💢 چهارشنبه سوری چهارشنبه سوری یا چهارشنبه آخر سال شبیه به مراسم امروزی بوده ولی مزاحمتی برای مردم به وجود نمی‌آوردند. نزدیک غروب آفتاب روز سه شنبه و شب آخرین چهارشنبه سال در هر محله‌ای و کوچه‌ای یک بوته‌ای روشن می‌کردند. معمولا هر محلی میدان گاهی داشت و هیزم بونه را می‌خریدند و یا خود تهیه می‌کردند. بچه‌ها تخته و چوب می‌آوردند. معمولاً بوته‌ها را در کوچه یا معابر به صورت ردیفی یا دایره‌ای قرار می‌دادند و بیشتر هفت تپه از بوته تشکیل می‌دادند و سپس آتش می‌زدند. و اهل خانه و زن و کودک و مرد و بیشتر جوانان روی آتش می‌پریدند و می‌گفتند «زردی من از تو، سرخی تو از من». تا بدین صورت بیماری‌ها و ناراحتی‌ها و نگرانی‌های سال کهنه را به آتش بسپارند تا سال نو را با آسودگی و شادی آغاز کنند. در چهارشنبه سوری قاشق زنی، دستمال انداختن و اموری نظیر این‌ها نیز رواج داشت. در روستای باغیک، در شب چهارشنبه سوری رسم دستمال انداختن مرسوم بود. بعضی از افراد به درب منازل در روستا می‌رفتند و دستمالی را به خانه آن‌ها پرتاب می‌کردند. صاحب خانه داخل دستمال، پول یا آجیل و یا تخم مرغ رنگ کرده می‌گذاشت و بعد گره می‌زد و صاحب دستمال آن را بر می‌داشت. گاهی اوقات از بالای پشت بام دستمالی آویزان می‌کردند و صاحب خانه در آن پول یا آجیل یا چیز خوردنی دیگر می‌ریخت. در این روز در روستای ونارج، معمولا دختران قاشق زنی می‌کردند. بعضی از افراد نیز فال گوش می‌ایستادند. برخی نیز کوزه خالی را به زمین می‌کوبیدند و می‌شکستند. مراسم قاشق زنی به این صورت بود که معمولاً زنان روی خود را می‌پوشاندند و با قاشق یا کلید به در می‌زنند. صاحب خانه، شیرینی میوه یا پول در ظرف آن‌ها می‌گذاشت. گاهی نیز به آنان آب می‌پاشیدند. مردم اعتقاد داشتند این مراسم رفع گرفتاری و بیماری می‌کند. در روستای حاجی آباد لک‌ها غروب چهارشنبه سوری داخل حیاط یا کوچه هیمه (هیزم) آتش روشن می‌کنند و بعد از روی آن می‌پرند و شعر معروف «زردی من از تو و سرخی تو از من» را سر می‌دهند. یکی از آیین‌های کهن پیش از نوروز یاد کردن از مردگان است که به این مناسبت به گورستان می‌روند و خیرات می‌دهند در قم یک شب مانده به عید نوروز یا قربان را عرفه یا شب برات می‌گویند. در این روز حلوا خیرات می‌کنند و به سر مزار می‌روند. در برخی روستاها، از جمله نیزار هر فردی مقداری علف سبز جمع می‌کند و آن را به نیت سبزی و مبارکی سال آینده به سر در خانه می‌آویزد. برگرفته از نامه قم، شماره ۳۱ - ۳۲ (بهار و تابستان سال ۱۳۸۶)، ص ۷۶. ۱۴۰۲/۱۲/۲۲ #یادداشت #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کهنه‌مانده‌ها سردر قدیمی با دست خوردگی‌های بعدی کوچه جنب کوچه خورشتی‌ها انتخاب نوع آیه و عبارت قرآنی و نوع و قطع کاشی که قدیمی است می‌تواند برای محققی که نوع و بسامد عبارات قرآنی بر سردرهای قدیمی را تحقیق می‌کند، به کار آید. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۲/۱۲/۲۳ #عکس #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

