#خبر_گزاری
💠گفتوگو با مجید معارف به مناسبت زادروز شیخ مفید...
🗒 یکشنبه ۹ آذر ۱۳۹۹
🔻 شیخ مفید بر اساس میراث مکتوبی که به جا گذاشته، چه جایگاهی دارد؟
✅یکی از بهترین گزارشها درباره شیخ مفید و تألیفات ایشان را یکی از شاگردان او بنام نجاشی نوشته که صاحب کتاب «الفهرست» است و گزارش بسیار متقنی ارائه کرده است. نجاشی که از علمای رجال و کتابشناس بزرگ شیعه است در کتاب خود (به رقم 1068) بعد از اینکه که شیخ مفید را با نام و نشان و نسب معرفی میکند از او به عنوان «شیخنا» و «استادنا» نام میبرد و میگوید: «فضل شیخ مفید مشهورتر از آن است که به وصف آید» و سپس به معرفی آثار شیخ مفید از جمله «رساله المقنعه» که به معرفی اسلام از نظر معارفی و فقهی پرداخته و کتابهای «الافصاح فی الامامه»، «الارشاد»، «الفصول المختارة من العیون و المحاسن»، «نقض المروانیه» و ... میپردازد و بعد کتابهای فقه و اصول ایشان را معرفی میکند و شاید نزدیک به 200 کتاب از او نام میبرد. البته بسیاری از کتابهای شیخ مفید تا زمان ما باقی مانده و تعدادی نیز از بین رفته است. چند سال قبل در یک کنگرهای که در قم به مناسبت بزرگداشت شیخ مفید برگزار شد، مجموعهای از آثار شیخ مفید که چاپ و عرضه شده است، معرفی شد.
✅ وقتی عناوین کتابهای شیخ مفید که نجاشی برای ما ذکر میکند را نگاه میکنیم، احساس میکنیم که در دو محور اساسی این کتابها نوشته شده، یکی محور فقه است که شیخ مفید حقیقتاً یک فقیه مبرا در عصر و زمان خود بوده و کتاب المقنعه ایشان معروف است و جنبه فقهی، اعتقادی و کلامی دارد. بعدها یکی از شاگردان شیخ مفید بنام شیخ طوسی بخش فقهی رساله المقنعه را یک نقشه و چارچوبی برای تألیف کتاب «تهذیب الاحکام» قرار میدهد و از دل کتاب تهذیب الاحکام هم کتاب «الاستبصار» درآمده و اهل فضل میدانند که این دو کتاب از جمله کتب اربعه حدیثی شیعه است که با الهام از کتاب المقنعه شیخ مفید نوشته شده است. بنابراین بخشی از کتابهای شیخ مفید، کتابهای فقهی و اصول فقهی ایشان است، مثلاً کتابی با عنوان «اصول الفقه» دارند و کتاب دیگری با عنوان «مناسک الحج» و کتاب مختصر «المتعه» و «مختصر مناسک الحج» را تألیف کردهاند.
✅ از سوی دیگر بخش اعظمی از کتابهای شیخ مفید نیز جنبه کلامی دارد. دانش کلامی به دانش اعتقادات هر مکتبی گفته میشود، مثلاً وقتی ما درباره امامت بحث میکنیم یک بحث کلامی انجام میدهیم یا وقتی عقیده طرف مقابل را رد میکنیم، داریم یک کار کلامی انجام میدهیم. شیخ مفید در درجه اول به عنوان یک متکلم شناخته شده است و مخالفان و موافقان او را به عنوان متکلم میشناسند.
🔻 خدمات ارزنده شیخ مفید در حوزه فقه شیعه چه تحولی در عرصه سیاسی و حکومتی پدید آورد؟
✅ ابن ندیم در کتاب الفهرست خود حقیقتی را درباره شیخ مفید تصریح میکند و میگوید: «ریاست متکلمان در عصر و زمانه ما به شیخ مفید رسیده و احدی با او به مناظره برنمیخیزد، مگر اینکه مغلوب میشود و این نکته هم قابل ذکر است که شیخ مفید بغدادی بوده و بغداد در قرن چهارم و پنجم که شیخ مفید زندگی میکرده مرکز حضور جریانهای مختلف اسلامی بوده، مثلاً در اهل سنت دو گروه معروف «اشاعره» و «معتزله» قرار دارند و رئیس اشاعره بغداد در آن زمان قاضی ابوبکر باقلانی بوده و رئیس معتزله بغداد، قاضی عبدالجبار بوده که هر دو از معاصران شیخ مفید بودند و شیخ مفید هم رئیس مذهب شیعه در بغداد بوده است. علیالقاعده گاهی بین اینها بحثهای علمی و مذهبی رخ میداده و کار به مناظرههای علمی میکشیده و در این مناظرهها همگان اذعان دارند که شیخ مفید بر رقبای خود پیروز میشده و کار بجایی میرسد که دو مرتبه شیخ مفید را از بغداد اخراج کردند و بعد مجدداً ایشان را با احترام به بغداد میآوردند و او کار خود را انجام میداده است.
