📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج۷ قسمت اول 🔘 سه مؤید قرآنی در اهمیت تاریخی حسادت 🔘 حسادت؛ صفتی پنهان و پیچیده در وجود انسان استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: سه مؤید قرآنی در اهمیت تاریخی حسادت بحث دربارۀ روند حیات بشر و اصلی‌ترین چالش زندگی انسان است. در روایتی امام هادی(ع) فرمودند: آن شجرۀ ممنوعه‌ای که در واقع حضرت آدم و حوا به آن دست زدند، درخت حسادت بود(تحف العقول، ص۴۷۹). سه دلیل قرآنی به عنوان مؤید، در اینجا آورده شده است. خداوند متعال در سورۀ طه (آیه ۱۲۳) می‌فرماید: «قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِيعًا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ؛ (خداوند) فرمود: هر دو از آن (بهشت) فرود آیید، در حالی که دشمن یکدیگر خواهید بود» می‌فرماید به سوی زمین و آن موقعیت پایین‌تر بروید که شما با یکدیگر دشمنی‌ خواهید کرد. ریشه‌ دشمنی همین حسادت است که مهم‌ترین عامل دشمنی آدم‌ها با یکدیگر است. همچنین خداوند در آیه ۳۶ سورۀ بقره می‌فرماید: «فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَ قُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ؛ پس شیطان موجب لغزش آنها از بهشت شد؛ و آنان را از آنچه در آن بودند، بیرون کرد. و (در این هنگام) به آنها گفتیم: «همگی (به زمین) فرود آیید! در حالی که بعضی دشمن دیگری خواهید بود». آیه ۲۴ سورۀ اعراف نیز می‌فرماید: « قَالَ اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ؛ فرمود: (از مقام خویش) فرود آیید، در حالی که بعضی از شما نسبت به بعض دیگر، دشمن خواهید بود». هر جا خدا فرمان هبوط داده بعدش از دشمنی انسانها با یکدیگر سخن گفته است. پس جریان زندگی انسان با جریان حسادت گره خورده است و ما نمی‌خواهیم از این صفت به راحتی عبور کنیم. حداقلّ ابعاد این صفت، اخلاقی ‌بودنش است ولی بعد به مباحث عظیم تمدنی کشیده می‌شود. حسادت؛ صفتی پنهان و پیچیده در وجود انسان آدم‌ها به سادگی نمی‌توانند بگویند من حسود نیستم، من که حسادت ندارم. گفتنش خیلی سخت است. ممکن است حسادت در روابط عاطفی بروز نداشته باشد ولی در روابط اجتماعی‌ ابراز شود. ممکن است نسبت به ثروت دیگران نباشد ولی نسبت به معنویت دیگران باشد، یا بالعکس. در مورد اینکه حسادت و سایر رذائل در وجود انسان، پنهان می‌شوند، یک آیۀ قرآن هست که از آیات کلیدی قرآن است: «قَد أَفلَحَ مَن زَكَّیهَا وَ قَد خَابَ مَن دَسَّهَا، آیات ۹ و ۱۰ سوره شمس)». رستگار است کسی که خود را تزکیه کرد و «قد خابَ»، بیچاره است یا بدبخت می‌شود کسی که «دسّها». «دَسّها» یعنی بدی‌های خودش را پنهان کرد و آن را توجیه کرد. مثلاً انسان علیه کسی که به او حسادت می‌کند اینطور دلیل می‌آورد و می‌گوید می‌دانی من چرا با او بد هستم؟ برای اینکه این عیب را داشت. ولی این عیب‌جویی‌ها ریشه‌ای جز حسادت ندارد. یک مادر، وقتی عیبی را در فرزندش می‌بیند، ندیده می‌گیرد. چون مادر، موجودی است که به بچه‌اش حسادت ندارد. نوعاً این طوری است که قصۀ حسادت، امری پنهان است. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر هفتم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج۷ قسمت دوم 🔘 چند روایت در مورد پنهان بودن عیوب در وجود انسان 🔘 بدی‌های پنهان، روزی آشکار خواهد شد 🔘 کلام امیرالمؤمنین علی(ع) در مورد مظلومیت خودشان استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: چند روایت در مورد پنهان بودن عیوب در وجود انسان تشخیص حسادت در وجود انسان، کار سختی است چرا که با توجه به روایات، بسیاری از عیوب و رذایل در وجود انسان پنهان‌اند و حسادت هم به عنوان یک صفت بد، در وجود انسان مخفی است. امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید: لَيْسَ‏ كُلُّ عَوْرَةٍ تُظْهَر (غرر الحکم و درر الکلم، ج۱، ص۵۵۶)؛ این‌گونه نیست که هر عیبی در وجود انسان ظاهر باشد. یا در روایتی دیگر امام علی(ع): عِنْدَ تَصْحِيحِ الضَّمَائِرِ تُبْدُو الْكَبَائِرُ (کافي، ج۸ ، ص۱۸)؛ به هنگام اصلاح درون، گناهان بزرگ نمايان گردد. وقتی که آدم می‌خواهد خودش را اصلاح کند، تازه بدی‌هایش رو می‌آید. آنهایی که نمی‌خواهند خودشان را اصلاح کنند، بدی‌هایشان هم از چشم‌شان پنهان می‌ماند. خیلی از خود متشکر هم خواهند بود. ولی وقتی شروع به خودسازی می‌کنند، تازه می‌بینند در درونشان چه خبر است. چرا کسانی که خیلی خوب هستند، آنقدر گریه می‌کنند؟ چون خیلی روی خودشان کار کرده‌اند و از درون خودشان باخبر شده‌اند. بدی‌های پنهان، روزی آشکار خواهد شد امام باقر(ع) می‌فرمایند: وَ فِي تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَالِ وَ الْأَيَّامُ تُوضِحُ لَكَ السَّرَائِرَ الْكَامِنَةَ (کافی، ج۸، ص۱۸). در دگرگوني‌هاى احوال و زمانه است كه گوهر مردان شناخته مى‌شود، و روزگار درونیات پنهان را براى تو آشكار مى‌سازد. اوضاع روزگار که تغییر می‌کند، جوهر آدم‌ها مشخص می‌شود و ایام برای تو آن سرّ پنهان را واضح می‌کند. می‌گویند که فلانی آدم خوبی بود، بد شد. نه ابداً اینطور نیست، بلکه او بدی پنهانی داشت که الان هویدا شد. این در مورد همه هست. ما عیب‌های پنهانی داریم که باید بگردیم و آنها پیدا کنیم. بعضی‌ها فکر می‌کنند یک کسی آدم خوبی بود ولی بد شد. مثلاً برخی افراد، دیندار هستند ولی بی‌دین می‌شوند. این تقریباً سخن باطلی است. ممکن است مواردی کمی این‌طور باشد ولی معمولاً طرف در دلش، بدی‌هایی را پنهان کرده و دنبال بهانه می‌گردد، و بهانه‌اش هم از یک جایی و به واسطه‌ای، جور می‌شود تا دقّ و دلی‌اش را خالی کند. بروز این بدی‌های پنهان، برخی از جلوه‌های حسادت هستند. کلام امیرالمؤمنین علی(ع) در مورد مظلومیت خودشان کلامی از امیرالمؤمنین علی(ع) در شرح ابن ابی‌الحدید بر نهج البلاغه آمده که در این دعا رازی از مظلومیت‌های حضرت بیان شده است. ایشان می‌فرماید: «اللَّهُمَّ انّى‌ اسْتَعْدیکَ عَلى‌ قُرَیْش ، فَاِنَّهُمْ اضْمَرُوا لِرَسوُلِکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ ضُروُباً مِنَ الشَّرِّ وَ الْغَدْرِ، فَعَجَزوُا عَنْها، وَ حُلْتَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَها، فَکانَتِ الْوَجْبَةُ بى‌ ، وَ الدَّآئِرَةُ عَلَىَّ .اللَّهُمَّ احْفَظْ حَسَناً وَ حُسَیْناً، وَ لا تُمَکِّنْ فَجَرَةَ قُرَیْشٍ مِنْهُما ما دُمْتُ حَیّاً، فَاِذا تَوَفَّیْتَنى‌ وَ انْتَ الرَّقیبُ عَلَیْهِمْ، وَ انْتَ عَلى‌ کُلِّ شَىْ‌ءٍ شَهیدٌ»؛ (شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۲۹۸) «خدایا! من در برابر قریش از تو استعانت می‌جویم (و شکایت پیش تو مى‌آورم). قریش دربارۀ پیامبر اکرم(ص)، نیّات پنهانی شوم و فریبنده به دل داشتند؛ اما از اجرای آن ناتوان ماندند و تو بین آنان و خواهش‌هایشان مانع بودی، و اکنون نوبت به من رسیده است و به طرف من هجوم آورده و به دورم حلقه می‌زنند. بار خدایا حسن و حسین مرا حافظ باش، و تا زنده هستم دست آسیب قریش را از آنان دور فرما، و چون بمیرم تو خود بر آنان حافظی، و تو بر هر چیز شاهدی». امیرالمؤمنین(ع) هنگام این دعا صدا می‌زند که خدایا من به تو پناه می‌برم از قریش که اینها کینه‌های خودشان را از پیامبر پنهان کردند، زورشان نرسید آن را ابراز کنند. و این کینه را نگه داشتند و سر من خالی کردند. حضرت(ع) در این کلام علاوه بر بیان حسادت و نیرنگی که قریش نسبت به ایشان داشت، برای در امان ماندن امام حسن(ع) و امام حسین(ع) از شرّ قریش هم دعا می‌کند. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر هفتم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج۸ 🔘 برتری‌های معنوی امیرالمؤمنین (ع) 🔘 از خودگذشتگی و فداکاری امیرالمؤمنین(ع) 🔘 دلایل سیاسی و ولایت امیرالمؤمنین(ع) استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: سه دلیل حسادت به امیرالمؤمنین علی(ع) 1️⃣ برتری‌های معنوی امیرالمؤمنین (ع) ماجرای حسادت، یک ماجرای عمیق و همیشگی بین انسان‌ها و به قدمت خلقت است. وقتی موضوع حسادت‌ها برتری مادی نبوده و برتری معنوی مطرح باشد، حسادت شدیدتر می‌شود. علی بن ابیطالب(ع) هنگام تولد در کعبه، برتری پیدا کردند و همین برای همۀ تاریخ بس است که به او حسادت کنند و همیشه سعی کنند او را در نظر نگیرند و حذف کنند. در این حال پیامبر اکرم(ص) هم در بین اصحاب خودشان به ایشان عنایت خاص می‌کنند و حسودان بیشتر به‌هم می‌ریزند. مثلاً می‌فرمایند « لَضَرْبَةُ عَلِيٍّ يَوْمَ اَلْخَنْدَقِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ اَلثَّقَلَيْنِ »( اثبات الهداة، جلد۳، صفحه۴۵۶). وقتی که موضوع برتری معنوی پیش می‌آید، حسادت تقویت شده و به کینه‌های عجیبی تبدیل می‌شود. حسادت به‌صورت عادی‌اش زندگی انسان‌ها را مختل می‌کند و عداوت‌ها پیش می‌آورد اما اگر این برتری به‌صورت معنوی رخ بدهد، خیلی هولناک می‌شود. 2️⃣ از خودگذشتگی و فداکاری امیرالمؤمنین(ع) حضرت زهرا(س) دربارۀ علت دشمنی با امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید «مَا الَّذِی نَقَمُوا مِنْ أَبِی الْحَسَنِ نَقَمُوا مِنْهُ وَاللَّهِ نَکِیرَ سَیْفِهِ وَ قِلَّةَ مُبَالاتِهِ بِحَتْفِهِ»( الاحتجاج، جلد۱، ص۱۰۸)؛ چرا از ابی‌الحسن کینه به دل دارند و از او متنفر هستند؟ یکی به دلیل شمشیر او، که خیلی از سران کافر و اقوام قریش را از بین برد و دومین دلیل اینکه ایشان مراعات نمی‌کرد و خودش را راحت فدا می‌کرد. بقیه اینقدر راحت خودشان را فدا نمی‌کردند. یعنی به‌خاطر فداکاری امیرالمؤمنین(ع)، به‌خاطر اینکه راحت از خودش می‌گذشت مورد کینه قرار می‌گرفت. یک زمانی از جانب پروردگار عالم دستور آمد که هر کس می‌خواهد با پیامبر نجوا و گفتگو کند، باید حقّ ملاقات بدهد، صدقه بدهد(یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیتُمُ الرَّ‌سُولَ فَقَدِّمُوا بَینَ یدَی نَجْوَاکمْ صَدَقَةً ؛ سوره مجادله، آیه 12). دیگر هیچ‌کس به ملاقات پیامبر نرفت، جز علی بن ابیطالب(ع). او هر چه دارایی در خانه‌اش بود را یکی‌یکی می‌فروخت و به دیدار رسول خدا(ص) می‌رفت. بعد می‌گفتند چرا علی بن ابیطالب(ع) این کار را می‌کند؟ فقرا و آنهایی که ندارند، دلشان می‌شکند! علی(ع) را مذمّت می‌کردند که چرا اینقدر فداکاری می‌کند؟ 3️⃣ دلایل سیاسی و ولایت امیرالمؤمنین(ع) در شرایطی که حضرت علی(ع) به دلیل ازخودگذشتگی، فداکاری و برتری معنوی، مورد حسادت بود؛ همین علی بن ابیطالب(ع) بنا می‌شود که رئیس مردم هم بشود، امیرالمؤمنین بشود. این مطلب برای حسودان دیگر قابل تحمل نیست. در آیات کریمۀ قرآن از قول کافران نقل شده است که می‌گفتند «وَلَئِنْ أَطَعْتُم بَشَرًا مِّثْلَكُمْ إِنَّكُمْ إِذًا لَّخَاسِرُونَ (سوره مؤمنون، آیه34)؛ و اگر از بشری همانند خودتان اطاعت کنید، مسلّماً زیانکارید». کافران از پذیرش ولایت انبیاء خودداری می‌کردند و برتری پیامبر را به عنوان فرد مقدس‌تر نمی‌پذیرفتند. اگر فردی، زیردست کسی شود که به او حسادت دارد، این حسادت به شدت بیشتر می‌شود و وضعیتی پیش می‌آید که برای مردم غیرقابل درک است. امیرالمؤمنین علی(ع) به عنوان یک مفسّر قرآن، به عنوان یک انسانی اهل معنویت و تهجد که در نماز شب بیهوش می‌شد، به عنوان یک فرد حکیم، اگر بنا نبود که امارت و خلافتی داشته باشند؛ بیشتر این عداوت‌ها و حسادت‌ها از بین می‌رفت. اما اکثر حسادت‌ها مربوط به امر سیاست و قدرت است. مسئله اصلی این است که او چرا از طرف خدا، نسبت به من برتری پیدا کرده است؟ 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر هشتم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج۹ - قسمت اول 🔘 کرامت و بزرگوارانه برخورد کردن، ریشه همه مظلومیت‌های امیرالمؤمنین(ع) 🔘 برخی از مصادیق برخورد بزرگوارانه در حکومت امیرالمؤمنین(ع) 🔘 چه کار کنیم که حکومت امام عصر(عج) مظلوم واقع نشود؟ استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: کرامت و بزرگوارانه برخورد کردن، ریشه همه مظلومیت‌های امیرالمؤمنین(ع) وقتی از مظلومیت صحبت می‌کنیم، بحث از ظالمان و حاسدان و معاندانی است که ظلم کردند. در واقع همۀ ظلم‌ها و همۀ بدی‌ها و بَدانی که این مظلومیت را به امیرالمؤمنین علی(ع) تحمیل کردند، در مقابل یک عامل که زمینۀ مظلومیت حضرت را فراهم کرد، چیزی به حساب نمی‌آید. آن عامل اصلی‌ای که موجب شد ظلم و حسادت آنها اثر کند و این همه مظلومیت به‌بار بیاید، کرامت و بزرگوارانه برخورد کردن خودِ امیرالمؤمنین علی(ع) است. این نکتۀ بسیار مهمی است. ما اگر از مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) و از فرصت‌طلبی ظالمان صحبت کنیم، ولی از فرصت دادن امیرالمؤمنین(ع) به فرصت‌طلبان صحبت نکنیم، بحث ناتمام است. ظالمان، آن قدر مهم و بزرگ نبودند که از پسِ آن همه فضائل امیرالمؤمنین(ع) و آن همه اقتدار حضرت بر بیایند. حضرت طوری برخورد می‌کردند که زمینۀ جسارت آنها فراهم می‌آمد و خودشان مظلوم واقع می‌شدند. برخی از مصادیق برخورد بزرگوارانه در حکومت امیرالمؤمنین(ع) آقایی و بزرگوارانه برخورد کردن امیرالمؤمنین(ع) را در این روایت می‌توان مشاهده کرد. امام صادق(ع) دربارۀ مقایسۀ حکومت امیرالمؤمنین(ع) با حکومت بنی‌امیه می‌فرماید: « إِمَارَةَ بَنِي أُمَيَّةَ كَانَتْ بِالسَّيْفِ وَ اَلْعُنْفِ وَ اَلْجَوْرِ وَ أَنَّ إِمَامَتَنَا بِالرِّفْقِ وَ اَلتَّأَلُّفِ وَ اَلْوَقَارِ وَ اَلتَّقِيَّةِ وَ حُسْنِ اَلْخُلْطَةِ (أعلام الدین في صفات المؤمنین، ج۱، ص۹۷)». حکومت بنی‌امیه با شمشیر و ستم و خون‏‌ریزى پایه‌‏گذارى شد، و حکومت ما با ملایمت و لطف و محبت و تقیه همراه است. چه کار کنیم که حکومت امام عصر(عج) مظلوم واقع نشود؟ ما اگر بخواهیم ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین علی(ع) را در زمان خودمان و در زمان حضرت ولی‌عصر(عج) بخشکانیم، باید طوری زندگی کنیم و جامعه را اداره کنیم که اگر یک مولای مهربان داشتیم، کسی در جامعه جسورانه از آن فرصت سوءاستفاده نکند. برای رسیدن به چنین هدفی باید از مدرسه‌ها شروع کنیم. مدیر یک مدرسۀ خوب نباید قاطعیتی داشته باشد که دانش‌آموزان از او بترسند. عده‌ای هم که قاطعیت مورد نظر خود را در حضرت علی(ع) نمی‌دیدند، می‌گفتند شما مدیریت بلد نیستی. در یک مسجد خوب باید به امام جماعتش بگویند شما مدیر خوبی نیستی، همان‌طور که این را به رسول خدا(ص) هم گفتند. در خانه هم همین طور است و نباید قاطعیت پدر خانه طوری باشد که از او بترسند و به دلیل ترس از او حساب ببرند. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر نهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج۹ - قسمت دوم 🔘 کرامت و بزرگواری، شیوه حکومت پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) 🔘 چند پیشنهاد در مورد کرامت برای شرایط امروز استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: کرامت و بزرگواری، شیوه حکومت پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) ما اگر نوع مدیریت امیرالمؤمنین(ع) و از آن بالاتر مدیریت رسول خدا(ص) را ببینیم، واقعاً به آن نقص و ایراد وارد می‌کنیم. خوارج حرف‌شان به امیرالمؤمنین(ع) این بود که تو خلیفۀ قاطعی نیستی، ما خلیفه‌ای می‌خواهیم که قاطع باشد و این روحیات بزرگوارانه را اصلاً نمی‌پسندیدند و این ریشه در سیرۀ رسول خدا(ص) داشت و آیۀ اُذُن نازل شد. وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ يُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ؛ و از ایشان کسانی هستند که پیامبر را آزار می‌دهند و می‌گویند او زودباور است، بگو گوش خوبی برای شماست، به خدا ایمان دارد و [سخن] مؤمنان را باور می‌کند و برای کسانی از شما که ایمان آورده‌اند رحمتی است و کسانی که پیامبر خدا را آزار می‌رسانند عذابی پر درد [در پیش] خواهند داشت(سوره توبه، آیۀ ۶۱). حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: وَ لَیْسَ لِی أَنْ أَحْمِلَکُمْ عَلَى مَا تَکْرَهُونَ (نهج‌البلاغه، خطبۀ ۲۰۸)؛ من کسی نیستم که چیزی را که دوست ندارید، به شما تحمیل کنم. چند پیشنهاد در مورد کرامت برای شرایط امروز ➖ما باید کرامت و بزرگواری را بین خودمان، تبدیل به فرهنگ کنیم. ➖ما زیاد از بروکراسی استفاده می‌کنیم و می‌خواهیم قانونمند و ضابطه‌مند باشیم، ولی اگر به افراد امکان خطا ندهیم و پرده‌پوشی نکنیم، شخصیت انسان‌ها رشد نمی‌کند. ما باید محیطی کریمانه را پدید بیاوریم. ➖بعضی‌ها می‌گویند این‌طوری که شما می‌گویید؛ مدیریت شل و غیر سختگیرانه می‌شود. جایگزینش را دین در تعاون و کمک کردن مردم به یکدیگر دیده است. یک مدیر مانند امیرالمؤمنین علی(ع) بزرگوارانه و با تغافل برخورد می‌کند، بعد این مردم هستند که باید کاستی‌ها را پوشش بدهند. اگر کارها با تعاون و کمک کردن مردم به یکدیگر انجام شود، نتیجه‌اش پایدار خواهد بود و ما نتیجۀ پایدارش را در حکومت امام زمان(عج) خواهیم دید. ➖در اینجا امر به معروف هم مطرح می‌شود. «الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ»(سورۀ توبه، آیۀ ۷۱). در واقع امر به معروف و نهی از منکر یک سیستم و یک سبک برای ادارۀ جامعه است که بیشتر، نظارت مردمی است. ➖اگر قوانین سخت‌گیرانه بوده و نظارت دولت زیاد باشد، آدم‌های قدرتمند کنار می‌کشند و این کار به جامعه ضربه وارد می‌کند. در اربعین، نظارت دولت‌ها وجود ندارد و ما باید اربعین را تبدیل به الگویی برای همه زمان‌ها کنیم. ان‌شاءالله بتوانیم در مدرسه‌ها و مساجد، زندگی زیر سایۀ روش مدیریتی امیرالمؤمنین(ع) را تمرین کنیم و فقط به ذکر فضائل و محبت ایشان بسنده نکنیم. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر نهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج ۱۰ - قسمت اول 🔘 حسادت، مهم‌ترین عامل برای متوقف کردن امر ولایت 🔘 حسادت، یک موضوع تمدنی 🔘 نگاهی به سه رویکرد در فلسفۀ سیاسی از زاویۀ حسادت استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: حسادت، مهم‌ترین عامل برای متوقف کردن امر ولایت در این جلسه طرح کلی و روندی که تا رسیدن به نقطۀ چشم‌انداز این بحث مدنظر است را مطرح می‌کنیم. چرا حسادت موضوع مهمی در حیات بشر است؟ حسادت، مهم‌ترین عامل برای متوقف کردن امر ولایت است. ولایتی که هم اصل دین است و هم می‌خواهد جهان بشریت را نجات بدهد. حسادت، در مسیر رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) مانع ایجاد می‌کند و این همه شهادت‌ها و مظلومیت‌های اولیاء خدا و اصحابشان همه از سر حسادت است. حسادت، یک موضوع تمدنی اگر چه حسادت فی نفسه در حیات بشر هم مهم است ولی در مقابله با دین هم نقش کلیدی دارد. اصل دین، ولایت است. امام باقر(ع) می‌فرمایند: « وَ لَمْ يُنَادَ بِشَيْءٍ كَمَا نُودِيَ بِالْوَلاَيَةِ »(کافي، ج۲، ص۱۸). اگر این‌طور است، اجازه بدهید من تاریخ حیات بشر را به ویژه در عرصۀ فلسفۀ سیاسی از زاویۀ حسادت نگاه کنم و از زاویۀ حسادت در باب فلسفۀ سیاسی، روایتی از آنچه که در تاریخ گذشته و می‌گذرد، داشته باشیم و به حسادت فقط به عنوان یک موضوع اخلاقی نگاه نکنیم، بلکه حسادت به عنوان یک موضوع تمدنی برای ما قرار داده شود. خدایی که حسادت را از آغاز، محور حیات بشر قرار داده؛ و در مواردی مانند آدم و ابلیس، هابیل و قابیل، انبیاء و دشمنان‌شان، ولایت علی بن ابیطالب(ع) و دشمنانش؛ موضوع اصلی حسادت بوده است، پس حتماً بُعد تمدنی هم برای حسادت در نظر داشته است. نگاهی به سه رویکرد در فلسفۀ سیاسی از زاویۀ حسادت ما الآن در مقدمه‌سازی برای تمدن نوین اسلامی هستیم. حسادت، چالش اصلی حیات بشر است، با این حسادت در حیات اجتماعی و تمدنی، سه نوع برخورد صورت گرفته است. رویکرد مارکسیستی؛ در این رویکرد، یک نوع برخورد صادقانۀ غلط مشاهده می‌شود. مارکسیست‌ها گفتند ما تبعیض را از بین می‌بریم و هیچ‌کس نباید بر اموال خودش مالکیت داشته باشد. آنها تساوی را به جای عدالت گذاشتند تا با پدیدۀ حسادت این‌طور برخورد کرده باشند که شدنی هم نبود. رویکرد لیبرالی؛ لیبرال‌ها به نام رقابت، به حسادت میدان می‌دهند و می‌گویند پدیدۀ حسادت را بپذیریم و میدان رقابت را باز بگذاریم، هر چه نتیجۀ رقابت بود را می‌پذیریم. ولی با دروغ و فریب موضوع رقابت را به جای حسادت گذاشتند، نتیجۀ عملی رویکرد لیبرالی، سلطۀ یهود بر جهان سرمایه‌داری است. لیبرال‌ها فریبکارانه با موضوع حسادت برخورد می‌کنند و مشکل حسادت و چالش‌ آن را حل نمی‌کنند. رویکرد دیکتاتوری؛ رویکرد دیکتاتوری هم نمی‌تواند مسئله حسادت را حل کند. یک دیکتاتور همه را قلع و قمع و ساکت می‌کند و به ظاهر موضوع حسادت را در حیات سیاسی- اجتماعی دفن می کند؛ آن‌وقت یک رقیب دیگر حسودانه با این دیکتاتور درگیر شده و این وسط، مردم بسیاری از بین می‌روند. برخورد دیکتاتورمآبانه، برخورد فریبکارانۀ لیبرالیستی و برخورد صادقانه ولی احمقانۀ کمونیستی، سه نوع برخورد با چالش حسادت هستند. یک برخوردی هم دین با موضوع حسادت دارد که هیچ‌کدام از این روش‌ها را نمی‌پسندد. دین با چالش حسادت چگونه باید برخورد می‌کند؟ 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر دهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج ۱۰ - قسمت دوم 🔘 برخورد دین با موضوع حسادت 🔘 آشنایی با نظام مبتنی بر ایثار و فداکاری 🔘 حضرت خدیجه(س)، الگوی تمدنی ما استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: برخورد دین با موضوع حسادت بعد از آشنایی با سه رویکرد در فلسفۀ سیاسی در موضوع حسادت، آشنایی با نحوۀ مواجهۀ دین با حسادت مطرح است. دین هیچ‌کدام از سه روش‌ قبل را نمی‌پسندد. دین، طرح کلانی دارد، می‌فرماید چرا شما با خودسازی جای حسادت را به فداکاری نمی‌‌دهید؟ دین با قانون جلوی برخورد حسودانۀ شما را نمی‌گیرد؛ با فریب هم با پدیدۀ حسادت برخورد نمی‌کند. دیکتاتورمأبانه و بدون قانون هم با حسادت برخورد نمی‌کند. بلکه با معنویت، اخلاق و ایمان به خدا، می‌خواهد برای این حسادت جایگزینی به نام فداکاری قرار بدهید. فداکاری تنها چیزی است که روی حسادت را کم می‌کند. آشنایی با نظام مبتنی بر ایثار و فداکاری در جامعه‌ای که ما همه با هم رقابت داریم، یک دفعه‌ یک نفر فداکار پیدا می‌شود و همۀ آن چالش‌ها و درگیری‌هایمان به محاق می‌رود. با خود می‌گوییم اگر او آدم است، ما چه می‌گوییم؟این طرح وجدانت را درگیر می‌کند و به ما افق می‌دهد. یعنی این هم ممکن است که تو از خودت بگذری. به جای اینکه بگویی من به او حسادت می‌کنم و او را زمین می زنم تا خودم بلند شوم، می‌گوید تو برو فدای او بشو که مبادا او زمین بخورد و از او دفاع کن! این طرح دین است. کسانی که مظلومیت و فداکاری علی(ع) را دیدند، به‌ زانو در آمدند. کسانی که مظلومیت و فداکاری اهل بیت(ع) را دیده‌اند، دست از حسادت نسبت به ولایت، برداشته‌اند. مظلومیت عامل توجه ما به پدیدۀ فداکاری و از خودگذشتگی است. نظام مبتنی بر ایثار، جایگزین حسادت است. باید تلاش کنیم این الگوی ایثار را در زندگی رایج خودمان به‌کار ببندیم نه اینکه فقط به اهل بیت(ع) احترام بگذاریم. در این طرح تمدنی دین، ایثار جایگاه ویژه‌ای دارد. ایثار یک مقولۀ اخلاقی نیست. برای حل مشکلات مملکت نیز باید ایثار را دقیق درک کنیم. تا درک از جایگاه ایثار در جامعه درست نشود، نمی‌توانیم از مردم انتظار داشته باشیم آدم‌های خوبی بشوند. خاصیت حکومت این است که درک از جایگاه ایثار و فرهنگ آن را درست کند، نه اینکه فقط موعظه اخلاقی باشد. در آمریکا هم موعظۀ اخلاقی هست و خیلی‌ها هم با این موعظه‌های اخلاقی کیف می‌کنند. حضرت خدیجه(س)، الگوی تمدنی ما در اول اسلام و ابتدای بعثت، خانمی پیدا شد که ثروتمندترین زن مکه بود. نه ثروتمندترین زن مکه، بلکه گفته‌اند ثروتمندترین فرد مکه بود ولی همۀ ثروتش را در اختیار پیامبر(ص) گذاشت. در دوران سه، چهار سال در شعب ابی‌طالب تمام ثروت او به پایان رسید و در صدمات ناشی از شعب ابیطالب جان به جان آفرین تسلیم کرد. حضرت خدیجه(س) الگوی تمدنی ما است. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر دهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج ۱۱ - قسمت اول 🔘 چرا مردم نحوه برخورد دین با پدیدۀ حسادت را نمی‌پسندند؟ 🔘 انحصار طلبی، یکی از عوامل حسد استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: چرا مردم نحوه برخورد دین با پدیدۀ حسادت را نمی‌پسندند؟ حسادت؛ چالش اصلی حیات بشر و مقدمه‌ای برای رقابت و عداوت است. حسادت صرفاً یک صفت اخلاقی نیست، بلکه بر حوادث اجتماعی و سیاسی تأثیرگذار بوده و بر مبنای آن، تمدن‌هایی شکل گرفته که البته رو به اضمحلال بوده و بعضی‌هایشان هم فروپاشی شده‌اند. در جلسه قبل در مورد نحوه برخورد دین با حسادت صحبت شد اما چرا مردم نحوه برخورد دین با پدیدۀ حسادت را نمی‌پسندند؟ به دلیل اینکه سبک زندگی در مقابل حسادت که عموم مردم باید به آن مبادرت بورزند، سبک زندگی جمعی مواساتی و مؤمنانه است. سبک زندگی مدنظر دین، ایثارگرانه است. در این سبک زندگی نمی‌توان حساب‌ها را از همدیگر جدا کرد و فقط به فکر خود بود! و پذیرش این مسئله برای مردم سخت‌ بوده است. انحصار طلبی، یکی از عوامل حسد در نگاه اجتماعی و سیاسی و از منظر حکمرانی باید توجه داشت که انحصارطلبی، یکی از عوامل حسادت است. متأسفانه در کشور ما آنقدری که قوانین از زندگی بر اساس انحصارطلبی حمایت می‌کنند، از زندگی تعاونی حمایت نمی‌کنند. به عنوان مثال با سپرده‌گذاری در بانک‌ها، سود فردی تضمین شده و به فردگرایی و انحصارطلبی بیشتر منجر می‌شود ولی فعالیت در تعاونی‌ها، تضمین نمی‌‌شود. نمونه دیگر انحصارطلبی، عدم مشارکت نمازگزاران در اداره امور یک مسجد است که همه اختیارات در انحصار هیئت امناء است ولی در زمان پیغمبر اکرم(ص) نمازگزاران در اداره امور مربوطه تأثیرگذار بودند. باید شیوۀ ادارۀ مسجد تحول پیدا کند. در مورد حکمرانی نیز همینطور است. امیرالمؤمنین(ع) می‌‌فرماید: «الإستئثارُ یوجبُ الحسد و الحسدُ یوجبُ البغضة، و البغضة توجبُ الاختلاف و الاختلاف یوجب الفرقة و الفرقة توجبُ الضعف و الضعفُ یوجبُ الذُّل و الذلُّ یوجب زوال الدولة و ذهاب النعمة»(شرح نهج البلاغة ابن أبي الحديد، ج ٢٠، ص ٣٤٥، حکمت ۹۶۱)؛ انحصارطلبی موجب حسد می‌‌شود، حسد موجب کینه می‌‌شود، کینه موجب اختلاف می‌‌شود و اختلاف موجب تفرقه، تفرقه موجب ضعف؛ و ضعف موجب ذلت و خواری می‌‌شود، ذلت و خواری هم موجب می‌‌شود دیگر شما قدرت نداشته باشید و نعمت‌تان از بین برود. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر یازدهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج ۱۱ - قسمت دوم 🔘 اهمیت ایثار در زندگی جمعی مؤمنانه 🔘 ایثار در زندگی حضرت خدیجه(س) استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: اهمیت ایثار در زندگی‌جمعی مؤمنانه امام صادق(ع) می‌‌فرماید: تَحتاجُ الإخْوةُ فيما بَيْنَهُم إلى ثلاثةِ أشياءَ ، فإنِ استَعمَلُوها و إلاّ تَبايَنُوا و تَباغَضُوا، و هي : التَّناصُفُ ، و التَّراحُمُ ، و نَفْيُ الحَسَدِ (تحف‌العقول، ص ۳۲۲). برادران به سه چیز احتیاج دارند تا بتوانند زندگی مجتمع مؤمنانه را درست کنند. اولاً نسبت به همدیگر انصاف داشته باشند. مرحلۀ بالاتر اینکه به هم رحم کنند؛ مرحلۀ بالاتر این است که رقابت‌های حسادت‌آمیز نسبت به یکدیگر نداشته باشند. متأسفانه امروزه ساختار انتخابات بر اساس نوعی رقابت‌ است که همراه با حسادت است، مخصوصاً آنجایی که پای دوقطبی بودن هم در میان می‌‌آید. ما باید فرهنگ سیاسی را تغییر دهیم. در این فرهنگ سیاسی، مدیران خوبی تربیت نمی‌شوند. راه حل دین در مقابل حسادت، فداکاری و ایثار است. امیرالمؤمنین علی(ع) اسوۀ زندگی ایثارگرانه است. امیرالمؤمنین طوری ایثارگرانه زندگی می‌‌کرد که همه در مقایسه با ایشان احساس می‌‌کردند آدم نیستند، مؤمن نیستند. این سبک زندگی، موجب بغض و حسد می شود. اگر سبک زندگی مؤمنانۀ مواساتی و جمعی در یک جامعه نباشد، امیرالمؤمنین(ع) هم در آن جامعه مظلوم است. ایثار در زندگی حضرت خدیجه(س) حضرت خدیجه(س) بی‌تردید ثروتمندترین فرد قریش بودند ولی ایشان همۀ این ثروت را در اختیار رسول خدا(ص) گذاشتند و تمامش را در راه خدا و پیامبر(ص) هزینه کردند و تقریباً در گرسنگی از دنیا رفتند. در آخر عمر شریفشان صدا می‌‌زنند یا رسول الله(ص) می‌‌شود من را ببخشید! من تقصیر و قصور داشته‌ام! این الگوی تأسیس تمدن اسلامی است. حضرت خدیجه(س) الگوی تمدن عظیم اسلامی است و ما باید این حرف‌ها را به ساختارهای اجتماعی تبدیل کنیم. چرا به حضرت خدیجه(س) حسادت می‌‌ورزیدند؟ چون هر کسی در بخشش و در این ایثارگری پیشتاز باشد، مورد حسادت شدید قرار می‌‌گیرد. ریشه‌های مظلومیت اینجاست. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر یازدهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج ۱۲ - قسمت اول 🔘 نسبت حسادت و نظام ولایی 🔘 چالش‌های نظام ولایی برای از بین بردن حسادت استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: نسبت حسادت و نظام ولایی حسادت یک خصلت فردی است ولی در روابط اجتماعی معنا پیدا می‌کند. در جلسات قبل نظام‌های اجتماعی را با توجه به حسادت مورد بررسی قرار دادیم. مثلاً ارتباط نظام لیبرالی با حسادت این بود که به نام حسادت به رقابت میدان می‌دهد. ربط نظام سوسیالیستی با حسادت این است که این نظام‌ یک نوع برخورد صادقانۀ غلط دارد و برای رفع حسادت، تساوی را به جای عدالت قرار می‌دهد. نظام دیکتاتوری هم با زور، به ظاهر حسادت را در حیات سیاسی- اجتماعی دفن می‌کند. حال می‌خواهیم بدانیم نظام ولایی ارتباطش با موضوع حسادت چیست؟ اگر این را کشف کنیم، به حقیقت اصل دین توجه پیدا کرده‌ایم. اصل دین ما ولایتمداری است و دلیل اصلی مظلومیت امیرالمؤمنین علی(ع) نیز حسادت است. آن چیزی که مانع موفقیت یک حکمرانی ولایی می‌شود، حسادت برخی از افراد یا عموم افراد نسبت به امر ولایت است. دلیل اینکه دین بر محبت اهل‌بیت(ع) تأکید می‌کند نیز همین موضوع است. برخی از حسودانی که نسبت به رسول خدا(ص) حسادت می‌کردند - مشرکین و کافران- از سر حسادت مقابل پیغمبر(ص) ایستادند و با ایشان مقابله کردند ولی به مرور زمان چون جایگاه پیامبر(ص) و مقبولیت ایشان را در بین مردم بسیار بالا دیدند، اگرچه در دلشان حسادت داشتند اما از حسادت علنی دست کشیدند و همه دور ایشان جمع شدند. اما پیامبر