💠حكم مشاركت دو يا چند نفر در #قتل_عمدي چيست؟ آيا همه #قصاص و #اعدام ميشوند؟
⁉با توجه به ايه 45سوره مائده كه تصريح بر #النفس_بالنفس دارد، ايا قصاص همه مشاركت كنندگان در قتل، صحيح است؟
🛑قسمت چهارم:
💢"حکم جزایی مشارکت در قتل عمد، خواه در قانون پیشین مجازات اسـلامی (مـاده ٢١٢ق.م.ا) و خواه در قانون فعلی (ماده ٣٧٤ ق.م.ا) به طور جـدّی قابـل مناقشـه میباشد، چراکه با روح عدالت کیفری اسلام سازگار نیست و مھمترین دلیل آن، مخالفت قانون مورد بحث با ظاھر آیه سی و سوم سوره اسراء و عدم اسراف در قتل است حکم مورد تحقیق با معنای قصاص «النفس بالنفس» و برخی روایاتِ موافقِ بـا ظـاھر آیـه مذکور نیز سازگار نیست، تفسیر حداقلی (مضیق) و بـه نفـع مـتھم کـه یـک سیاسـت کیفـری پذیرفته بشری است ھم با حکم مذکور نمیخواند.
💎روایات:
↩️روایتی را که در زیر نقل میکنیم، ھم ناظر به بیان آیه ی ٣٣ سوره إسراء است 👈و ھـم در راستای معنای آیه النفس بالنفس آن ھم با حمل شایع صناعی، تلقی میگـردد و ھمـین طـور،بیشتر موافق با سیاست کیفری عدالت گسـتر اسـلام مـی باشـد و در نھایـت فرضـیه و مـدعای نویسنده را حمایت میکند.
↩️)امام صادق (ع) فرمودند: اگر گروھی بر #قتل یک فرد ھمدست شدند و آن را عملی کردند، اولیای مقتول با حکم حاکم شرع جامعـه ی اسـلامی،قتل ھر یک را که خواستند اجراء میکنند و حق ندارنـد بـیش از یـک نفـر از شـرکای قتـل رابکشند چرا که خداوند چنین فرموده: «و من قتل مظلوماً فقد جعلنا لولیه سلطاناً فلا یسرف فـی القتل» (اسراء/٣٣.)
🔻وقتی امام (علیه السلام) حکم خود را مستند به قرآن میکند، بحث تقیه بخاطر والـی جـور یک احتمال ضعیف قلمداد میشود. از سوی دیگر میدانیم روح سیاست کیفری اسلام مبنی بـر انتقام و مجازات محوری نیست.
↩️ب_ اگـر سـه نفر یک نفر را به قتل برسانند، ولی امر مسلمانان میتواند یکی از آن سـه نفـر را کـه خواسـت بکشد و دو نفر دیگردو سوم دیه (سھم جنایت خود) را به وارثان مقتول پرداخت میکننـد. (ر.ک: شیخ طوسی، ١٠/٢٥٠ ) به نظر میرسد وقتی شیخ طوسی که ھم فقیـه و ھـم مفسـر و ھـم محدث است این خبر را نقل میکند، دیگر تضعیف نمیکند و از طرفی به نظر نویسنده، وقتـی حدیث معلّل به مفاد آیه باشد، ضعف ارسال آن قابل جبران خواھد بود.
🔻وقتی از مجموع ١١ روایت مندرج در ذیل مشارکت در قتـل (ر.ک: حـرّ عـاملی ، ١٠/١٣- ٢١١) روایات معارض فوق با دیگر روایات مشاھده میگردد، چگونه میتوان بـه کشـتن چنـد نفر در مقابل یک نفر حکم کرد؟! و نیز با استناد به قاعـده تفسـیر حـداقلی (مضـیّق) و تفسـیر قوانین کیفری به نفع متھم، چگونه میتوان چندین نفر را به خاطر یک نفر به قتل رساند؟!
🖋شیخ طوسی این روایات کـه مبیّن تساوی و تعادل در مجازات است را حمل بر #تقیه میکند (شیخ طوسی، الاستبصار، ٦٥٣ ) حال آنکه به نظر نویسنده به دو دلیل اساسی تقیه جایگاھی ندارد.
1⃣١ -تقیه در ریختن خون جایز نیست، به اصطلاح «لا تقیة فی الـدماء » (شـیخ مفیـد، ٨٠٩ .) اصولاً تقیه در اینجا خروج تخصّصی دارد.
2⃣ -وقتی جمعی از عالمان #اھل_سنت آن ھم به استناد رأی عمر، قتل جماعت به خاطر یک نفر را قبول میکنند، تقیه مخدوش میباشد. در یکی از منابع مھم فقھی اھل سنت چنـین آمـده است: «إذا قتل جماعة واحداً عمداً أقتصّ من جمـیعھم لقـول عمـر رضـی االله عنـه » (انصـاری،.٥٦٩/٤)
📃برگرفته از نشريه مطالعات اسلامی: فقه و اصول،
"نقد مبنایی بر حکم کیفري مشارکت در قتل عمد"
🖋دکتر امیرحمزه سالارزایی.
http://quranpuyan.com/yaf_postsm19446_Hkm-mshrkt-dw-y-chnd-nfr-dr-qtl-mdy-chyst--y-hmh-qSS-w-dm-myshwnd.aspx#post19446
@quranpuyan