🔻 چگونه میتوان از اندیشه و تفکر میانه شیخ مفید در علم کلام برای نزدیکی فکری و اتحاد عملی میان مذاهب اسلامی استفاده کرد؟
✅ وقتی ما کتابهای شیخ مفید را نگاه میکنیم بخشی از کتابهای ایشان، کلامی است، مثلاً در آثار ایشان کتاب «ایمان ابیطالب» دیده میشود. ابوطالب پدر حضرت علی(ع) است و بسیاری از اهل سنت معتقد به ایمان ایشان نبودند، ولی ایشان حتی یک کتاب در اثبات ایمان ابوطالب نوشته یا مثلاً در برخی کتابها به رد افکار بعضی از دانشمندان اهل سنت پرداخته به عنوان مثال در رابطه با کتابی با عنوان «العثمانیه»، ایشان کتابی با عنوان کتاب «الرد علی الجاحظ العثمانیه»، یا کتابی با عنوان «نقض الفضیلة المعتزله» دارد و همه این کتابها، کلامی است و کتابهایی مانند «النقض علی علی بن عیسی الرمانی» و «النقض علی ابی عبدالله البصری» نشان میدهد این مرد چقدر در حوزه علم کلام و نقد مخالفان خود قوی و چابک بوده است.
💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷
#معرفی_مقاله
💠 مقاله: بررسی سیر تاریخی کتابت حدیث در شیعه
📖 چکیده:
كتابت حديث پس از صدور از معصوم عليه السلام و به دنبال آن تدوين در كتاب های قابل اعتماد، از عوامل مهم و موثر در حفظ حديث و جاودانگی آن است. نگارش احاديث در شيعه و اهل سنت، به استناد شواهد تاريخی، وضعيت يكسانی ندارد. نگارش احاديث نبوی- كه در حال حاضر در منابع حديثی اهل سنت تجسم يافته است- در سير تدوين خود با موانع و محدوديتهای فراوان روبه رو شده و با فاصله زياد از زمان صدور اوليه محقق گشت، حال آن كه كتابت حديث در شيعه و نسبت به روايات امامان معصوم عليه السلام از زمينه هاي مناسب و مساعد برخوردار گرديد. اين مقاله در صدد است تا با اتكا به شواهد تاريخی به بررسی اين موضوع بپردازد.
📘 مجله: علوم حدیث، پاييز و زمستان 1384, دوره 10, شماره 4-3 (38-37); از صفحه 74 تا صفحه 86.
🆔 @ostadmaaref
بررسی سیر تاریخی کتابت حدیث در شیعه (2).pdf
190K
💠 بررسی سیر تاریخی کتابت حدیث در شیعه
🖌 نویسنده: دکتر مجید معارف
#حديث
#كتابت
#تدوين
#اصول
#مكتوبه
#مسايل
#صادقين_عليه_السلام
🆔 @ostadmaaref
💠 رونمایی و نقد کتاب "روش شناسی مطالعات میان رشتهای قرآنی"
🔻 با حضور دکتر مجید معارف و دکتر احمد پاکتچی
🗒 زمان: سه شنبه ۱۶ دی ماه ۱۳۹۹ - ساعت ۱۸ تا ۲۰
🌀 لینک ورود به جلسه:
vc.isu.ac.ir/ch/researchevents
🆔 @ostadmaaref
سخنرانی دکتر معارف در نشست رونمایی و نقد و بررسی کتاب روش شناسی مطالعات میان رشته ای قرآنی - 16 دی 1399.mp3
7.86M
💠 رونمایی و نقد کتاب "روش شناسی مطالعات میان رشتهای قرآنی"
🔻 سخنران: دکتر مجید معارف
🗒 زمان: سه شنبه ۱۶ دی ماه ۱۳۹۹
🆔 @ostadmaaref
دانش حدیث مقدمه ورود به حدیث.mp3
954.6K
💠 توصیهی دکتر معارف به دانشجویان در مورد ورود به حدیث
🆔 @ostadmaaref
جایگاه حدیث سید مرتضی(ره) - 13 دی 99.mp3
20M
#وبینار
#نشست_علمی
🔹 سلسله نشستهای علمی کنگره سید مرتضی علم الهدی
🔹 موضوع: جایگاه حدیث سید مرتضی (ره)
🔹 سخنرانان: دکتر مجید معارف - دکتر شریعتی نیاسر
🔹تاریخ: 1399.10.13
🆔 @ostadmaaref
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر معارف در نشست علمی «جایگاه حدیث سیدمرتضی(ره)» که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی به صورت وبینار برگزار شد.
