﷽ 💠 گزارش سخنرانی استاد مهدوی راد به مناسبت شهادت امام صادق عليه‌السلام به میزبانی دکتر معارف 🔹 زمان: دوشنبه 25 اردیبهشت 1402 🔻 بیان و توضیح احادیثی چند، در باب ارتباط قرآن و سنت پیامبر و معصومین علیهم السلام: وصیت امیرالمؤمنین عليه‌السلام در بستر شهادت: اما وصیتی ایاکم فالله لاتشرکوا به شیئا، و محمدا فلا تضیعوا سنته، اقیموا هذین العمودین، و اوقدوا هذين المصباحين. فقال الله تبارك و تعالي و انزلنا اليك الذكر لتبين للناس مانزّل الیهم و لعلهم یتفکرون این بخشی از وصیت دوم امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بستر شهادت است که در نهج البلاغه در قسمت خطبه‌ها هم آمده. وصیت اول همان است که فرازهای آن با عبارت الله الله مشخص شده است. 🔹 همه شارحان نهج البلاغه در مورد عبارت الله لاتشرکوا به شیئا، معتقدند که منظور، توحید و عدم شرک با تمام ابعاد آن است، یعنی توحید ذاتی و صفات و... ولی به قرینه‌ی کلمه سنت، منظور از توحید، توحید ربوبیت است و سررشته دار بودن خدای سبحان برای انسان در تمام ابعاد زندگی او 🔹 در احادیث وارده از احادیث علوی گرفته تا احادیث ولوی، تاکید بر دو نکته بسیار حساس وجود دارد. آن دو، یکی کتاب الله و دومی سنت رسول الله است که سنت اهل بیت ادامه سنت رسول الله است. 🔹 آیه‌ای که امام به آن اشاره کردند، سه قسمت دارد: ۱- نقشه راه که قرآن است، از طرف خداست. ۲- تفسیر این نقشه کار پیامبر است. ۳- نقش خود مؤمن، تفکر کردن و پیاده کردن این نقشه در زندگی است 🔻 در خطبه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام و در وصف قرآن چنین آمده که قرآن ساکت و صامت است، فاستنطقوه. یعنی قرآن را به زبان بیاورید. توضیح این مطلب در کلام خود رسول‌الله(ص) هست که: فاستنطقوه بسنتی. در قرآن هم نسبت به سنت و روش پیامبر تاکید زیادی شده است. 🔹 ذیل این آیه علامه طباطبایی می‌فرماید: این آیه نشان می‌دهد که سنت پیامبر حجت است در فهم قرآن و با توجه به حدیث ثقلین، سنت معصومان هم در فهم قرآن حجت است. در قرآن آمده: فلا و ربک لایومنون حتی یحکموک فیما شجر بینهم. عبارت "فیما شجر بینهم" عام است. یعنی مؤمنان، مؤمن نخواهند بود، مگر این که سنت پیامبر را بر موارد اختلافی بینشان حاکمیت دهند. و سنت، حتی در باب انسان و نگرشهای درونی خود او هم باید حاکمیت داشته باشد. 🔻 توجه به سنت به عنوان مبین و مفسر قرآن، در تمام احادیث جریان دارد از احادیث نبوی تا خطبه حضرت زهرا (س) و احادیث حسنین (ع) و ائمه‌ هدی (ع). تا جایی که خطبه فدکیه بیش از آنکه مربوط به فدک باشد، مربوط به تشریح رابطه قرآن و سنت است.‌ امام صادق علیه السلام از چند زاویه به قرآن و سنت پرداخته‌اند که یکی جلوگیری از تحریف تفسیری است. امام به نحوی آیات را تفسیر می‌کنند که وقتی در برابر تفسیر حاکمیت وقت از آیه قرار می‌گیرد، آن تفسیر، نقد حاکمیت است. مثلا در تفسیر آیه: ولتسألن يومئذ عن النعيم، ابتدا گفته می‌شود که از نظر تفسیر حاکمیت، "نعیم" سبزه، طعام و... است. امام با رد تمام این تفاسیر می‌فرماید: نعیم ولایت ما خاندان پیامبر است. در آیه: یا ایها الذين آمنوا ادخلوا في السلم كافة، "السلم" ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و با توجه به سیاق آیات که مربوط به ماجرای ليلة المبيت است، یکی از مصادیق مهم اثبات ولایت امیرالمومنین (ع)است. در بیانات امام صادق (ع) آمده است که آیات قرآن، اول آن در یک موضوع، وسط آن در یک موضوع و آخر آن هم در موضوع دیگری است. این سه، هم از یکدیگر مستقل بوده و هم در کنار هم دارای معنای پیوسته هستند، و همچنین در ارتباط با سیاق هم معنا پیدا می‌کنند. این موضوع، سبک تفسیری اهل بیت را نشان می‌دهد. مثلا در گفتگوی حسن وشاء با امام جواد عليه‌السلام، امام به او توصیه کردند که از بین خواستاران دخترانش، کسی که به ایمان و اخلاق او اطمینان دارد را بپذیرد. و این آیه را خواندند که: الا تفعلوه تكن فتنة في الارض و فساد كبير. 🔻 در اهل سنت هم نظیر این تفسیر تحت عنوان "توسعه معنایی" وجود دارد. سوال اینکه ائمه‌ علیهم‌السلام در ارتباط با قرآن معلم هستند یا مفسر. اخباریون ایشان را مفسر می‌دانند و علامه طباطبایی ایشان را معلم می‌دانند. ولی ائمه هم معلم هستند و هم مفسر. امام موسی کاظم علیه السلام در مقام تفسیر آیه به سوال کننده می‌فرماید: از جمله آنها نباش که می‌گویند معنای آیه همین است و جز این نیست. مثل آیه: و من شر النفاثات فی العقد. همه‌ی مفسران، النفاثات را پیرزنان دمنده در گره‌ها معنی کرده‌اند. ولی امام موسی صدر در تفسیر این آیه اشاره می‌کند که النفاثه، مونث نیست، بلکه مبالغه است. مانند علامه. و معنای آن چنین می‌شود که از شر تمام کسانی که گره ایجاد می‌کنند و در آن می‌دمند و این معنا تمام مفسدین دنیا را شامل می‌شود. 🖌 تهیه و تنظیم: سرکار خانم غفاری 🆔 @ostadmaaref

