💢 وضعیت نابه‌سامان جدارۀ بیرونی بقعۀ شیخ اباصلت واقع در محلۀ دروازه‌ری حسن صالحی ۱۴۰۳/۰۱/۱۹ #بقعه_شیخ_اباصلت #عکس #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 یک ویژگی واج‌شناختی در لهجه قمی در لهجه قمی، واج "ژ" وجود ندارد و در واژه‌هایی که این واج را دارند، تبدیل به واج "ج" می‌شود. این واقعیت حکم می‌کند تا زبان‌شناسان، علت آن را از دیدگاه زبان‌شناسی تاریخی مورد تحقیق قرار دهند. ده نمونه برای این ابدال: ۱. آجان: آژان. ۲. بیجامه: پیژامه ۳. بیجن: بیژن. ۴. جاندار: ژاندارم ۵. جاندارمری: ژاندارمری ۶. جاکت: ژاکت ۷. جیگول: ژیگول. ۸. رِجِه: رِژِه. ۹. منیجه: منیژه. ۱۰. ویجه: ویژه. با درخواست اصلاح و تکمیل. علیرضا فولادی ۱۴۰۳/۰۱/۱۹ #اصطلاحات_قمی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کتیبه آب‌انبار لب‌چال سیدمحمود چاوشی ۱۴۰۳/۰۱/۲۰ #کتیبه #آب_انبار_لب_چال #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کاروانسرای صدرآباد قم ابوالفضل شعبانی‌فرد (میرزا) یاعلی ۱۴۰۳/۰۱/۲۰ #کاروانسرا #کاروانسرای_صدر_آباد #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 کاروانسرای صدرآباد قم شماره ثبت: ۱۶۶۸ تاریخ ثبت: ۱۳۶۳/۰۸/۰۶ کاروانسرایی به‌حقیقت زیبا با اقتداری پنهان در خود. در میان بیابانی که تا چشم کار می‌کند تپه‌های کوتاه خاکی و گاه کوه‌های سنگی نه چندان مرتفع می‌بینید. این ساختمان با معماری سنتی با هنر آجرکاری جلوه‌ای دیگر به این منطقه داده است. اگر قصد سفر و دیدن مکان‌های تاریخی کردید مکانی مناسب برای شما است. به روستای محمدآباد بعد از روستای کاج که رسیدید بعد از بازدید از کاروانسرای سنگی محمدآباد جاده خاکی از دل تپه‌ها شما را به این کاروانسرای زیبا می‌رساند. بنایی که در دل تاریخ سفر کرده و افراد و ماجراهایی به خود دیده است. قدمت آن را به صفویه گفته‌اند و با توجه به مدل بنا و استفاده از این نوع هنر آجر کاری بی‌راه به نظر نمی‌رسد. در، ورودی بنا پلمپ است. به اجبار گشتی دور آن زدیم. معماری تقریبا همان معماری کاروانسراهای شاه عباسی است. طاق‌های جناغی، ورودی‌ها، حجره ها، هشتی‌ها، ایوان‌ها، حوض‌ها از خصوصیات کاروانسراهای شاه عباسی‌اند. امکان بازدید از داخل نیست اما از روزنه‌های در ورودی چیزهایی می‌توان دید. دیوارهای پشت با پشت بندهای سنگی یا همان خو (اصطلاح قمی) مهار شده‌اند. در کنار این بنا آب‌انباری به چشم می‌خورد. در قسمت غربی بنا آثار کوله (کوتاه) دیوارهای گلی که تقریبا تخریب شده‌اند موجود است که با توجه به نشیمن‌گاه‌های کوچک (سایه‌گیر) احتمالا محل نگهداری حیوانات و علوفه آن‌ها بوده است. این کاروانسرا که در مسیری میان‌بر و دسترسی محلی است و از سویی نزدیکی به دریاچه نمک و پرت بودن مسیر، نیاز به توجه ویژه دارد. کاروانسراهای چون این بنا گذشته از داستان نذر شاه عباس صفوی محلی برای استراحت کاروانی‌ها و رجال و ماموران سیاسی و گاها تعویض اسب‌ها برای انجام امور حکومتی بوده است. معمولا