🔖 قسمت قبل | نقد و بررسی مکاتب اخلاقی ٣١
🧩 نظریه اخلاقی اسلام (واقعگرایی) ١
1⃣ شرایط یک نظام اخلاقی معقول و مقبول
🔻 انتزاعی بودن مفاهیم اخلاقی: موضوع قضیه اخلاقی مثل عدالتورزی، ستمگری، از دسته عناوین انتزاعی است كه بر افعال اختیاری انسان صدق میكند؛ بنابراین، فعل اختیاری از آن جهت كه دارای یك ماهیت خاصی است، موضوع قضیه اخلاقی قرار نمیگیرد. همچنین مفاهیمی كه در ناحیه محمول قضایای اخلاقی واقع میشوند، از قبیل مفهوم باید، نباید، خوب، بد و امثال آن، در واقع از ضرورت بالقیاس حكایت میكنند. و از نوع مفاهیم فلسفی هستند؛ یعنی ذهن ما با تلاش خود، روی عناوین اولیه از تأثیر مثبت یا منفیای كه موضوع قضیه در وصول به اهداف اخلاقی دارد آنها را انتزاع میكند.
🔻 اخباری بودن جملات اخلاقی: احکام اخلاقی به عنوان جملات خبری، حقیقتی را از واقعیتهای نفسالامری بیان میکنند و قابلیت صدق و کذب دارند. به تعبیر دیگر، حقیقت احكام و جملات اخلاقی، از نظر حكایتگری و كاشفیت از واقع، هیچ تفاوتی با احكام و جملات تجربی و ریاضی ندارد.
🔻 بدیهی اولی نبودن قضایای اخلاقی: احکام اخلاقی همواره نیاز به کبرای کلی برای اثبات دارند و نمیتوان آنها را به صورت بدیهی و بدون استدلال پذیرفت.
🔻 جایگاه عقل، تجربه و وحی در حكم اخلاقی: تطبیق کبرای کلی بر مصادیق ممکن است به کمک عقل، تجربه یا وحی باشد. در مواردی که عقل به تنهایی قادر به تشخیص نیست، وحی و هدایتهای الهی ضروری است.
🔻 كمال حقیقی به عنوان مصداق نتیجه مطلوب در حكم اخلاقی: مصداق نتیجه مطلوبی كه در كبرای عقلی منظور شده، در واقع كمال حقیقی انسان خواهد بود كه اگر آن را بشناسیم خواهیم دانست كه ملازم با سعادت انسان هم هست. یعنی سعادت حقیقی انسان از كمال حقیقیاش منفك نیست.
🔻 معیار ارزشگذاری افعال اخلاقی: ارزش افعال بر اساس تأثیر آنها در کمال و سعادت انسان تعیین میشود. افعالی که تأثیر مثبت دارند، ارزش مثبت و افعالی که تأثیر منفی دارند، ارزش منفی خواهند داشت.
🔻 نقش اختیار و آگاهی: ارزش اخلاقی در سایه انتخاب آزادانه و آگاهانه حاصل میشود بر این اساس اگر كاری از روی غفلت و بدون توجه به تأثیر آن در كمال مطلوب انجام بگیرد، ارزشی نخواهد داشت.
🔻 اختلاف مرتبه در ارزشهای اخلاقی: ارزشهای اخلاقی از نظر تأثیر بر کمال انسان متفاوتند و برخی افعال سریعتر و مؤثرتر به کمال میرسند.
🔻 منشأ و راه حل اختلافات اخلاقی: اختلافات اخلاقی ناشی از عدم شناخت درست کمال مطلوب و نقص در جهانبینی است. برای رفع این اختلافات، نیاز به هدایتهای وحیانی وجود دارد.
🔻 رابطه اخلاق و جهانبینی: اخلاق مسألهای جدا و بریده از جهانبینی نیست؛ شناختن كمال مطلوب انسان، مسألهای فلسفی است و به نوع جهانبینی افراد بستگی دارد.
📘#محمدتقی_مصباح_یزدی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، ۳۲۵-۳۳۱
📚 #فلسفه_اخلاق | #تخصصی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💥 #خردنما | آیا بیگ بنگ یک تصادف است؟
➖ علیت و بیگ بنگ
👤 دکتر #مجتبی_مصباح
📚 #فلسفه_اسلامی | #عمومی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
اعتباریات علامه طباطبایی.mp3
43.01M
🪞#خردنوا | اعتباریات علامه طباطبایی
00:40 پیشینه بحث اعتباریات
10:30 فلسفه زبانی و اعتبار
17:15 تعریف اعتبار به عمل ذهنی
24:32 جملات زبانی و حالت ذهنی
36:27 تعریف معنای اعتباری
47:06 اعتبار در افعال اختیاری
53:36 اشکال اول اين نظریه
01:07:14 اشکال دوم این نظریه
01:09:40 اعتباریات در اخلاق
01:15:08 اشکال این نظریه
01:22:26 استدلال علامه بر اعتباریات و بررسی آن
👤 دکتر #محمود_مروارید
📚 #فلسفه_اخلاق | #تخصصی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
🔖 قسمت قبل | نقد و بررسی مکاتب اخلاقی ٣٢
🧩 نظریه اخلاقی اسلام (واقعگرایی) ٢
2⃣ اصول لازم برای تبیین نظام اخلاقی اسلام
🔸 واقعگرایی در اخلاق: مفاهیمی كه در اخلاق به عنوان مفاهیمی ارزشی به كار میرود، مستقل از مفاهیم نظری و عینی نیست. به عبارت دیگر، ایدئولوژی مبتنی بر جهان بینی است. با پذیرفتن این اصلْ بسیاری از نظریات اخلاقی خود به خود ابطال میشوند. نظریاتی كه مبتنی است بر این كه مفاهیم اخلاقی از مفاهیمی است كه عقل عملی، مستقیماً درك میكند و هیچ رابطهای با واقعیات عینی ندارد و یا این كه مفاهیمی است انشائی و حكایت از واقعیات و حقایق خارجی نمیكند و به وسیله امر و نهیِ آمر و ناهی تحقق پیدا میكند، اعم از این كه آمر و ناهی خداوند باشد یا عقل یا اجتماع و یا هر منبع دیگری.
🔸 رابطه فعل اختیاری و نتیجه آن: رابطه میان افعال اختیاری و نتایج آن از نوع ضرورت بالقیاس است و باید و نبایدهای اخلاقی بیانگر این رابطه هستند.
🔸 پذیرش روح، جاودانگی، اصالت و تکامل آن: انسان دارای روحی است که مستقل و جاودانه است یعنی انسان فقط همین بدن مادی نیست. بلكه دارای روحی است كه میتواند تا ابد باقی بماند. با پذیرفتن این اصل، زندگی انسانْ بعد بینهایت پیدا میكند. همچنین باید دانست قوام انسانیت به روح اوست و روح در ذات خود قابلیت تکامل دارد. و این تکامل از طریق افعال اختیاری و اراده انسان حاصل میشود.
🔸 حب ذات: انسان نه تنها خودش را دوست میدارد بلكه در ذاتش جوشش و میلی به سوی تكامل وجود دارد. و حب كمالات از شؤون حب ذات است؛ انسان چون كمالش را دوست میدارد اراده میكند كه یك كاری را انجام دهد.
🔸 گرایش روح به سمت بینهایت: روح به سمت کمال بینهایت گرایش دارد و این گرایش هیچگاه متوقف نمیشود.
🔸 مراتب طولی و عرضی روح: نفس با این كه موجود واحد بسیطی است ولی وجود ذومراتبی است. مراتبی كه معمولاً فیلسوفان برای آن ذكر میكنند حسی، خیالی، و عقلی است. ولی ما روی تعدادش تكیه نمیكنیم. اجمالاً نفس دارای مراتبی است و دست كم در بعضی از مراتب، شؤون مختلفی دارد. توجه به شؤون مختلف روح موجب انگیزه برای کسب کمال میشود و انسان باید بین این شؤون انتخاب کند.
🔸 لزوم جهتگیری کمالات به سوی کمال نهایی: کمالات نازله باید به کمال نهایی منتهی شوند و این کمال نهایی باید در راستای قرب الهی باشد.
🔸 نقش نیت در تکامل نفس: روح افعال اختیاری، نیت است. انگیزة نفس برای انجام این كار، چیزی است كه از خود نفس سرچشمه میگیرد. آن توجهی كه نفس پیدا میكند و انگیزه میشود تا بدن را به كار گیرد و كاری را انجام دهد همان است كه به این كار ارزش میبخشد. واین كار را مؤثر قرار میدهد، تا كمال برای نفس حاصل شود. اگر اراده نبود و اگر توجه نفس به این فعل بدنی نبود، هیچ كار بدنی موجب كمال نفس نمیشد.
🔸 تناسب نیت با شکل کار: هر انگیزه خاص رابطه مخصوصی با نوع كار و كمیت و كیفیت خاصی دارد، انگیزه تأمین سلامتی از راه تغذیه اقتضاء نمیكند كه انسان، سنگ بخورد یا مطالعه كند، بلكه مقتضیْ آن است كه ماده غذایی متناسب را انتخاب كند. كمیت و كیفیت این كار هم تابع آن انگیزه است. هر قدر قویتر و شدیدتر باشد و یا ویژگیهای خاصی داشته باشد در شكل و قالب كار، متجلی میشود. ولی نكته قابل توجه این كه گاهی كاری ممكن است با انگیزههای مختلف انجام گیرد. از هر انگیزهای هر كاری سرچشمه نمیگیرد. هر كاری را هم به هر نیتی نمیشود انجام داد.
🔸 انگیزههای طولی: یک کار ممکن است به چند انگیزه مختلف انجام شود، اما ارزش آن به انگیزه اصلی بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر شخصی تحصیل علم را تنها برای کسب مال و سیر کردن شکم انجام دهد، ارزش کار او تابع همان انگیزه اولیه است و در نهایت به یک ارزش حیوانی و پست محدود میشود. بنابراین، تعیین ارزش کارها زمانی که چند انگیزه وجود دارد، به آنچه که اصالتاً مورد توجه نفس است وابسته است.
📘#محمدتقی_مصباح_یزدی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، ۳۳۱-۳۴۰
📚 #فلسفه_اخلاق | #تخصصی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
رابطه علّی نفس و ذهن.mp3
39.69M
🎭 #خردنوا | رابطه علّی نفس و ذهن
02:43 مشکلات فلسفه ذهن
12:45 امتیاز فلسفه صدرایی
26:44 رابطه علّی نفس و بدن
33:25 راهحل مشکلات فلسفه ذهن
👤 استاد #علی_امینینژاد
📚 #علوم_شناختی | #تخصصی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات