#غدير_را_مستند_بخوانيم
🛑قسمت چهارم:
#جزيياتي از #واقعه_غدير
♦ 1. زمان ماجراى غدیر
در مورد تاریخ غدیر تمامى منابع در اینکه این روىداد هیجدهم ذىحجه سال دهم هجرت اتفاق افتاد، اتحاد نظر دارند.
بر اساس گزارشها به نظر مى رسد که تجمع هنگام ظهر که گرمترین زمان روز است، صورت گرفته است . محاسبات نشان مى دهد که غدیر در اواخر اسفندماه روى داده است.
♦ 2. مکان غدیر
در منابع تاریخى بیشتر فاصله غدیر تا #جحفه گزارش شده است؛ به عبارتى از آنجا که جحفه مکان شناخته شده اى بوده، سعى شده است تا غدیر با جحفه شناسانده شود.
یاقوت حموى مى نویسد:
غدیر بین مکه و مدینه است و تا جحفه، دو مایل فاصله دارد.
طبرسى روایتى دارد که طبق آن، غدیر سه مایل قبل از جحفه واقع شده است. ابن جوزى فاصله غدیر تا جحفه را یک مایل گزارش کرده است.
✅ حال باید دید #جحفه کجاست؟❓
محقق کتاب الغارات در معرفى جحفه مى نویسد: جحفه روستاى بزرگى بوده که در مسیر مدینه به مکه واقع است و فاصله آن از مکه چهار منزل است. جحفه محل میقات اهل مصر و شام است اگر به مدینه نروند. فاصله جحفه تا مدینه شش منزل، و فاصله جحفه تا غدیر دو مایل است.
🔸در نقشه هاى امروزى عربستان شهر رابغ کاملاً پیداست که در کنار دریاى سرخ واقع شده است. این شهر فاصله کمى با محل غدیر دارد. بر اساس گزارشها، مسجدى در این شهر قرار دارد که به مسجد غدیر مشهور است.
❓ نکته پایانى در این بخش این است که چرا پیامبرص #غدیر را انتخاب نمود.
در پاسخ این سؤل 👈دو احتمال وجود دارد:
1⃣ احتمال اول، اینکه پیامبر از سوى خداوند مأمور بوده که در اینجا رسالت خود را ابلاغ نمایند؛ به عبارت دیگر، این مکان از سوى خداوند انتخاب شده است.
2⃣احتمال دوم، که به اشتباه شهرت هم پیدا کرده ، این است که غدیر، محل تقسیم راهها و به اصطلاح «مفترق الطرق» بوده و مسافران هر منطقه اى از اینجا راه خود را جدا نموده و به شهر خود مى رفتند.
🔸البته باید بدانیم که آن روز قلمرو نفوذ اسلام شبه جزیره عربستان بود و فراتر از آن نرفته بود. هنوز مناطق عراق، شامات و مصر مسلمان نبودند. از این گذشته، با دقت نظر در وضعیت جغرافیایى غدیر چنین به دست مى آید که غدیر یا همان #جحفه اصلاً مفترق الطرق نبوده و چنین وضعیتى نداشته است.
🌴⭕️ همانطور که در نقشه ملاحظه مى شود مسیر مردم عراق از شمال شرقى مکه، مسیر مردم طائف از جنوب شرقى مکه و مسیر مردم یمن از جنوب مکه است. مسیر شمال غربى مدینه که به غدیر منتهى مى شود تنها مسیر مردم مدینه و اطراف مدینه است.
📒در کتابهاى فقهى در باب حج در این باره بحث شده است که مردم هر منطقه اى از کجا وارد حرم (مکه) شده و محرم مى شوند و طبیعتا خروج آنها نیز از همان راه است. ذات عرق براى عراقى ها، یلملم براى یمنى ها، قرن المنازل براى طایفى ها و جحفه براى قبیله هاى جنوب مدینه و کسانى که نزدیک به مدینه هستند؛
👈یادآورى این نکته، ضرورى است که بیشترین جمعیت حاضر در مراسم حج، از مدینه، طائف، یمن و اهالى خود مکه بودند که اكثرا مسافران مدینه از راه جحفه عبور مى کردند.