رمضان در فرهنگ مردم روستای دستگرد قم مناجات‌خوانی (سحرخوانی) رسم مناجات‌خوانی سحر جهت بیداری مردم یکی دیگر از رسومات ماه مبارک رمضان بود. بعضی مناجات خوان‌های قدیمی از حدود یک ساعت به وقت سحر بالای بام می‌رفتند و بعضی اشعار مناجات‌نامه قدیم را می‌خوانند. آقای حاج سیدرضا حسینی دستجردی، یکی از مناجات خوان‌های قدیمی است که تا چند سال اخیر هم این سنّت زیبا را در دستگرد (بخش کهک قم) انجام می‌داد. فایل صوتی پیوست، یکی از سحرخوانی‌های ایشان است که در سال‌های گذشته ضبط شده است. در اینجا بد نیست که به ابیاتی از مناجات‌های قدیم اشاره شود: یا رب بدو نور دیدهٔ پیغمبر یعنی بدو شمع دودمان حیدر بر حال من از عین عنایت بنگر دارم نظر آنکه نیفتم ز نظر یا رب مکن از لطف پریشان ما را هر چند که هست جرم و عصیان ما را ذات تو غنی بوده و ما محتاجیم محتاج بغیر خود مگردان ما را مصطفی جعفرزاده دستجردی ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ #مناجات‌خوانی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

سحرخوانی حاج سیدرضا حسینی دستجردی ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ #مناجات‌خوانی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کهنه‌مانده‌ها کاشی‌نبشت "بسم الله الرحمن الرحیم‌ نصر من الله و فتح قریب پاساژ نور" خیابان آذر بعد از میدان کهنه متعلق به اواخر دوره پهلوی استفاده از نام پاساژ برای نامگذاری از اواخر دوره پهلوی آغاز و در دوران بعدی به‌تدریج متروک و کم کاربرد شد و سپس نام‌های دیگری همچون مجتمع تجاری و بازار و بازارچه و مال و مگامال جایگزین آن شده است. ولی نام پاساژهای قدیمی همچنان رایج است. شهرداری باید این نوع کاشی‌ها را که تعداد آن هم زیاد نیست در صورت صدور مجوز برای تخریب پس از تصویربرداری از بنا از جای خود خارج و در موزه خود نگهداری کند.‌ حتی پاره‌ای از کاشی‌ها باید قبل از تخریب جدا شود؛ چون احتمال نابود کردن آن‌ها (به دست ناآگاهان) یا نابود شدن (در اثر حوادث) وجود دارد؛ همچون کاشی سرای پامنار در میدان کهنه که تا حدود دو سال پیش وجود داشت و متاسفانه ناآگاهان آن را بدون دلیل تخریب کردند.‌ سیدمحسن محسنی ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

آشنایی و معرفی یازدهمین اثر تاریخی - باستانی قم کاروانسرای دیر گچین دِیرِ گچین کاروانسرایی در ایران است که بر سر راه جاده تاریخی ری به قم در مرکز پارک ملی کویر قرار دارد. دیر گچین یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراهای ایران است و ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر باعث شده آن را «مادر کاروانسراهای ایران» بنام‌اند. دیر گچین در بخش مرکزی شهرستان قم، ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قم (کیلومتر ۶۰ بزرگراه گرمسار)، و ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ورامین واقع شده‌است. این بنا را به‌خاطر داشتنِ گنبدی از جنس گچ دیر گچین نامیده‌اند، اما اکنون چنین گنبدی در بنا وجود ندارد. بنای کاروانسرا مربوط به دوره ساسانی است و آن را در دوران سلجوقیان، صفویان، و قاجاریان مرمت و بازسازی کرده‌اند. شکل کنونی آن متعلق به دوران صفویه است. این کاروانسرا در راه باستانی ری به اصفهان مشهور به «راهِ دیر» قرار داشته است (ویکی پدیا) به کانال "قم‌گشت" بپیوندید و گزارشات تکمیلی را در این کانال ببینید اطلاعات و منابع قابل دسترس در حوزه "تاریخ فرهنگ و ّطبیعت" قم را به نشانی ادمین کانال بفرستید. ادمین‌ : @ghiami_abolfazl هم‌چنین با نقد و نظر در خصوص مطالب منتشر شده ما را در بهبود روند کانال یاری کنید. https://t.me/Qomghasht

