🔸 نکته هشتم عبارت از ارائه کتابی ولو به شکل ناقص به عنوان مزار سعد بن عبدالله اشعری، با نزدیک به ۳۰۰ حدیث و آوردن آن به صورت پیدرپی و به صورت تبویب شده است. چیزی که به عنوان مزار ارائه میکنند، از صفحه ۱۷۴ کتاب تا ۲۵۶ را شامل میشود و بالغ بر ۲۵۸ حدیث را در بر میگیرید و از این بهبعد کتاب مزار اشعری قابل ارائه میشود و بر همین اساس باید گفت که قسمتی از این کتاب میتواند یک اثر تاریخی باشد.
🔹 نهمین نکته مربوط زبان و ادبیات فارسی، به عنوان یک ارائه مناسب و شیرین است که در نگارش آقای خانی مدنظر قرار گرفته و به کتاب جذابیت داده و خواننده را دچار سختخوانی نمیکند. البته هرچند که نثر کتاب شیرین است، اما فهم کتاب، دقت و تأمل میطلبد؛ یعنی باید برای کتاب وقت گذاشت و با دقت خواند، اما در مسیر خواندن آن، خواننده دچار خستگی نمیشود. ایشان بین سهولت و عمیق بودن مطالب، جمع کردهاند.
🔻 وجود مقدمه گویا و جمعبندی کامل
🔸 نکته دهم در باب مزایا هم به مقدمه گویا، جمعبندی کامل و مناسب و ارائه نمایه اعلام و اطلاعات کتاب برمیگردد که کتاب، علاوه بر فهرست منابعی که دارد و اطلاعاتی را به خواننده منتقل میکند، مؤلف محترم نیز در پایان کتاب، یک جمعبندی مناسبی ارائه دادند و قدمبهقدم گفتهاند چه کردهاند و حاصلش چه بوده است.
🔹 اینها مزایایی است که به نظر بنده رسید و برخی از آنها مطرح کردم. اما بخش دوم صحبتهای بنده نیز مربوط به کاستیهای کتاب است که توجه به آنها میتواند در تکمیل کتاب مؤثر باشد. برای نمونه، در صفحه ۶۸ نوشتهاند: کلمه حج نزد بخشی از اقوام به معنای جشن و یک مراسم دورهای است و آدرس هم دادهاند. اما در کتب لغت ما، حج به معنای قصد و آهنگ است و برای همین هم «حِج» که مصدر کلمه است، مضاف واقع میشود؛ بنابراین در کلمه حج، خوب است این نکته در معناشناسی افزده شود. در صفحه ۶۳ و در مورد حج اکبر نیز رفرنسهایی دادهاند که در شرایطی به حج، حج اکبر میگفتند، اما خوب است ایشان نیز تعریف برگزیدهای از حج اکبر مینوشتند. در صفحات ۶۳ و ۶۵ به دلیل احتیاط علمی از کلمه شاید استفاده کردهاند و پیشنهاد میکنم گاهی از واژه احتمالا استفاده کنند؛ چون شاید در یک معنا به معنای شایسته است نیز تلقی میشود.
🔸 کار ایشان در مولفههای معنایی زیارت خوب است. در صفحه ۹۰ یک اصطلاح توقیع را به کار بردهاند و به خلیفه عباسی نسبت دادهاند که اگر به معنای لغوی باشد اسنادش به خلیفه درست است، اما توقیع در معنای اصطلاحی منتسب به امام عصر(عج) است. در صفحه ۹۹ نیز آوردهاند به نظر میرسد قبل از اسلام عمره متمایز از حج بود که در اینجا خیلی احتیاط علمی به خرج دادهاند؛ چون تفکیک عمره از حج به عنوان دو مراسم آیینی قبل از اسلام یک مسئله قطعی است که عمره را در سایر ماهها بهجا میآوردند و حج نیز حج قرآن بوده است.
🔹 نکته دیگر اینکه، از صفحه ۱۶۲ بهبعد، جایگاه روایات احمد بن عیسی اشعری به عنوان یکی از منابع کتاب سعد آمده مطرح شده است و ارتباطی بین مزار سعد با مزار احمد ایجاد کردهاند. با اصل بحث موافق هستم، اما اینکه ما بگوییم احمد بن محمد بن عیسی اشعری دارای کتابی به نام المزار بوده که از منابع مزار سعد است را موافق نیستم؛ چون احمد، شخصیت خیلی بزرگی در قم بوده و کتبش مرجع بوده است و شیخ طوسی و نجاشی کتابهای احمد بن محمد بن عیسی را در اختیار داشتند و با طریق به احمد بن محمد بن عیسی رسیدند و در این طریق کتابشناسان بزرگی هستند. اگر واقعا احمد اشعری کتابی به نام المزار داشت، به وسیله این بزرگان کتابشناس اسمش ذکر میشد، اما هیچ کسی چنین اشارهای نکرده است. اما میشود احتمال داد که در النوادر احمد اشعری که گونهای کتاب جامع بوده، چند روایت در باب زیارات بوده باشد اما تألیف اثر مستقلی به نام المزار را کمتر دارای احتمال میدانم.
♻️ لینک خبر:
🌐 https://iqna.ir/fa/news/3992860
🆔 @ostadmaaref
پاسخ به عبدالعلی بازرگان 1.mp3
1.2M
#در_محضر_استاد
💠 پاسخ به شبهات تدوین حدیث در صدر اسلام
🔹 دکتر مجید معارف
🔹 بیان:
* مقدّمه
* نقد شبهه اول با عنوان: پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) هیچگاه به نگارش احادیث امر نفرمودند.
* نقد شبهه دوّم با عنوان: احادیث پیامبر تا سال 100 هجری قمری نگاشته نشد.
🆔 @ostadmaaref
پاسخ به عبدالعلی بازرگان 2.mp3
447.9K
#در_محضر_استاد
💠 پاسخ به شبهات تدوین حدیث در صدر اسلام
🔹 دکتر مجید معارف
🔹 بیان:
* نقد شبهه سوّم با عنوان: هفت تن از فقهای متقدّم اهل سنت، کتاب حدیثی ندارند.
🆔 @ostadmaaref
پاسخ به عبدالعلی بازرگان 3.mp3
218.4K
#در_محضر_استاد
💠 پاسخ به شبهات تدوین حدیث در صدر اسلام
🔹 دکتر مجید معارف
🔹 بیان:
* نقد شبهه چهارم با عنوان: قدیمترین کتاب حدیثی اهل سنّت در سال 220 ق نگاشته شد.
🆔 @ostadmaaref
پاسخ به عبدالعلی بازرگان 4.mp3
696.3K
#در_محضر_استاد
💠 پاسخ به شبهات تدوین حدیث در صدر اسلام
🔹 دکتر مجید معارف
🔹 بیان:
* نقد شبهه پنجم با عنوان: در میان شیعیان، نه تنها امامان (علیهم السلام) حدیثی ننوشتند؛ بلکه به اصحابشان نیز دستوری به نگارش احادیث ندادند.
🆔 @ostadmaaref
پاسخ به عبدالعلی بازرگان 5.mp3
988.7K
#در_محضر_استاد
💠 پاسخ به شبهات تدوین حدیث در صدر اسلام
🔹 دکتر مجید معارف
🔹 بیان:
* نقد شبهه ششم با عنوان: در شیعه اوّلین کتاب حدیثی در قرن چهارم، توسط شیخ کلینی (ره) نگاشته شد...
🆔 @ostadmaaref
🍃🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر مجید معارف در نخستین نشست «هماندیشی نخبگان، فرهیختگان و پیشکسوتان قرآن و عترت»
🗒 سه شنبه ۲۶ خرداد ۱۳۹۴
🔻 از ظرفیتهای دانشگاهی در حوزه قرآن استفاده کنیم...