آب‌انبارهایی در کنار آن‌ها که دسترسی به آب سخت بوده است ساخته می‌شده است. اگر هنوز از این بنا بازدید نکرده‌اید شما را دعوت به دیدن این بنا می‌کنم اما قبلا بهتر است با سازمان میراث هماهنگی به عمل آید تا با باز کردن در ورودی از داخل بنا نیز دیدن فرمایید. اگر در نزدیکی تاریکی شب آن‌جا باشید و در سکوت، دل به در و دیوار کاروانسرا دهید گویا این بنا با شما از خاطراتی از دل تاریخ صحبت می‌کند. از آدم‌هایی که آمدند استراحت کردند، شبی خفتن و روز دیگر رفتند، از اتفاقات بین زوارها، از شحه اسب‌ها، از نوشخوار شترها در سکوت شب که در فضا می‌پیچید. گوش که شنوا شد هزاران صدای خفته در بین آجرها و سنگ‌ها و ملات آهک را خواهید شنید و می‌رسید به این‌که آمدند و رفتند. آمده‌ایم خواهیم رفت. ابوالفضل شعبانی‌فرد (میرزا) یاعلی ۱۴۰۳/۰۱/۲۰ #کاروانسرا #کاروانسرای_صدر_آباد #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 ابدال یا تعدیل؟ خوشبختانه در فرصت عیدانه‌ای که دست داد، نوشتارها راجع به لهجه قمی مورد توجه قرار گرفت و چنان که از کامنت‌ها برمی‌آید، دوستان ارجمند را به اظهار نظر واداشت. جا دارد ابتدا بگویم این نوشتارها به هیچ وجه نافی همانندی ویژگی‌های لهجه‌ قمی با برخی لهجه‌های دیگر نیست و هدف آنها این است که صرفا آنچه در لهجه ما وجود داشته است، به عنوان پیش‌نویس، مورد وصف و ارزیابی قرار گیرد تا ان‌شاءالله کار نهایی کم‌نقص‌ باشد‌ و چنان که دیدید، ضمن همه‌ آنها درخواست اصلاح و تکمیل شد. باری، دگردیسی واجها، اعم از ابدال و قلب و حذف و اضافه، در تحولات همه‌ زبان‌ها بدیهی است و جای شک ندارد. سخن نوشتار شتاب‌زده حاضر راجع به بود و نبود واج "ژ" در لهجه‌ قمی است که دوست دانشور، دکتر محمد مهیار نیز راجع به آن اظهار نظر داشتند و من هنوز می‌توانم بگویم در طول عمرم، کلمه‌ای با این واج از احدی در بافت موقعیتی کاربرد لهجه قمی نشنیده‌ام. اما توجیه علمی موارد نقض اندک‌شماری که برای اثبات ابدال واج "ج" به "ژ"، هم جناب آقای مهدوی و هم جناب دکتر مهیار آورده‌اند، بحثی درازدامن می‌طلبد و در ادامه به توضیح کوتاهی راجع به آنها بسنده می‌کنم. می‌دانیم در واژه‌هایی مانند خواب و خواستن و خواهر، "و"ای داریم که امروزه آن را می‌نویسند، ولی نمی‌خوانند. پیشینیان این "و" را "واو معدوله" نامیده‌اند، زیرا نحوه‌ خوانش آن، در گذشته‌های دور، به صورت تعدیل‌یافته (w) بوده است، نه به صورت تعدیل‌نیافته (v). دیگر از توضیح این نکته که واج مذکور، بازمانده صامت مرکب "خو" است، درمی‌گذریم تا سخن به درازا نکشد. یکی از باورهای نادرست زبان‌شناختی این است که ما فقط واو معدوله داشته‌ایم، در حالی که بعضی واج‌های دیگر هم در موقعیت‌های خاصی تعدیل می‌یابند. برای نمونه، در واژه‌های "پنبه، جنبه، شنبه" و مانند آنها، نون معدوله داریم که به صورت تعدیل‌یافته ادا می‌شود و اشتباها گمان می‌کنند در این موارد، واج "ن" به واج "م" تغییر یافته است؛ هرچند نمود سمعی آن همانند واج "م" باشد. اکنون با این مقدمات به عرض می‌رساند موارد نقضی که دوستان عزیز آوردند، همه قابل تعبیر به جیم معدوله‌اند؛ یعنی در این موارد، واج "ج"، کاملا به واج "ژ" تغییر نمی‌یابد، بلکه آن را در موقیتهای خاصی به صورت تعدیل‌یافته می‌خوانند؛ گیریم نمود سمعی آن همانند واج "ژ" یا حتی چنان که گاه در نمونه‌ "مشتبی" شنیده‌ایم، همانند واج "ش" باشد. اکنون که همشهری رسمی‌نشده کمتر پیدا می‌کنیم و از سوی دیگر، دستگاه صوت‌نگار در دسترس نیست، بهتر است نحوه‌ خوانش نمونه‌های زیر را به تجربه‌ صوتی شخصی دوستان قمی واگذاریم تا ببینند نهایتا هنگام خوانش این نمونه‌ها، جیم معدوله باقی می‌ماند یا واج "ج" کاملا به واج "ژ" یا گاه "ش" تغییر می‌یابد. ۱. اجنبی ۲. مجتبی ۳. مجد ۴. وجدان ۵. هجده علیرضا فولادی ۱۴۰۳/۰۱/۲۰ #اصطلاحات_قمی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

آشنایی و معرفی بیستمین اثر تاریخی قم کاروانسرای طینوج کاروانسرای طینوج مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار است و در شهرستان قم، بخش خلجستان، روستای طینوج (پنجاه کیلومتری  شمال شرق قم) واقع شده‌ است.  این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۶۲۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. کاروانسرای طینوج در بیان محلی و برخی منابع، به کاروانسرای شاه عباسی نیز معروف است. در روستای طینوج، علاوه بر این کاروانسرا،  یک پل تاریخی و یک آب‌انبار مربوط به دوره صفوی و یک تپه باستانی به نام تپه عمر نیز وجود دارد. این تپه مربوط به دوران هخامنشیان بوده و نام دیگر ان تپه گبرها است. گفته می‌شود خواجه نصیر طوسی متولد روستای طینوج بوده است. #یکصد_جاذبه_گردشگری_قم #تمدن_هفتهزار_ساله_قم #کاروانسرا #کاروانسرای_طینوج #روستای_طینوج https://t.me/Qomghasht

💢 کاروانسرای طینوج علی مقیمیی ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ #کاروانسرا #کاروانسرای_طینوج #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 رمضان در فرهنگ مردم روستای دستگرد قم آداب و رسوم روزهای آخر ماه مبارک رمضان نماز عید فطر تا حدود چهار، پنج دهه گذشته در صورت مساعد بودن هوا، نماز عید فطررا بر بالای مصلی moslla ( نام کوهی که در نزدیکی سمت غرب روستا واقع شده) می‌خواندند. در صبح روز عید و پس از بالا آمدن آفتاب، همه مردم از مرد و زن به اتفاق روحانی و امام جماعت مسجد تکبیرگویان راهی کوه مصلی می‌شدند و نماز را به امام جماعت روحانی و فردی که در کنار امام جماعت کار مکبّری و خواندن دعای قنوت را بدون استفاده از وسیله صوتی بر عهده داشت اقامه می‌کردند و پس از نماز، تکبیرگویان به روستا و خانه‌هایشان بر می‌گشتند. لازم به ذکر است که تاحدود نیم قرن گذشته اهالی روستای همجوار (روستای میم) طبق سنتی کهن و ایجاد وحدت در نماز عید فطر مردم دستگرد شرکت می‌کردند. دیدار اهالی از روحانی و پیران و بیماران و بزرگان خانواده در روز عید فطر تا حدود دو دهه اخیر روحانی