🔖نقل از مقاله "بررسى تعداد جمعیت حاضر در غدیر"
🖊نویسنده: سید جلال امام، تاریخ در آیینه پژوهش 1386 شماره 16
💫کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تعقل در شريعت
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━┛
#غدير_را_مستند_بخوانيم
🛑قسمت هشتم :
#جزيياتي از #واقعه_غدير.
🔸3. تعداد جمعیت حاضر در غدیر
3ـ1. بررسى اجمالى روایات مختلفى که به نوعى تعداد جمعیت حاضر در غدیر را گزارش کرده اند:
3ـ1ـ1. هزار و سیصد نفر
کمترین جمعیتى که در این مورد گزارش شده 1300 نفر است. ابن شهرآشوب روایتى از امام باقر علیهالسلام نقل کرده که طبق آن، پیامبر صلىاللهعلیهوآله در روز غدیر در حضور 1300 نفر، جمله «من کنت مولاه فهذا على مولاه» را مطرح نمود.
3ـ1ـ2. ده هزار نفر
اما دسته دیگرى از روایات، تعداد ده هزار نفر را گزارش کرده اند
👈. عیاشى ذیل آیه 67 سوره مائده از امام صادق علیهالسلام نقل مىکند: من تعجب مى کنم از اینکه شخص با آوردن دو شاهد حقش را مى گیرد، اما على بن ابىطالب علیهالسلام با ده هزار شاهد حقش ضایع شد.
🔸3ـ1ـ3. هفده هزار نفر
نویسنده کتاب جامع الاخبار طبق نقلى، جمعیت حاضر در غدیر را هفده هزار نفر دانسته است. وى مىنویسد: دوازده هزار نفر از یمن و پنج هزار نفر از مدینه همراه رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله بودهاند
🔸3ـ1ـ4. هفتاد هزار نفر
طبرسى تعداد افرادى را که همراه پیامبر ص از مدینه و اطراف آن خارج شدهاند، هفتاد هزار نفر ذکر کرده است
🔸3ـ1ـ5. نود هزار نفر
عبدالملک عاصمى شافعى از نویسندگان اهل سنت مى نویسد: پیامبر براى حجه الوداع از مدینه خارج شد، در حالى که نود هزار یا 114 هزار نفر همراه وى بودند
🔸3ـ1ـ7 یکصد و بیست هزار نفر
در نهایت، گزارشى از ابن جوزى است که جمعیت حاضر در غدیر را 120 هزار نفر دانسته است
👈اما نکته بسیار مهم این است که بیشترین تعداد جمعیت حاضر در غدیر، طبق روایاتى که در منابع پنج قرن اولیه آمده، هفده هزار نفر گزارش شده است. رقمهاى بالاتر مربوط به بعد از قرن پنجم است.
💢👈در بین ده روایتى که در آنها به جمعیت غدیر اشاره شده به نظر مىرسد روایت عیاشى از امام صادق ع كه خارج شوندگان از مدینه را پنج هزار نفر دانسته، مدرک و سندى براى رسیدن به عدد نزدیک به واقع است
شواهدى که ما را در انتخاب روایت عیاشى کمک مىکند تا آن را به عنوان سند بحث خود قرار دهیم از این قرارند:
1. منبع روایت: تفسیر عیاشى به عنوان منبعى کهن و پذیرفته شده نزد شیعه است. نیز در مقایسه با منابع دیگر، از لحاظ زمانى مقدمتر است.
2. تأیید روایت: ابن شهرآشوب و شیخ حرّ عاملى نیز همین روایت را نقل مىکنند
3. شأن نزول: عیاشى این روایت را ذیل آیه ابلاغ آورده که نزد شیعه کاملاً پذیرفته شده است.
4. منطق شمارش: در این روایت، پنج هزار نفر از مدینه و پنج هزار نفر از مکه دانسته شده است.