#معرفی_کتاب ◾️ شهادت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام تسلیت باد. ⚫️ کتابخانه جامع‌ مطالعاتی حضرت #امام_صادق (علیه السلام) - معرفی ۳۹ عنوان کتاب و مقاله سودمند پیرامون امام صادق علیه السلام: 🔹 محور اول، کتابشناسی موضوعی امام صادق (علیه السلام)؛ آثار منسوب به حضرت یا نگارش‌یافته درباره ایشان: 1. كتابشناسي امام صادق (ع) / ناصرالدين انصاری - بوستان كتاب 2. کتابشناسی و پایان‌نامه شناسی امام صادق (ع) / نیره خداداد شهری – پایگاه دین آنلاین 3. معرفی برخی آثار منسوب به امام صادق(ع) / علی اکبر ضیایی - کیهان اندیشه 4. تفسیر امام جعفر صادق (ع) / مدخل دانشنامه جهان اسلام - محمدتقی سبحانی و محمدتقی کرمی 5. الشعر المنسوب الی الامام الصادق (ع) / مصطفوی‌نیا، عسکری، معصومی - نشریه نصوص معاصره 🔸 محور دوم، زندگی، شخصیت و معارف امام صادق (علیه السلام): 0. مدخل امام جعفر صادق (ع) در دائره المعارف بزرگ اسلامی / احمد پاكتچي 1. بحار الانوار؛ ترجمه ج ۱۱؛ مخصوص به امام صادق (ع) / علامه مجلسی (ره) 2. الامام الصادق و المذاهب الاربعة (4 جلدی) / اسد حيدر – عتبه کاظمیه (ع) "قوی‌ترین کتاب" 3. الامام الصادق علیه السلام (جلد اول و جلد دوم) / علامه محمدحسین مظفر - جامعه مدرسین 4. مسند الامام الصادق (ع) «پنج جلدی» / الشيخ عزيز الله العطاردي – ناشر: عطارد 5. الصحيفة الصادقية / باقر شريف القرشي - دار الكتاب الإسلامي قم 1410 ق 6. موسوعه الامام الصادق (ع) / سید کاظم قزوینی: دارای مجلدات گوناگون و دنباله دار و در دست تکمیل تا امروز (لینک کتابشناسی) 7. الامام الصادق عليه السلام قدوة و أسوة / السيد محمد تقي المدرسي: ناشر و مولف 8. معالم حیاة الإمام الصادق / آیت الله سید علی خامنه‌ای - نشریه بقیةالله لبنان؛ جمادی الأخری 1419 9. الامام الصادق (ع) خصائصه و ممیزاته / محمد جواد فضل الله - دار الزهراء قم 10. اشعه من بلاغه الامام الصادق (ع)؛ خطب، رسائل، مواعظ؛ / الشيخ عبد الرسول الواعظي - دار الهداية، طهران 1383ق 11. الإمام الصادق (ع) والتنظير للتنمية البشرية / السید محمدرضا الخرسان – الکلمة الطیبة النجف الاشرف 1436 ق 12. شخصیت باعظمت امام صادق (ع) / حاج سراج انصاری – دارالسلام؛ شهریور 1330. 13. جایگاه علمی امام صادق (ع) / سید محمدحسین حسینی - ماهنامه مبلغان. 14. امام صادق (ع) و شکل‌گیری مکتب جعفری / خلیل حقیقی – نشریه علوم اسلامی؛ پاییز 1386. 15. انقلاب فرهنگي و سياسي در سيره امام صادق (ع) / محمد محمدي اشتهاردی. 16. امام صادق (ع) و نظام‌سازی در اجتهاد / عزت السادات میرخانی – فصلنامه فقه و حقوق خانواده. 🔹 محور سوم، سیره سیاسی امام صادق (علیه السلام): 1. حیات سیاسی امام صادق (ع) / محمد خطیبی – نشریه پیام. 2. امام صادق (ع) و قیام‌هاى زمان / عباس کوثری - فرهنگ کوثر. 3. قیادة الإمام الصادق (ع) / آیت الله سید علی خامنه‌ای – فصلنامه رسالة الثقلین؛ خرداد 1374. 4. المنهج السیاسی لفکر الامام جعفر الصادق (ع) / خضر الخفاجی – جامعه بغداد. 🔹 محور چهارم، سیره تربیتی و اخلاقی: 1. روش های تربیت اجتماعی در سیره امام صادق (ع) / سمیه سادات موسوی – نامه جامعه 1394. 2. مکتب اخلاقی امام صادق (ع) / شهید محمد مفتح- مکتب تشیع۱۳۴۲. 3. پندهای امام صادق (ع) به ره‌جویان صادق / آیت الله مصباح یزدی - موسسه امام خمینی ره. 🔸 محور پنجم، بینش و منهج قرآنی امام (علیه السلام): 1. گونه شناسی روایات تفسیری امام صادق (ع) / حسین خاکپور - فصلنامه حسنا. 2. شخصیت قرآنی امام صادق(ع) / مینا شمخی؛ فرشته زاده عطار - بینات. 🔹 محور ششم، اولاد و ذریّه ‌شناسی حضرت: 1. المعقبون من آل ابی طالب (ع) (ج 2: شامل اعقاب الصادقیه) / سید مهدی رجایی - موسسه عاشورا. 