و امام جماعت مسجد طلبه‌ای بود که در طول سال فقط برای دو دهه اول و آخر ماه محرم و صفر و یک ماه رمضان از شهر به روستا دعوت می‌شد و در هر کدام ازاین ایام هر شبانه‌روز خانه یکی از افراد ساکن، مهمان بود و حق‌الزحمه را هم در یکی از شب‌های شلوغی مسجد و یا تکیه (شب‌های عاشورا و شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان) از مردم حاضر جمع‌آوری می‌کردند. صبح روز عید فطر و پس اقامه نماز عید، آن تعداد از مردان مسنی که اهل مسجد بودند به اتفاق چند تن از ریش‌سفیدان دخیل در امورات مسجد و شخصی که امانت‌دار پول حق‌الزحمه روحانی بود، به رسم ادب و تشکر و خدا حافظی، به خانه‌ای که روحانی در آنجا اقامت داشت می‌رفتند و پس از انجام رسم تشکر و خداحافظی، امانتی را داخل پاکت تحویلش می‌دادند و بر می‌گشتند و هنگام بدرقه روحانی هم که همان صبح روز عید بود، بعضی‌ها که محصولی از تولیدات کشاورزی و دامی داشتند مقداری از آن را همراهش می‌کردند. دیدار و عیادت از پیران و بیماران روستا هم از جمله سنت‌های نیک و پسندیده قدیمی‌های روستا بود که در روز عید فطر خیلی‌ها به آن عمل می‌کردند و همینطور دیدار کوچک‌ترها از بزرگ‌ترهای خانواده و طایفه که قدیمی‌ها به انجامش پای بند بودند. هدیه و انعام روزه نیمه (کله گنجیشی) کودکان و کامل نوجوانان زیر بلوغ و سال اول بلوغ در روز عید فطر و هنگام دیدارهای خانوادگی و ضیافت‌های نهاری که معمولا در خانه بزرگ‌ترها برگزار می شد، پدر و مادر و پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها طبق وعده‌ای که به کودکان برای گرفتن روزه «کله گنجیشی» و به نوجوانان برای گرفتن روزه کامل داده بودند، با دادن مبلغی پول و یا چیزهای مناسب دیگر به وعده خود عمل می‌کردند و انعام دختربچه و دختران تازه به تکلیف رسیده که روزه کامل گرفته بودند، چشمگیرتر بود و در میان آن هدایا چیزهایی مثل گوسفند، درخت و قطعه زمین هم دیده می‌شد و به صورت مکتوب در اختیار ولی آنها قرار می‌گرفت. مصطفی جعفرزاده دستجردی ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ #فرهنگ_عامه #روستای_دستجرد #ماه_رمضان #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 رمضان در فرهنگ مردم روستای دستگرد قم آداب و رسوم روزهای آخر ماه مبارک رمضان نماز عید فطر در یکی از سال‌های گذشته در مسجد روستای دستگرد تعدادی از افرادی که در عکس حضور دارند به رحمت ایزدی پیوسته‌اند؛ روحشان شاد عکاس: سید مهدی حسینی مصطفی جعفرزاده دستجردی ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ #فرهنگ_عامه #روستای_دستجرد #ماه_رمضان #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

