‍ ♦️عامل سقوط #اخلاق در جامعه‌ی اسلامی #استبداد_دینی بود، که خطرناک‌ترین نوع استبداد است. اخلاق با دین دقیقا همپوشانی ندارد. برخی افراد ممکن است متدین نباشند و به ارزش‌های اخلاقی نظیر راستگویی، امانتداری و نیکی به دیگران پایبند باشند؛ اما عکس آن صادق نیست. 🔹 نسبت دین با اخلاق، نسبت وجودی است، یعنی دین بدون وجود اخلاق، دین نیست، ده‌ها حدیث و روایت داریم که کسی که اخلاق ندارد، دین ندارد، کسی که امانتدار نیست، حیا ندارد یا صداقت ندارد، دین ندارد. 🔹قرآن تصریح می‌کند: عمل نکردن به ادعا و شعار خود در مقابل خدا، بزرگترین گناه است، یعنی ملاک، رعایت ارزش‌های اخلاقی در رفتار و نه فقط حرف است. بنابراین دینداری و هر مناسکی که به #زیست_اخلاقی منجر نشود، بویی از دین نبرده است. 🔹اما چه شد جامعه ای که پیامبر ظرف ۲۳ سال، آن را متحول کرد و از جاهلیت به ایمان رساند، ظرف پنجاه سال به جایی رسید که بدترین جنایت تاریخ بشریت را مرتکب شود. ⚫️در تاریک‌ترین عصر جاهلیت، آتش زدن خیمه‌ها، شکنجه کردن زنان، تکه تکه کردن جنازه‌های کشته ها و اسب تازاندن بر پیکرها به وقوع نپیوسته بود، چون خلاف مرام جاهلی بود، اما چه اتفاقی افتاد که مسلمانان با نیت قربه الی الله و پس از نماز اول وقت، فرزند پیامبر خود را کشتند؟! 💢مهمترین عامل رخ دادن چنین نتیجه‌ای به روایت نهج البلاغه و سخنان امام حسین، #استبداد دینی است که خطرناک‌ترین نوع استبداد و مبتنی بر #جهل_مقدس است. 🔹امام حسین در خطبه منا برای علمای دین، استبداد را تشریح می‌کند و می‌گوید علما و نخبگان با دو انگیزه #طمع و #ترس، با تهدید و تطمیع، زمینه ظهور استبداد را فراهم کردند. 🔹نخستین کسی که خطر بروز استبداد را در جامعه‌ی اسلامی مطرح کرد، حضرت زهراست که بلافاصله پس از رحلت پیامبر این خطر را گوشزد می‌کند: اقلیت مستبد و #اکثریت_پیرو! 🔹امیر مومنان می‌فرماید: هر که استبداد بورزد هلاک می‌شود، یعنی شخص یا جامعه استبدادورز عاقبتش نابودی است. 🔹در سیره پیامبر، نگاه #افقی وجود دارد، حتی غیرمسلمانان و اهل کتاب نیز دارای اختیار و حقوق شهروندی و حرمت هستند اما در سیستم استبدادی هیچ کس جز حاکم و قدرت، حق ندارد، از #بالا به مردم نگاه می کند و همه باید تسلیم و مطیع حکومت باشند. 🔹به تعبیر امیرمومنان، نتیجه این استبداد دینی، خروج بخشی از مردم از دین و گرویدن بخش دیگری به دین منحرف حاکمان بود و این سنت #فرعون بود که خود را برتر و بالاتر از مردم می دانست خود را صاحب حق و امر و مردم را واجب الاطاعه خود می دانست تا آنها را به سعادت برساند. 🔹در نظام استبدادی قدرت در خدمت حقیقت نیست، بلکه #حقیقت در خدمت قدرت است و در پای آن قربانی می شود. 👈👈اما قرآن، سعادت و آخرت را متعلق به کسانی می دادند که خود را ازدیگران برتر نمی دانند و به دنبال #علو نیستند. (تلک الدارالاخره نجعلها للذین لایریدون علوا فی الارض ولا فسادا) یعنی رهبرانی که خود را برتر و شایسته تر از مردم می دانند به انحراف می روند: احساس #خودبرگزیدگی، خالص سازی و نادیده گرفتن اکثریت، نابودی آخرت را می‌آورد. 🔹یکی از تعابیر سیدالشهدا به معاویه این بود که تو متوهمی، ادعای #وحدت و جماعت داری اما همه را به اطاعت فرامی خوانی، تصور اقتدار و یکپارچگی حکومتت را داری اما دچار اختلافاتی است. 💢سکوت #نخبگان زمینه اصلی استبداد را فراهم می‌کند و به همین خاطر بعد از عاشورا می‌بینیم تا زمانی که یزید زنده است هیچ اعتراضی به کشتن امام حسین در جامعه اسلامی دیده نمی‌شود. 🔹امام در خطبه منا با اشاره به عملکرد احبار و رهبان یهود که با قدرت سازش کردند، فرمود: شما هم مانند آنها عمل کردید و به دو بلا مبتلا شدید: #دروغ‌گویی شدید و #حرام‌خواری و رانت‌خواری شدید. وقتی علما و‌نخبگان جامعه به این دو صفت مبتلا می‌شوند بازیچه قدرت و استبداد می‌شوند. دکتر ظریفیان، شب عاشورای 1403،کانون توحید @quranpuyan