5-حاضران در مکه هنگام حجه الوداع
قول رایج در میان منابع اهل سنت این است که جمعیت حاضر در مکه در حجه الوداع چهل هزار نفر بوده اند.البته اقوال دیگرى نیز هست که مىتوان به هفتاد هزار، نود هزار، یکصد هزار، 114 هزار، 120 هزار و در نهایت 130 هزار نفر اشاره کرد.
به نظر مىرسد که در این اقوال، بسیار مبالغه شده است. ما، در بحث تحمل جمعیت گفتیم که حضور این تعداد زائر بسیار بعید مى نماید. با توجه به اینکه بیشتر نقلها چهل هزار نفر را گزارش کرده اند به نظر مى رسد با قدرى تسامح مى توان آن را پذیرفت.
💢⬅️ نتیجه
با توجه به موقعیت جغرافیایى غدیر، روشن شد که محور و هسته اصلى حاضران در غدیر، اهالى مدینه و بقیه از قبایل اطراف مدینه و چه بسا قبایل شمالى نجد بوده اند. نیز بر اساس مباحثى که درباره جمعیت مدینه(بين 25 تا 30هزار نفر) گفته شد، معلوم شد که مدینه ظرفیت فرستادن حدود پنج هزار نفر را به مکه داشته است. از این رو با تمسک به روایت عیاشى که پنج هزار نفر از حاضران در غدیر را مدنى مىداند و همچنین گزارش جامع الاخبار، به این نتیجه مىرسیم که حدود پنج هزار نفر از اهالى مدینه و تعدادى نیز از قبایل اطراف در غدیر حاضر بوده اند.
📂نقل از مقاله "بررسى تعداد جمعیت حاضر در غدیر"
نویسنده: سید جلال امام، تاریخ در آیینه پژوهش 1386 شماره 16
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تعقل در شريعت
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━┛
#غدير_را_مستند_بخوانيم
🛑 قسمت نهم :
#جزيياتي از واقعه غدير
✅ چهار اشتباه مشهور در جزييات حادثه #غدير_خم
1⃣-گفته ميشود غدير سه راهي بوده است كه همه حجاج تا انجا امده اند. اينگونه نيست. غدير در نزديكي جحفه يكي از ميقات هاي حجاج است. مسیر مردم عراق از شمال شرقى مکه، مسیر مردم طائف از جنوب شرقى مکه و مسیر مردم یمن از جنوب مکه است. مسیر شمال غربى مدینه که به غدیر منتهى مى شود تنها مسیر مردم مدینه و اطراف مدینه است.
ميقات ذات عرق براى عراقى ها، یلملم براى یمنى ها، قرن المنازل براى طایفى ها و جحفه براى قبیله هاى جنوب مدینه و کسانى که نزدیک به مدینه هستند؛مقرر شده است. لذا اكثرا مسافران مدینه از راه جحفه عبور مى کردند.
3⃣-گفته ميشود جمعيت روز #غدير_خم ،100 هزار نفر بوده در حاليكه ميتوان اين جمعيت را حدكثر تعداد حجاج ان سال دانست و لذا در غدير كه در راه بازگشت به مدينه است، جمعيت كمتري حضور داشته اند.
3⃣-بعضی خواص و عوام اصرار دارند بگویند آیه سوم سوره مائده:
🌴«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا»🌴 در روز #غدیر نازل شده، در حالی که همه شواهد میگوید کل سوره مائده به شکل دفعی و ۱۰ روز قبل از غدیر نازل شده است.کهنترین خبری که میگوید سوره مائده دفعی نازل شده، در تفسیر «عیاشی» آمده است و مُناقِض هم ندارد.
سوره مائده به شکل دفعی و تمام و کمال در روز هشتم ذیالحجة سال ۱۰ هجری بر پیامبر(ص) نازل شد و رسول خدا آیات آن را برای مردم قرائت کردند تا به این آیه رسیدند:«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ؛ ولى شما تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آوردهاند همان كسانى كه نماز برپا مى دارند و در حال ركوع زكات میدهند»، مردم از پیامبر(ص) مصداق خواستند و ایشان گفتند باید به مسجدالحرام برویم.
چند تن از صحابه پیامبر(ص) به همراه ایشان به مقابل مسجدالحرام رسیدند، مستمندی را دیدند که انگشتر عقیق به دست گرفته و میخواهد به مردم بفروشد، از او پرسیدند این نگین را چه کسی به تو بخشیده است، او هم با دست، علی(ع) را نشان داد که مشغول نماز بود، آنگاه پیامبر(ص) تکبیر گفتند و خبر دادند که مصداق آیه مشخص شد؛.
حضرت علی(ع) در سال ۱۰ هجری از سوی پیامبر(ص) به انجام مأموریتهایی در یمن فرستاده شده بود و در موسم حجةالوداع خود را از یمن به مکه مکرمه رساند، در حالی که از یمن، دیار عقیق، انگشتری برای خود خریده و به دست کرده بود. کتاب کهن«طَی والنَّشر» دو روایت یکی از حذیفة بن الیمان و یکی هم از عمار یاسر نقل کرده است که علی(ع) در مسجدالحرام در حال نماز مستحبی بود، گدا آمد و امیرالمؤمنین انگشتر را به او هدیه کرد، این اتفاق روز ترویه یعنی هشتم ذیالحجة، روز نزول سوره مائده و ۱۰ روز قبل از غدیر رخ داده است.
اگر به تمام آیات سوره مائده به شکل مجموعهای منسجم و متحد که دفعی نازل شده است، نگریسته شود، مشخص میشود که مردم آمادگی لازم را در روزهای قبل ازغدیر برای اعلام ولایت امیرالمؤمنین(ع) کسب کرده بودند.
البته با توجه به نقلهاي نزول ايه در روز غدير، شايد بتوان احتمال داد كه اين ايه دو بار نازل شده است.
4⃣-گفته ميشود كه آيه ((سال سائل بعذاب واقع ....)) بعد از حادثه غدير نازل شد. طبق اين نقل بعد از وقوع غدير ،خبر به شهرهاى عرب رسيد از آن جمله خبر به گوش نعمان بن حارث فهرى رسيد، از ديار خود حركت نموده به نزد رسول خدا ص مشرف شد و عرضه داشت : به ما دستور دادى كه به ((لا اله الا الله )) اعتراف كنيم ، و نيز به اينكه تو رسول خدايى شهادت دهيم ، و دستور دادى جهاد كنيم ، حج بجاى آوريم ، روزه بگيريم ، نماز بخوانيم ، و ما هم قبول كرديم ، آيا به اين مقدار راضى نشدى تا اينكه اين پسر را به خلافت نصب نموده گفتى : ((من كنت مولاه فعلى مولاه ))حال بگو بدانم اين از ناحيه خودت بود و يا از ناحيه خداى تعالى ؟ فرمود: به آن خدايى سوگند كه به جز او معبودى نيست ، اين دستور از ناحيه خدا بود. نعمان بن حارث برگشت ، در حالى كه مى گفت : ((بار الها اگر اين سخن حق است و از ناحيه تو است پس سنگى از آسمان بر سر ما ببار)) همينكه سخنش تمام شد خداى تعالى با سنگى آسمانى بر سرش كوبيد و او را در جا كشت ، و اين آيه را نازل فرمود: ((سال سائل بعذاب واقع )).
👈اينكه اين ايه انجا نازل شد، درست نيست. زيرا كل سوره معارج در مكه نازل شده است. ممكن است پيامبر يا اصحاب بعد از وقوع حادثه بالا، ايه "سال سائل بعذاب واقع" را تلاوت كرده باشند كه نوعي تطبيق است نه شان نزول.
🎙برگرفته از سخنراني و مصاحبه ايت الله محمد هادي يوسفي غروي، مولف مجموعه موسوعة التاريخ الإسلامي.
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تفقه در دين
@quranpuyan