2. اَلْفَخْری فی أنْسابِ الطّالبیّین / سید عزیزالدین قاضی مروزی ازوارقانی (عالم قرن ششم). 🔸 محور هفتم، امام (علیه السلام) از نگاه خاورشناسان غربی: 1. امام صادق علیه السلام از دیدگاه خاورشناسان / محمد احسانی - نشریه سیمای تاریخ 1389. 2. الإمام الصادق عليه السلام كما عرفه علماء الغرب / دکتر نورالدین آل علی – دارالجوادین (ع) "نقادانه مطالعه کنید". 🔹 محور هشتم، دشمن‌شناسی و انحراف‌ستیزی امام (علیه السلام): 1. جزاء اعداء الامام الصادق (ع) في دار الدنيا / هاشم موسوی جزائری. 2. امام صادق (ع) و مبارزه با بدعت صوفی‌گری / داود الهامي - درسهايي ازمكتب اسلام 1371. 3. امام صادق (ع) و اصلاحات فرهنگی / علی رفیعی – نشریه پیام. 4. شیوه‌های مقابله امام صادق (ع) با جریان‌های انحرافی / عبدالحسین شورچه - پژوهش‌نامه علوم حدیث تطبیقی. ◾️ معرفی منابع فوق، لزوما به معنای تایید همه محتوای ان نمی باشد. 🆔 @ostadmaaref

🔺«شبکه اجتهاد» منتشر کرد؛ 🔖پروندۀ «کتب اربعۀ حدیثی و مطالعاتِ مغفول» ✔️کتب اربعۀ حدیثی شیعه (الکافی، من‌ لایحضره ‌الفقیه، تهذیب ‌الاحکام و الاستبصار ‌فیما اختلف ‌من ‌الاخبار) را می‌توان ارکان اربعۀ حدیث شیعه به ویژه در میدان فقه دانست. مطالعات و پژوهش‌ها و جُستارهایی که پیرامون این کتب انجام شده، بسیار فراوان است؛ اما این پرونده به عرصه‌های مغفول و کمترکارشدۀ این کتب در حد توان و مجال توجه دارد. 📍هدف از تشکیل این پرونده، پرداختن به زوایایی از کتب اربعه است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. به قطع نزد کمی از دانشیان، این زوایا دیری است که پرداخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته؛ اما فقط کمی از ایشان چنین‌اند. برای محسوس‌تر شدن این ضرورت، باید اشاره کنیم که قرار است چه مطالعات و با چه محورهایی را ارائه دهیم. 📌این پرونده با آثار و گفتاری‌های از اساتید: مجید معارف، علی نصیری، محمدحسن ربانی بیرجندی، محمدباقر ملکیان، احمد عابدی، حسین انصاریان، سید محمدهای گرامی، سیدعلی سجادی‌زاده، سیدعلی دلبری، محمدکاظم تقوی، محمدحسین اخوان، منصور گروسی، امیرحسین عرفان، محمد فایزی، حسین عاملی، عباس مفید، محمدجعفر اسلامی، مصطفی قناعتگر، مصطفی موحدی‌فر، مارسین کاوسکی، رابرت گلیو؛ پیش روی شما قرار می‌گیرد. 👈 در «اجتهاد» مطالعه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=71190 🆔 https://eitaa.com/ijtihad 🆔 @ostadmaaref

💢جایگاه دیباچه کتب اربعه در بازشناسی منهج و زمانه محمدون ثلاث ✔️دکتر مجید معارف در گفتگوی تفصیلی با «اجتهاد»: 🔹خواندن مقدمه‌ای که یک محدث بر کتاب‌ می‌نویسد باعث فهم چند مطلب‌ می‌شود، ازجمله: شرایطی که مؤلف در آن به سر‌ می‌برد و کمبودهای حوزه حدیث در آن دوره که کتاب‌ می‌توانسته به آن نیاز پاسخ دهد. دیگر اینکه پی می‌بریم مؤلف جامع حدیثی‌ بگوید، روش انتخاب روایاتش چه بوده؟ آیا معیاری‌‌‌ برای انتخاب داشته؟ قاعدتاً هر محدثی روایات کتاب خود را گزینش کرده است. 🔸پیرامون کتاب الکافی کلینی باید گفت بعید است او 20 سال پس از درخواست سائل‌‌‌ به فکرجواب دادن افتاده باشد! البته خود کلینی این را نگفته [20سال] و بعدها در کتب فهرست افرادی مانند نجاشی‌‌‌ گفته‌اند. 🔹وقتی مقدمه کتاب کافی را‌ می‌خوانید،‌ می‌توان برداشت کرد کلینی درصدد تحکیم مبانی دینی شیعی و مبارزه با جهل و خرافات بوده است؛ او از ضعف دین‌داری در میان گروه‌هایی از مردم شکایت دارد. از اینکه جهل و خرافات جایگزین اسلام حقیقی شده است. 🔸کلینی در مقدمه کتاب خود از چهار معیار در مقام انتخاب روایات‌‌‌ و نیز حل تعارض آن‌ها نام‌ می‌برد و معتقد است عمل به این معیارها خود بر اساس دستور امامان است. این نشان می‌دهد که او دست به‌گزینش‌‌‌ روایات زده است. 🔹کتاب تهذیب الاحکام در شرایطی نوشته شد که خود شیعیان هم از اختلاف حدیث و تعارض اخبار رنج‌ می‌بردند. شیخ طوسی کوشید قدم مؤثری در حل تعارض اخبار بردارد.‌‌‌.. 👈متن کامل گفتگو را در «اجتهاد» ملاحظه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=71187 🆔 https://eitaa.com/ijtihad 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🌀 آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی علامه محقق استاد سید علی شهرستانی 🔹 سخنرانان: اساتید جعفر سیدان، نجم الدین طبسی، محمدتقی سبحانی، ربانی بیرجندی و مجید معارف 🔹 زمان: دوشنبه، ١١ خردادماه ١۴٠٢ - ساعت ٨:٣٠ الی ١١ صبح 🔹 مکان: مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی - سالن شیخ طبرسی 🆔 @ostadmaaref

📽 لینک پخش زنده : آپارات : https://www.aparat.com/kalamona_ir/live اینستاگرام : https://instagram.com/shahrestani_ https://instagram.com/besooj_ir

﷽ 💠 گزارش سخنرانی دکتر مجید معارف در آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی علامه محقق استاد سیدعلی شهرستانی 🔹 زمان: پنجشنبه ١١ خرداد ١۴٠٢ 🔻 یکی از مباحثی که حضرت آیت الله شهرستانی در مجموعه آثار خود به آن پرداخته است، مسئله منع حدیث است. این کتاب سعی دارد به یک مسئله مهم تاریخی، جوابی علمی بر پایه یک پدیده نظریه‌پردازانه بدهد. ابتکار ایشان در مجموعه آثارشان این است که همواره بر پایه عناصر مرتبط عقلی و نقلی به استدلال در باره موضوعات می‌پردازند. 🔹 آیت الله شهرستانی در یکی از مسائل تاریخ صدر اسلام معتقد است، اتفاق تلخی در عالم اسلام رخ داد و آن مجتهد انگاری رسول خدا و به تعبیری هم عرض‌انگاری شیخین یا احساس هم عرض‌انگاری آن دو با حضرت بود که به موجب این عمل مقام پیامبر را تنزل داده و مقام شیخین را بالا بردند؛ ولذا در مواردی آراء فقهی خودشان را بر در کنار بیانات فقهی پیامبر اکرم قرار می‌دادند. 🔻 یک نظریه باید در بر دارنده عناصری منسجم و دارای ارتباط ارگانیک با یکدیگر باشد. آیت الله شهرستانی، پس از بیان عقیده خود، به بیان عناصر چهارگانه نظریه خویش پرداخته و می‌گوید: ١. تلاش در نشان‌دادن سیره شیخین به عنوان منبعی برای تشریع ٢. خلاص کردن خلفاء -خودشان را- از مراجعات مکرر به صحابه و محدثان؛ خلفاء پس از مدتی دیگر به صحابه راستین پیامبر برای پاسخ به سوالات فقهی و اعتقادی خود مراجعه نمی‌کردند و آراء خود را در این زمینه بیان می‌داشتند. ٣. تنزل درجه پیامبر، علی و اهل بیت او در حد سایران ۴. تقویت اجتهاد در صحابه در مجادلات تفسیری و فقهی 🔹 در مجموع آثار علامه شهرستانی مستدل و دارای اتقان علمی است. 🆔 @ostadmaaref

💠 مقاله: خاستگاه نقد حدیث شیعه از سوی سیدابوالفضل برقعی 📖 چکیده: سیدابوالفضل برقعی(1287– 1372) یکی از روحانیون و قرآنیون معاصر است که به نقد احادیث شیعه می‌پردازد. او منکر تمامی اعتقادات شیعه است و در آثار خود تلاش می‌کند اعتقادات و احادیث شیعه را نقد کند. مقاله پیش رو به بررسی خاستگاه یا ریشه‌های نقد حدیث برقعی می‌پردازد به عبارت دیگر چه عواملی سبب شده است که برقعی احادیث و اعتقادات شیعه را نقد کند. روش جمع آوری مطالب در این پژوهش به صورت کتابخانه‌ای بوده و روش پردازش به آنها به صورت توصیفی تحلیلی می‌باشد. پس از بررسی‌ها مشخص شد که قبل از برقعی جریان نقد حدیث شیعه و قرآنیونی بوده‌اند که برقعی با برخی از آنها مرتبط بوده است. همچنین برقعی قائل به قرآن بسندگی و نفی احادیث است او از نقدهای دانشمندان شیعه استفاده نموده و پا را فراتر از آنها گذاشته و تمامی احادیث و اعتقادات شیعه را نقد می‌کند؛ همچنین آشنایی او با یکی از کتابهای ابن تیمیه و ترجمه او از دیگر عوامل و ریشه‌های دیدگاه‌های برقعی است. در مجموع باید گفت که عوامل یاد شده، در نقد احادیث شیعه و دیدگاه‌های او تاثیر داشته است. 📘 مجله: دوفصلنامه علمی پژوهش‌ در علوم قرآن و حدیث، سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان 1401 🆔 @ostadmaaref

💠 خاستگاه نقد حدیث شیعه از سوی سیدابوالفضل برقعی 🖌 نویسندگان: سیدمجید نبوی؛ علی حسن‌بیگی؛ مجید معارف؛ کیوان احسانی #قرآن #نقد_حدیث #ابوالفضل_برقعی #قرآن_بسندگی #ابن_تیمیه 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🔰 نشست‌ انتقال تجربه سردبیران ۲ 🔸 با حضور دکتر مجید معارف استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران 🔻 سردبیر نشریات علمی پژوهشی: 📙 پژوهش‌های قرآن و حدیث، دانشگاه تهران 📘 پژوهش دینی، انجمن علمی علوم قرآن و حدیث ایران 🗓 چهارشنبه: ۱۷ خرداد، ساعت ١٠:٣٠ تا ۱۲ ظهر ✍ نشست به صورت مجازی از طریق لینک زیر است: https://maaref.ac.ir/enteghale2 جهت ملاحظه رزومه استاد کلیک کنید: https://ftis.ut.ac.ir/~maaref 🔸🔹🔸🔹 🆔 @Andisheqr 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 🔰 نشست‌ انتقال تجربه سردبیران ۲ 🔸 سخنران: دکتر مجید معارف 🔻 در این صوت به آشنایی با انواع مجلات، مقالات علمی پژوهشی، ویژگی، ساختار و سازوکارنگارش آن پرداخته شده است. 