درس‌گفتارهایی در باب تاریخ فلسفه و با محوریت مکتب فلسفی اصفهان. مدرّس: مهدی عسگری مکتب فلسفی اصفهان، اصطلاح نوپدیدی است که اساتیدی همچون مرحوم علامه سیدجلال‌الدین آشتیانی و استاد دکتر سیدحسین نصر آن را برای بازه زمانی در تاریخ فلسفه وضع کرده‌اند که در اصفهان جریان داشته است. در مکتب فلسفی اصفهان با دو مدرسه متفاوت روبه‌رو هستیم. مدرسه‌ای که استادی آن را میرداماد برعهده داشته و مدرسه دیگر که استاد آن ملارجبعلی تبریزی بوده است. تکیه ما در این درسگفتارها بر مدرسه تبریزی و شاگردانش است. احوال، آثار و افکار ملارجبعلی تبریزی در مورد ملارجبعلی اطلاعات زیادی در دسترس نیست. همین قدر می‎دانیم که وی در فلسفه بیشتر به تفکر مشا عنایت داشته است به طوری که در مورد او نوشته‏اند «کان الشفاء و الاشارات فی یده کالشمع فی ید أحدنا یدیرهما کما ندیر بیدنا». شاملو در تمجید از مقام علمی او در علوم عقلیه می نویسد: «از جمله فلاسفه، برهان‌آفرین، افصح المتکلمین، اکمل المتبحرین، رئیس المدققین، دستورالمحققین، کاشف اسرار نص جلی، مولانا حکیم رجبعلی، که اگر در عالم رؤیا ارسطو طریق گفتارش را مشاهده می‌نمودی، بی‌شک و شبهه معلم ثانی را از تعلیم اول دست اعتراض کوتاه بودی» تبریزی آثاری در فلسفه از خود به جای گذاشته است که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت. 1ـ الأصل الأصیل یا الاُصول الآصفیّة: از این کتاب دو تصحیح موجود است. یکی تصحیح ناقص مرحوم سیدجلال‌الدین آشتیانی در جلد اول منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران که همراه با تعلیقات انتقادی استاد منتشر شده؛ و دیگری تصحیح کامل کتاب توسط آقایان عزیز جوانپور هروی و حسن اکبری بیرق منتشر شده که تصحیحی نااستوار است. جلال‌الدین همایی این رساله را رسالۀ مبدأ و معاد دانسته‌اند. 2ـ رسالۀ اثبات واجب: رسالۀ اثبات واجب تا به حال دو بار تصحیح شده است: (الف) تصحیح مرحوم عبدالله نورانی که در کتاب حکمت الهی در متون فارسی به عنوان رسالۀ دوم چاپ شده است؛ (ب) تصحیح مرحوم آشتیانی که در جلد اول منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران چاپ شده که همچون الأصل الأصیل با تعلیقات انتقادی استاد همراه است. 3ـ دیوان شعر. از این دیوان نسخه‌ای خطی به شمارۀ ثبت 12833 در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است. 4ـ معرب رسالة الحکمة. اصل این رساله به فارسی است که قاضی سعید قمی آن را به عربی ترجمه کرده است. عنوان عربی رساله البرهان القاطع و نور الساطع است که در کتاب الأربعینیات قاضی سعید قمی به تصحیح استاد نجفقلی حبیبی به چاپ رسیده است. 5ـ وجود الباری. 6ـ تفسیر آیة ‌الکرسی. 7ـ المعارف الإلهیّة: این کتاب را به محمدرفیع پیرزاده شاگرد تبریزی نسبت داده‌اند. ولی پیرزاده در ابتدای کتاب تصریح کرده است که تبریزی در اثر ضعف و پیری نمی‌توانست بنویسد و مطالب را بر او املا می‌کرده است. بنابراین پیرزاده تنها کاتب سخنان تبریزی بوده است نه اینکه در این کتاب اندیشه‌های خود را بیان کند. آقابزرگ نیز به این نکته تصریح کرده است. همانطور که گذشت تبریزی در فلسفه به فلسفه مشا عنایت بیشتری داشته است، اما در آثار او می‌توان عناصر فکری دیگری را نیز یافت. این عناصر فکری عبارتند از: روایات ائمه معصومین (ع)، سخنان اهل عرفان و صوفیه، اندیشه‌ها نوافلاطونی، سخنان حکمای هند و اقوال برخی از فیلسوفان. در میان این عناصر فکری توجه به روایات و اندیشه‌های نوافلاطونی بیشتر خودنمایی می‌کنند. البته تأثیرپذیری تبریزی از اندیشه‌های نوافلاطونی به حدی است که بر تفسیر او از روایات نیز تأثیر گذاشته است. تبریزی درفلسفه خود به اشتراک لفظی وجود، اصالت ماهیت بنابر کتاب الأصل الأصیل و اصالت وجود بنابر کتاب معارف الإلهیّة، الهیات سلبی، انکار وجود ذهنی، انکار حرکت جوهری، شی دانستن موضوع فلسفه، تجرد قوای نفس نباتی، انحصار موجود در ممکن برای اثبات واجب تعالی، رد کردن عینیت و زیادت صفات بر ذات واجب تعالی و اصل سنخیت به عنوان دلیل (نه مبنای) قاعده الواحد معتقد است. مجموعه این نظرهای فلسفی را می‌توان در اثر مهم او یعنی الأصل الأصیل دید.

جلسه اول در جلسه اول به ذکر اجمالی درباره مکتب فلسفی اصفهان و دو مدرسه عمده آن پرداختیم و بعد از آن به عناصر فکری تاثیرگذار در افکار تبریزی و شاگردانش اشاره کردیم. 👆

جلسه دوم جلسه دوم از درس‌گفتارهای درباره تبریزی. در این جلسه به آثار تبریزی و معرفی شاگردانش پرداختم. 👆

اولین جلسه شورای گروه فلسفه پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی در تاریخ 9-2-1400 برگزار شد. در این جلسه که با حضور استادان دکتر محمد سوری، دکتر حسن عبدی، دکتر سیدجابر موسوی راد و ذوالفقار ناصری و حضور مجازی دکتر سید محمود موسوی برگزار شد، تعداد چهار طرح اجمالی ارائه شده به گروه فلسفه بررسی و تصمیم گیری شد. در این جلسه طرح های زیر بررسی شدند: 1. طرح اجمالی «نفس‌شناسی در سنت اسلامی»؛ 2. طرح اجمالی «رهایی، خودآیینی و اصالت: تحلیل انتقادی اندیشه ریچارد رورتی»؛ 3. طرح اجمالی «مطالعه تطبیقی رویکرد فیلسوفان زبان و روانشناسان غربی و فیلسوفان مسلمان و عالمان اصول به مسئله ارتباط بین زبان، ذهن و واقعیت»؛ 4. طرح اجمالی «همایش تخصص ماهیت و امکان اندیشه».

صدور پروانه انتشار دوفصلنامه انگلیسی Theosophia Islamica 👇👇👇

صدویکمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی نقدونظر مربوط به بهار 1400به همّت پژوهشکده فلسفه و کلام و اداره نشریات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر و مقالات این شماره بر روی سامانه این نشریه به آدرس http:jpt.isca.ac.ir نمایه گردید. «تناظر انسان‌‌شناسی عمل‌‌گرا و انسان‌‌شناسی اخلاقی کانت و نقش آنها در تحقق عملی اخلاق وی» نوشته ذوالفقار همتی؛ «سنجش غیراخلاقی پنداشتن اعتقاد به حیات پس از مرگ» اثر غلامحسین جوادپور؛ «انسان اصیل کیست؟ تحلیل انتقادی خوانش مصطفی ملکیان از مفهوم «اصالت» با ابتنا بر دیدگاه چارلز تیلور» به قلم مصطفی مرادی؛ «شیوه‌‌های ارتباطی خداوند با انسان؛ تحلیلی از دیدگاه صوفیه دربارۀ ولیّ‌‌پنداری خود و امکان مخاطبۀ مستقیم با خداوند» نوشته امداد توران ازجمله مقالات این شماره است. همچنین «مبانی شریعت‌گریزی صوفیه» نوشته حسن یوسفیان؛ «بررسی انتقادی دیدگاه شحرور دربارۀ گسترۀ عصمت پیامبران» به قلم زهرا حمزه‌‌ای و محمدعلی محیطی‌‌اردکان؛ «بررسی سرایت‌ دلایل عصمت از شخصی به شخص دیگر» اثر علی فقیه، علی غضنفری و سید‌احمد فقیهی از دیگر مطالبی است که در این شماره منتشر شده است. فصلنامه علمی ـ پژوهشی نقدونظر در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)؛ بانک اطلاعات نشریات کشور (Magiran)؛ پایگاه استنادی سیویلیکا (Civilica)؛ مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)؛ پرتال جامع علوم انسانی(ensani.ir)؛ سامانه نشریه: jpt.isca.ac.ir، کتابخوان همراه پژوهان (pajoohaan.ir) و پرتال نشریات دفتر تبلیغات اسلامی (http://journals.dte.ir) نمایه می‌شود. 🌐https://eitaa.com/journals_isca/98

کتاب معنای زندگی از سوی گروه فلسفه پژوهشکدۀ فلسفه و کلام اسلامی منتشر شد. ✅✅✅ نویسنده کتاب حجت الاسلام والمسلمین دکتر اسماعیل علیخانی در معرفی اثر آورده است: از بزرگ‌ترين پرسش‌هاي بشر ـ و به گفتة بعضي از فيلسوفان، بزرگ‌ترين پرسش بشر ـ پرسش از معناي هستي به نحو عام و معناي زندگي بشر به نحو خاصّ و معناي زندگي خود فرد به نحو اخصّ است. پرسش از معناي زندگي در محل تقاطع مابعدالطبيعه، دين، فلسفة‌ اخلاق، روان‌شناسي، معرفت‌شناسي و فلسفة دين قرار دارد. ✅✅ از مهم‌ترين بحث‌هاي مرتبط با مسئله معناي زندگي و شايد بتوان گفت مهم‌ترين موضوعي که در غرب با معناي زندگي مرتبط است، وجود يا عدم خداوند و نقش او در معنابخشيدن به زندگي است. كنار‌نهادن خدا و دين از معنابخشيدن به زندگي بشر غربي و پيامدهاي آن، يعني دلهره و اضطراب و پوچي، برخي از انديشمندان مكتب اگزيستانسياليسم را به اين انديشه رهنمون شد كه براي زندگي بي‌معناي بشر غربی، معنايي اين‌جهاني درنظر گیرند. آنان اين معنايابي را به عهدۀ افراد انسانی نهادند. اساس رويكرد آنان، انسان‌گرايي، يعني آزادي مطلق انسان و منزلت مطلق او در هويت‌بخشی به خود و آفريدن ارزش‌ها توسط خود او بود.

به همسایۀ دیوار به دیوار وطنم؛ افغانستان پوشیده‌اند رخت عزا دخترانتان همسایه! غم دوباره شده میهمانتان؟ گنجشککان به مرگ پر و بال داده‌اند دردا که شعله‌ور شده باز آشیانتان نامهربانی از همه عالم چشیده‌اید ای من فدای داغ دل مهربانتان سر رفته است از لب دیوارتان غروب در خون تپیده باز افق آسمانتان کو فرصت درخشش ماه و ستاره‌ها؟ کو چشم‌روشنی شب بامیانتان؟.. دستش به آبیاری گل‌ها نمی‌رود همدست خارهاست مگر باغبانتان؟ این بی‌بهار ماندن گل‌خانه تا کجا؟ تا کی ادامه داشته باشد خزانتان؟ عمری ببارد آه که طغیان کند مگر یک روز رودخانه اشک روانتان ما غم‌شریک حادثه‌هایی پر از دریغ ما در مرور ثانیه‌ها هم‌زبانتان بعد از هزار و یک شب رنجی که برده‌اید آخر کجاست فصل خوش داستانتان؟ ای کاش سرنوشت کمی ساده می‌گرفت تا سخت‌تر از این نشود امتحانتان 📝 #فاطمه_عارف_نژاد 🌐 shereheyat.ir/node/5020 ✅ @ShereHeyat

🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/7ok9s

✳️گفتمان قرآنی شبهات کرونایی با موضوع : شر 🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/7ok9s 🔶کارشناسان: 🔸حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی مبینی عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 🔸دکتر نعیمه پورمحمدی عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب 🔶مجری و کارشناس: 🔸میثم فرهنگیان مدرس گروه فلسفه جامعه‌المصطفی‌العالمیه 📅 چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ ساعت ۲۲ 🌐https://eitaa.com/isca_seda/1647

✅پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تقدیم می کند. ⬅️عنوان کلان‌پروژه : «رابطه نفس و بدن» ✍️مجری : محققان و اعضای هیئت علمی رشته فلسفه و کلام و عرفان 💠پژوهشکده : فلسفه و کلام اسلامی ⬅️گروه پژوهشی: گروه فلسفه ⏹خروجی :30 عنوان مجلد کتاب ⏰تاریخ شروع : 1380 ✅تاریخ اتمام: ادامه دارد 🌐https://eitaa.com/isca24/9556

کتاب رویکردهای رقیب در مسئله شرّ به همت پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی منتشر شد:

✅✅✅ مسئله شرّ یکی از مسائل مطرح در فلسفه دین معاصر است و رویکردهای مختلفی نیز در پاسخ بدان وجود دارد. امروزه فیلسوفان دین این مسئله را در قالب دو مسئله منطقی و قرینه‌ای صورت‌بندی کرده و گونه‌های مختلفی نیز برای شرور در عالم برشمرده‌اند. برایان دیویس از الهی‌دانان معاصر است که بر مبنای رویکرد تومیستی، هم نوع طرح مسئله شرّ در الهیات جدید و هم برخی تئودیسه‌ها و دفاعیه‌ها در پاسخ به مسئله شرّ را نقد می‌کند و راه‌حل اصلی مسئله شرّ را در اصلاح رویکرد الهیاتی فیلسوفان دین می‌داند. در این کتاب، با نگاهی تحلیلی و انتقادی به آرای برایان دیویس، رویکردهای رقیب در مسئله شرّ شناسایی شده و پاسخ متفکران مسلمان به این مسئله نیز تبیین شده است. نویسنده محترم جناب آقای دکتر ذوالفقار ناصری در این کتاب، با طرح مبحث «پارادایم‌های الهیاتی» کوشیده‌ است دلایل تقابل‌ رویکرد سنتی آکوئیناس و برایان دیویس با رویکرد‌های الهیاتی جدید و معاصر در مسئله شرّ را بررسی کرده و تأثیر هرکدام از این دو نظام معرفتی را در تبیین شرور در عالم نشان دهد. در این کتاب پس از تبیین بحث خدا و شرّ در اندیشه برایان دیویس، تلاش شده است فهم خاص دیویس از برخی مفاهیم الهیاتی مانند الهیات سلبی، نفی عامل‌ اخلاقی‌بودن خدا، متفاوت‌دانستن اخلاق خدا و انسان‌ها، ‌نگاه استقلالی به عقل و ... و نیز راهکار برگزیدۀ وی در حل مسئله شرّ یعنی تئودیسه «عدمی‌بودن شرّ»، نقد و بررسی گردد؛ همچنین در فصل پایانی، با ‌عنوان راهکار پیشنهادی در حل مسئله شرّ، با طرح مفهوم «عدالت وجودی» و تفصیل دیدگاه استاد مطهری درباره نظریه عدل الهی کوشش شده است راهکار اندیشمندان مسلمان به مسئله شرّ تبیین شود. ✅✅✅ کتاب در شش فصل با عناوین کلیات و مفاهیم، رویکردهای رقیب، نقدهای برایان دیویس بر رویکردهای رقیب، برایان دیویس و رویکرد مبنایی به مسئله شر، بررسی انتقادی رویکرد دیویس به مسئله شر، و عدالت وجودی و مسئله شر و در 500 صفحه، در شمارگان 400 نسخه از سوی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تقدیم علاقه‌مندان شده است. کلید‌واژه‌ها مسئله شرّ، پارادایم‌های الهیاتی، الهیات سنتی، الهیات جدید، عامل اخلاقی، شخص‌انگاری خدا، شأن اخلاقی خدا، آکوئیناس و برایان دیویس. https://eitaa.com/philtheo/2817

#منابع_معرفتی_دانش_کلام #محمد_تقی_سبحانی #درسگفتارها ✨درسگفتار «منابع معرفتی دانش کلام» 🔻درس ۱: چهار مکتب فکری در جهان اسلام 🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/KV3Gp 🎤حجت الاسلام والمسلمین، دکتر محمد تقی سبحانی⁦ 👤مخاطبین: طلاب سطح ۳، دانشجویان کارشناسی ارشد کلام و الهیات 📆 ۳ مهر ۹۹ 🌐https://eitaa.com/isca_seda/1446

#منابع_معرفتی_دانش_کلام #محمد_تقی_سبحانی #درسگفتارها ✨درسگفتار «منابع معرفتی دانش کلام» 🔻درس۲: «عقل» از منظر مکاتب فکری جهان اسلام 🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/BUL1V 🎤حجت الاسلام والمسلمین، دکتر محمد تقی سبحانی⁦ 👤مخاطبین: طلاب سطح ۳، دانشجویان کارشناسی ارشد کلام و الهیات 📆 ۱۰ مهر ۹۹ 🌐https://eitaa.com/isca_seda/1447

#منابع_معرفتی_دانش_کلام #محمد_تقی_سبحانی #درسگفتارها ✨درسگفتار «منابع معرفتی دانش کلام» 🔻درس ۳: «شهود» از منظر مکتب تصوف و عرفان 🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/Ezoaj 🎤حجت الاسلام والمسلمین، دکتر محمد تقی سبحانی⁦ 👤مخاطبین: طلاب سطح ۳، دانشجویان کارشناسی ارشد کلام و الهیات 📆 ۱۵ مهر ۹۹ 🌐https://eitaa.com/isca_seda/1449