🔹 قرآن تا پیش از انقلاب تنها در میان افراد مذهبی و مؤمن دارای ارج و ارزش بود و انقلاب اسلامی نیز در سایه تعالیم قرآن به وقوع پیوست. پس از آن رسالت اجتماعی قرآن شکوفاتر شد و رشتههای علوم قرآنی نیز در دانشگاههای کشور تأسیس شدند.
🔸 در سایه برخی سیاستزدگیها فاصله جوانان با قرآن زیاد شده است که نباید اجازه بدهیم این اتفاق به وقوع بپیوندد. در این زمینه باید دستگاههایی که دلباخته قرآن هستند، شرایطی را فراهم بیاورند تا بتوان این مساله را حل کرد.
🔹 همکاری نهادهای ترویجی و علمی و انجام تحقیقات علمی و کانالیزهشده با کمک دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی، میتواند راهی مناسب برای ترویج قرآن باشد.
♻️ لینک خبر:
🌐 https://www.ibna.ir/fa/report/223935
🆔 @ostadmaaref
مبانی قرآنی قیام امام حسین (ع) - قسمت اول.mp3
4.85M
#فایل_صوتی
💠 مبانی قرآنی قیام امام حسین علیه السلام
🔹 سال 1391ش
🔹قسمت اول
🔺شبکه چهار سیما
🔻 با کارشناسی دکتر مجید معارف
🆔 @ostadmaaref
مبانی قرآنی قیام امام حسین (ع) - قسمت دوم.mp3
4.7M
#فایل_صوتی
💠 مبانی قرآنی قیام امام حسین علیه السلام
🔹 سال 1391ش
🔹قسمت دوم
🔺شبکه چهار سیما
🔻 با کارشناسی دکتر مجید معارف
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
💠 انجمن علمی دانشگاه حضرت معصومه(س) قم برگزار میکند.
🔻 نشست "بازشناخت تاریخ حدیث"
🔹 با حضور و سخنرانی دکتر مجید معارف؛ عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران
🔻 زمان: چهارشنبه ۲۱ مهر ماه - ساعت: ۱۹
🌀 لینک ورود به نشست:
https://webinar.hmu.ac.ir/rr0ik0aopxpx/
🆔 @ostadmaaref
بازشناخت تاریخ حدیث.mp3
17.22M
#سخنرانی
💠 انجمن علمی دانشگاه حضرت معصومه(س):
🔻 نشست "بازشناخت تاریخ حدیث"
🔹 سخنران: دکتر مجید معارف؛ عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران
🔻 زمان: چهارشنبه ۲۱ مهر ماه
🆔 @ostadmaaref
#معرفی_مقاله
💠 مقاله: شأن تعلیمی روایات تفسیری از دیدگاه علامه طباطبایی و اصول تفسیری
📖 چکیده:
یکی از مبانی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، نگاه تعلیمی به روایات تفسیری است. علامه برای اهلبیت علیهم السلام به دو شأن درباره تفسیر قرآن قائل است. شأن تفصیل احکام و بیان جزئیات شریعت و شأن تعلیمی روش فهم و تفسیر در خلال روایاتی که بهنوعی به تفسیر قرآن مربوط میشود. توانمندی روایات تفسیری در ارائه روش مناسب تفسیر قرآن، آموزش روش تفسیری قرآن به قرآن، عرضه روایات به قرآن و اعتنا به روایات موافق قرآن، ارجاع متشابه به محکم، محور قرار دادن غرر آیات در تفسیر برخی از آیات، توسعه معنایی آیات، برداشتهای متفاوت از آیات با در نظر گرفتن سیاق و تقطیع سیاق، معناداری فرازهای مستقل قرآنی، اعتبار نزول قرآن بر «إیاک أعنی و اسمعی یا جاره» و جری و تطبیق، ازجمله اصولی هستند که با نگاه تعلیمی به روایات تفسیری، بهعنوان اصول تفسیری، در المیزان بهکار گرفته شده است.
📘 مجله: فصلنامه مطالعات تفسیری - سال هشتم، شماره 32، زمستان 1396.
🆔 @ostadmaaref
شأن تعلیمی روایات تفسیری از دیدگاه علامه طباطبایی و اصول تفسیری برگرفته از آن در المیزان.pdf
311.3K
#مقاله
💠 شأن تعلیمی روایات تفسیری از دیدگاه علامه طباطبایی و اصول تفسیری
🖌 نویسندگان: مجید معارف، شادی نفیسی، زهرا مقیمی
#روایات_تفسیری
#شأن_تعلیمی_روایات
#اصول_تفسیری
#تفسیر_المیزان
🆔 @ostadmaaref
#معرفی_مقاله
💠 مقاله: صدق و راستی در کلام و سیره امیرمؤمنان با تکیه بر نهجالبلاغه
📖 چکیده:
صدق و راستی در کلام و سیره امیرمؤمنان (علیه السلام) از جایگاه رفیعی برخوردار است و نهجالبلاغه آینه تمامنمای این صفت والا بهشمار میرود. به موجب آموزههای نهجالبلاغه صدق و راستی که از عوامل نجات و کرامت انسان است، قلمروهایی دارد که از جمله میتوان به دو قلمرو اعتقادی و اخلاقی اشاره کرد. قلمرو اخلاقی صدق به نسبت اعتقادی از شواهد بیشتری در سخنان امام علی (علیه السلام) برخوردار است و آن حضرت مراتب آن را در سه مورد نیت، گفتار و کردار مورد توجه قرار دادهاند. دستهبندی صدق به صدق فردی و اجتماعی موضوع دیگری است که در نهجالبلاغه به آن توجه شده و برای هر کدام آثار و نتایجی اعلام شده است. در سخنان امام علی (علیه السلام) صدق فردی از عوامل تقویت بصیرت و ایمان بهشمار رفته و در نجات انسان از مهالک و رساندن او به موفقیتها نقش آفرین است. اما در قلمرو اجتماعی گرچه صدق و راستی فضیلتی اخلاقی برای مؤمنان در حوزههای تعاملات اجتماعی است، اما بلاشک صدق حاکمان و زمامداران در مقابل مردم از اهمیت بیشتری برخوردار است که علی (علیه السلام) هم در گفتار خود آن را مورد تأکید قرار داده و هم سیره اجتماعی و حکومت خود را بهعنوان رهبری صادق به نمایش میگذارد. الگوی علی (علیه السلام) در این خصوص رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) بوده که خود آیینه تمامنمای صداقت و راستی است. سخن از الگوهای صادق و کاذب در نهجالبلاغه با معرفی جریانات و مصادیق مشهور هر کدام، موضوع دیگری که از نظر امام (علیه السلام) مغفول نمانده است.
📘 مجله: کتاب «اخلاق اجتماعی در نهج البلاغه»، پاییز 1400؛ صص 275-289.
🆔 @ostadmaaref
صدق و راستی در کلام و سیره امیرمؤمنان با تکیه بر نهج البلاغه.pdf
398.9K
#مقاله
💠 صدق و راستی در کلام و سیره امیرمؤمنان با تکیه بر نهجالبلاغه
🖌 نویسنده: دکتر مجید معارف
#امام_علی_علیه_السلام
#نهج_البلاغه
#صدق_و_کذب
#صدق_فردی
#صدق_اجتماعی
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
#نشست_علمی
💠 انجمن علمی علوم قرآن دانشگاه مذاهب اسلامی به مناسبت هفته پژوهش برگزار می کند:
🔹 نشست علمی_تخصصی به مناسبت روز پژوهش
🔻 سخنران: جناب آقای دکتر مجید معارف
(استاد تمام دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران)
🔸 موضوع: بایستههای فهم و تفسیر نهج البلاغه
📆 تاریخ برگزاری: پنج شنبه ۱۴۰۰/۹/۲۵ - ساعت ۱۹ الی ٢٠:٣٠
🌐 لینک نشست در بستر اسکای روم انجمن علمی علوم قرآن دانشگاه مذاهب اسلامی به عنوان میهمان:
https://online.mazaheb.ac.ir/ch/anjomanquran
🆔 @mazaheb_qurani
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
💠 فصل سوم مدرسه مجازی حدیث پژوهی مقارن با عنوان «تدوین جوامع حدیثی فریقین»
ارائه دهندگان:
🔻 دکتر مجید معارف، استاد دانشگاه تهران/چهارشنبه 1 دی ساعت 15
با موضوع «بررسی تطبیقی رویکرد جامع نویسان نخستین در شیعه و اهل سنت»
🔻 حجت الاسلام و المسلمین سجادی زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی
با عنوان «جامع بخاری در مقایسه با کافی کلینی»،پنجشنبه 2 دی ساعت 8
🔻 دکتر محمدهادی گرامی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی/ پنجشنبه 2 دی ساعت 9:30
با موضوع «گفتمانهای حدیثی اولیه شیعه و تاثیر آن بر جوامع اولیه حدیث»
🔻 دکتر حسن انصاری، عضو هیئت علمی موسسه مطالعات پیشرفته پرینستون
با عنوان بررسی تطبیقی اصالت متون حدیثی شیعه و اهل سنت» پنجشنبه 2 دی ساعت 15
🔸 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین محمد الهی خراسانی، پژوهشگر و مدرّس حوزه
🔹 شرایط شرکت کنندگان:
طلاب دارای مدرک سطح دو و سه حوزه
دانشجویان مقطع کارشناسی و بالاتر
🔹 مهلت ثبت نام: 13 تا 30 آذر
🔸 شروع دوره: چهارشنبه ۱ دی (بعدازظهر) و پنجشنبه ۲ دی (صبح و بعدازظهر)
✅آدرس ثبت نام از طریق لینک: paziresh.dte.ir
🆔 @ostadmaaref
بایستههای فهم و تفسیر نهج البلاغه.mp3
30.01M
#سخنرانی
🔹 نشست علمی_تخصصی به مناسبت روز پژوهش
🔻 سخنران: جناب آقای دکتر مجید معارف
(استاد تمام دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران)
🔸 موضوع: بایستههای فهم و تفسیر نهج البلاغه
📆 تاریخ برگزاری: پنج شنبه ۱۴۰۰/۹/۲۵
🆔 @mazaheb_qurani
🆔 @ostadmaaref
اقدامات سید رضی در نهجالبلاغه.pdf
264.8K
#مقاله
💠 اقدامات سید رضی در نهجالبلاغه
🖌 نویسندگان: مجید معارف، حامد نصرالهی
#حدیث
#سخنان_امیرمؤمنان
#نهج_البلاغه
#سید_رضی
🆔 @ostadmaaref
کانال رسمی دکتر مجید معارف
#مقاله 💠 اقدامات سید رضی در نهجالبلاغه 🖌 نویسندگان: مجید معارف، حامد نصرالهی #حدیث #سخنان_امیرم
توضیحات:
مقاله فوق در اثناء سخنان دکتر معارف مورد بحث قرار گرفت و بنابر امر دکتر معارف در کانال منتشر گردید.
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
#نشست_علمی
💠 کرسی علمی - ترویجی
🔸 موضوع: اولویتشناسی رسالت معصومان (علیهم السلام) در قبال قرآن بر پایه تحلیل آماری
🔻 ارائه دهنده: محسن قمرزاده
🔻ناقد اول: مجید معارف
🔻 ناقد دوم: عاطفه زرسازان
🔹 دبیر علمی: فاطمه سادات ارفع
📆 تاریخ برگزاری: یکشنبه 28 آذر ماه 1400 - ساعت 9:30 الی 11:30
🌐 لینک ورود به جلسه:
https://b2n.ir/tv9402
🆔 @ostadmaaref
بررسی تطبیقی رویکرد جامع نویسان نخستین در شیعه و اهل سنت - 1 دی 1400.mp3
21.4M
#فایل_صوتی
#سخنرانی
💠 فصل سوم مدرسه مجازی حدیث پژوهی مقارن با عنوان «تدوین جوامع حدیثی فریقین»
🔻 دکتر مجید معارف
با موضوع «بررسی تطبیقی رویکرد جامع نویسان نخستین در شیعه و اهل سنت»
🔸 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین محمد الهی خراسانی
🔹 زمان: 1 دی 1400
🆔 @ostadmaaref
🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
💠 گزارشی از سخنرانی دکتر معارف در نقد مقاله «اولویتشناسی رسالت معصومان(ع) در قبال قرآن بر پایه تحلیل آماری» و ارائه آن توسط دکتر محسن قمرزاده
♦️۲۸ آذر ۱۴۰۰
✅ دکتر قمرزاده در ابتدای نشست به ارائه پژوهش خود پرداخت و اظهار کرد: اگر بخواهیم نسبت بین معصومان و قرآن را مشخص کنیم، باید بگوییم که مهمترین ارتباط بین معصومان و قرآن چیست و رسالت اهل بیت(ع) در قبال قرآن چیست؟ میخواستم در این پژوهش براساس آنچه گونهشناسی کردهام، رسالت معصومان را براساس آمار به دست بیاورم. ما در علوم انسانی مطالعات آماری کمی داریم. اگر طبق آمار به سراغ دادهها برویم و مباحث آماری را به دانشجویان آموزش بدهیم و مطالعات علوم انسانی را در قالب مطالعات آماری بگنجانیم، پنجرههای پژوهشی جدیدی به روی ما باز میشود. مطالعات من بر اساس تفسیر نورالثقلین بود. حجم روایات این کتاب بالا بود و گونهشناسی آنها نزدیک دو سال طول کشید. روایات تفسیری دو گونه دارد؛ روایات تفسیری که مستقیم به حوزه تفسیر میپردازند و روایاتی که غیرمستقیم به حوزه تفسیر میپردازند، مثلاً شأن نزول را بیان یا مصداق آیه را روشن میکنند. من اسم این دسته از روایات را روایات تفسیری غیرمستقیم گذاشتهام. علاوه بر این، برخی روایات غیرتفسیری هستند؛ یعنی به قرآن ربط دارند ولی الفاظ آیات را بیان نمیکنند.
🔹 براساس آمار، نسبت اهل بیت(ع) با قرآن تفسیری نیست، یعنی اهل بیت(ع) قرآن را تفسیر و الفاظ آن را بیان نمیکنند، بلکه نزدیک به ۸ هزار روایت از ۴ هزار روایتی که استخراج کردیم، نقش تکمیلی و تتمیمی با آیه دارند. اهل بیت(ع) نیامدند که بگویند این آیه چه میگوید، بلکه اهل بیت(ع) میگویند که آیه چگونه تکمیل میشود. در واقع اهل بیت(ع) نقش مکمل را بازی میکنند. روایات تفسیری غیرمستقیم نیز مصداق آیه را میگویند، یعنی آیه را معنا نمیکنند، ولی میگویند که مصداق جدید آیه چیست. بدین ترتیب اهل بیت(ع) قرآن را با مخاطبان زمانشان تطبیق دادند.
🔹 اگر میخواهیم شأن و ارتباط میان روایات و قرآن را بیان کنیم، باید بگوییم شأنشان تکمیلی و تطبیقی و سپس تفسیری است؛ یعنی رسالت آنها تکمیل آیات و انطباق آیات در عصر خودشان است. در برخی موارد هم الفاظی را گفتند که خیلی از آنها ارشادی است. با توجه به این شرایط، اولین رتبه در میان روایات تفسیر، به روایت غیرتفسیری اختصاص دارد. رتبه دوم به روایات تفسیری غیرمستقیم و رتبه سوم به روایت تفسیری مستقیم تعلق دارد. در نتیجه فراتفسیر مهمتر از تفسیر است. مفسران نباید به دنبال معنای آیه باشند، چون معنای آیه روشن است، بلکه باید به دنبال نگاههای گرایشی و تخصصی عصری بر اساس نیازهای حاضر به قرآن باشند. سبک اهل بیت(ع) ما را به مباحث فراتفسیر میرساند.