اکرم(ص) از همان اول به دستور خداوند، علی بن ابیطالب(ع) را در مناسبت‌های مختلف بر دیگران ترجیح دادند و برخی از مؤمنین هم حسادت را شروع کردند. پیامبر(ص) با این کار یک‌ نوع امتحان و غربال انجام داده و نشان دادند نقطۀ اصلی دین که باید روی آن متمرکز شد، کجاست و اینکه به ظواهر دین نچسبند و مراقبت کنند. چالش‌های نظام ولایی برای از بین بردن حسادت در موضوع ارتباط نظام ولایی با حسادت، چالش‌هایی مطرح است. مرحله اول چالشی است که جامعۀ مؤمنین نسبت به ولیّ خدا دارند. اگر برتری ولیّ خدا را بپذیریم و نسبت به او حسادت نداشته باشیم، مرحله بعد این است که حسادت نسبت به مؤمنین و دوستان اهل‌بیت(ع) را هم باید کنار بگذاریم. چالش بعدی این است که برای مؤمنین فداکاری هم بکنیم! برای آنها زندگی کنیم! یعنی نه تنها دوستشان داشته باشیم، بلکه برای مؤمنین ایثار هم بکنیم! 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر دوازدهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text

📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج ۱۲ - قسمت دوم 🔘 سبک زندگی غیرمؤمنانه، عامل تشدید حسادت 🔘 سیرۀ پیغمبر(ص)، سیره‌ای تمدن‌ساز 🔘 امتحان حسادت، یک امتحان عمومی و تاریخی از همگان استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: سبک زندگی غیرمؤمنانه، عامل تشدید حسادت امروزه حیات بشر و اجتماع بشری، با قوانین خودساختۀ بشر و مبتنی بر حسادت اداره شود. ما باید مردم را به زندگی ولایی دعوت کنیم. دین حرفش این است که می‌گوید اولاً شما باید چالش حسادت را جدی بگیرید و بعد باید علیه‌اش قیام کنید. دین در این مورد کوتاه نمی‌آید چرا که در غیر اینصورت، ظلم در بین ما همیشگی خواهد شد. اینکه ما مدام دعا بکنیم که امام زمان (ارواحناله‌الفدا) تشریف‌فرما بشوند که عدالت برقرارشود، با وجود حسادت ما، مگر می‌شود؟ ما حسابمان را از همدیگر جدا کرده‌ایم و هر کس سراغ زندگی خودش رفته است و این زندگی جمعی مؤمنانه را به‌هم می‌ریزید. این نوع زندگی، مقدمۀ تشدید حسادت است. سیرۀ پیغمبر(ص)، سیره‌ای تمدن‌ساز ما نسبت به آن چیزی که دین از ما می‌خواهد، خیلی فاصله داریم. ما وقتی تاریخ پیغمبر اکرم(ص) را می‌خوانیم این تاریخ را ناخواسته سانسور می‌کنیم و بیشتر جنبۀ اعتقادی و اخلاقی به آن می‌دهیم. تاریخ را از نظر اجتماعی ملاحظه نمی‌کنیم. تاریخ اجتماعی اجتماعی-سیاسی پیامبر(ص)، با سیرۀ شخصی پیغمبر(ص) فرق دارد. مشهورترین حدیث بین ما در مورد پیامبر(ص) حدیث «إنّما بعثتُ لأتممّ مکارم الأخلاق» است و برداشت مردم هم از اخلاق، امری فردی است. یا اینکه نهایتاً اخلاق را بین دو نفر می‌دانیم. ما تمدنی نگاه نمی‌کنیم. پیامبر اکرم(ص) یک تمدن را بنیانگذاری کرد ولی عده‌ای جلوی این تمدن را گرفتند، چون آن را طاقت نمی‌آوردند. جامعه‌ای که پیغمبر اکرم(ص) درست کردند، جامعه‌ای سرشار از دورهمی بود که نمونه آن زندگی مهاجرین و انصار در کنار یکدیگر بود. رسول خدا(ص) همه را دور هم جمع کردند. امتحان حسادت، یک امتحان عمومی و تاریخی از همگان بنا بود که امیرالمؤمنین علی(ع)، برای شاگردان رسول خدا، الگو شود و محلّ امتحان شاگردان رسول خدا(ص) باشد ولی به واسطۀ حسادت‌هایی که نسبت به او شد، مظلوم واقع شد. نظیر امتحانی که اصحاب پیغمبر(ص) در معرضش قرار گرفتند، از تک‌تک ما هم گرفته می‌شود. شکل و نوعش ممکن است فرق کند. آنجایی که ما نتوانیم برتری‌های همدیگر را بپذیریم، محل امتحان حسادت است. اگر برتری‌های همدیگر را بپذیریم، می‌دانید جامعه ما چه گلستانی می‌شود؟ اگر همۀ محیط اطراف ما مثل یک مادر، امتیازات ما را ارج بنهند و به همه استعدادها میدان بدهند، دیگر هیچ استعدادی حذف نخواهد شد. ما باید خوبی‌های یکدیگر را در نظر بگیریم. متأسفانه در برخی از رسانه‌ها دنبال این هستند که همدیگر را نابود کنند! حرف مثبت بازتکرار و دیده نمی‌شود. ما در معرض چنین امتحان‌هایی هستیم. نباید فکر کنیم که ما چون علی بن ابیطالب(ع) را دوست داریم، پس آن امتحان‌ها دیگر امتحان‌های ما نیست. این خیلی برداشت سطحی‌ای از تاریخ است. ما باید به همه عشق بورزیم. تصور کنید اینطوری چه فضایی و چه بهاری می‌شود! 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر دوازدهم رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text