🗓 چهارشنبه: ۱۷ خرداد ١۴٠٢ 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 🌀 آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی علامه محقق استاد سید علی شهرستانی 🔹 سخنران: استاد مجید معارف 🔹 زمان: دوشنبه، ١١ خردادماه ١۴٠٢ 🔹 مکان: مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی - سالن شیخ طبرسی 🆔 @ostadmaaref

💠 مقاله: بررسی تطبیقی روایات فریقین در تشریع عمره تمتّع 📖 چکیده: در دوره جاهلیت، حج و عمره به عنوان دو عبادت مستقل به شمار می‌آمده و در دو زمان مختلف از سال (عمره در ماه رجب، و حج در ماه‌های حج) برگزار می‌شده است. پس از ظهور اسلام، این دو عبادت با همان وضع از سوی مردم انجام می‌پذیرفت تا آنکه در سال دهم هجری و در جریان حجه الوداع به فرمان پیامبر(ص)، عمره هم‌زمان با ادای مناسک حج برگزار و بر انجام توأمان آن تا ابد تأکید شد. علی‌رغم تثبیت این حکم شرعی در روایات شیعه و سنی، در خصوص اصل تشریع عمره تمتع و نیز بقا یا نسخ آن اختلافاتی در روایات اهل سنت به چشم می‌خورد که این مقاله در صدد بررسی تطبیقی این موضوع در روایات شیعه و سنی و نیز داوری درباره اختلافات موجود است. 📘 مجله: حدیث پژوهی، سال ۱۳۸۸، حدیث پژوهی (۰۲) 🆔 @ostadmaaref

#مقاله 💠 بررسی تطبیقی روایات فریقین در تشریع عمره تمتع 🖌نویسنده: دکتر مجید معارف #عمره_تمتع #حج_تمتع #حجه_الوداع #حج_افراد #حج_قران #سنت_نبوی #سیره_معصومان(ع) 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 💢انجمن علمی تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار می‌کند: ☀️ "آفتاب غدیر" سلسله نشست های ملی 💺فصل دوم، نشست دوم از غدیر تا عاشورا 👤 با حضور دکتر مجید معارف عضو هیئت علمی دانشگاه تهران 📆 زمان چهار شنبه ٢٨ تیر ١۴٠٢، ساعت ١٧ الی ١٨:٣٠ 🌐 مکان برگزاری وبینار انجمن های علمی الهیات 🔗 http://vroom.um.ac.ir/saftis #انجمن_علمی_تاریخ‌_و_تمدن_ملل_اسلامی #محرم #مناسبتی #آفتاب_غدیر #علمی 🆔 @hcmnssc 🆔 @ElahiateMashhad 🆔 @ssafum 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی سلسله نشست های ملی "آفتاب غدیر" 💺فصل دوم، نشست دوم از غدیر تا عاشورا 👤 سخنران: دکتر مجید معارف عضو هیئت علمی دانشگاه تهران 📆 زمان: چهارشنبه ٢٨ تیر ١۴٠٢ 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🔹 دکتر معارف امشب در کانون توحید سخنرانی خواهند کرد. 🔺 موضوع: پیامبر (صلی الله علیه و آله)، آموزش قرآن و نیاز عصر حاضر به قرآن 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی سخنران: دکتر مجید معارف 🔺 موضوع: پیامبر (صلی الله علیه و آله)، آموزش قرآن و نیاز عصر حاضر به قرآن 📆چهارشنبه ۲۲ شهریور ١۴٠٢ مکان: میدان توحید، خیابان پرچم، کانون توحید 🆔 @ostadmaaref

#فایل_تصویری سخنران: دکتر مجید معارف 🔺 موضوع: پیامبر (صلی الله علیه و آله)، آموزش قرآن و نیاز عصر حاضر به قرآن 📆چهارشنبه ۲۲ شهریور ١۴٠٢ مکان: میدان توحید، خیابان پرچم، کانون توحید 🆔 @ostadmaaref

#گزارش_خبری 💠 گزارشی از گفتگوی خبرگزاری ایکنا با دکتر معارف، پیرامون وضعیت اجتماعی و فرهنگی شبه جزیره عربستان در دوران قبل از بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ظهور اسلام: 🔹 زمان: ٧ مهر ١۴٠٢ 🔻 ایکنا - حرف و حدیث‌ها درباره شرایط جامعه عربستان پیش از بعثت حضرت ختمی مرتبت بسیار است. به مناسبت میلاد پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) درباره وضعیت اجتماعی و فرهنگی شبه جزیره عربستان در دوران قبل از بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله) و ظهور اسلام. روایت معروف و مشهوری که مطرح است این است که در دوران قبل از ظهور اسلام یک جاهلیت و بدویتی در شبه جزیره عربستان حاکم بوده و نمادهایی هم از آن در قرآن نمود یافته است؛ مثل زنده به گور کردن دختران، با این حال طبق تحقیقات باستان‌شناسی جدید ادعا می‌شود جامعه عربستان قبل از ظهور اسلام یک جامعه بی‌فرهنگ و بی‌تمدن نبوده است. دیدگاه شما پیرامون این مسئله چیست؟ 