درخت توت واله روستای قُبادبِزَن در فهرست آثار میراث‌طبیعی ایران ثبت شد مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم اعلام کرد: درخت توت واله روستای قُبادبِزَن شهرستان کهک استان قم با شماره ۱۱۹۳ در فهرست آثار میراث‌طبیعی ایران به ثبت رسید. ارجمندی افزود: درخت توت سفید کهنسال روستای قبادبزن یکی از درختان کهنسال استان قم است که دارای تنه‌ای قطور و با صلابت و با محیط تنه ۴.۲ متر است. لینک متن کامل خبر: https://qom.mcth.ir/%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%da%a9%d9%84-%d9%85%db%8c%d8%b1%d8%a7%d8%ab%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af%db%8c%d8%8c-%da%af%d8%b1%d8%af%d8%b4%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-15/ 🆔 @mirase_karime https://www.chtn.ir/service/provinces/qom #قم #کهک #قبادبزن #میراث‌طبیعی

💢 گزارش ساواک قم مبنی بر توزیع اعلامیۀ دست‌نویس با موضوع دعوت از مردم جهت اجتماع در زمین مجاور کارخانۀ ریسباف و اقامۀ نماز عید فطر در آن مکان - ١٣ شهریور ١٣۵٧ منبع: کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ١٠، ص ٣٩٩ ۱۴۰۳/۰۱/۲۱۲ #عید_فطر #سند #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت 👇

متن سند به: مدیریت کل اداره سوم ٣١٢ از: سازمان اطلاعات و امنیت قم شماره: ١۴۴۵/ هـ ٢١ تاریخ: ١٣ /۶/ ١٣۵٧ نظر به اینکه اعلامیۀ دست‌نویسی به امضاء روحانیون، دانشجویان و اصناف قم اوایل شب جاری در قم توزیع مبنی بر اینکه شرکت کنندگان در مراسم نماز عید فطر با پای برهنه و در دست داشتن قرآن مجید به طور پیاده و دسته جمعی در محل برگزاری نماز (در زمین ورزش جنب کارخانه متروکه ریسباف اول جاده قم ـ اصفهان) اجتماع نمایند ضمن تماسی که با سیدصادق روحانی حاصل شد موضوع اعلامیه و قید چنین نظریاتی از طرف وی مطرح ولی مشارالیه اظهار داشت جایز است که با پای برهنه در مراسم عید شرکت نمود لیکن عنوان در دست داشتن قرآن مجید را که از قول وی نقل شده تکذیب، با توجه به مفاد امریه شماره ۶٧۴٩ /٣٠٠ ـ ١٢ /۶ /۵٧ و خبر منتشره از رادیو به مشارالیه توجهات لازم داده شد که در هر صورت چنانچه حوادث ناگواری بروز نماید ضمن اینکه مامورین در جهت برقراری آرامش با شدت عمل به وظائف خود عمل خواهند نمود به هرحال بروز چنین حوادثی به حساب وی خواهد بود یادشده اظهار داشت خود وی نیز به این فکر افتاده است که در صورت عدم توجه به تذکراتی که در مورد حفظ آرامش و همچنین ندادن شعار مضره عمل نکنند امکان دارد از تصمیم خود در مورد برگزاری نماز عید فطر انصراف حاصل نماید. با عرض اینکه ضمن تبادل نظر با شهربانی تصمیمات لازم اتخاذ و به مورد اجرا در خواهد آمد. توضیحات سند: ١. ادامه این عبارت که یک یا دو خط از متن گزارش است در دست نیست. منبع: کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ١٠، ص ٣٩٩ مجید داداش‌نژاد ۱۴۰۳/۰۱/۲۲ #عید_فطر #سند #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 اجتماع مردم در مجاور کارخانۀ ریسباف قم (صدا و سیمای کنونی) در تظاهرات مردم قم در ۱۳ شهریور ۱۳۵۷ در جریان انقلاب اسلامی که نماز عید فطر به امامت حضرت آیت‌الله سیدصادق روحانی برگزار شد. ۱۴۰۳/۰۱/۲۲ #عید_فطر #عکس #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت