ا ﷽ ا ☘«#مشیخه» چیست ؟ ☘#شیخ کیست؟ ☘این‌که می‌گویند مثلاً کتاب «تهذیب شیخ طوسی » مشیخه دارد، در کجای این کتاب آمده است؟ ☘ چه کتاب‌هایی مشیخه دارند؟ 🔸در اصطلاح علم حدیث و رجال؛ برای احترام‌ به محدّثین بزرگ، به ایشان شیخ گفته می‌شده است. همچنین به راوی حدیث و یا کسی که از او حدیث فرا می‌گیرند (استاد روایت) نیز اطلاق می‌شود. مشیخه در لغت؛ جمع #شیخ است شیخ یعنی :استاد یا راوی در علم حدیث ؛ مشیخه به معنای اساتید در روایت و کسی که از او حدیث دریافت شده است، معنا می‌شود. 🔸 معنای مشیخه صدوق و مشیخه شیخ طوسی نیز به همین معنا است؛ یعنی مشایخی (اساتیدی) که شیخ طوسی یا شیخ صدوق از آنان روایت گرفته‌اند. در پایان کتاب «من لا یحضره الفقیه» شیخ صدوق و کتاب «تهذیب الاحکام» و «الاستبصار» شیخ طوسی، این دو بزرگوار؛ مشیخه خود (طریق خود به اساتیدشان) را بیان کرده‌اند در کتاب شریف کافی، احیاناً در برخی از اسناد روایات؛ مرحوم کلینی چنین بیان کرده است: «عدة من أصحابنا عن ...»؛ کلینی در برخی از اسناد؛ وقتی  خواسته از حدود ده نفر از محدثان و راویان بزرگ روایت نقل روایت کند، قبل از آن؛ طریق خود را به این ده نفر چنین گفته است: «#عدة من أصحابنا عن احمد بن محمد بن عیسی»؛ یعنی این روایت را نه یک نفر؛ بلکه تعدادی از مشایخ و اساتید ما از احمد بن محمد بن عیسی نقل کرده‌اند. 🔸کتابهای تهذیب و استبصار شیخ طوسی و #من_لایحضره_الفقیه صدوق، مشیخه دارند. 🔸بنابراین برخی محدثین برای نوشتن کتاب حدیثی برای اینکه حجم کتاب زیاد نشود ، بخشی از سند و طریق روایات را آخر کتاب خود ، در یک مجموعه جداگانه آورده اند که اصطلاحا به آن مجموعه جدا آورده شده ،در انتهای کتاب، "مشیخه " می گویند که حاوی نام و سند کامل اساتید و راویان احادیث می باشد. #مشیخه #شیخ #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتب_اربعه #التهذیب #کافی #الاستبصار #طوسی #کلینی #صدوق #سؤال_وجواب •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کُتُب اَربعه (یا اصول اربعه) :  چهار کتاب حدیثی است که شیعیان آنها را معتبرترین منابع حدیثی خود می‌دانند. کتب اربعه عبارت‌اند از: الکافی، مَن لایَحضُرُه الفقیه، تهذیب الاحکام و الاِستِبصار. کتاب کافی نوشته کُلِینی و من لایحضره الفقیه تألیف شیخ صدوق است. تهذیب الاحکام و استبصار را هم شیخ طوسی نگاشته است. نخستین بار شهید ثانی در یک اجازه روایت از اصطلاح کتب اربعه برای اشاره به این چهار کتاب استفاده کرد. پس از آن این اصطلاح در متون فقهی به کار رفت و به تدریج رواج یافت. 🔹اعتبار کتب اربعه: برخی از علماء شیعه همه احادیث کتب اربعه را معتبر می‌دانند؛ اما برخی‌ دیگر، آن دسته از احادیث آنها را می‌پذیرند که یا مُتواتِر یا دارای سند معتبری باشد. 🔸الکافی: کافی را ابوجعفر کلینی (درگذشت ۳۲۹ق) در زمان غیبت صغری نوشته است. کتاب شامل حدود ۱۶۰۰۰ حدیث است و سه بخش کلی دارد: اصول، فروع و روضه. اصول کافی احادیث عقیدتی را دربر می‌گیرد، فروع کافی به روایات فقهی می‌پردازد، روضه کافی هم شامل مجموعه‌ای از احادیث متفرقه است. 🔸من لایحضره الفقیه : این کتاب نوشته شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ق) است. حدود ۶۰۰۰ حدیث را شامل می‌شود که موضوع آنها مباحث فقهی و احکام عملی است. شیخ صدوق در این کتاب، احادیثی را آورده که صحیح می‌دانسته و خود بر اساس آنها فتوا می‌داده است. 🔸تهذیب الاَحکام: تهذیب الاحکام نوشته شیخ طوسی (درگذشت ۴۶۰ق) است. این کتاب ۳۹۳ بخش و ۱۳۵۹۰ حدیث دارد و موضوع آن فقه است. شیخ طوسی این کتاب را در شرح و توضیح المقنعه اثر شیخ مفید و به دستور وی نگاشته است. 🔸الاستبصار : شیخ طوسی این کتاب را پس از تهذیب الاحکام و به تقاضای برخی از شاگردانش نوشته است. او در این کتاب تنها روایات متعارض در مباحث گوناگون فقهی را جمع کرده است. به این جهت، کتاب شامل همه مباحث فقهی نیست. ☘ #کتب_اربعه و مولفان آنها در یک نگاه: 🔸الکافی:(#کافی ) 🔹#محمد_بن_یعقوب #کلینی 🔸#من_لایحضره_الفقیه : 🔹 #صدوق #محمد_بن_علی_بن_حسین 🔸#تهذیب_الاَحکام: 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی 🔸#الاستبصار : 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتاب_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘ #کتب_اربعه و مولفان آنها در یک نگاه: 🔸الکافی:(#کافی ) 🔹#محمد_بن_یعقوب #کلینی 🔸#من_لایحضره_الفقیه : 🔹#محمد_بن_علی_بن_حسین #صدوق 🔸#تهذیب_الاحکام: 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی 🔸#الاستبصار : 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتاب_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 💠 مراد از «مشایخ ثلاثة»: 1️⃣ در علم حدیث: اگر در کتب روایی و فقهی گفته شود که این حدیث را «مشایخ ثلاثة» روایت کرده‌اند، مراد صاحبان کتب اربعه است: 🔸 #شیخ #کلینی 🔹 شیخ #صدوق 🔸 شیخ #طوسی 2️⃣ در علم فقه: اگر در کتب فقهی گفته شود که این فتوا را «مشایخ ثلاثة» داده‌اند، مراد این اشخاص است: 🔸 شیخ #مفید 🔹 #سید_مرتضی 🔸 شیخ طوسی 3️⃣ در میان رجالیون: اگر بگویند «مشایخ ثلاثة» فلان راوی را توثیق کرده‌اند، مراد این سه تن است: 🔸 شیخ طوسی 🔹 مرحوم #نجاشی 🔸 مرحوم #کشی 4️⃣ در علم رجال: در کتب رجال و فقه هم گاهی گفته می‌شود «مشایخ ثلاثة» از فلان راوی روایت کرده‌اند و نقل مشایخ ثلاثة از او موجب وثاقت راوی می‌شود. در این صورت مراد این سه تن است: 🔸#محمد_بن_ابی_عمیر 🔹#احمد_بن_محمد_بن_ابی_نصر_بَزَنطی 🔸 #صَفوان_بن_یحیی 📚 کافی شناسی، استاد محمد حسن ربانی بیرجندی، ص۵و۶. #رجال #حدیث #فقه #مشایخ_ثلاثة •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کتب اربعه و محمد ها (محمدون) ✅ کتب اربعه رواییِ متقدمین: 1⃣ #کافی- مرحوم #کلینی 2⃣ #من_لایحضره_الفقیه- شیخ #صدوق 3⃣ #الاستبصار- شیخ طوسی 4⃣ #التهذیب- شیخ #طوسی ✔️ نام هر سه نفر «محمد» است لذا به «محمدون ثلاث اُوَل» و اول معروفند. ✅ کتب اربعه رواییِ متأخرین: 1⃣ #وافی- #فیض_کاشانی 2⃣ #وسائل_الشیعة- شیخ #حر_عاملی 3⃣ #بحارالأنوار- علامه #مجلسی 4⃣ #مستدرک_الوسائل- #محدث_نوری 🔸 نام سه نفر اول از این‌ دسته دوم «محمد» است لذا به «محمدون ثلاث اُخَر» و دوم معروفند. #کتاب_شناسی #کتب_اربعه #محمدون اول و دوم •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کتاب مدینه العلم شیخ صدوق 👌 آیة الله سید موسی شبیری زنجانی (حفظه الله): 🔸 کتاب «مدینه العلم» مرحوم صدوق (م381ق)، کتاب بزرگى بوده است و شیخ طوسى در فهرست تعبیر مى‏کند: «أکبر مِن کتاب مَن لا یحضُرُه الفقیه». ابن شهر آشوب مى‏گوید “کتاب من لا یحضره الفقیه” چهار جزء دارد و مدینه العلم داراى ده جزء است. 