🔹 دکتر معارف- اینکه می‌فرمایید تحقیقات جدیدی شده و در این تحقیقات قبول ندارند جامعه عربستان بی‌فرهنگ بوده است که احتمالاً این تحقیقات از ناحیه خاورشناسان اتفاق افتاده باشد، می‌خواهم سؤال کنم اگر قرار باشد فرهنگ و تمدنی برای دوران قبل از اسلام ادعا شود این فرهنگ و تمدن باید شاخص‌هایی داشته باشد؛ مثلا شما از تمدن یونانی صحبت می‌کنید و از ارسطو و افلاطون و فلسفه و طب یونانی نام می‌برید که از مظاهر تمدن یونانی هستند یا مثلا از تمدن ایرانی قبل از اسلام صحبت می‌کنید و از افرادی مثل بزرگمهر یا نظام سیاسی آن دوره نام می‌برید و این را به عنوان شاخص تمدن ایرانی عنوان می‌کنید. 🔸 اگر قرار باشد کسی ادعا کند قبل از اسلام فرهنگ و تمدنی بر جزیره العرب حاکم بوده باید شاخص‌هایش را ذکر کند مثلا از چند آدم مهم نام ببرد که این افراد در جزیرة‌العرب قبل از اسلام جزء حکما و عقلا بودند و مردم به آنها مراجعه می‌کردند یا مثلا از مدرسه یا بیت الحکمه یا نهادی فرهنگی یاد کند. به ادعا که نیست، قاعدتاً اگر فرهنگ و تمدنی بوده باید شاخص‌هایی از آن مانده باشد و ما بتوانیم آن را نشان دهیم. من هنوز به چنین نتیجه‌ای نرسیدم و نمی‌توانم به عنوان شاخص تمدنی چیزی ذکر کنم البته رگه‌هایی از آموزه‌های توحیدی در فرهنگ آن دوره به چشم می‌خورد مثلا گفته می‌شود چند خانواده موسوم به حنفا در آن جامعه بودند که موحد بودند ولی اینها صرفاً رگه‌هایی بوده و فرهنگ غالب آن جامعه نبوده است. اگر فرهنگ غالب بود پیامبر(صلی الله علیه و آله) با شرک و بت‌پرستی مبارزه و مقابله نمی‌کرد. نمی‌شود از این رگه‌ها به عنوان مظاهر فرهنگ و تمدن به شکل وسیعش یاد کنیم. 🔹 این مقدمه پاسخ من بود. اصل پاسخ بنده این است؛ ما صرف نظر از اینکه مسلمان باشیم قبول داریم قرآن یکی از اسناد به جامانده از صدر اسلام است که اوضاع قبل از بعثت را برای ما ذکر می‌کند. حتی اگر من مسلمان نباشم نمی‌توانم انکار کنم قرآن کریم یک سندی از صدر اسلام است و این را همه قبول دارند. این سند تا اندازه بسیار زیادی فرهنگ آن عصر را به ما نشان می‌دهد و بازتابی از فرهنگ آن عصر می‌تواند باشد. اگر خود قرآن را به عنوان سندی بر جای مانده از صدر اسلام در نظر بگیریم در این قرآن سه جا تعبیر جاهلیت به کار رفته است. یکی آیه ۲۶ سوره فتح است که از «حمیه الجاهلیه» یعنی تعصبات جاهلیت یاد می‌کند. دومین مورد آیه ۱۵۴ آل عمران است که می‌فرماید: «وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ». این گمان‌های جاهلی ناشی از بی‌اعتمادی به خداوند است یعنی ناگهان وسط جنگ یک عده مایوس می‌شدند از اینکه نصرت الهی همراه آنها باشد. قرآن از این مطلب پرده‌برداری می‌کند که یک عده آن زمان بودند که ظن آنها به خدا از نوع ظنون جاهلیت بوده است. 🔸 مورد سوم هم آیه ۳۳ سوره احزاب است که خدا در مقام تادیب همسران پیامبر(صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: «وَ قَرْنَ في بُيُوتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَّةِ الْأُولى؛ و در خانه‌هاى خود بمانيد، و همچون دوران جاهليّت نخستين [در ميان مردم] ظاهر نشويد». از نظر قرآن کریم که تعبیر جاهلیت را سه بار به کار برده ظاهرا جاهلیت شاخص‌هایی دارد. شاخص جاهلیت در بعد اعتقادی شرک است، در بعد اخلاقی نیز بسیاری از مفاسد رایج بوده است، به عنوان مثال روابط جنسی در آن دوران خیلی نامنظم بوده است. غیر از این توضیحاتی که از قرآن عرض کردم کتاب‌های خوبی داریم از جمله کتاب شهید باهنر به نام «جهان در عصر بعثت» که اوضاع جهان را هنگام بعثت شرح می‌دهد یا دکتر جواد علی کتابی به نام «المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام» دارد که به شکل مفصل اوضاع عرب قبل از اسلام را شرح می‌دهد.