🗒 ۱۳ دی ۱۳۹۹
🔻 دورهی زندگی سید مرتضی (ره) یکی از طلاییترین دورههای حضور سیاسی و اجتماعی شیعه با ظهور آل بویه و تضعیف قدرت سیاسی عباسیان بوده است؛ به گونهای که در برخی بلاد، عباسیان از آل بویه دستور میگرفتند.
🔺 در دوره ایشان، بغداد در عین پایتخت سیاسی به پایتخت فرهنگی هم تبدیل شده بود. سعدی در شعری میگوید که من طلبه شهریهبگیر نظامیه بغداد بودم؛ در این شهر، چهار جریان علمی، زندگی اجتماعی داشتند. یکی از این جریانات، شیعیان است که حوزه کرخ بغداد را در اختیار داشتند.
🔻 جریان شیعیان بغداد از قرن سوم شکل گرفت و یونس بن عبدالرحمان، شیخ مفید، قولویه، تلعکبری و بعدها سیدرضی، سیدمرتضی و شیخ طوسی به عنوان اوج و قله متعلق به این جریان فکری بودند، گرچه با ترک بغداد از سوی شیخ طوسی، حوزه بغداد رو به افول رفت. این جریان با عقلگرایی شناخته میشود. در کنار جریان شیعه، جریان معتزله هم حضور جدی داشت و با حضور کسانی چون قاضی عبدالجبار، این جریان تقویت زیادی پیدا کرد؛ سیدمرتضی هم در دورهای شاگرد عبدالجبار بود، به همین دلیل برخی او را معتزلی خواندند.
🔺 جریان اشعری هم با حضور ابوالحسن اشعری جان تازهای یافت و کسانی مانند ابوبکر باقلانی آن را تقویت کردند و جریان فقهی حدیثی حنابله هم در کنار جریانات دیگر وجود داشت؛ این جریانات به تقابل در دو سطح رسید؛ یکی تقابل در سطح عوام و دیگری در سطح خواص؛ مناظرات و تقابل علمی مذهبی با حضور رهبران این جریانات یعنی در سطح خواص برگزار میشد؛ سیدمرتضی مناظرات زیادی برگزار کرد و در همه آنها موفق بود؛ مسئله دیگر هم رواج احتجاج و ردیهنویسی بوده است. مثلاً سیدمرتضی ردیهای بر العثمانیه نوشت.
🔻 تقابل دیگر در سطح عوام متعصب بوده است، زیرا عوام اهل تسنن را تحریک میکردند و این مسئله سبب شد تا برخی کتابخانههای شیعه و مدارس علمیه آتش بگیرد و حتی شیخ مفید دوبار مجبور شد تا به تبعید برود و منزل سیدمرتضی هم مورد تهاجم قرار گرفت و شیخ طوسی هم از بغداد بیرون رفت. در این دوره، همچنین شاهد تقابلهای درونمذهبی شیعه هستیم.
✅ تقابل نقلگرایان و عقلگرایان
🔻 مشهور است که حوزه قم با حضور مرحوم کلینی و صدوق بر نقلگرایی و حوزه بغداد بر عقلگرایی استوار بود؛ یعنی حتی اگر به حدیث هم اعتنا دارند، آن را مبتنی بر عقلگرایی کردهاند؛ لذا تقابل علمی میان مفید و صدوق و کلینی رخ داده است.
🔺سیدمرتضی قطع و یقین را مبنای حجیت شرعی میدانست و براین اساس، با روایات تعامل میکرد، لذا او منکر حجیت خبر واحد بود؛ انکار حجیت خبر واحد گاهی با ملاحظات کلامی همراه بود که در کتاب العدة فی اصول الفقه به تفصیل بیان و اندیشه انکار حجیت خبر واحد را تعدیل کرده است؛ مبنای باور وی هم آیات شریفه«وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»(اسراء/۳۶) و آیه«إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ»(یونس/۶۶) و ...است.
🔻 مکتب امامیه در بغداد چون عقلگرا بود، قطع و یقین را به خصوص در حوزه عقاید، حجت میدانستند. مرتضی معتقد است که به وسیله عقل، پیامبر و ائمه(ع) برای ما اثبات میشود، لذا سیره پیامبر و ائمه، مبنای قطع و یقین برای پیروانشان میشود؛ او عصمت را درباره پیامبر و ائمه به ترتیب به شهادت تنزیه الانبیاء و الشافی فی الائمه پذیرفته، لذا آموزههای پیامبر و ائمه، منبع یقین است.
✅ پذیرش اخبار آحاد محفوف به قرائن
🔻 ایشان گفته است، اگر راوی ثقه، مخاطب پیامبر و ائمه باشد و حکم دین را دریافت کند، نقل مرجح بر عقل است، اما عمده روایات، تخاطب میان ائمه و مخاطب شیعه نبوده است، لذا منبع ما اخبار رسیده و واصله است؛ در اینجا تقسیم حدیث به متواتر و آحاد رخ میدهد؛ اخبار متواتر، اخبار آحاد محفوف به قرائن است که به یقین میانجامد و بیشتر اخبار ما این وضعیت را دارند. از جمله این قرائن، قرائن سندی است. البته بخشی از روایات، اخبار آحاد خالی از قرائن هستند.
🔺 سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا میتوانیم خبر واحدی در نظر بگیریم که هیچ قرینهای ندارد؛ بیان کرد: حداقل قرینه برای یک خبر آن است که معارض دارد یا خالی از تعارض است، سند دارد یا ندارد؛ آیتالله معرفت از آیتالله خویی نقل میکرد که در منظر ایشان، خبر واحد، خبر ضعیف بوده است. یعنی یا معارض داشت یا متن، مخالف با آموزههای شیعه بوده یا سند غیرمعتبر دارد. ظاهراً سیدمرتضی هم چنین دیدگاهی دارد وگرنه اگر به وثاقت صدوری حدیث آحاد میرسید، آن را میپذیرفت. او معتقد نبود که احادیث آحاد باید دور ریخته شود.
✅ خضوع نسبت به قرآن و تعبد شرعی
🔻 گاهی سیدمرتضی به نقد صریح برخی اخبار آحاد میپرداخت و برخی مواقع از آن در احتجاجات استفاده میکرد، زیرا مخالفان فکری و عقیدتی، اخبار آحاد را قبول داشتند و اگر روایتی آحاد باشد و قرینه برای آن نباشد، کنار میگذاشتند. مثلاً سید در مورد روایت ستون حنانه، یا عمل نکردن آتش برای سوزاندن قرآن، گفته است که توجیه عقلی ندارد، اما توجیه قرآنی دارد و به آیه ۴۴ اسراء «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا » استناد کرده است.
🔺 سیدمرتضی نسبت به قرآن خضوع فوقالعاده دارد و روحیه تعبد شرعی در شخصیت وی نهادینه است، لذا عقلگرایی او به صورت مطلق نیست که منکر اخبار شود، اما در مقام فقه حدیثی، عقل را معتبر میداند؛ لذا در اینکه آتش قرآن را نمیسوزاند، آورده که مراد از این روایت آتش نگرفتن ظاهر کتاب قرآن نیست، بلکه باید آن را تأویل کنیم؛ مانند خشوع کوه در برابر نزول قرآن که در سوره حشر بیان شده است.
🔻 در امر به معروف هم چون ریشه قرآنی دارد، همه اخبار این مسئله را میپذیرد و آن را واجب شرعی میداند، ولو آنکه برخی روایات آن اشکالاتی دارد.
♻️ جهت مطالعهی متن سخنرانی فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید:
🌐 https://iqna.ir/fa/news/3945076
🆔 @ostadmaaref
در باب احادیث جعلی اهل سنت.mp3
566.7K
💠 نکتهای در باب احادیث جعلی کتب اهل سنت
🆔 @ostadmaaref
💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷
#معرفی_مقاله
💠 مقاله: حل تعارض روایات ذبائح اهل کتاب در جوامع حدیثی شیعه
📖 چکیده:
باب ذبائح اهل کتاب یکی از پراختلاف ترین ابواب فقهی شیعه است. در یک بررسی اجمالی پی می بریم که روایات این باب به چهار دسته تقسیم می شود، روایات نهی مطلق، روایات نهی از ذبیحه غیراهل کتاب، روایات حلیت ذبائح اهل کتاب به شرط تسمیه و روایات حلیت بی قید و شرط ذبائح اهل کتاب. تعارض روایات این باب به حدی است که به هیچ عنوان قابل جمع نبوده و مضامین آنها به هیچ عنوان با یکدیگر جمع نمی شود و باید یک طرف از روایات را بر دیگری ترجیح داد. با توجه به دستورات امامان معصوم علیهم السلام در حل تعارض روایات، پی می بریم که روایات حرمت اصل و مبنا بوده و روایات حلیت از روی تقیه صادر شده است.
📘 مجله: پژوهشنامه قرآن و حديث، پاييز و زمستان 1390 , دوره - , شماره 9 ; از صفحه 9 تا صفحه 24.
🆔 @ostadmaaref
حل تعارض روایات ذبائح اهل کتاب در.pdf
297.1K
💠 حل تعارض روایات ذبائح اهل کتاب در جوامع حدیثی شیعه
🖌 نویسندگان: دکتر مجید معارف، آقای حمید مدرسی
#تعادل_و_تراجیح
#حل_تعارض_روایات
#ذبائح_اهل_کتاب
#فقه_الحدیث
🆔 @ostadmaaref