانشان می‌شود؛ او عصمت را درباره پیامبر و ائمه به ترتیب به شهادت تنزیه الانبیاء و الشافی فی الائمه پذیرفته، لذا آموزه‌های پیامبر و ائمه، منبع یقین است. ✅ پذیرش اخبار آحاد محفوف به قرائن 🔻 ایشان گفته است، اگر راوی ثقه، مخاطب پیامبر و ائمه باشد و حکم دین را دریافت کند، نقل مرجح بر عقل است، اما عمده روایات، تخاطب میان ائمه و مخاطب شیعه نبوده است، لذا منبع ما اخبار رسیده و واصله است؛ در اینجا تقسیم حدیث به متواتر و آحاد رخ می‌دهد؛ اخبار متواتر، اخبار آحاد محفوف به قرائن است که به یقین می‌انجامد و بیشتر اخبار ما این وضعیت را دارند. از جمله این قرائن، قرائن سندی است. البته بخشی از روایات، اخبار آحاد خالی از قرائن هستند. 🔺 سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا می‌توانیم خبر واحدی در نظر بگیریم که هیچ قرینه‌ای ندارد؛ بیان کرد: حداقل قرینه برای یک خبر آن است که معارض دارد یا خالی از تعارض است، سند دارد یا ندارد؛ آیت‌الله معرفت از آیت‌الله خویی نقل می‌کرد که در منظر ایشان، خبر واحد، خبر ضعیف بوده است. یعنی یا معارض داشت یا متن، مخالف با آموزه‌های شیعه بوده یا سند غیرمعتبر دارد. ظاهراً سیدمرتضی هم چنین دیدگاهی دارد وگرنه اگر به وثاقت صدوری حدیث آحاد می‌رسید، آن را می‌پذیرفت. او معتقد نبود که احادیث آحاد باید دور ریخته شود.

✅ خضوع نسبت به قرآن و تعبد شرعی 🔻 گاهی سیدمرتضی به نقد صریح برخی اخبار آحاد می‌پرداخت و برخی مواقع از آن در احتجاجات استفاده می‌کرد، زیرا مخالفان فکری و عقیدتی، اخبار آحاد را قبول داشتند و اگر روایتی آحاد باشد و قرینه برای آن نباشد، کنار می‌گذاشتند. مثلاً سید ‌در مورد روایت ستون حنانه، یا عمل نکردن آتش برای سوزاندن قرآن، گفته است که توجیه عقلی ندارد، اما توجیه قرآنی دارد و به آیه ۴۴ اسراء «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا » استناد کرده است. 🔺 سیدمرتضی نسبت به قرآن خضوع فوق‌العاده دارد و روحیه تعبد شرعی در شخصیت وی نهادینه است، لذا عقل‌گرایی او به صورت مطلق نیست که منکر اخبار شود، اما در مقام فقه حدیثی، عقل را معتبر می‌داند؛ لذا در اینکه آتش قرآن را نمی‌سوزاند، آورده که مراد از این روایت آتش نگرفتن ظاهر کتاب قرآن نیست، بلکه باید آن را تأویل کنیم؛ مانند خشوع کوه در برابر نزول قرآن که در سوره حشر بیان شده است. 🔻 در امر به معروف هم چون ریشه قرآنی دارد، همه اخبار این مسئله را می‌پذیرد و آن را واجب شرعی می‌داند، ولو آنکه برخی روایات آن اشکالاتی دارد. ♻️ جهت مطالعه‌ی متن سخنرانی فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید: 🌐 https://iqna.ir/fa/news/3945076 🆔 @ostadmaaref