🔹 یکی از کسانی که عمر مبارکش در جاهلیت و اسلام سپری شده یعنی هم سالیانی از قبل بعثت را درک کرده و هم بعد از بعثت را درک کرده است، شخص امیرالمومنین(علیه السلام) است. ایشان حدود دوازده سال قبل از بعثت در جامعه جاهلی زندگی کرده بود. ایشان جملاتی دارد که در نهج البلاغه جمع شده است. به نظرم یکی از افرادی که صلاحیت دارد درباره اوضاع جزیرة‍‌العرب قبل از اسلام سخن بگوید کسی است که آن سال‌ها را درک کرده است. من مایلم به نمونه‌هایی از سخنان امیرالمومنین(علیه السلام) در نهج البلاغه اشاره کنم تا با شاخص‌های جامعه جاهلی آشنا شویم. به عنوان مثال اگر کسی خطبه ۲۶ نهج البلاغه را مشاهده کند، ایشان می‌فرماید: «همانا خدا محمّد را برانگيخت، تا مردمان را بترساند، و فرمان خدا را چنانكه بايد رساند. آن هنگام شما اى مردم عرب بدترين آيين را برگزيده بوديد، و در بدترين سراى خزيده. منزلگاهتان سنگستانهاى ناهموار، همنشينتان گرزه مارهاى زهردار. آبتان تيره و ناگوار، خوراكتان گلو آزار. خون يكديگر را ريزان، از خويشاوند بريده و گريزان. بتهاتان همه جا بر پا، پاى تا سر آلوده به خطا». 🔸 باز ایشان در خطبه ۳۳ نهج البلاغه که نظیرش در خطبه ۱۰۴ تکرار شده است می‌فرماید: «خدا محمّد(صلی الله علیه و آله) را برانگيخت و از عرب كسى كتابى نخوانده بود، و دعوى پيامبرى نكرده بود. محمّد(صلی الله علیه و آله) مردم را به راهى كه بايست كشاند، و در جايى كه بايد نشاند، و به رستگارى رساند، تا آنكه كارشان استوار و جمعيّتشان پايدار گرديد». حضرت در این خطبه می‌فرماید پیامبر(صلی الله علیه و آله) مردم را تا جایگاه کرامت انسانی پیش برد و به رستگاری رساند. 🔹 در همین نهج البلاغه تعبیر جاهلیت هم بکار رفته است. من از بین تعابیری که لفظ جاهلیت استعمال شده است علاقه‌مندان را به خطبه ۹۵ ارجاع می‌دهم که می‌فرماید: «بَعَثَهُ وَ النَّاسُ ضُلَّالٌ فِي حَيْرَةٍ وَ حَاطِبُونَ فِي فِتْنَةٍ، قَدِ اسْتَهْوَتْهُمُ الْأَهْوَاءُ وَ اسْتَزَلَّتْهُمُ الْكِبْرِيَاءُ وَ اسْتَخَفَّتْهُمُ الْجَاهِلِيَّةُ الْجَهْلَاءُ» یعنی او را برانگيخت، حالى كه مردم سرگردان بودند، و بيراهه فتنه را مى‌پيمودند. هوا و هوسشان سرگشته ساخته، بزرگى خواهى‌شان به فرودستى انداخته. از نادانى جاهليت‌خوار، سرگردان و در كار نااستوار، به بلاى نادانى گرفتار. 🔸 من کلامم در این بخش را با آیه دوم سوره جمعه به پایان می‌رسانم که می‌فرماید: «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ»، ابتدای آیه می‌فرماید خداوند پیامرش را در بین امیین برانگیخت. در کتب تفسیر و لغت امی به معنای کسی است که با خواندن و نوشتن بیگانه است و سابقه خواندن و نوشتن به عنوان نماد فرهنگ و تمدن ندارد. خداوند در بین امیین رسول خودش را برانگیخت و او مأمور شد کتاب خدا و حکمت را به آنها بیاموزد در حالی که مردم پیش از آن در گمراهی آشکار بودند. قبل از بعثت جامعه عرب که در جزیرة‌العرب زندگی می‌کردند رابطه‌ای با فرهنگ و تمدن و شهرنشینی نداشتند ولی قرآن آمد آنها را موحد کرد، یکپارچه کرد، نظام قبیلگی تبدیل به نظام سیاسی واحدی شد و به برکت بعثت این جامعه با فرهنگ و کتابت و خواندن و نوشتن آشنا شد و بعد از گذشت سنواتی دانشمندانی در بین آنها ظهور کرد. 🔻 ایکنا ـ ما از این دوران به عنوان دوران جاهلیت نام می‌بریم. لطفا بفرمایید این جاهلیت به معنای بی‌سوادی است، به معنای بی‌فرهنگی است یا معنای دیگری مورد نظر است؟ 🔹 جاهلیت از ریشه جهل به معنای نادانی است ولی دوران جاهلیت که قرآن نام می‌برد به معنای دورانی نیست مردم صرفاً فاقد آشنایی با خواندن و نوشتن باشند. فقدان سواد یکی از ابعاد جاهلیت در حوزه فرهنگی است ولی جاهلیتی که قرآن ذکر می‌کند گونه‌ای انحطاط در روابط انسانی است؛ یعنی ابعادش وسیع‌تر از فقدان هنر خواندن و نوشتن است. زمانی که امنیت اخلاقی نیست، امنیت جنسی نیست، زور حاکم است، غارتگری در اوج است و کسی نمی‌تواند به کسی ایراد بگیرد و با اختلاف جزئی جنگ‌های ده‌ها ساله شکل می‌گیرد، چنین جامعه‌ای گرفتار جاهلیت است. جالب است که خداوند چهار ماه را به عنوان ماه حرام قرار داده بود تا مردمی که درگیر جنگ بودند در این چهار ماه آتش بس کنند تا زمینه صلح برقرار شود. قبل از اسلام قبائل عربی سال‌ها را کبیسه می‌کردند تا ماه حرام را از زمان واقعی خودش تغییر دهند و به عقب بیندازند. قرآن این سنت را ممنوع کرد. آیه ۳۷ سوره توبه می‌فرماید: «تأخير ماه‌هاى حرام [و جابه‌جا‌كردن آن‌ها] فقط افزايشى در كفر [مشركان] است كه با آن، كافران گمراه مى‌شوند». می‌خواهم عرض کنم مردم آن جامعه حتی از فرصت‌هایی که تقدیر الهی برای صلح و آرامش ایجاد کرده بود استفاده نمی‌کردند.

