⚡️تنش بر سر فلسفه‌ورزی ✏️وحید فراهانی 🔹«الی الله المشتکی که واعظ شهر با آنکه اهل علم و فضل است، در بالای منبر، در محضر علما می‌گفت فلانی با آنکه حکیم بود، قرآن هم می‌خواند. این به آن ماند که گوییم فلانی با آنکه پیغمبر بود، اعتقاد به مبدأ و معاد هم داشت.» اینهاجملاتی است که #امام_خمینی(ره) درباره #مهجوریت_فلسفه در فضای حوزه علمیه قم بر زبان آورده است و منظور از فلانی، مرحوم آیت‌الله میرزا علی‌اکبر حکمی یزدی از اساتید بزرگ علوم عقلی در دوران شیخ عبدالکریم است. 🔹منازعه حامیان و مخالفان فلسفه‌ در حوزه قم پس از این دوره مراحل دیگری را طی کرده است؛ در دوران علامه طباطبایی گرچه فضا کمی شکسته شد، اما علامه همچنان دروس فلسفه را به‌صورت قاچاقی تدریس می‌کرد و در نهایت در دوره متأخر، فلسفه و عرفان و حکمت کمی خیز برداشت؛ دوره‌ای که با تلاش‌های شخصیت‌هایی همچون آیات حسن‌زاده آملی، جوادی آملی، انصاری شیرازی و مصباح یزدی، اقبال بیشتری در حوزه قم پیدا کرد. 🔹درگذشت #علامه_حسن‌زاده_آملی، بار دیگر این منازعه را به صدر منازعات فکری حوزه علمیه قم کشانید. طیفی از مراجع و شخصیت‌های طراز اول حوزه در پی درگذشت ایشان پیام‌های تسلیت منتشر کردند و در مقابلْ مخالفان فلسفه و عرفان بیکار ننشستند و اتهاماتی از سوی مخالفان روانه ایشان شد؛ از «عالمی که دوران او سپری شده» تا «دوری ایشان از توحید اهل‌بیت» و حتی ادعای نرفتن به زیارت امام رضا(ع) در زمان حضور در مشهد، از جملهٔ این اتهامات بود. در مراسمات بزرگداشت ایشان نیز آنطور که باید اندیشه‌های ایشان مطرح نشد و تنها به پرتلاش بودن و مشی اخلاقی وی بسنده شد. 🔹همه اینها گواه بر این معناست که این منازعه، پس از چند دهه تلاش همچنان به قوت خود باقی است و پیروان مشی میرزا مهدی اصفهانی همچنان در حوزه قم فعال هستند. ✅در نهایت به نظر می‌رسد در خلأ فلسفه، حکمت و عرفان حوزوی، دو جریان به عنوان جایگزین عمل خواهند کرد: 🔸۱. روشنفکری دینی که دارای گرایش‌هایی غیرهمسو با ماهیت اصلی حوزه و فضای فکر دینی حاکم داشته و در غیاب حکیمان و فیلسوفان حوزوی، به‌راحتی می‌تواند اندیشه‌ها و افکار را جهت‌دهی کند. 🔸۲. در غیاب عرفان اسلامی منبعث از شخصیت‌های علمی و حوزوی، خط #صوفی_گری و #عرفان‌های_کاذب در جامعه تشدید خواهد شد. نیاز به معنویت و عرفان همواره در جامعه ایرانی وجود داشته و با حذف این مسئله از فضای حوزه، دکان‌داران معنویت و عرفان به‌جای عالمان ربانی هزینه‌های فراوان فکری، اجتماعی و حتی امنیتی خواهند داشت. ✔️متن کامل این یادداشت در شماره ۱۱ پیرامون منتشر خواهد شد. آدرس سایت: http://m-ph.ir آدرس کانال در ایتا و تلگرام: 🔻🔻🔻 @piramoonhawzah