🔸در بنیاد قم‌پژوهی بررسی شد؛ 🔸تولید آجر در قم از گذشته تا به امروز در پانصد و پنجمین نشست بنیاد قم‌پژوهی که با موضوع انواع آجرهای سنتی قم که در دانشگاه طلوع مهر برگزار شد. استاد حاج رضاعزتی‌پور معمار کار سنتی قم به بررسی تاریخ شفاهی ساخت آجر سنتی از گذشته تا امروز پرداخت. رضا عزتی‌پورگفت: ساخت آجر در قم به شکل سنتی انجام می‌شد و ساخت آجر بسیار زمان‌بر بود، ولی آجرهایی که درقم تولید می‌شد به لحاظ کیفت عالی بود؛ چون پخت آجر زمان‌بر بود و تولید زمان زیادی می‌کشید تا آجر در کوره پخته شود. تا قبل از اینکه کوره‌ها با نفت بسوزند مواد سوختنی کوره‌ها چوب و هیزم بود. وی گفت: یکی از ترکیبات خاک آجر خاکستر بود که باعث دوام و محکمی آجر می‌شد. گل آجر نیاز به ورز داشت مثل همین سفال‌ها که ساخته می‌شود خاک آن‌ها بسیار محکم به هم چسبیده است. یکی از دلایلی که آجرهای قدیمی در مقابل سوختن مقاوم هستند در وهله اول به عناصر تشکیل دهنده آن‌ها بستگی دارد. دوم به میزانی که گل آجر با هم ترکیب شده و یک مواد نفوذ ناپذیری را تشکیل داده است. وی افزود: در گذشته کوره‌های آجرپزی با سوخت نفت کار می‌کردند. تولید کنندگان اجر می‌بایست نفت را انبار می‌کردند؛ چون برای پخت آجر در کوره باید چند روز آتش زیر کوره روشن می‌ماند تا آجر کاملا پخته می‌شد. به همین علت آجرهای قم از بیرون قم مشتری زیادی داشتند. ادامه خبر را اینجا بخوانید:👇 http://qompajoohi.ir/?p=12267 #نشست #گزارش #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کهنه‌مانده‌ها کاشی‌نبشت بر سردر دو خانه ۱. "بسم الله الرحمن الرحیم" ۲.‌ "ولایت علی ابن ابیطالب فمن دخل حصنی امن من عذابی" صفائیه کوچه ۲۱ متعلق به اواسط دوره پهلوی، احتمالا دهه سی چون از این نوع کاشی نبشت‌های قدیمی تعداد زیادی در قم باقی نمانده است. سعی می‌شود از تمامی آن‌ها تصویربرداری شود تا محققان و معماران علاقه‌مند برای تحقیق از آن بهره ببرند و انگیزه‌ای شود تا دیگران نیز به این نهضت بپیوندند. هر بنا و کاشی قدیمی ولو ساده ولو بی‌تزیین باید تصویربرداری شود تا تصویری کلی از سلیقه و سبک خانه سازی گذشتگان به دست آید. ما نیاز داریم آثار پیشینیان‌مان را مستندسازی کنیم. میراث رسیده از گذشتگان ما در بی‌پناهی و تنهایی شگفت‌آوری قرار دارد. هجوم همه جانبه به بافت‌های تاریخی کشور و نارنجک‌پرانی اخیر به ارجمندترین آثار باقی مانده باستانی دلیل این ادعا است. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۲/۱۲/۲۷ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