🔸 پس جاهلیتی که قرآن می‌گوید گونه‌ای انحطاط در شخصیت، منزلت و روابط انسان‌ها با یکدیگر بوده است. در آن جامعه نه عدل برقرار بوده، نه به عهد پایبند بودند، نه انضباطی در امور جنسی بوده است. وقتی پیامبر اسلام مبعوث شدند یک تحول همه جانبه در اخلاق، عقاید، آداب اجتماعی و روابط فی مابین انسان‌ها ایجاد کردند. 🔻 ایکنا ـ سوالی که برای عموم مردم مطرح است این است در آن جامعه‌ای که چنین گرفتار بی‌اخلاقی و انحطاط بود پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امیرالمومنین(علیه السلام) تابع چه دین و آیین و مسلک و مرامی بودند؟ 🔹 خداوند در سوره نحل می‌فرماید: «سپس به تو وحى فرستادیم که از آیین ابراهیم‌ که ایمانى خالص داشت و از مشرکان نبود پیروى کن». این وحی، وحی قبل از بعثت یا همان هدایت الهی است که شامل پیامبر اسلام شد. بر اساس این آیه و گزارشات تاریخی درمی‌یابیم که اجداد پیامبر اسلام که اجداد امیرالمومنین هم هستند شاخه موحدان جزیره العرب بودند. برای همین در زیارت امام حسین(علیه السلام) می‌خوانیم: «أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلَابِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الطَّاهِرَةِ لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجَاهِلِيَّةُ بِأَنْجَاسِهَا». ما معتقدیم پدران پیامبر(صلی الله علیه و آله) موحد بودند و ابوطالب که سید قریش بود از حنفا بوده چنانکه پدر او عبدالمطلب بزرگ مکه بوده است البته زورش به شرک و بت‌پرستی مردم نمی‌رسیده ولی شخص خودش جزء حنفا و موحدان جامعه بود. 🌀 جهت مطالعه خبر در سایت ایکنا بر روی لینک زیر کلیک نمایید: https://iqna.ir/fa/news/4171655 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری 💠 گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا از سخنان دکتر مجید معارف در برنامه «روشنا» شبکه جام جم صدا و سیما: 🗓 ١۴ دی ۱۳۹۳ 🔻 تاریخ ولادت پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) در کتاب‌های ادیان پیشین ثبت شده بود، چنان که در آیه «الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسولَ النَّبىَّ الأُمِّىَّ الَّذِى یجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِندَهُمْ فى التَّوْرَاةِ وَ الانجِیلِ...» سوره اعراف به این موضوع اشاره شده است.   🔹 طبق آیه 83 سوره بقره، امید به ظهور پیامبر آخر الزمان، برخی از اهل کتاب را در برابر فشار کفار، قوی و محکم کرده بود تا جایی که با مقاومت و پایداری به فتح و پیروزی امیدوار بودند. میزان شناخت اهل کتاب از پیامبر آخر الزمان به اندازه شناخت آنها از فرزندانشان بود چنان که خداوند در آیه 146 سوره بقره می‌فرماید «اَلَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَعْرِفُونَهُ کَما یَعْرِفُونَ اَبْنائَهُمْ وَ اِنَّ فَریقَاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ» پیامبر گرامی اسلام را همانند فرزندانشان می‌شناختند اما بسیاری از ایشان با وجود این شناخت و آگاهی از پیامبر خاتم(ص) حق را کتمان کرده و ایمان نیاوردند.   🔸 نابودی سپاه ابرهه در سال عام الفیل، خاموش شدن آتشکده فارس و فرو ریختن کنگره‌های ایوان کسری از نشانه های تولد منجی موعود بود. 🔹 قرآن کریم را روایتگر سجایای اخلاقی نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) است. رحمت، رأفت و دلسوزی برای مخلوقات عالم از صفات خداوند است چنان که قرآن کریم از میان صفات متعدد پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) از «رحمه للعالمین» بودن حضرت و مهربانی ایشان یاد می‌کند.   🔻 تدبیر هوشمندانه رسول الله(صلی الله علیه و آله) در نصب حجر الأسود و شرکت حضرت در پیمان «حلف الفضول» از نمونه‌های اهتمام ایشان به وحدت بوده است.   🔹 مردم در عصر جاهلیت برای ادامه دادن جنگ‌ها، ماه‌های حرام را جابه‌جا می‌‌کردند که قرآن از آن به «نسیء» تعبیر کرده و در سوره توبه فرموده است «إِنَّمَا النَّسِی‏ءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا...»   🔻 عقد اخوت میان مسلمانان، آثار حقوقی فراوانی به دنبال داشت که ارث بردن برادران دینی از یکدیگر در پنج سال نخست هجرت از آن جمله بوده است.   🔹 پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) پیمانی به نام «عقبه» با مردم مدینه بستند که طبق این پیمان مهاجران، انصار، یهودی‌ها و سایر قبایل مدینه با وحدت و همزیستی مسالمت آمیز با همدیگر زندگی می‌کردند.   🔻 قرآن کریم و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) محور امت اسلام هستند؛ قرآن مظهر تجلی خدا و نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله)، فرستاده خدا در روی زمین است و طبق آیه 59 سوره نساء، هر گونه اختلاف در جامعه اسلامی باید به دستور خداوند و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) حل و فصل شود.   🔻🔻🔻 حدیث ثقلین ضامن وحدت عملی مسلمانان است. مسلمانان طبق روایت متواتر ثقلین به قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) تمسک بورزند و در راستای وحدت جهان اسلام گام بردارند.   🔹 امام صادق(علیه السلام) پایه‌گذار تقریب مذاهب جهان اسلام است. امام صادق(علیه السلام) برای حفظ وحدت مسلمانان «ابان بن تغلب» را نماینده خود قرار دادند و به او فرمودند «در مسجد مدینه بنشین و برای اهل سنت مطابق فقه خودشان و برای شیعیان مطابق فقه شیعه فتوا بده». این درس بزرگی برای ما در مسیر ایجاد وحدت و اخوت اسلامی است. 🌀 جهت مطالعه خبر در سایت رسا بر روی لینک زیر کلیک نمایید: https://rasanews.ir/fa/news/239397 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 💠 گروه مطالعات علوم قرآنی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌کند: 🔹 نقد و بررسی کتاب رویکردی نو به اعجاز قرآن کریم 🔻 با حضور و سخنرانی: دکتر کاظم شاکر (مؤلف کتاب)، دکتر مجید معارف، دکتر فقهی زاده 🗓 زمان: سه‌شنبه ١٨ مهر ١۴٠٢ - ساعت ١٧ 🌀 مکان: خیابان نجات الهی (ویلا)، بوستان ورشو، خانه اندیشمندان علوم انسانی، سالن خیام 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 🔹 نقد و بررسی کتاب رویکردی نو به اعجاز قرآن کریم 🔻 با حضور و سخنرانی: دکتر کاظم شاکر (مؤلف کتاب)، دکتر مجید معارف، دکتر فقهی زاده 🗓 زمان: سه‌شنبه ١٨ مهر ١۴٠٢ 🌀 مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی 🆔 @ostadmaaref