🔹 “کتاب من لا یحضره الفقیه” چون کتاب فتوایى صدوق بود و براى عمل مقلّدین نوشته شده بود، بیشتر از سایر کتب او استنساخ مى‏ شد، ولى سایر کتب او این گونه نبود. از طرفی شیعه در اقلّیت، و قدرت هم بیشتر در دست مخالفین بود. سلاجقه، غُزّها، مغول، تیمور، افغان و بخشى از سنّی هایى که شیعه به آنها مبتلا بود، بسیارى از کتابهاى شیعه را از بین بردند؛ مثلاً نجاشى به ابن جنید سیصد کتاب نسبت مى‏دهد، ولى حتى یک کتاب از وى به ما نرسیده است. 🔸 یکى از کتابهاى مهمى که از دست رفت، کتاب “مدینه العلم” صدوق است. شهید اول در کتاب «ذِکرى» از مدینه العلم مطلب نقل مى‏ کند. . من به یاد ندارم که از مدینه العلم در کتب معمول بعد از شهید اول مطلبى نقل شده باشد، البته مرحوم آشیخ آقابزرگ مطالبى را با سندی نقل کرده است. #رجال شیخ #صدوق #کتاب_شناسی کتاب #مدینه_العلم #من_لایحضره_الفقیه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘نشانی از" مدینة العلم" کتاب گمشده شیخ صدوق (ره) 🔸چندي پيش در محضر آيت‌الله سيد محسن خرازي(دام ظله)، سخن از مخطوطات بود و فهرستي رايانه‌اي از مخطوطات اسلامي را به ايشان معرفي مي‌کردم؛ فرمودند که مدينة‌العلم را از مرحوم شيخ صدوق جستجو کن و چون نيافتم، فرمودند: من در جستجوي اين اثر تلاش فراوان نمودم و حتي به مجموعه هاي اروپا و آمريکا نيز مراجعه کرده‌ام و نيافته‌ام. اين واقعه بهانه‌اي شد تا با بضاعتي ناچيز، در منابع قابل دسترس جستجويي کنم. انتشار يافته‌هايم در اين صفحه، زيره به کرمان بردن بود، لکن افاضات جناب استاد انصاري در خصوص مخطوطات يمن و اشراف و سابقه ايشان در آن حوزه، بارقه اميدي بود براي يادآوري حکايت مدينة‌العلم و نشاني که از آن در سرزمين يمن داده‌اند. 🔸کتاب مدينة‌العلم را که صدوق دوم أبو جعفر محمد بن على ابن بابويه ( م 381) خود در عيون اخبار الرضا(ع) به عنوان يکي از تأليفاتش از آن ياد مي‌کند. 🔸 نجاشي(372ـ450)[2]، شيخ طوسي(385ـ460) و ابن شهرآشوب(م 588) از جمله آثار وي بر شمرده‌اند.  شيخ طوسي احاديث آن‌را بيشتر از من لا يحضره الفقيه دانسته  و ابن شهرآشوب آن‌را داراي ده جزء گزارش مي‌کند. علامه حلي(م 726) در منتهي المطلب، شهيد اول(م 786) در ذکري، سيد بن طاووس(589-664) در فلاح السائل و يوسف ابن حاتم عاملي(ق 7) – از شاگرادان محقق حلي(م 676) و ابن طاووس - در الدر‌النظيم في مناقب الأئمة اللهاميم بلاواسطه از مدينة‌العلم احاديثي را نقل نموده‌اند.   ( گفتني است که ابن حاتم کتاب النبوة شيخ صدوق را نيز که هم‌اکنون مفقود است، در اختيار داشته است.) 🔸اين کتاب ظاهراً تا اواخر قرن نهم يعني در روزگار حسين بن عبدالصمد عاملي (918-984) - پدر شيخ بهايي(م1030) - نيز در دسترس بوده‌است. وي در رساله وصول الأخيار إالي أصول الأخبار، مدينة‌العلم را در کنار کتب اربعه، يکي از اصول خمسه مي‌شمارد 🔸 مولي محمد تقي مجلسي(م 1070)نيز در روضة‌المتقين از استادش شيخ بهايي نقل مي‌کند که اين کتاب را در اختيار داشته‌است. وي همچنين پس از اشاره به سخنان حسين بن عبدالصمد عاملي در رساله وصول الأخيار، مي‌افزايد که با اين حال خود اين اثر را نديده و نهايتاً نتيجه مي‌گيرد که پدر و پسر کتاب را در اختيار داشته و لکن پس از آنان از دست‌رفته است. چه اينکه به نقل مرحوم مجلسي، شيخ بهايي تعداد کتابهايش را قريب به هزار مجلد مي‌دانسته، در حالي که پس از وي حدود هفتصد کتاب بيشتر به جاي نمانده بود. انديشه بازيابي اين گوهر مفقود مولي محمد باقر مجلسي(م 1110) را نيز آرام نگذاشت. او که در صدد جمع مصادر بحار همتي تمام داشت، بر اساس حکايتي که در متن اجازه‌اي از سيد عبدالله جزائري(م 1173) - به نقل از جدش سيد نعمت‌الله جزائري(م 1112) - آمده است، با خبر يافتن از وجود نسخه‌اي از مدينة‌العلم در سرزمين يمن، با مدد از سلطان وقت کوشش بسيار نمود. پس از علامه مجلسي نيز، گزارش‌هايي از تلاش بزرگاني همچون حجت‌الإسلام سيد محمد باقر شفتي (1175-1260) که با صرف توان و هزينه بسيار در پي يافتن اثري از اين کتاب بوده‌اند، رسيده‌است. مرحوم آقا بزرگ تهراني پس از اشاره به چنين تلاش‌هايي، تنها و آخرين نشاني بازمانده از کتاب را از زبان شخصي به نام سيد معين الدين سقاقلي حيدرآبادي روايت مي‌کند. استاد سید محسن موسوی اصفهانی منبع: 👇 https://tazkereh.kateban.com/post/607 شیخ #صدوق #کتاب_شناسی کتاب #مدینه_العلم •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘در جستجوي کتاب" مدينة العلم" نويسنده: مجيد روحي 🔸 کتاب «مدينة العلم» از تأليفات شيخ صدوق (ره) بوده است. اهميت اين کتاب به حدي است که برخي آنرا در رديف کتب اربعه به شمار آورده اند. اين کتاب فصل بندي خاصي نداشته وشامل احاديث فقهي، اخلاقي وغيره بوده است. «مدينة العلم» را کتابي حجيم ودر حدود ده جلد دانسته اند. اما شگفت اينکه هر ده جلد آن مفقود شده وخبري از آن نيست. درباره چگونگي يا چرايي از بين رفتن يا از بين بردن آن گزارشي دريافت نشده است. در حال حاضر، به جز شماري احاديث پراکنده در کتب مختلف، چيزي از آن باقي نمانده است کتاب الذریعه می نویسد: (کتاب «مدينة العلم» از جمله تأليفات ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين بن موسي بن بابويه قمي، معروف به شيخ صدوق (متوفي 381 ه‍( است ودر ميان شيعه اماميه با عنوان پنجمين اصل، بعد از اصول أربعه موجود، از آن ياد شده است. شيخ حسين بن عبد الصمد حارثي در درايه اش درباره اين کتاب مي گويد: «اصول خمسه ما شيعيان عبارتند از: کتاب «کافي»، «مدينة العلم»، «من لايحضره الفقيه»، «تهذيب» و«استبصار.» آن گونه که شيخ الطائفه در کتاب «الفهرست» خود ونيز شيخ منتجب الدين در کتاب «فهرست» خود تصريح کرده اند اين کتاب از کتاب «من لايحضره الفقيه» بزرگتر بوده است. ابن شهر آشوب در «معالم العلما» مي گويد: «مدينة العلم» ده جلد است، در حالي که «من لايحضر»، چهار جلد است. اما با تأسف بسيار اين نعمت بزرگ، از عصر پدر شيخ بهائي تا به امروز مفقود شده ودر دسترس ما نيست. عبارت شيخ حسين، والد بهائي، گوياي آن است که اين کتاب در زمان وي يا نزد خود او وجود داشته است. علامه مجلسي (ره) براي دستيابي به اين کتاب، اموال فراواني هزينه کرد؛ امّا بدان دست نيافت. همچنين از ميان متأخرين پس از علامه مجلسي (ره)، شخصي به نام حجة الاسلام سيد محمد باقر شفتي گيلاني اصفهاني نيز براي بدست آوردن اين کتاب اموال فراواني خرج کرد، اما ايشان نيز موفق به يافتن آن نشد. البته سيد علي بن طاووس در کتاب «فلاح السائل» ودر ديگر کتابهايش ونيز در اجازه اش که در مجلدات پاياني «بحار الانوار» درج شده، از کتاب «مدينة العلم» احاديثي را نقل کرده است. همچنين شيخ جمال الدين يوسف بن حاتم، ملقب به الفقيه الشامي، از شاگردان محقق حلي وابن طاووس، در کتاب خود «الدر النظيم» ـ که درباره فضائل ائمه اطهار (ع) است ـ به نقل حديث از کتاب «مدينة العلم» پرداخته است. اما به طور کلي مي توان گفت که در زمان ما جز دست نوشته وامضايي از سيد شبر حويزي که درباره اين کتاب يافتيم وآن را سيد امين ومورد اطمينان، معين الدين سقاقلي حيدر آبادي براي سيد عبدالعزيز حکايت کرده است، از اين گوهر گرانبها خبري در دست نيست.) منبع: ملاحظه کامل‌مقاله 👇 https://library-tebyan-net.cdn.ampproject.org/v/s/library.tebyan.net/fa/Viewer/TextAMP/92489/0?amp_js_v=a6&_gsa=1&usqp= شیخ #صدوق #کتاب_شناسی کتاب #مدینه_العلم •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🌟 برکت دعای امام زمان علیه السلام 🔹 علی بن حسین بابویه با دختر عموی خود، ازدواج کرد ولی از او صاحب فرزند نشد، نامه ای به حسین بن روح (سومین نائب امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) نوشت که از امام زمان تقاضا کند تا درباره او دعا نماید خداوند فرزندان فقیه به او عنایت کند. 🔸 از ناحیه مقدسه امام پاسخ آمد که از همسر فعلی خود فرزندی نخواهی داشت، ولی به زودی کنیز دیلمی را خواهید گرفت و از او صاحب دو فرزند فقیه خواهی شد. 🔹 پس از ازدواج با کنیز دیلمی صاحب دو فرزند به نامهای محمد و حسین شد. محمد (معروف به شیخ صدوق) و حسین هر دو فقیه ماهر در حفظ احادیث اهلبیت بودند. حدیث‌هایی را که آنها حفظ کرده بودند هیچکس از اهالی و دانشمندان قم آنها را نداشتند. 🔺 هنگامی که آن دو برادر (محمد و حسین) حدیث می‌گفتند، مردم از قوه حافظه آنها تعجب می‌کردند و به آنها می‌گفتند: 👌این مقام ویژه را شما به برکت دعای امام زمان یافته اید و این مطلب در میان مردم قم مشهور بود. 📚 بحار الانوار ج۵۱ ص ۳۲۴ شیخ #صدوق #محمد_بن_علی_بن_حسین #ابن_بابویه حضرت #امام_زمان علیه السلام •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘شیخ صدوق 🔸‌‌ابن بابویه‌، محمد بن علی بن حسین بن موسی‌ بن بابویه‌ قمی‌، ملقب‌ به‌ شیخ‌ صدوق‌، محدث‌ و فقیه‌ بزرگ‌ شیعه امامیه‌، در قرن چهارم هجری قمری بود. شیخ‌ طوسی‌ در اسانید الاستبصار از وی‌ با لقب‌ «عمادالدین‌» یاد کرده‌ است‌. 🔹‌‌او ابتدا نزد پدرش به شاگردی پرداخت و بعد برای کسب علم به شهرهای مختلفی سفر کرد و از اساتید بسیاری بهره برد. برخی، اساتید او را تا ۲۵۰ تن شمرده اند. 🔸‌‌او از نظر فکری‌ از مکتب‌ اخباریان‌ متقدم‌ قم‌ به‌ شمار می‌رود. عصر شیخ صدوق، عصر حدیث بوده و ایشان در ادامه حرکت شیخ کلینی، به ضبط و نشر حدیث بنا نهاده است. 🔹‌‌ایشان کثیر التالیف بوده و آثار زیادی به او نسبت داده‌اند که از مهم‌ترین آنها کتاب من لا یحضره الفقیه، علل الشرایع، الخصال، عیون‌ الاخبار الرضا، معانی الاخبار را می‌توان نام برد. 🔸‌‌به دعاى حضرت ولی‌عصر (عج) شهرت شيخ صدوق عالم‌گير شد و تمام دانشوران، زبان به مدح و ثناى او گشودند و در برابر عظمت و گستردگى دانش او خضوع کردند. پس از سفر به بغداد شهرت علمى او آن‌چنان دانشمندان آن ديار را تحت تأثير قرار داده بود که تمام آن‌ها را مجذوب خود کرد و از شعاع وجودى خود بهره‌مند ساخت. 🔹‌‌شیخ صدوق در شهر ری، نزدیکی مرقد عبدالعظیم حسنی دفن شده و مرقدش محل زیارت مردم است. مطالعه کامل مقاله👇👇👇 📥 wikifeqh.ir/شیخ_صدوق #اعلام #صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘وثاقت شیخ صدوق در نظر آیت الله خویی حضرت آیت الله خویی از جمله عالمانی هستند که به جد از وثاقت و عظمت شیخ صدوق در برابر نقد های بعضی محدثین من جمله مرحوم محدث بحرانی و علامه مجلسی دفاع کردند. 🔻 بعضی عبارات آیت الله خویی در این زمینه بدین نحو است: ١_ولاینبغی الشک في أن ما ذكره النجاشي والشيخ من الثناء عليه والإعتناء بشأنه مغن عن التوثيق صريحا فإن ماذكراه أرقى وأرفع من القول بأنه ثقة.(١) ٢_فمن الغريب جدا عن بعض مشايخ المحقق البحراني من أنه توقف في وثاقة الصدوق وأني أعتبر ذلك من اعوجاج السليقة ولو نوقش في وثاقة مثل الصدوق فعلى الفقه السلام.(٢) ايشان محکم از وثاقت صدوق دفاع و نسبت اختصار واسقاط از احادیث توسط شیخ صدوق را قویا رد میکنند. ۱_اقول لیس فیما ذکردلالة على أن الشيخ الصدوق اختصر في الحديث وأسقط جملا منه.(٣) ٢_أقول جلالة مقام الصدوق تمنع إساءة الظن به.(٤) ٣_اضف الى ما ذكرنا أنه إذا ثبت أن الشيخ الصدوق قد يسقط عن الحديث مالا يرتضيه فما هو السبب في إساءة الظن به فإن ذلك ليس إلا من التقطيع في الحديث المتداول بين أرباب الحديث.(٥) ______________________________ 📚منابع: ١_معجم رجال الحدیث جلد ۱۶ صفحه ۳۲۲ ۲_همان صفحه ۳۲۳ ۳_همان ۴_همان صفحه ۳۲۴ ۵_همان صفحه ۳۲۵ #صدوق #خویی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘آیا اینکه مرحوم صدوق در حق یک راوی دعا به "ترحّم " نموده دلیل بر وثاقت آن روای می شود؟ مرحوم خویی: خیر نمی شود👇 الترحّم بنفسه لا يقتضي التوثيق و لا يكشف عن حسن الحال، و قد رأينا الصدوق كثيراً ما يترحّم و يترضّى على مشايخه و فيهم الضعيف و غيره،و أنّ ذلك منه لا يكشف إلّا عن كونه شيعياً إمامياً لا يزيد عليه بشي ء كيف و قد ترحّم الصادق (عليه السلام) على جميع زوّار الحسين (عليه السلام) و فيهم الفاسق و الكذّاب و شارب الخمر، أ فهل ترى أنّ ترحّم الصدوق و ترضّاه أعظم شأناً من ترحّم الصادق (عليه السلام) هذا. 📚موسوعه آقای خویی ج ۱۵ ص ۲۱۸ #صدوق #خویی #رجال #توثیق_روای_با_ترحم_صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘معرفی کتاب «عیون اخبار الرضا علیه السلام 🔸کتاب «عیون اخبار الرضا علیه السلام» توسط شیخ #صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن موسی بابویه قمی (م 381 ق) تالیف شده است. شیخ صدوق که یکی از برجسته ترین و متبحرترین محدّثان جهان اسلام به شمار می رود و بیش از سیصد کتاب حدیثی از جمله «من لا یحضره الفقیه» را نگاشته است، این کتاب حدیثی را درباره تاریخ زندگانی، شخصیت و سخنان نورانی حضرت رضا(علیه السلام) در زمینه مسائل مخلتف تاریخی، فقهی، اخلاقی و عقیدتی به نگارش درآورده است. 🔸هدیه بودن کتاب عیون اخبار الرضا علیه السلام: شیخ صدوق این کتاب را به عنوان عوض و پاسخ به هدیه «صاحب بن عبّاد» که دو قصیده درباره امام رضا(علیه السلام) برای وی فرستاده بود، نوشته است تا در کتابخانه بزرگ عبّاد به یادگار بماند که هم او و هم سایر دوستداران اهل بیت(علیهم السلام) از آن بهره بگیرند. شیخ می نویسد: «هدیه ای بهتر از این کتاب که از معارف بیکران امام رضا(علیه السلام) تالیف شده نیافتم تا در پاسخ دو قصیده ابن عباد بفرستم». او دو قصیده مزبور را نیز در مقدمه کتابش آورده است. 🔸شیخ صدوق برای ارج نهادن به اشعار زیبای ابن عباد روایاتی از امام صادق و امام رضا(علیهما السلام) درباره شاعران اهل بیت(علیهم السلام) نقل کرده است که: «هر کس درباره ما شعری بسراید، خداوند برایش منزلی در بهشت بنا می کند». 🔸شیوه و نحوه تدوین کتاب عیون اخبار الرضا علیه السلام: این کتاب در شصت و نه باب از «وجه نامگذاری امام رضا علیه السلام» تا «معجزات مربوط به بقعه مبارکه ایشان» تنظیم شده است. 🔸از جمله مهمترین باب‌های این کتاب که بیانگر نگرش و دیدگاه روشن و صریح شیعه درباره مسائل مختلف اعتقادی و تاریخی است عبارتند از: /باب النصوص علی الرضا بالامامه فی جمله الائمة الاثنی عشرعلیهم السلام /باب ما جاء عن الرضا علی بن موسی علیه السلام من الاخبار فی التوحید، که این باب پاسخ بسیار صریح به کج اندیشی ها و غرض ورزی های متعصبان اهل سنت است که تشیع را به حلول، تجسیم و سایر کفرگویی ها متهم می کنند؛ / باب هایی درباره مجالس مناظره امام(علیه السلام) با دانشمندان و بزرگان فرقه ها و نحله های مختلف اسلامی و غیر اسلامی؛ / ابوابی درباره علامت ها و اوصاف امام و امامت که شرایط صفات اصلی امامت را در آن بیان کرده است؛ /باب ما جاء عن الرضا علیه السلام فی الایمان که حقیقت و معنای ایمان را در آن بیان نموده است؛ /بابی که در آن حقیقت امامت و تشیع را بیان کرده و غالیان و مفوضه ها (کسانی از معتزلیان اهل سنت که به اختیار مطلق انسان در مقابل جبر گرایان اهل سنت قائل بودند) را ردّ و ابطال کرده است. 🔸البته شیخ صدوق همه احادیث مربوط به امام رضا را در این کتاب نیاورده است و احادیث آن فقط بخشی از معارف، از زبان آن حضرت می باشد. 🔸ویژگی های کتاب عیون اخبار الرضا علیه السلام: این کتاب دارای ویژگی‌ های بسیار مهمی است که آن را از زمان تالیف مورد توجه همگان قرار داده و  یکی از مصادر و منابع مهم حدیثی شیعه و سنی است که متاخران شیخ صدوق غالبا به آن استناد کرده و ارجاع داده اند. 1ـ کتابی مسند است و در ابتدای هر حدیثی سند آن را ذکر کرده است. 2ـ مشیخه آن تا حد زیادی از مشیخه من لا یحضره الفقیه تبعیت می کند و البته برخی از اسناد آن نسبت به مشیخه من لا یحضر جدید و متفاوت است. 3ـ از جمله جامع ترین کتاب‌ها در زمینه تاریخ و کلمات حضرت رضا(علیه السلام) است. 4ـ برخی از نظرات تاریخی، تفسیری، فقهی، رجالی و عقیدتی (کلامی) شیخ صدوق نیز در ذیل برخی از احادیث به چشم می خورد که در بازیابی اندیشه های او شایان توجه است. #کتاب_شناسی #عیون_اخبار_الرضا علیه السلام •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ☘کتاب "من لايحضره الفقيه: 🔸مولف شيخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى، از چهره‌هاى برجسته علماى شيعه در قرن چهارم هجرى. 🔸موضوع‌ مجموعه روايات اهل بيت عليهم السلام درباره مسائل فقهى و احكام شرعى. شيخ صدوق در اين كتاب روايات فقهى را كه از ديدگاه خود صحيح و معتبر بوده جمع آورى نموده است. 🔸ارزش و اعتبار اين كتاب يكى از ارزشمندترين منابع روايى شيعه به شمار مى‌آيد و يكى از چهار كتاب معتبر روايى شيعه است و هر مجتهدى در اجتهاد و استنباط احكام شرعى بايد به روايات آن توجه داشته باشد. كتاب من لا يحضره الفقيه از زمان نگارش مورد توجه و استقبال علماى شيعه قرار گرفته است و پيوسته در مجموعه‌هاى بزرگ و كوچك روايى بر آن استناد نموده و از آن روايت نقل كرده‌اند. 🔸انگيزه نگارش‌ شيخ صدوق اين كتاب را به درخواست يكى از سادات بزرگوار شهر بلخ به نام شريف الدين ابو عبد الله محمد بن حسين معروف به نعمت نگاشته است. او از شيخ صدوق درخواست كرده بود مانند كتاب« من لا يحضره الطبيب» محمد بن ذكرياى رازى در علم طب، او هم كتابى در علم فقه به نگارش درآورد تا مورد استفاده كسانى قرار گيرد كه به علما و فقهاى بزرگ دسترسى ندارند و با مراجعه به آن بتوانند به احكام شرعى و وظايف خود آگاه گردند. شيخ صدوق نيز با پذيرفتن اين درخواست مى‌فرمايند من در اين كتاب بنا ندارم تا هر چه روايت شده را نقل نمايم بلكه فقط آن رواياتى را نقل مى‌كنم كه آنها را صحيح و معتبر مى‌دانم و به آن فتوا مى‌دهم و عقيده دارم كه ميان من و خداوند حجت است. 🔸مشيخه‌ شيخ صدوق در اين كتاب فقط نام راوى اولى را كه روايت را از امام عليه السلام روايت كرده آورده و در آخر كتاب يعنى در بخش« مشيخه» سند خود را به آن راوى نقل مى‌كند تا روايات از حالت ارسال خارج شده و اصطلاحا مسند شوند و استفاده از آن براى مراجعه كنندگان آسان‌تر گردد. 🔸سبك نگارش‌ در قرون اوليه اسلامى فقهاى شيعه فقط به روايت و نقل سخنان ائمه عليهم السلام اكتفا مى‌كردند و به خود اجازه گفتن سخنى در برابر و يا در كنار سخنان ائمه معصوم نمى‌دادند چرا كه آنان را مرتبط با مركز وحى و معدن حكمت مى‌دانستند. حتى اگر مى‌خواستند كتابى غير روايى به نگارش درآورند سعى مى‌كردند تا از الفاظ روايات استفاده كنند و سخنى غير از سخن اهل بيت عصمت و طهارت ننويسند. شيخ صدوق از آخرين علماى اين دوره به شمار مى‌آيد. در تأليفات ايشان همه كتاب روايت و يا گرفته شده از الفاظ روايات است، به حدى كه برخى از علماى شيعه مى‌گويند اگر درباره مسأله‌اى روايتى نيافتيم به الفاظ شيخ صدوق نيز مى‌توانيم استناد كنيم چرا كه الفاظ ايشان همه استفاده شده از الفاظ روايات است. بعد از ايشان از زمان شاگردشان« شيخ مفيد» كم كم اين سبك تغيير كرد زيرا با تغيير نيازهاى روز و هجوم شبهات و ايرادات مخالفان و دشمنان اسلام و ورود فلسفه غرب به جهان اسلام و عقايد و افكار انحرافى، علماى ما مجبور به پاسخ گويى شدند و در صدد حل آن شبهات برآمدند و شيوه‌اى نو در تأليفات علما و فقهاى شيعه پديدار گشت. 🔸مباحث‌ اين كتاب شامل مباحث فراوان فقهى است مانند: ۱- آبها و طهارت و نجاست آن‌ ۲- واجبات نماز و مقدمات آن مانند وضو و غسل و تيمم‌ ۳- احكام اموات‌ ۴- احكام نماز ۵- احكام قضاوت‌ ۶- مكاسب‌ ۷- احكام ازدواج‌ ۸- احكام ارث‌ و مباحث و عناوين گوناگون ديگر فقهى. 🔸منابع كتاب‌ شيخ صدوق در مقدمه كتاب مى‌فرمايد من روايات اين كتاب را از اصول معتبر و مشهور روايى شيعه گرفته‌ام مانند: ۱- كتاب حريز بن عبد الله سجستانى‌ ۲- كتاب عبيد الله بن على حلبى‌ ۳- كتاب‌هاى على بن مهزيار اهوازى‌ ۴- كتاب‌هاى حسين بن سعيد ۵- نوادر احمد بن محمد بن عيسى‌ و بسيارى ديگر از اصول اوليه و منابع معتبر روايى. 🔸روايات كتاب‌ شيخ صدوق در اين كتاب حدود ۶ هزار روايت نقل كرده است كه عموما در باره مباحث فقهى و احكام شرعى است. 🔸مشيخه‌ يكى از بخشهاى مهم اين كتاب بخش مشيخه است كه در پايان كتاب آمده شيخ صدوق در اين بخش به اسناد خود به رواتى كه روايات اين كتاب را از آنها نقل كرده اشاره مى‌كند و به اين وسيله روايات فراوانى از احاديث كتاب را از حالت ارسال و بدون سند بودن خارج كرده و آنها را معتبر و مسند مى‌سازد. اين بخش از كتاب بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته است و شرح‌هاى فراوانى نيز بر اين قسمت از كتاب نگاشته‌اند كه خود از منابع غنى و پر بار علم رجال به شمار مى‌آيد 🔹منبع : دارالحدیث #کتاب_شناسی شیخ #صدوق #من_لایحضره_الفقیه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کتاب "معاني الأخبار" 🔸مولف‌ كتاب حاضر از شيخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى( ۳۰۵- ۳۸۱ هجرى)، از چهره‌هاى برجسته فقها و روات شيعه در قرن چهارم هجرى است. 🔸موضوع‌ اين كتاب مجموعه رواياتى است كه از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام روايت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنى، روايى، عقيدتى، فقهى و ديگر معارف اسلامى است، مانند: معناى سبحان الله، معناى حروف مقطعه، معناى من كنت مولاه فعلي مولاه و معناى بيع الحصاة و... 🔸اعتبار و ارزش‌ معاني الأخبار مانند ديگر كتاب‌هاى شيخ صدوق، پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى‌آيد و روايات آن در بسيارى از مجموعه‌هاى بزرگ روايى شيعه مانند:« كتب اربعه»،« بحار الأنوار» و« وسائل الشيعه» آمده و به آن استناد شده است. 🔸اين كتاب براى شناخت معانى اصطلاحات قرآنى، روايى، عقيدتى، فقهى و ديگر معارف اسلامى كتابى بس ارزشمند و قابل توجه است كه با توجه به روايات اهل بيت رسول خدا، كه تنها راه شناخت معارف و احكام اسلامى مى‌باشد، نگاشته شده است. 🔸انگيزه نگارش‌ شيخ صدوق، كه يكى از بزرگ‌ترين روات شيعه به شمار مى‌آيد، در تمام عمر خود همتى جز جمع آورى روايات اهل بيت عصمت و طهارت نداشت. وى با نگارش اين كتاب و كتاب‌هاى فراوان ديگر در موضوعات مختلف خدمتى بزرگ در راه شناساندن معارف اصيل اسلام به جهانيان نموده است. 🔸سخن بزرگان‌ علامه مجلسى در اين باره مى‌فرمايد:« كتاب‌هاى شيخ صدوق در حدّ كتب اربعه مى‌باشند و نام آنها در اجازات روايى ما از مشايخ بزرگ شيعه موجود است و بسيارى از علما و فقهاى شيعه از آن روايت نقل كرده‌اند و به لطف خداوند نسخه‌هاى قديمى و تصحيح شده‌اى از آن در اختيار ما مى‌باشد.» 🔸كلام شيخ آقا بزرگ‌ مرحوم آقا بزرگ تهرانى در الذريعه مى‌فرمايد:« كتاب معانى الأخبار نوشته شيخ صدوق، درگذشته به سال ۳۸۱ هجرى مى‌باشد. وى در اين كتاب رواياتى كه در تفسير معانى حروف و الفاظ آمده را جمع آورى نموده است. او اين كتاب را در سال ۳۳۱ هجرى نگاشته است. مولى عبد النبى طسوجى نيز شرحى بر اين كتاب نوشته است...» 🔸تعداد احاديث كتاب‌ اين كتاب شامل ۸۰۹ حديث است كه در ضمن ۴۱۹ باب آمده است. 🔸عناوين ابواب‌ از جمله موضوعات كتاب مى‌توان به: معناى بسم الله الرحمن الرحيم، معناى لوح و قلم، معناى ازدواج نور با نور، معناى جوانمردى و مردانگى، معناى وحدت و تفرقه و معناى سنت و بدعت، معناى سخن حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم كه مى‌فرمايد:« اختلاف امت من رحمت است»، معناى همسايه و حد همسايگى، معناى غيبت و بهتان و... اشاره كرد. 🔹 منبع : دارالحدیث #کتاب_شناسی #معانی_الاخبار شیخ #صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کتاب " التوحيد (للصدوق)" 🔸مولف : محمد بن علی شیخ صدوق 🔸معرفى اجمالى‌ كتاب« التوحيد» به زبان عربى، از شيخ صدوق، ابو جعفر، محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى( ۳۰۵- ۳۸۱ ق)، از چهره‌هاى برجسته فقها و روات شيعه در قرن چهارم هجرى است. اين كتاب، مشهور به« توحيد صدوق» يا« توحيد ابن بابويه» است. 🔸موضوع كتاب، روايات حضرت رسول خدا( ص) و ائمه معصومين( ع)، پيرامون توحيد و شناخت ذات و صفات و اسما و افعال خداوند متعال و ديگر مباحث مهم كلامى است. 🔸اين كتاب، در شناخت خداوند متعال و معرفى ديدگاه شيعه در باره مباحث توحيد، كتابى ارزش‌مند است و پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى‌آيد و روايات آن نيز در بسيارى از مجموعه‌هاى روايى شيعه، مانند بحار الانوار آمده و به آنها استناد شده است. 🔸شيخ صدوق، در باره انگيزه نگارش اين كتاب مى‌گويد:« امرى كه موجب گشت تا اين كتاب را به رشته تحرير درآورم، اين بود كه ديدم برخى از مخالفين به علماى شيعه نسبت تشبيه و جبر مى‌دهند. دليل آن هم رواياتى بود كه در كتاب‌هاى شيعه ديده بودند و با ناآگاهى از معانى و تفسير آنها، معنايى غلط براى آن بيان مى‌كردند و با اين كار چهره مذهب ما را در برابر مردم زشت و ناپسند نشان مى‌دادند. من هم با قصد قربت به درگاه الهى، اقدام به نگارش اين كتاب در توحيد و نفى تشبيه و جبر نمودم.» 🔸ساختار اين كتاب، شامل ۵۸۳ حديث است كه در ۶۷ باب توسط مؤلف تنظيم شده‌اند. 🔸گزارش محتوا توحيد صدوق، شامل رواياتى است از اهل بيت عصمت و طهارت در باره توحيد و مباحث مربوط به آن، مانند: پاداش يكتاپرستان و عرفا، يكتاپرستى و نفى تشبيه، معناى واحد، توحيد و موحد، معناى‌«قُل هوَ اللّه أحَد»،اثبات جسم و صورت نداشتن خداوند، روايات در باره ديدن خداوند، قدرت، صفات ذات و صفات افعال، تفسير«كل شي‌ء هالك إلا وجهه»،تفسير«و الأرض جميعا قبضته»،نفى زمان و مكان و حركت از خداوند متعال، اسماء الله، اثبات حدوث عالم و مباحث مفيد و مهم فراوان ديگر. 🔸وضعيت كتاب‌ شرح‌هاى متعددى بر اين كتاب نگاشته شده، مانند: ۱. شرح حكيم عارف، قاضى محمد سعيد قمى، شاگرد فيض كاشانى كه در سال ۱۰۹۹، به رشته تحرير درآمده است. ۲. شرح امير محمد على نائب الصدارة كه آن را در شهر مقدس قم نوشته است. ۳. شرح فارسى مولى محمد باقر سبزوارى، درگذشته به سال ۱۰۹۰ ق. 🔸نسخه‌ شناسى‌ ۱. نسخه‌اى به خط اسماعيل بن شيخ ابراهيم كه تاريخ نگارش آن ۱۰۷۳ ق، است. ۲. نسخه‌اى در كتاب‌خانه حضرت امام امير المؤمنين، على( ع)، در نجف اشرف، به خط موسى حسين مدرس كه تاريخ نگارش آن، ۱۰۸۳ ق، مى‌باشد. ۳. نسخه تصحيح شده‌اى كه نگارش قرن ۱۱ ق، است و بر آن حواشى مختصر و مطالبى به خط محدث نورى ديده مى‌شود. 🔹منبع : دارالحدیث #کتاب_شناسی کتاب #التوحید صدوق شیخ #صدوق رحمه الله علیه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کتاب"فضائل الأشهر الثلاثة" 🔸مولف‌ شيخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى( ۳۰۵- ۳۸۱ هجرى). مؤلف اين كتاب از چهره‌هاى برجسته فقها و روات شيعه در قرن چهارم هجرى است. 🔸درباره كتاب‌ كتاب، مجموعه رواياتى است از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام كه در فضيلت ماه رجب و شعبان و رمضان روايت شده است. شيخ صدوق در اين كتاب به مستحبات و اعمال اين سه ماه نيز اشاره دارد. 🔸اين كتاب شامل سه كتاب است به نام‌هاى:« فضائل شهر رجب»،« فضائل شهر شعبان» و« فضائل شهر رمضان». 🔸شيخ صدوق، خود نيز به اين كتاب‌ها به طور مستقل اشاره دارد؛ ولى به دليل كتابت همراه با هم، به نام« فضائل الأشهر الثلاثة» مشهور شده‌اند و به عنوان يك كتاب مطرح گرديده‌اند. 🔸اعتبار و ارزش‌ كتاب حاضر، مانند ديگر كتاب‌هاى شيخ صدوق، پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى‌آيد. روايات آن نيز در بسيارى از مجموعه‌هاى روايى بزرگ شيعه مانند« بحار الأنوار» و« مستدرك الوسائل» و... نقل شده است. اين كتاب در شناخت فضيلت دعا و نمازهاى مستحبى و اعمال ماه رجب و شعبان و رمضان كتابى بس ارزشمند و قابل توجه است. 🔸متن كتاب گرفته شده از روايات اهل بيت رسول خدا است كه تنها راه شناخت شيوه مناجات و تضرع به درگاه الهى مى‌باشد. 🔸همچنين اين كتاب يكى از ارزشمندترين منابع كتاب‌هاى دعا مانند مفاتيح الجنان شيخ عباس قمى به شمار مى‌آيد. 🔸انگيزه نگارش‌ شيخ صدوق، كه خود يكى از بزرگ‌ترين روات شيعه به شمار مى‌آيد، عمر خود را صرف شنيدن و نقل روايات اهل بيت عصمت و طهارت نمود تا سخنان گهربار آن بزرگواران را حفظ نموده و به گوش آيندگان برساند. وى با نگارش اين كتاب خدمتى بزرگ در راه شناخت شيوه مناجات و راز و نياز با آفريدگار جهان از زبان اهل بيت رسول خدا نموده است. 🔸سخن بزرگان‌ علامه، شيخ آقا بزرگ تهرانى درباره اين كتاب مى‌فرمايد: كتاب‌فضائل الأشهر الثلاثةنوشته صدوق است. محدث نورى در كتاب‌هاى خود و علامه مجلسى در بحار الأنوار از آن روايت نقل نموده‌اند. 🔸اين كتاب در سه بخش است: ۱- فضائل #رجب ۲- فضائل #شعبان ۳- فضائل #رمضان كه هر يك كتابى مستقل و مختصر مى‌باشند و شيخ صدوق در« من لا يحضره الفقيه» به هر يك مستقلا اشاره دارد؛ ولى به دليل اختصار و همراه بودن، سه بخش در يك كتاب و به يك عنوان مشهور شده‌اند و آن‌فضائل الأشهر الثلاثةاست. 🔸تعداد احاديث‌ اين كتاب شامل ۱۵۸ حديث است كه در سه بخش مجزا آمده‌اند. 🔸عناوين كتاب‌ بعضى موضوعات بحث شده در كتاب عبارتند از: فضيلت اهل رجب، پاداش روزه اول و وسط و آخر ماه رجب، شعبان ماه رسول خدا صلى الله عليه و آله است، معناى زيارت خداوند در عرش، دعاى افطار، ماه رمضان و قرآن، غسل‌هاى شب قدر و شب‌هاى ديگر ماه رمضان، فضيلت شب و روز عيد فطر، مهمانان خدا در ماه رمضان و اينكه علت برترى اين امت روزه ماه رمضان است. 🔹منبع: دارالحدیث #کتاب_شناسی #فضائل_الأشهرالثلاثة شیخ #صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کتاب "كمال الدين و تمام النعمة" 🔸كمال الدين و تمام النعمة»، معروف به اكمال الدين صدوق، تأليف شيخ صدوق( ره)، به زبان عربى و در موضوع غيبت و ظهور امام زمان( عج) است. 🔸معرفى اجمالى‌ « كمال الدين و تمام النعمة»، معروف به اكمال الدين صدوق، تأليف شيخ صدوق( ره)، به زبان عربى و در موضوع غيبت و ظهور امام زمان( عج) است. 🔸شيخ صدوق، انگيزه خود را از نگارش اين كتاب، اين‌گونه بيان مى‌فرمايد:« بعد از سفر به مشهد مقدس و زيارت علي بن موسي الرضا( ع)، به نيشابور رفتم؛ در آن‌جا، شيعيانى كه به ديدن من مى‌آمدند، شبهاتى را در باره امام زمان( ع) مطرح كردند كه من هم سعى فراوانى در حل آن شبهات نمودم، تا آنكه به قم آمدم؛ در آن‌جا نيز شيخ نجم الدين، ابو سعيد، محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن على بن صلت قمى به ديدارم آمد؛ او، نيز از من درخواست نگارش كتابى در اين باره داشت و من هم به ايشان وعده اجابت دادم، تا آنكه شبى، امام زمان( ع) را در خواب ديدم؛ آن حضرت، به من فرمود:« چرا كتابى در باره غيبت نمى‌نويسى تا خداوند به وسيله آن، حوائجت را برآورده سازد؟» عرض كردم:« اى فرزند رسول خدا! من در اين باره چند كتاب نوشته‌ام». آن حضرت، فرمود:« اينك، كتابى بنويس و در آن، به غيبت‌هاى پيامبران الهى اشاره كن». پس از آن، از خواب بيدار شدم و بر آن شدم تا اين كتاب را به نگارش درآورم. 🔸اين كتاب، از قديمى‌ترين و معتبرترين منابع روايى شيعه در باره امام زمان( ع) مى‌باشد. 🔸ساختار اين كتاب، مشتمل بر ۶۳ باب است. 🔸گزارش محتوا شيخ صدوق، در اين كتاب، بسيارى از مباحث اعتقادى شيعه را در باره امام زمان مطرح نموده است و نمونه‌هاى فراوانى از غيبت پيامبران الهى را آورده و به بررسى كامل امامت حضرت مهدى( ع)، تولد ايشان، روايات پيامبر و ائمه( ع)، در باره ظهور آن حضرت، كسانى كه به خدمت آن حضرت رسيده‌اند و شرايط دوران ظهور ايشان و موضوعاتى از قبيل اينكه آفرينش حجت خدا قبل از آفرينش ديگر انسان‌ها بوده است، فقط خداوند حق انتخاب خليفه و جانشين خود را دارد، اثبات غيبت و حكمت آن، جواب‌هاى ابن قبه، نامه‌هاى آن حضرت، علامات ظهور، ثواب انتظار و... پرداخته است. 🔸اهميت ويژه اين كتاب، در نقل اقوال عالم بزرگ شيعى دوره غيبت صغرى؛ يعنى ابو جعفر، محمد بن عبد الرحمن بن قبه رازى( متوفاى قبل از ۳۱۹ ق) است. دانسته‌هاى ما در باره اين عالم شيعى، محدود به نكاتى است كه ابن نديم و نجاشى آورده‌اند و ديگر عالمان رجالى، نكته چندانى به نكات ايشان نيفزوده‌اند. به گفته نجاشى، ابن قبه، نخست از معتزليان بوده و سپس به تشيع گرويده است. 🔸از ديگر ويژگى‌هاى اين كتاب، نقل برخى ازتوقيعات صادر شده از ناحيه مقدسه است. شيخ صدوق برخى از مطالب اين بخش را از متون كهن‌تر و گاه به نحو شفاهى از برخى مرتبطان با نواب اربعه نقل كرده است. 🔹منبع : دارالحدیث #کتاب_شناسی شیخ #صدوق #كمال_الدين_وتمام_النعمة حضرت #امام_زمان علیه السلام ┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘آشنایی با کتاب"مصادقة الإخوان" 🔹كتاب حاضر مجموعه رواياتى است كه از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام روايت شده و درباره رابطه ميان افراد مؤمن با يكديگر و حقوقى كه برادران دينى بر هم دارند مى‌‌باشد 🔸معرفى اجمالى‌ مصادقة الإخوان نوشته شيخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى( ۳۰۵- ۳۸۱ هجرى). مؤلف اين كتاب از چهره‌‌هاى برجسته فقها و روات شيعه در قرن چهارم هجرى است. 🔸موضوع‌ كتاب حاضر مجموعه رواياتى است كه از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام روايت شده و درباره رابطه ميان افراد مؤمن با يكديگر و حقوقى كه برادران دينى بر هم دارند مى‌‌باشد و براى شناخت حقوق برادران دينى بر يكديگر، كتابى بس ارزشمند و قابل توجه است و با توجه به روايات اهل بيت رسول خدا كه تنها راه شناخت معارف و احكام اسلامى مى‌باشند نگاشته شده است. 🔸اعتبار اين كتاب مانند ديگر كتاب‌هاى شيخ صدوق پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى‌آيد به طورى كه روايات آن در بسيارى از مجموعه‌هاى روايى شيعه مانند كتب اربعه و بحار الانوار و وسايل الشيعه ذكر شده و به آن استناد شده است. شيخ صدوق با نگارش اين كتاب قدمى مهم براى شناخت معارف اصيل اسلام و شناساندن حقوق برادران مؤمن بر يكديگر برداشته است. 🔸كلام بزرگان‌ مرحوم علامه، شيخ آقا بزرگ تهرانى صاحب كتاب ارزشمند الذريعه درباره اين كتاب مى‌فرمايد:« كتاب مصادقة الإخوان نوشته شيخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن حسين قمى، متوفاى ۳۸۱ هجرى است. نجاشى اين كتاب را در ليست تأليفات ايشان آورده؛ ولى ظاهرا كتاب حاضر همان كتاب« إخوان»، نوشته پدر شيخ صدوق، متوفاى ۳۲۹ هجرى مى‌باشد، زيرا نجاشى اين كتاب را در ليست تأليفات ايشان نيز آورده است. همچنين در اين كتاب از« محمد بن يحيى عطار» و« على بن ابراهيم» و« سعد بن عبد الله اشعرى» بدون واسطه روايت مى‌شود در حالى كه اين سه تن از اساتيد پدر شيخ صدوق هستند و شيخ صدوق بدون واسطه از آنها روايت نقل نكرده است». 🔸تعداد روايات‌ كتاب، شامل ۱۲۵ حديث است كه در ضمن ۴۳ باب تنظيم شده‌اند. 🔸عناوين كتاب‌ مهم‌ترين موضوعات بحث شده در كتاب عبارتند از: ۱- اقسام برادران‌ ۲- برادرى مؤمنين با يكديگر ۳- حقوق برادران‌ ۴- پاداش خوشرويى و شاد كردن مؤمن‌ ۵- آزمايش برادران‌ ۶- دوست داشتن برادران‌ ۷- كسانى كه در برادرى بايد از آنها پرهيز كرد و.... 🔸منبع: دارالحدیث #کتاب_شناسی #صدوق #مصادقة_الاِخوان •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀کتاب "الخصال" الخصال اثر شیخ صدوق 🔸 کتابى است حدیثى که در آن، نویسنده، احادیثى را که مشتمل بر «شماره‌اى» بوده‌اند، گردآورى کرده و به ترتیب اعداد در ابواب مختلف آورده است. 🔸کتاب، به زبان عربى و در قرن چهارم هجرى، نوشته شده است. 🔸هدف نویسنده از نگارش این اثر، بیان صفات نیک و بد بوده است. 🔸الخصال از کتاب های مشهور شیعه است. گزینش احادیث زیبا و ابتکار در سبک تألیف (روایات عددی)، سبب شده که این کتاب همواره نظر خوانندگان را به خود جلب کند. 🔸ابواب کتاب به ترتیب از یگانه ها شروع و باب صدگانه و بیش از صدگانه ها ادامه یافته است. نوزده باب (از باب خصلت های یگانه تا باب خصلت های نوزده گانه) به ترتیب اعداد تنظیم شده اند و بیشترین بخش کتاب را تشکیل می دهند. 🔸تمام روایات الخصال با سند متصل، از معصومان علیهم السلام نقل شده است. بیشتر این روایات از طریق راویان شیعی است. 🔸این کتاب، اثرى مهم است و از درجه اعتبار بالایى برخوردار مى‌باشد. علامه مجلسى در تنظیم بحار الأنوار از این کتاب بهره برده و در جلد اول بحار در قسمت معرفى کتب مورد استفاده‌اش، نام «کتاب الخصال» را در ذیل کتاب‌هاى شیخ صدوق آورده است، همچنین در فصل دوم آن که به معرفى علائم اختصارى منابعش پرداخته، نام اختصارى «الخصال» را «ل» نهاده است. همچنین شیخ حر عاملى در نوشتن وسائل الشیعة از این کتاب استفاده کرده است. 🔸ساختار دو مقدمه از مصحح و مؤلف، آغازگر مطالب مى‌باشد. شیخ صدوق در این کتاب، احادیث را به ترتیب عددى تحت عناوین «باب الواحد»، «باب الاثنین»، «باب الثلاثة» و... تا عدد بیست به ترتیب آورده و پس از عدد بیست، روایاتى در اعداد مابین 20 و 30 ذکر کرده و سپس ابواب زیر را آورده: باب 30 و مافوق آن، باب 40 و مافوق آن، باب 50 و مافوق، باب 70 و80 و بیشتر، پس از آن، یک باب تحت عنوان از یک تا صد ذکر کرده و همه روایاتى را که دربردارنده عدد بیش از صد است، به ترتیب در این باب ذکر کرده است. آن‌گاه بابى درباره 400 و بابى بیش از هزار آورده است که آخرین روایت این باب مشتمل است بر عدد یک ملیون که در رابطه با خلقت یک میلیون آدم و یک میلیون عالم (از امام باقر(ع)) است. این شیوه نگارش و چینش احادیث، موجب شده که صفحات کتاب، موضوعات متفاوتى را در خود ثبت نماید. بیشتر احادیث کتاب، کوتاه است، لذا مورد استفاده خطبا در مجالس مختلف و استقبال مردم قرار گرفته است. شیخ صدوق در این اثر، مبنا را احادیث بیان‌شده از تمام معصومین(ع) قرار داده است. 🔸بیشتر روایات کتاب، ناظر به مباحث اخلاقى و بیان رفتارها و صفات پسندیده یا نکوهیده بوده و شیخ صدوق، سند کامل هر روایت را در آغاز آن بیان کرده است. 🔸انتساب این اثر به شیخ صدوق، معروف و بلکه متواتر است و از مصادر وسائل الشیعة، بحار الأنوار و مستدرک الوسائل بشمار مى‌آید. 🔸روایات کتاب با اسناد کامل، از طریق شیعه امامى و بیشتر با واسطه على بن بابویه پدر شیخ صدوق، ابن ولید، ابن ماجیلویه و ابن موسى بن متوکل، نقل شده‌اند و در کمتر از هفتاد مورد، از طریق مشایخ حدیث اهل سنّت. 🔸کتاب، در دو جلد تنظیم گردیده است. 📚ویکی نور #کتاب_شناسی #الخصال کتاب #صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀 کتب امالی صدوق رحمة الله علیه 🔸امالى شيخ صدوق، اثر ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابويه قمى، معروف به شيخ صدوق، از جمله كتبى است كه حاوى روايات و مباحث شيوا و شيرين در عرصه‌هاى مختلف اخلاقى، نقل فضايل اهل‌بيت(ع)، مسائل تاريخى، اجتماعى و... مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 368ق، نوشته شده است. روايات کتاب، توسط محمدباقر كمره‌اى، به فارسی، ترجمه شده است. شامل 97 مجلس مى‌باشد كه هركدام از مجالس، موضوعات مختلفى در زمينه‌هاى گوناگون از جمله آداب، سنن و... را در بر داشته و در واقع، گنجينه‌اى از معارف دينى، اصول اعتقادى، دستورات اخلاقى و مباحث شيرين و متنوع مذهبى است. نویسنده، اخبار کتاب را از روات فريقين (شيعه و اهل سنت) نقل نموده است. در كنار هركدام از مجالس، روز املاى آن نيز ذكر شده است؛ مثلاًمجلس اول، در روز جمعه 18 ماه رجب سال 367 املا شده است كه اين امر نشان از دقت در ضبط و نگارش مباحث و توجه شيخ صدوق به مناسبت‌ها دارد. بخشى از کتاب در مشهدالرضا و بخشى ديگر در رى نگاشته شده است و در مجموع شامل مباحثى است كه از 18 ماه رجب 367ق، تا پنج‌شنبه، 11 روز مانده از شعبان 368ق، (احتمالا 19 شعبان) بيان شده است. 🔸گزارش محتوا اخبارى كه شيخ صدوق در اين اثر آورده است، از اساتيد روات فريقين (شيعه و سنى) اخذ شده و موضوعات مختلفى در اين کتاب مورد بحث است كه اكثر آن‌ها، جنبه اخلاقى، تاريخى و نقل فضايل اهل‌بيت(ع) را دارد و چون اخبار اخلاقى از ملاحظه متن آن به حكم عقل سليم تأييد مى‌شود و اخبار فضايل خاندان پيامبر(ص) از زبان مخالفان، مقرون به قرينه قطعيه است، لذا نویسنده به عدالت روات آن‌ها نظرى نداشته و در اين موضوع، اخبار بسيارى از راويان مخالف مذهب، نقل كرده است. اما بايد توجه داشت كه در ضمن اخبار اين کتاب، مضامين به‌ظاهر ضعيف و مورد اعتراضى وجود دارد كه نقطه ضعف آن‌ها از ملاحظات زير، منظور مى‌شود: اخبارى راجع به ثواب‌هاى دور از فكر معمولى نسبت به اعمال مستحب و عبادات، مانند اخبار فضيلت روزه هر روز از ماه شعبان يا رجب كه به نظر بعيد و اغراق‌آميز مى‌آيد. اخبارى راجع به اوضاع محشر، قيامت، معراج و عذاب دوزخيان كه گنجايش تصور بشر معمولى را ندارد؛ مانند تعبير به اينكه دندان كافر در قيامت، همچون كوه احد است. اخبارى كه راجع به تطبيق آيات بعضى از سوره‌هاى قرآن به موارد معين و اعتبار شأن نزول‌هاى مخصوصى است كه با تاريخ نزول آيات، تطبيق نمى‌كند؛ مثل تطبيق آيات «و النجم» بر نجمى كه در دوران بيمارى وفات پيامبر(ص)، براى تعيين حضرت على(ع) به خلافت، در خانه آن حضرت فرود آمده، درحالى‌كه اين سوره، از نظر نزول، مكى ضبط شده است. در جواب اين اعتراضات، از دو منظر بايد نگريست: در اخبار معصومين(ع)، هم اخبار محكم هست و هم اخبار متشابه و اين‌گونه اخبار، به‌طور كلى متشابه بوده و درك مقاصد تفصيلى آن‌ها منظور است. از نظر دقت در ضبط حديث و اثبات نسبت به مصنف. يكى از برجسته‌ترين بخش‌هاى کتاب، مجالس مربوط به محرم‌الحرام و بيان حالات و اخبار شهادت سيدالشهدا(ع) است. در مجلس سى‌ام و سى و يكم كه اوج مباحث مربوط به ماه محرم است و شامل روزهاى نهم و دهم ماه محرم مى‌باشد، مرحوم شيخ صدوق به مقتل‌خوانى و بيان مصائب و حوادث اين دو روز پرداخته است. مجلس شصت و ششم، شامل بخشى از امالى الرسول(ص) مى‌باشد؛ يعنى نخستين و معتبرترين امالى كه پيامبر(ص) املاء كرده و اميرالمؤمنين على(ع) با خط خود نوشته كه شامل بسيارى از آداب و سنن و احكام حلال و حرام مى‌باشد. شيخ صدوق در اسناد اين احاديث، آن را به امام ششم(ع) مى‌رساند. 📚ویکی نور #کتاب_شناسی #صدوق #امالی_صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀 شیخ صدوق: ✅ محمدبن على بن حسين بن بابويه قمى، مشهور به «شيخ #صدوق»، در سال 305 هجرى قمرى در خاندان علم و تقوا در شهر قم ديده به جهان گشود. 🔻 شيخ طوسى جريان ولادت وى را چنين نقل می‌کند: 👈 «على بن بابويه با دختر عموى خود ازدواج كرده بود، ولى از او فرزندى به دنيا نيامد. او در نامه‌اى از حضور #حسين_بن_روح تقاضا كرد تا از محضر حضرت بقية الله (عج) بخواهد براى او دعا كند تا خداوند اولاد صالح و فقيه به او عطا نمايد. 👈 از ناحيۀ آن حضرت اين گونه جواب رسيد: «تو از اين همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى كنيزى ديلميه نصيب تو مى‌شود كه از او داراى دو پسر فقيه خواهى گشت.»‌ 🔹 او كه نزديك به عصر ائمه (عليهم‌السلام ) مى‌زيست، با سفرهای متعدد از اساتید بی‌شماری بهره برده و شاگردان بزرگی همچون شیخ #مفید، #سیدمرتضی را پرورش داده و با جمع‌آورى روايات اهل بيت ع خدمات ارزنده و كم‌نظيرى به اسلام و تشيع كرده است. نجاشی حدود ۲۰۰ اثر وی را می‌آورد، که بسیاری از آثار ایشان به دست ما نرسیده است. 📖 از جمله تأليفات ايشان 👈 1- کتاب من لا يحضره الفقيه‌ 2-مدينة العلم‌ 3- كمال الدين و تمام النعمة‌ 4- التوحيد‌ 5- الخصال‌ 6- معاني الأخبار‌ 7- عيون أخبار الرضا عليه‌السلام‌ 8- الأمالي‌ 9- المقنع في الفقه‌ 10- الهداية بالخير‌ 🔺 ایشان در قبرستان (ابن بابویه) شهرری مدفون است (#تصویر فوق👆) و در مورد سالم بودن بدن ایشان در دوران قاجار بعد از حدود هزار سال مطالبی در تاریخ ذکر شده است. 📚 نرم افزار جامع فقه اهل بیت علیهم السلام #اعلام #رجال #صدوق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔸محل قبر حضرت زهرا علیهاالسلام 🔹احمدبن ابی نَصر گويد: «از امام #رضا(ع) درباره به قبر حضرت #فاطمه(س) پرسيدم، امام فرمود: در #خانه خود به خاك سپرده شد؛ چون بنی اميه مسجد را توسعه دادند، خانه، جزء #مسجد گردید.» 📚ابن جعفر حمیری، قرب الاسناد، ص367. 📚کلینی، الکافی، ج1، ص461، ح9؛ 📚شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، ص229. 📚ابن شبّه نمیری، تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص106. 🔹 شخصى از امام #صادق(ع) پرسید حضرت #فاطمه(س) در كجا دفن شده است؟ عیسى بن موسى کارگزار خلافت عباسى که در آن جمع حضور داشت، پاسخ داد: در بقیع. آن شخص دوباره از امام سؤال كرد. حضرت فرمود: عیسى پاسخ تو را داد. آن شخص گفت: از شما مى‏پرسم و کار به عیسی ندارم. از پدرانت به من خبر بده. امام صادق(ع) فرمود در خانه‌اش دفن شده است (قرب الاسناد، ص۳۶۷). شیخ #صدوق می‌گوید همین درست است و من پس از اعمال حج که به مدینه رفتم آن حضرت را در خانه‌اش نزدیک ستون باب جبرئیل زیارت کردم (فقیه ۵۷۲/۲). شیخ #طوسی هم در کتاب تهذیب (۹/۶) می‌نویسد اینکه آن حضرت در #بقیع مدفون باشد درست نیست. 🔹 کتاب تاریخ المدینة المنوره منبعی کهن به قلم عمر بن شبّه نُمیری یکی از محدثان و مورخان اهل‌سنت در قرن سوم هجری است. در این کتاب اطلاعات ارزشمندی از تاریخ قدیم مدینه و جغرافیا و حوادث آنجا وجود دارد. از جمله روایاتی درباره محل دفن صدیقه طاهره و تصریح به شبانه بودن آن است. ابن شبه از امام #صادق(ع) روایت می‌کند که #فاطمه(س) در خانه خود دفن شد و بعدها در توسعه مسجدالنبی، آن خانه را به مسجد افزودند. دقیقاً همین مطلب از امام #رضا(ع) در کتب اربعه شیعه نقل شده است. ابن شبه سپس به نقل از راوی دیگری می‌نویسد: آن حضرت را شبانه در خانه‌اش دفن کردند همانطور که رسول‌خدا در محل بستر خود دفن شد. وی بر وجود قبر در خانه به شبانه بودن #دفن و بی‌اطلاعی بیشتر مردم استدلال می‌کند. بدین معنا که اگر جای دیگری بود، مخفیانه برگزار نمی‌شد. 📚مستبین #تاریخی حضرت #فاطمه_الزهرا سلام الله علیها •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 💠 تقابل حوزه قم با حوزه بغداد، آری یا خیر؟ 🔹 بعضی از کسانی که با نگاه تاریخی به علم #حدیث نگاه می‌کنند، بین حوزۀ بغداد و قم، تقابلی ترسیم می‌کنند و می‌گویند: حوزۀ حدیثیِ بغداد پیرو مکتب #عقل‌گرایی است و در مقابل، حوزۀ حدیثی قم حوزۀ حدیثیِ #نص‌گرا است. حتی بعضی اشاره می‌کنند که منشأ اخباری‌گری، حوزۀ حدیثی قم و امثال شیخ #صدوق است. 🔸 ولی ما در مقاله‌ای توضیح داده‌ایم که این جداسازی و توهم تقابل، با واقعیت‌های تاریخی سازگار نیست. یکی از دلایل ما این است که: فهرست شیخ و رجال نجاشی و رجال ابن غضائری (که بیشترین داده‌های توصیفی در آنهاست و همه هم‌دوره بوده‌اند، اگر چه نجاشی زودتر از دنیا می‌رود و به تعبیری جوانمرگ شده است) و همگی از مکتب بغداد هستند، توصیفاتی #تحسین‌آمیز از چهره‌های حدیثی قم (مثل شیخ صدوق) کرده‌اند. 📚 برگرفته از درس رجال استاد #حسینی شیرازی در مدرسه علمیه شهیدین (1398ش) #رجال #حدیث_شناسی #تاریخی #حوزه_بغداد #حوزه_قم •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

. ا ﷽ ا زیارت مزار مطهر شيخ صدوق رحمه الله علیه معروف به ابن بابویه پسر محدث بزرگ شیعه شهر ری/مقبره ابن بابويه ۱۴۰۳.۹.۲۳ جمعه #اعلام #رجال #زیارت شيخ #صدوق رحمة الله علیه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135