ا ﷽ ا ☘بررسی اسناد پر تکرار کتب اربعه شماره/۲ #بررسی_اسناد_پرتکرار 🔹علی بن ابراهیم /عن ابیه/ عن ابن ابی عمیر /عن حماد /عن الحلبی/ عن ابی عبدالله (علیه‌السّلام) 👌نتیجه بررسی : حدیث صحیح و قابل اعتماد است.👇 🔸۱/ "#علی_بن_ابراهیم": شرح وثاقت ایشان در بررسی سند اول گذشت. 🔸۲/" ابیه": ابراهیم بن هاشم است که شرح وثاقت ایشان در بررسی سند اول گذشت. #ابراهیم_بن_هاشم 🔸۳/"#ابن_ابی_عمیر": ابواحمد #محمد_بن_ابی_عمیر زیاد ازدی  (م ۲۱۷ق)، معروف به ابن ابی عمیر، از بزرگان شیعه و شخصیت مورد اعتماد در میان راویان و مؤلفان امامیه است. وی امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم‌السّلام) را درک کرد. ابن ابی عمیر را باتقواترین، موثق‌ترین و عابدترین مردم و از اصحاب اجماع دانسته‌اند. رجالیون از عظمت وی نزد شیعه و اهل‌سنت سخن گفته‌اند. ایشان جزو #مشایخ_ثقات ثلاثه نیز می باشد. 🔸۴_«حمّاد»: #حماد_بن_عثمان از محدثان و فقهای بزرگ شیعه در قرن دوم هجری است. او را در شمار یاران سه امام شیعه (امام صادق، امام کاظم و امام رضا علیهم السلام) ذکر کرده‌اند. حمّاد از راویانى است که عالمان رجال، بر وثاقتش اتفاق‌ نظر دارند و کشی او را در زمره «اصحاب اجماع» نام برده است و در کوفه زندگی می‌کرد. نام وی در سلسله سند حدود ۲۰۰۰ روایت آمده است و همه عالمان رجال و حدیث‌شناسی، بر وثاقتش اتفاق نظر دارند. با توجه به #قانون_راوی_مروی_عنه" حماد در این سند حماد بن عثمان می باشد نه #حماد_بن_عیسی. 🔸۵/#حلبی: #عبیداللّه_بن_علی_حلبی کوفی: کنیه‌اش ابوعلی، از اصحاب امام صادق علیه‌السلام و از محدّثان امامی قرن دوم. جد وی، ابوشُعْبه، از راویان حدیث از امام حسن و حسین علیهماالسلام بود. خانواده حلبی یکی از خاندانهای شیعی مشهور به وثاقت و مورد استناد در کوفه بودند و به نام جدشان، به خاندان ابی‌شعبه شهرت داشتند به گفته نجاشی ، سبب شهرت عبیداللّه‌بن علی به حلبی، رفت و آمد وی و برادر و پدرش به شهر حلب، برای کارهای تجاری، بوده است نه اینکه اهل حلب بوده باشند.‌ خاندان حلبی همه ثقه هستند و هر کجا عنوان" حلبی" به طور مطلق بیاید منظور عبیدالله حلبی است. #بررسی_اسناد_پرتکرار #کتب_اربعه #سند_شناسی #رجال •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔹حدیث منتخب: 🔹 شفاعت همه ی شیعیان ... ▪️الامام الصادق (سلام الله علیه): وتَدخُلُ بِشَفاعَتِها شِیعَتی الْجَنَّةَ بِأجمَعِهِم؛ 🔸امام صادق سلام الله علیه فرمودند : همه شیعیان من با شفاعت او (حضرت معصومه سلام الله علیها ) وارد بهشت خواهند شد. 📚 بحارالأنوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶ حضرت #معصومه سلام الله علیها #حدیث #حدیث_منتخب •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘کُتُب اَربعه (یا اصول اربعه) :  چهار کتاب حدیثی است که شیعیان آنها را معتبرترین منابع حدیثی خود می‌دانند. کتب اربعه عبارت‌اند از: الکافی، مَن لایَحضُرُه الفقیه، تهذیب الاحکام و الاِستِبصار. کتاب کافی نوشته کُلِینی و من لایحضره الفقیه تألیف شیخ صدوق است. تهذیب الاحکام و استبصار را هم شیخ طوسی نگاشته است. نخستین بار شهید ثانی در یک اجازه روایت از اصطلاح کتب اربعه برای اشاره به این چهار کتاب استفاده کرد. پس از آن این اصطلاح در متون فقهی به کار رفت و به تدریج رواج یافت. 🔹اعتبار کتب اربعه: برخی از علماء شیعه همه احادیث کتب اربعه را معتبر می‌دانند؛ اما برخی‌ دیگر، آن دسته از احادیث آنها را می‌پذیرند که یا مُتواتِر یا دارای سند معتبری باشد. 🔸الکافی: کافی را ابوجعفر کلینی (درگذشت ۳۲۹ق) در زمان غیبت صغری نوشته است. کتاب شامل حدود ۱۶۰۰۰ حدیث است و سه بخش کلی دارد: اصول، فروع و روضه. اصول کافی احادیث عقیدتی را دربر می‌گیرد، فروع کافی به روایات فقهی می‌پردازد، روضه کافی هم شامل مجموعه‌ای از احادیث متفرقه است. 🔸من لایحضره الفقیه : این کتاب نوشته شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ق) است. حدود ۶۰۰۰ حدیث را شامل می‌شود که موضوع آنها مباحث فقهی و احکام عملی است. شیخ صدوق در این کتاب، احادیثی را آورده که صحیح می‌دانسته و خود بر اساس آنها فتوا می‌داده است. 🔸تهذیب الاَحکام: تهذیب الاحکام نوشته شیخ طوسی (درگذشت ۴۶۰ق) است. این کتاب ۳۹۳ بخش و ۱۳۵۹۰ حدیث دارد و موضوع آن فقه است. شیخ طوسی این کتاب را در شرح و توضیح المقنعه اثر شیخ مفید و به دستور وی نگاشته است. 🔸الاستبصار : شیخ طوسی این کتاب را پس از تهذیب الاحکام و به تقاضای برخی از شاگردانش نوشته است. او در این کتاب تنها روایات متعارض در مباحث گوناگون فقهی را جمع کرده است. به این جهت، کتاب شامل همه مباحث فقهی نیست. ☘ #کتب_اربعه و مولفان آنها در یک نگاه: 🔸الکافی:(#کافی ) 🔹#محمد_بن_یعقوب #کلینی 🔸#من_لایحضره_الفقیه : 🔹 #صدوق #محمد_بن_علی_بن_حسین 🔸#تهذیب_الاَحکام: 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی 🔸#الاستبصار : 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتاب_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘ #کتب_اربعه و مولفان آنها در یک نگاه: 🔸الکافی:(#کافی ) 🔹#محمد_بن_یعقوب #کلینی 🔸#من_لایحضره_الفقیه : 🔹#محمد_بن_علی_بن_حسین #صدوق 🔸#تهذیب_الاحکام: 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی 🔸#الاستبصار : 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتاب_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘حدیث منتخب: 💎همیشه منتظر باش! 🔅حضرت امام صادق علیه السلام : 🔹 «تَوَقَّع أمرَ صاحِبِكَ لَيلَكَ و نَهارَكَ». 🔸«در شب و روزت، منتظر فرج مولايت باش». 📚 بحار الأنوار، ج٩٨ ، ص١٥٩ حضرت #امام_زمان علیه السلام #حدیث #حدیث_منتخب •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔹قانون راوی مروی عنه: 🔸یکی از روشهای بسیار کاربرد در سند شناسی احادیث، روش "راوی مروی عنه " می باشد. 🔸در برخی اسناد روایات، اسم راوی به طور کامل ذکر نشده است ، از این جهت ،تشخیص وثاقت او ممکن نمی شود چرا که او مجهول است و معلوم نیست که دقیقا کدام راوی و شخصیت می باشد، تا در مورد وثاقت او بشود نظر داد ، در این موارد رجالیون از قرائن و روشهای خاص جهت تشخیص اسم کامل او استفاده می کنند یکی از این روشها "قانون راوی مروی عنه "می باشد به این صورت که به کتب رجالی و طبقات روایی مراجعه می شود تا معلوم شود این راوی مجهول ، از چه کسانی نقل کرده و همچنین چه کسانی از او روایت نقل کرده اند ، با در کنار قرار دادن این قرینه و کمک گرفتن از قرائن دیگر غالبا اسم دقیق راوی مجهول ، مشخص می گردد . البته در مواردی نیز همچنان نامشخص باقی می ماند . 🔸مراجعه به کتاب #معجم_رجال آیت الله #خوئی در این زمینه بسیار مفید می باشد. دراین کتاب، در بخش بیان طبقات هر راوی ، "راوی مروی عنه " او به طور کامل ذکر شده است. #سند_شناسی #قانون_راوی_مروی_عنه" •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘حضرت #معصومه سلام الله علیها راوی حدیث غدیر: یکی از نکات برجسته در زندگی حضرت معصومه سلام الله علیها ، #محدثه بودن ایشان بود. آن حضرت روایاتی در فضائل و مناقب اهل بیت علیهم السلام از جمله #غدیرخم را نقل کرده است: 🔸سندحدیث: /حدثتنی فاطمه وزینب و ام کلثوم بنات موسی بن جعفر علیهما السلام قلن: /حدثتنا فاطمه بنت جعفر بن محمّد الصادق علیه السلام /حدثتنی فاطمه بنت محمّد بن علی علیهما السلام /حدثتنی فاطمه بنت علی بن الحسین علیهما السلام /حدثتنی فاطمه و سکینه ابنتا الحسین بن علی علیهما السلام /عن ام کلثوم بنت فاطمه بنت النبی صلی الله علیه وآله، 🔸متن حدیث: قالت: " أنسیتم قول رسول الله یوم غدیرخم؟ آیا کلام رسول الله را در روز غدیر فراموش کردید؟ که: من کنت مولاه فعلیٌ مولاه کسی که من مولای اویم پس علی مولی اوست و قوله: أنت منّی بمنزله هارون من موسی علیه السلام" یا علی تو نسبت به من مثل هارون به موسی هستی. 📚امینی، الغدیر، ج۲، ص۱۷۹ #حدیث #حدیث_منتخب #معرفتی #ولایت •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔸اشکالات کتاب وسائل الشیعه: ۱) تقطیع و پاره پاره شدن احادیث که موجب شده یک حدیث به شکل چند پاره حدیث در چندین باب گوناگون بیاید، از این رو مجتهد در مقام استنباط فقهی به درستی نمی‌تواند متوجه فضای صدور حدیث و قرائن موجود در متن آن شود. از سوی دیگر، تقطیع سبب تکرار اسناد احادیث و زیاد شدن ابواب کتاب و در نتیجه پر حجم شدن کتاب شده، تا آن‌جا که گفته‌اند نزدیک به یک سوم احادیث آن تکراری است. ۲) ذکر نشدن آیات مربوط به احکام در ابتدای ابواب ۳) درآمیختن احادیث آداب و سنن با احادیث احکام فقهی ۴) نقل نکردن دقیق برخی احادیث از کتب اربعه (کافی، کتاب من لایحضره الفقیه، تهذیب الاحکام، الاستبصار)، به طوری که گاه معنای احادیث منقول با احادیث اصلی تفاوت دارد ۵) صاحب وسائل در ارجاع خواننده به دیگر احادیثِ هم مضمون، تعابیری مبهم مانند «تَقَدَّم» یا «یَأتی» به کار برده و نشانی حدیثِ مورد اشاره را دقیقاً معلوم نکرده است ۶) گاه همه احادیثِ یک موضوع ذکر نشده و برعکس، احادیث غیرمرتبط نقل شده است.  ۷)عدم نقل روایات برخی کتب روایی. 🔸آیت اللّه بروجردی که بر اهمیت علم رجال و شناخت اِسناد و جایگاه آن در استنباط فقهی تأکید می‌کرد،   کتاب وسائل الشیعه (اثر محمدبن حسن حرّعاملی، متوفی ۱۱۰۴) را ــ که احادیث فقهی را به ترتیب ابواب فقهی در بر دارد ــ بسیار ارج می ‌نهاد، ولی اصرار داشت که این کتاب به سبب برخی اشکالات و کاستی‌ها نیازمند تنقیح و تکمیل است.  این واقعیت‌ها و اشکالات، آیت اللّه بروجردی را بر آن داشت تا طرح اثری حدیثی را پیشنهاد کند که در بر دارنده تمامی احادیث فقهی و دارای باب بندی مناسب و بدون تکرار و تقطیع باشد. از این جهت کتاب حدیثی فقهی جامع الاحادیث را توسط شاگردان تالیف نمود. #کتاب_شناسی #وسائل_الشیعه #جامع_الاحادیث #بروجردی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘حدیث منتخب: 💎شیعیان حقیقی 🔅حضرت امام #حسن_عسکری علیه السلام 🌸 قَالَ الإمَامُ الْحَسَنُ الْعَسْكَرى(عليه السلام) ... إنَّ شِيعَتَنَا هُمُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ آثَارَنَا وَ يُطِيعُونَا فِى جَمِيعِ أوَامِرِنَا وَ نَوَاهِينَا فَأولئِكَ شِيعَتُنَا فَأمّا مَنْ خَالَفَنَا فِى كَثِيرٍ مِمَّا فَرَضَهُ اللّهُ عَلَيْهِ فَلَيْسُوا مِنْ شِيعَتِنَا...» 🔸امام حسن عسكرى(عليه السلام) مى‌فرمايد: شيعيان ما كسانى هستند كه از سنّت‌هاى ما پيروى كرده و تمام اوامر و نواهى ما را اطاعت مى‌كنند، پس اينان شيعيان ما هستند و امّا كسانى كه در بسيارى از چيزهايى كه خداوند واجب كرده، با ما مخالفت مى‌كنند از شيعيان ما نيستند" 📚 تحف العقول #حدیث #حدیث_منتخب #ولایت #شیعه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔸آشنایی با کتاب ‌جامع احادیث الشیعة فی احکامِ الشریعة جامع احادیث شیعه مجموعه حدیثی ارزشمندی است که با ابتکار و نظارت آیت اللّه بروجردی (قده) و به کوشش بیست تن از شاگردان ایشان به ویژه آیت اللّه معزی ملایری (قده) تألیف شد. آیت اللّه بروجردی که بر اهمیت علم رجال و شناخت اِسناد و جایگاه آن در استنباط فقهی تأکید می‌کرد،   کتاب وسائل الشیعه (اثر محمدبن حسن حرّعاملی، متوفی ۱۱۰۴) را ــ که احادیث فقهی را به ترتیب ابواب فقهی در بر دارد ــ بسیار ارج می ‌نهاد، ولی اصرار داشت که این کتاب به سبب برخی اشکالات و کاستی‌ها نیازمند تنقیح و تکمیل است. که به این اشکالات در پست قبل اشاره شد. 👇👇👇 (https://eitaa.com/qalalsadegh135/315 ) این واقعیت‌ها آیت اللّه بروجردی را بر آن داشت تا طرح اثری حدیثی را پیشنهاد کند که در بر دارنده تمامی احادیث فقهی و دارای باب بندی مناسب و بدون تکرار و تقطیع باشد. با استقبال شاگردان ایشان از این طرح، اجرای آن به اهتمامِ شماری از آنان و با اِشراف و نظارت مستمر خود او آغاز شد.  با وجود همه امتیازاتی که این اثر دارد، حوزه از آن استقبال گرمی‌نکرد و با سردی تمام با آن مواجه شد! آن‌چه تعجب انسان را برمی‌انگیزد، این است که مؤلف این اثر، آیت اللّه العظمی بروجردی (قده)، کسی نیست که حوزویان در فضل او شکی به دل راه دهند. 🔸خصوصیات‌کتاب جامع الاحادیث: ۱) تقطیع نشدن روایات، مگر در برخی احادیث طولانی ۲) گردآوری همه روایات یک فرع فقهی در کنار هم. در صورتی که بخشی از احادیث ابواب دیگر بر موضوع یک باب دلالت می‌کرده، آن بخش از حدیث یا مُفاد آن، با تعیین شماره باب و حدیث در ذیل باب آمده است. ۳) تلفیق اِسناد و متون، یعنی در صورت اشتراک سند حدیث با حدیث پیشین، بخشهای مشترک سند، تکرار نشده و با عبارت «بهذا الاسناد» مشخص شده است. از این رو، با وجود تکرار نشدن اسناد، قسمتهای مشترک و غیرمشترک آن‌ها کاملاً معلوم است. در صورت اختلاف داشتن کامل دو حدیث در سند و یکسان بودن متن آن‌ها از نظر لفظ و معنا، حدیث اول به صورت کامل نقل شده و پس از آوردن سند حدیث دوم، عبارت «ذَکَر مِثْلَه» و در صورت اختلاف متن در لفظ، و نه معنا، «ذَکَرَ نَحْوَه» آمده است. در صورت اختلاف احادیث در لفظ و معنا، همگی جداگانه و به صورت کامل آورده شده اند. این ویژگی کتاب، امکان مقایسه احادیث را از نظر موارد اشتراک و اختلاف سند و متن، فراهم ساخته و به علاوه، از حجیم شدن کتاب جلوگیری کرده است. ۴) ذکر شدن آیات مربوط به موضوع هر باب در ابتدای باب به ترتیب قرآنی. ۵) علاوه بر رعایت شدن نظم و ترتیب مناسب در باب بندی کتاب، روایات هر باب نیز با نظم خاصی رتبه بندی و نقل شده اند؛ ابتدا احادیثی که برطبق مضمون آن‌ها فتوا داده شده و سپس احادیث معارض آورده شده و روایات عام پیش از روایات خاص و روایات مطلق پیش از روایات مقیّد آمده است. همچنین احادیث هر باب، تا حد امکان از نظر مضمون و اشتراکِ راوی و اتحاد سند و متن دسته بندی شده است. ۶) نقل شدن توضیحات مهمی که در کتابهای جامعِ حدیثیِ شیعه در ذیل برخی احادیث آمده و به فهم آن‌ها کمک می‌کند. بیشترین نقل‌ها از شیخ طوسی و عمدتاً در باره حل تعارض ظاهری احادیث است. ۷) جدا شدن روایات سنن، آداب و ادعیه از احادیث مربوط به احکام فقهی و آوردن آن‌ها در مجلدی جداگانه. ۸) شماره گذاری ابواب و احادیث. هر حدیث دو شماره دارد: شماره مسلسل و شماره مخصوص به آن در ضمن باب. در ابتدای هر حدیث نیز نام کتاب و نشانی دقیق حدیث ذکر شده است. نام کتب اربعه، وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل (به سبب کثرت نقل از آنها) با رمز، و اسامیِ دیگر منابع حدیثی، با نام مشهور آن‌ها آمده است. ویژگیهای چاپ مآخذ هم در مقدمه کتاب بیان شده است. ۹) تمامی احادیث منقول از کتب اربعه، از مصادر اصلی خود نقل و مکرراً با نسخ خطی معتبر مقابله شده اند.  🔸در واقع کتاب جامع الاحادیث فقهی، کامل شده، کتاب وسائل الشیعه می باشد. #کتاب_شناسی #وسائل_الشیعه #جامع_الاحادیث #بروجردی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

خاطرات مرحوم حضرت آیت الله العظمی سید محمدحسین مرتضوی لنگرودی از تدوین کتاب جامع الاحادیث به دستور مرحوم آیت الله العظمی بروجردی #کتاب_شناسی #وسائل_الشیعه #جامع_الاحادیث #بروجردی #مرتضوی_لنگرودی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135