💠 سخنان دکتر معارف در نقد و بررسی مقاله و سخنان دکتر قمرزاده:
وقتی این مقاله را مطالعه کردم، نوآوریهای روشی و محتوایی در آن مشاهده کردم و از تحلیل آماری به خوبی استفاده شده و نمودارها گویای آن است. همچنین به منابع خوبی مراجعه شده است که جنبه تحقیقی بودن اثر را نشان میدهد. علاوه بر این، مبتنی بر این ایده خلاقانه است که رسالت ائمه(ع) در قبال قرآن چه بود.
🔻 در عین حال نکاتی قابل ذکر است؛ یکی کلیات و دیگری تذکرات جزئی. اصطلاح روایات تفسیری در اثر شما نیاز به چکشداری دارد. باید مشخص شود که به چه روایاتی تفسیری میگوییم و آیا محقیم که خودمان روایات تفسیری را تقسیمبندی کنیم یا شما در مقام جعل اصطلاح هستید و میگویید که اینها پیشنهاد من است یا میخواهید از سازوکار موجود استفاده کنید. اگر از سازوکار موجود استفاده میکنید، تقسیمبندی شما بر پایه آنچه علمای شیعه و سنی گفتند نیست و شاید اگر از اول میگفتید که ما چهارده هزار روایات تفسیری داریم به مرادتان میرسیدید تا اینکه دست به تفکیکهای جدید میزدید.
🔻 در مصداقیابی روایت، خواننده متوجه میشود که مقصودتان روایات اهل بیت(ع) است و کاری به روایات اهل سنت ندارید، در حالی که برخی دانشمندان شیعه مثل آیتالله معرفت معتقد بودند که چون اقوال صحابه درباره اسباب نزول مبتنی بر مشاهده است نه اجتهاد، قابل پذیرش است، مشروط به اینکه سند درستی داشته باشد. همه مفسران گفتند که اسباب نزول به فهم بهتر آیات کمک میکند و اگر کمک نمیکرد، مرحوم طبرسی آنها را در مجمع بیان نمیکرد. ضمن اینکه در تفسیر نورالثقلین هم آرای صحابه را میبینیم.
🔻 نکته دوم این است که تفسیر به چه معناست؟ اگر تفسیر به معنای پردهبرداری از آیات باشد، هرگونه روایتی که ابهامی را رفع کند تفسیر است؛ حال معناشناسی لغات باشد یا بیان مصادیق. در این حالت فقط یک چیز در برابر تفسیر قرار میگیرد و آن روایات تأویلی است، چون تأویل عدول از ظواهر است. بنابراین غیر از روایات تأویلی، عرف روشها و مکاتب تفسیری میگویند که میتوانیم همه روایات را در مقوله تفسیر قرار دهیم.
🔻 نکته دیگر راجع به پیشینه این قضیه است. در این باره دو مقاله منتشرشده دارم و روایات را به هشت گونه تقسیمبندی کردهام. یک گونه روایات تفسیری به معنای فن تفسیر است که چند شاخه دارد مثل تبیین لغات، استفاده از سیاق و ... در گونههای بعدی روی روشهای اختصاصی اهل بیت(ع) کار کردم، مثل معنای آیه به پیامد و غایت آن.
🌺 لطفا جهت دسترسی به متن این گفتگو بر روی لینک زیر کلیک کنید:
🌐 iqna.ir/fa/news/4021932
☘️ اللّهُمَّ صَلّ عَلَی محَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجّل فَرَجَهُم ☘️
🆔 @ostadmaaref