💢 بهار قنوات
گندمزار
کوههای یزدان و قُهستان( قُهسّون) در دوردست دیده میشوند. همان کوههایی که قسمتی از منابع آبی این دشت را تامین میکردند/ میکنند. کوهها در ایرانِ خشک نعمتی بی پایاناند.
سیدمحسن محسنی
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
#قنوات
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 دو عامل تنبیه (: آگاهی دادن) در لهجه قمی
۱. عامل صرفی
در برخی گویشها و لهجههای فارسی، از شبهجمله "ها/ا" برای تنبیه استفاده میشود، چنان که میگویند: "باهات قهر میکنمها/میکنما". این شبهجمله، بازمانده شبهجمله "هان" به معنای "آگاه باش!" است و در شعر کلاسیک فارسی فراوان یافتنی است:
هان ای دل عبرتبین از دیده عبر کن هان
ایوان مدائن را آیینه عبرت دان (خاقانی)
همین شبه جمله، در لهجه قمی نیز به صورت کامل بازمانده است:
ایناهان: اینه هان!؛ این است، هان!؛ این است، آگاه باش!
نکته اصلی نوشتار ما این است که چنین شبهجملهای با شکل مبدل به " ُ : o"، در کاربرد روزمره لهجه قمی، پس از فعل، کاربرد بسیار دارد و برایناساس، جنبه صرفی پذیرفته است. چند نمونه:
اومدیو!
(: آمدی؛ فعل ماضی ساده در معنای فعل امر"بیا" + صامت میانجی "ی" + ُ : o؛ شبهجمله تنبیه).
خونههه فوروش رفتو!
دردِ سینه کردمو!
۲. عامل نحوی
در فارسی رسمی، برای تنبیه، از ساخت:
نهاد + "که" تنبیه + فعل
زیاد استفاده میکنند، چنان که میگویند:
بچه خوب که سر و صدا نمیکنه
مرد که گریه نمیکنه
نکته نوشتار حاضر این است که در لهجه قمی، همین "که" تنبیه، عموما به آخر جمله میرود:
بَچًَم درسشو میخونه که.
نونبایی پخت نداره که.
دکتر علیرضا فولادی
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
#اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 سرای سنتی فرهنگ (خانه دکتر صبوری)
فاطمه خانعلی
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
#عکس
#خانه_صبوری
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
May 11
May 11
💢 یای مجهول در لهجه قمی
یکی از عجایب لهجه قمی، کاربرد زنده یای مجهول در این لهجه است.
یای مجهول مصوتی در فارسی میانه بوده است که به گونهای بین دو مصوت " ِ : e" و " ی: ¡" تلفظ میشده است و هنوز آن را در فارسی افغانستانی و تاجیکستانی ملاحظه میکنیم.
یکی از انواع یای مجهول، همان است که امروزه به "کسره اضافه" تغییر یافته است و در لهجه قمی، البته این اواخر با گرایش بیشتر به مصوت بلند "ی : i"، بازمانده است.
در لهجه قمی یای مجهول، دستکم به دو صورت کاربرد دارد:
۱. در ترکیب اضافی یا ترکیب وصفی عادی
نمونهها:
اِلای دشمنمون، دردی بیدرمون بیگیره!: الهی دشمنمان درد بیدرمان بگیرد!
نَمدونه ما مردی جنگیم: نمیداند ما مرد جنگیم.
۲. در ترکیب اضافی با مضافالیه ضمیر متصل
نمونهها:
دمار اَ روزگاریش دراومه: دمار از روزگارش درآمد.
کاریش تمونه: کارش تمام است.
با درخواست اصلاح و تکمیل.
دکتر علیرضا فولادی
۱۴۰۳/۰۱/۲۸
#اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 نقدی بر تخریب بافتهای تاریخی
اگر بخواهیم در خصوص تابآوری انسان ایرانی در این سیاره کوچک شناختی به دست بیاوریم و نسبت به تجارب گذشتگان آگاه شویم تا بقای خود را تنظیم کنیم، باید از ساختارهایی را که گذشتگان به وجود آوردهاند بهدرستی محافظت کنیم.
ساختار بافتهای تاریخی را برهم نزنیم و به منظور حفاظت، بناهای تاریخی را گلچین نکنیم.
در حال حاضر برای بعضی از مسئولان، خانههای مردم عادی یا همان رعیتهای گذشته اهمیت زیادی ندارند و حفاظت از بناها به صورت سلیقهای انجام میشود؛ مثلا تصمیم میگیرند که عمارت اربابی مرمت شود ولی مسجد، آبانبار و خانه رعیتها تخریب گردد.
در نظر داشته باشید که کاخها و معابد هم زمانی ارزش بیشتری مییابند که در بستر اولیه خود باقی بمانند.
.
اگر ما همواره فریاد میزنیم که بناها و بافتهای تاریخی را تخریب نکنید دلیلش صرفاً گردشگری، زیباشناسی یا هویت جمعی نیست بلکه ما بیشتر به نگهداری و شناخت ساختار زندگی مردم توجه داریم که این ساختار میتواند درون شهر یا روستایی قرار گرفته باشد.
ما با نگاه پدیدارشناسی به آثار تاریخی میتوانیم بقای زندگی را تنظیم کنیم و به مفهوم عبرت توجه بیشتری داشته باشیم.
با تاسف اگر امر حفاظت در میان فعالان حوزه میراث فرهنگی کاملا بدیهی به شمار میرود، اما نظریه پایه برای آن وجود ندارد؛ تکجملههایی هم که در منشورهای مختلف آمده است، نمیتواند به عنوان نظریه مطرح شوند.
.
برداشتی از صحبتهای آقای محمد سالاری جامعهشناس
سیدمحمود چاوشی
۱۴۰۳/۰۱/۳۰
#بافت_تاریخی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 خانه و موزه شهیدان مهدی و مجید زینالدین
صفائیه، کوچه ۳۰
فاطمه خانعلی
۱۴۰۳/۰۱/۳۰
#موزه
#خانه_زینالدین
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
اینستاگرام: @fatemeh__khanali