زخم‌هایی که بر تن قم نشسته‌اند نگاهی به آسیب‌های بافت شهری قم قدم زدن در خیابان‌ها و کوچه‌ پس‌کوچه‌های نه چندان قدیمی قم، زخم‌هایی عمیق بر تن این شهر خودنمایی می‌کنند؛ زخم‌هایی که نه از طبیعت، بلکه از دست انسان بر پیکره قم نشسته‌اند و هر روز نمک بر آن‌ها پاشیده می‌شود. داستان بافت تاریخی قم به داستانی غم‌بار تبدیل شده است. گویی بسیاری نمی‌دانند که حفظ بافت قدیمی هر شهر به منزله زنده نگاه داشتن هویت اجتماعی و اصالت فرهنگی آن شهر است و حفظ همین ارزش‌ها است که جامعه پیرامونش را از آسیب‌های اجتماعی مصون نگه می‌دارد. بی‌سلیقگی‌های متعدد در برخورد با ابنیه‌های قدیمی و حتی اماکنی که تاریخ بنای آن‌ها چندان دور نیست، چهره شهر را مملو از زشتی و نازیبایی کرده است و آهِ پر افسوس دوستداران حفظ بافت شهر و اصالت آن اماکن را بلند کرده است. امید است که روزی قم‌شناسی و لزوم حفظ و حراست از بافت تاریخی قم به دغدغه‌ای همگانی برای همه شهروندان قمی تبدیل شود. ویدا نوروزی آخرین روزهای سال 🌐 www.qomshenasi.ir 🌐 instagram.com/qomshenasi 🌐 aparat.com/qomshenasi

💢 برخی از آداب و سنن ماه رمضان در قم تقریبا در همه شهرها و روستاها رسم بر این بود که چند نفر سحرخیز در کوچه‌های هر محله راه می‌رفتند و با مناجات‌خوانی و یا اشعار ی درباره رمضان مردم را بیدار می‌کردند و با صدای بلند می‌گفتند: مؤمنان بر خیزید که سحر شده است. گاهی نیز این کار با طبل و شیپور انجام می‌گرفت. در محله ما که در صفاییه، کوی بیگدلی، کوچه احمدیان بود و انتهای کوچو به جوب‌شور (جوی‌شور) راه داشت، سه نفر به نام‌های حاج عبدالله پوردانا و آقا محمد محسنی و حاج محمد عبادی‌پور با زدن طبل و شیپور در کوچه‌ها می‌گشتند و مردم را بیدار می‌کردند. البته نیازی نبود همه کوچه‌ها را بروند. یک کوچه را که می‌رفتند کوچه‌های جنبی هم صداها را می‌شنیدند. این کار تا آخر دهه سی ادامه داشت و من بچه بودم و با شنیدن صدای طبل بیدار می‌شدم و خوشحال بودم؛ چون پدر و مادرها بچه‌ها را بیدار نمی‌کردند. یکی دیگر از روش‌های بیدار کردن مردم از طرف دولت انجام می‌شد. دو عراده توپ جنگی می‌آوردند. این توپ‌ها زمانی در خاکفرج و داخل روخانه و در آخر در میدان آستانه بود. در هنگام افطار دو بار شلیک می‌کردند و مردم می‌فهمیدند که افطار شده است. در سحر هم دو شلیک داشتند. البته با فاصله حدود ده دقیقه. شلیک اول به این معنی بود که اگر کسی خواب مانده‌ بیدار شود و یا اگر درحال خوردن هست زودتر سحری را بخورد. شلیک دوم در سحر یعنی دیگر نباید چیزی خورد. این برنامه نیز تا آخر دهه سی ادامه داشت و علت طبل و شیپور و توپ این بود که مردم ساعت نداشتند. از اوایل دهه چهل بیشتر مردم هم ساعت داشتند و هم رادیو و دیگر نیازی به آن کارها نبود؛ چون شهر کوچک بود و آلودگی صوتی هم نبود و صدای غرش شلیک توپ را همه می‌شنیدند. مردم خیلی دوست داشتند موقع شلیک توپ در میدان آستانه باشند. من در عالم بچگی با خواهش زیاد از پدرم دو بار موفق به دیدن شلیک توپ شدم. خوشبختانه هنوز در بعضی از روستاها و شهر‌های کوچک سنت زیبای سحرخوانی را حفظ کرده انجام می‌دهند. رمضان بر همگان مبارک باد. حسین مقیمی ۱۴۰۲/۱۲/۲۷ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

آشنایی و معرفی دوازدهمین اثر تاریخی قم کاروانسرای پاسنگان کاروانسرای پاسنگاندر شهرستان قم، بخش مرکزی روستای زنبورک (جنت آباد)، کیلومتر ۲۰ جادهٔ کاشان واقع شده است. ساختار بنا صفوی است، گر چه برخی آن را به قاجار نسبت داده و سازنده کاروانسرا را شخصی به نام حاج محمد باقر قزوینی معرفی کرده‌اند. ساختار معماری این کاروانسرا چهار ایوانی با دیواره چهارگوش آجری کامل، به ایعاد پنجاه در پنجاه متر است. ساختار ورودی کاروانسرا سازه دو  طبقه‎ای است. داخل حیات پاسنگان در هر دو سوی چهار ایوان دو ایوانچه دارد. در دو سوی دروازه کاروانسرا ده تاق و در چهار گوشه، چهار برج نیم‌گرد و توپُر و آرایه­‌دار از سنگ قرار دارد که هر یک کنگره‌­دار با جان‌پناه هستند. این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شمارهٔ ثبت ۳۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این اثر از سال ۸۸ زیر نظر میراث فرهنگی  توسط آقای سعید ابراهیمی‌پور مرمت و بازسازی شده است. کاربری کنونی کاروانسرا بوم گردی، رستوران، چای‌خانه سنتی، اقامت، پایگاه رصد اجرام آسمانی، برگزاری جشن‌های ملی و مذهبی و ... هم اکنون مدیریت این کاروانسرا نیز با آقای سعید ابراهیمی است به کانال "قم‌گشت" بپیوندید و گزارشات تکمیلی را در این کانال ببینید اطلاعات و منابع قابل  دسترس در حوزه "تاریخ فرهنگ و ّطبیعت" قم را به نشانی ادمین کانال بفرستید. ادمین‌ : @ghiami_abolfazl هم‌چنین با نقد و نظر در خصوص مطالب منتشر شده ما را در بهبود روند کانال یاری کنید. #یکصد_جاذبه_گردشگری_قم #قم_تمدن_هفتهزار_ساله #تمدن_هفتهزار_ساله_قم #کاروانسرای_پاسنگان #کاروانسرا https://t.me/Qomghasht

طرح جامع قم و چند نکته در عمران‌نامه شماره بیست‌وچهارم 📖🖌 سید محسن محسنی، پژوهشگر در حوزۀ قم‌شناسی این نوشته در باره طرح جامع قم است که در حال تدوین و ترسیم است. مطلب مذکور  مبتنی بر  تجربه اداری - بالغ بر بیست و اندی سال - و مطالعات مستمر و مشاهدات میدانی نویسنده است که در ۲۶ پاره/ قسمت و ناظر بر موضوعات مختلف از جمله «جمعیت و آب» و «محوربندی تاریخی شهر قم» و «محوربندی کنونی شهرقم» و «شاخصه تاریخی قم، شاخصه نادیده قم» و «تراکم و شهرفروشی» و «رودخانه قم» و «جبهه‌بندی فضای سبز و ریزگرد» و «طرح جامع و کوه‌های یزدان» و «طرح جامع و گسل‌ها» و " الزام دستگاه ها به اعلام نظر "تدوین یافته است. تاکنون نوشته‌ای بدین وسعت و تنوع در خصوص طرح جامع قم دیده نشده است. با این وجود نویسنده در این نوشته خود را به عنوان یکی از باشندگان عام قم و نویسنده‌ای غیر متخصص معرفی کرده است. خواندن این مطلب را به مدیران شهری و علاقه‌مندان مسایل شهری توصیه می‌کنیم. راه‌های تهیه: نسخه چاپی: قم، کیوسک مطبوعاتی ابتدای ۴۵ متری صدوقی، جنب ورزشگاه شهید حیدریان نسخه الکترونیکی: https://taaghche.com/book/202692

💢 دیزی/ dizi یا دیزه /dize در لهجه قمی دیزی یا آن‌گونه که قمی‌ها می‌گویند دیزه (dize در میان‌سالان و diza در کهن‌سالان) ظرف سنگی یا مسی بود که قدیمی‌ها بیشتر در آن آبگوشت می‌پختند. آبگوشت درباغی یا دیزه درباغی هم بین رعیت‌ها و باغبان‌ها معروف بود. آبگوشتی بود که رعیت‌ها صبح هنگام‌ بار می‌گذاشتند و دنبال کار خود می‌رفتند که تا ظهر کم‌کم بر روی آتش هیزم یا هیمّه (چوب خشک) جا بیفتد. چوپان‌های ما آن را بر روی آتش سِر ser بار می‌گذاشتند. سِر ورق‌های کلفت و خشک ناشی از فضولات کوبیده شده با پای گوسفند در کف میش گردون و آغِل بود که از سال قبل باقی می‌ماند. سِر گویا کوتاه شده سرگین باشد. دیرسوز و با دوام بود. این آبگوشت‌ها بوبَرنگ و طعم خاصی داشت. آن‌ها که خورده‌اند می‌دانند و بس. تلفظ این ظرف در قم دیزه بود ونه دیزی. هنوز هم قمی‌های قدیمی دیزه آبگوشت یا دیزه سنگک (دیزه‌ای بزرگ‌تر) می‌گویند. شاهد آن را امروز در متنی قاجاری دیدم: "درِ چشمه به اندازه دیزه‌ای است." (تاریخ دارالایمان قم، محمدتقی بیک ارباب، ص ۱۱۲) سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۰۱/۰۳ #یادداشت #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

یادی از قهرمانی فراموش‌شده نخستین مدال‌آور جهانی برای قم نصرالله سلطانی‌نژاد (زاده ۱۳۱۵) کشتی‌گیر آزادکار ایرانی بود. او در مسابقات قهرمانی کشتی جهان ۱۹۶۱ که در ژاپن برگزار شد به مدال نقره دست‌یافت. اود ر تاریخ ۲۸ شهریور ماه سال ۱۳۵۵ شمسی در سن چهل سالگی وفات نمود و در قبرستان باغ بهشت شهر قم مدفون است. با تشکر فراوان از آقای علی سلطانی‌نژاد فرزند پهلوان ۱۹۶۱ یوکوهاما (ژاپن) سرمربی: حبیب‌الله بلور ۵۲ کیلوگرم: نصرالله سلطانی‌نژاد (نقره) ۵۷ کیلوگرم: محمدابراهیم سیف‌پور (طلا) ۶۲ کیلوگرم: حمید توکل (برنز) ۶۷ کیلوگرم: محمدعلی صنعتکاران (طلا) ۷۳ کیلوگرم: امامعلی حبیبی (طلا) ۷۹ کیلوگرم: منصور مهدی‌زاده (طلا) ۸۷ کیلوگرم: غلامرضا تختی (طلا) ۱۴۰۳/۰۱/۰۳ #یادداشت #عکس https://t.me/qomphotograph/181

یک گروه و چهار کانال درباره شناخت قم در تلگرام یک. قمیات (گروه) https://t.me/+06kSNOTHIGNkNTE8 دو. گروه مطالعات قم‌شناسی (کانال) 🆔 @qomshenasi سه. قم‌شناخت (کانال) آرشیو کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و فایل‌های صوتی سخنرانی‌ها در شناخت علمی تاریخ، هویت و باستان‌شناسی قم @qomshenakht چهار. قم عکس (کانال) عکس‌ و فیلم مستند درباره قم 🆔 @qomphotograph پنج. قم‌گشت (کانال) معرفی جاذبه‌های تاریخی فرهنگی و طبیعی قم https://t.me/Qomghasht ۱۴۰۳/۰۱/۰۴ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کهنه‌مانده‌ها آهنگری در کهک در "کتابچه تفصیل و حالات دارالایمان قم" از میرزا غلامحسین افضل الملک در وصف کهک می‌گوید: "در قریه کهک قاشق‌های خوب می‌تراشند و کوزه‌های نازک لطیف می‌سازند و آهنگری هم می‌کنند. ده بسیار معتبر بزرگی است." امروز در کهک از آهنگری بالا با شتاب تصویر برداری کردم. پیشتر هم آن را دیده بودم. از صاحبش اسمش را پرسیدم، گفت: اوس ممد. سابقه کارش را پرسیدم، گفت: چل ده؛ یعنی پنجاه سال. وقت بیشتری برای تحقیق نداشتم. ممکن است بازمانده صنعت آهنگری قدیم در کهک باشد. هر کهنه‌ای را باید به‌سرعت ثبت و ضبط کرد. شاید فردا نباشد. کهنه‌ها با سرعت باورنکردنی‌ای ناپدید می‌شوند. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۰۱/۰۵ #یادداشت #عکس #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت