eitaa logo
رهنامه پژوهش
809 دنبال‌کننده
234 عکس
5 ویدیو
30 فایل
🔻 معاونت پژوهش حوزه های علمیه 🔻 مدیریت ترویج پژوهش ☘️رهنامه پژوهش، فصلنامه ای برای ترویج فرهنگ پژوهش، ارتقای مهارتهای پژوهشی و افزایش سواد پژوهش در میان طلاب جوان: www.rahnamehmag.ir ▫️ارتباط با سردبیر ✅ @sadramah ارسال پیامک 5000400030096
مشاهده در ایتا
دانلود
⭕️ جایگاه فقه در علوم حوزوی2: 💠 ... به نظر می رسد که برای ورود به های ، گذراندن دوره عمومی فقه، لازم نیست؛ چرا که ورود در سایر رشته ها، مستلزم دستیابی به ملکه استنباط نیست. 💠 تخصص در یا تفسیر و مانند آن توقفی بر ملکه ندارد و تخصص در این رشته ها، یک دوره فقه عمومی دیگری را می طلبد که با مورد نیاز برای فقه تخصصی، متفاوت است. مثلا دانستن کلیاتی از علم اصول که پیش شرط ورود در سایر دانش ها است، کافی به نظر می رسد و بیش از آن ضرورتی ندارد... 💠 برای مسائل اخلاقی، کلامی و مانند آن گرفتار مباحث و قواعد اصولی شدن، هیچ نتیجه ای در بر ندارد. در مباحث کلامی باید از اصول عقلی دقیق و یا از اصول کلامی بهره برد؛ هر چند که آشنایی کلی با علم اصول لازم است. 💠 از جمله (ره) معتقد بودند که گاهی به کار بردن دانش برای استنباط مباحث کلامی، منجر به کفر و الحاد می شود و نباید از آنها بهره گرفت. حتی دیدگاه ایشان این بود که بهره گیری از قواعد اصولی در استنباط مباحث اخلاقی نیز انسان را به بیراهه می کشاند. 💠 اینکه بعضی می گویند: «اگر یک مفسر یا متکلم، مجتهد نباشد، در کار تفسیر یا کلام دچار اعوجاج و انحراف خواهد شد»، درست نیست... های حجت الاسلام والمسلمین استاد احمد مبلغی؛ خشت اول، شماره8، صفحه 15. @rahnameh
🔴تخصص گرایی ⭕️ جایگاه فقه در علوم حوزوی۳: 💠 تخصص در عرصه را می توان به چند معنا تبیین کرد. از آنجا که هر گزاره فقهی، یک موضوع و یک حکم دارد، ما می توانیم موضوع گزاره های فقهی را مبنا و ملاکی برای قرار دهیم. 💠 در این زمینه می توان دو نگاه داشت: نگاه قدیم و نگاه جدید. 🛑 1. در نگاه قدیم، بر اساس ابوابی که وجود داشته، تخصص ها شکل می گرفته است؛ مثلا صلات، طهارت، حج، خمس، زکات. 🛑 2. در نگاه جدید، گزاره های فقهی، بر اساس دانش های جدید و امروزی دسته بندی می شوند؛ مثل فقه اقتصادی، فقه سیاسی، فقه جامعه شناختی. 💠 به نظر من، نگاه دوم صحیح تر است؛ چرا که تقسیم اول بر طرف کننده نیاز جامعه امروز نیست. 💠 موضوعات جدید از طریق دانش های روز تعیین می شوند؛ البته حکم آنها باید از منابع شرعی گرفته شود و دانش های امروزی را نباید در آن دخالت داد... حجت الاسلام والمسلمین استاد احمد مبلغی؛ خشت اول، شماره۸، صفحه ۱۶. @rahnameh
🔴تخصص گرایی ⭕️ جایگاه فقه در علوم حوزوی۴: 💠 تخصص در را به شکل دیگری هم می توان مطرح کرد. بدین صورت که دانش های ناظر بر فقه را به عنوان در نظر بگیریم؛ یعنی اصول فقه، فلسفه فقه و تاریخ فقه. 💠 البته تخصصی کردن هر کدام نیز امکان پذیر است. مثلا فلسفه فقه را می توان به چند تخصص روش شناسی فقه، قلمرو شناسی فقه، هدف شناسی فقه و منبع شناسی فقه تبدیل کرد؛ اما به دلیل اینکه فلسفه فقه، الان در ابتدای شکل گیری است و حجم کمی دارد، در حال حاضر، این تفکیک وجود ندارد. 💠 پس به طور کلی تخصص در فقه، یا درون فقهی است و پیرامون موضوعات فقهی قدیم و جدید شکل می گیرد و یا برون فقهی است یعنی اصول فقه، تاریخ فقه و فلسفه فقه... 💠 حوزه، همین فقه، تفسیر و کلام است؛ (البته بنده در مقام استقرا نیستم؛ مثلا فلسفه اسلامی و تربیت اسلامی را هم باید اضافه کرد.) اما علومی مثل روان شناسی، جزء تخصص های حوزوی تعریف نمی شوند. این علوم در ارتباط با تخصص های فقه یا تفسیر، جایگاه پیدا می کنند. به عنوان مثال، تفسیر جامعه شناختی می تواند به عنوان یک رشته تخصصی مطرح شود؛ به این صورت که تمام اصول و قواعد جامعه شناسی در آیات قرآن پیگیری شود و یک دیدگاه تازه ای عرضه شود. این همان تفسیر تخصصی است که در حوزه ی جامعه شناسی شکل گرفته است. حجت الاسلام والمسلمین استاد احمد مبلغی؛ خشت اول، شماره۸، صفحه ۱۶. @rahnameh
🔴 تخصص گرایی ⭕️ وظایف طلاب 🔶 اولین وظیفه طلاب در راستای این است که سعی کنند با 🔸 مطالعه و مذاکره نسبت به تک نگاره های در بخش تالیف و 🔸 انس با شخصیت های برجسته حوزه، استعداد و علاقه خود را کشف کنند. 💠 البته پس از آن، باید نیاز جامعه و مخاطبان خاص را هم به دست بیاوردند و در تصمیم گیری خود لحاظ کنند. 🔶 این از وظایف ثبوتی. ⬆️ 🔶 اما طلاب، وظایف اثباتی هم دارند. ⬇️ 💠 طلاب اگر حاضر می شوند در مقطع گذار از شکل سنتی به تخصصی شرکت کنند، باید صبر متانت داشته باشند و خطاهای اجتناب ناپذیر چنین آموزشی را قبول کنند. 💠 در دوره گذار کدام نظام آموزشی، هیچ آزمون و خطایی صورت نگرفته است؟ 💠 طلبه ای که می خواهد افتخار رسالت خط شکنی و شرکت در دوره های نخست دروس حوزه را داشته باشد، باید هزینه اش را هم بپردازد. 💠 به نظر من این مهم ترین رسالتی است که بر دوش طلاب است. 🔶 دومین وظیفه طلاب، جدی گرفتن دروس است. 💠 وقتی طلبه به بهانه زیاد بودن حجم درس ها، رشته تخصصی اش را جدی نمی گیرد، مدیران یک مرکز تخصصی چگونه می توانند مطمئن باشند که نیروی مناسب برای آن تخصص را تربیت کرده اند؟ 🔸 جدی گرفتن رشته تخصصی، وظیفه مهمی است که اثباتا بر عهده طلبه ها است. حجت لاسلام و المسلمین محمود منتظری مقدم؛ استاد حوزه و دانشگاه. خشت اول، شماره 8، صفحه 24. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴 تخصص گرایی 💠 بنده در وضعیت موجود و با توجه به موانعی که ثبوتا و اثباتا وجود دارد، برای دوستان روحانی که می خواهند کار کنند، حضور در مجامع آموزشی را صلاح نمی بینم؛ چرا که به نظرم فرایند و برایند آنها با هم تناسب ندارد و ممکن است آسیب های جنبی دیگری هم به دنبال داشته باشد. 💠 این دوستان بهتر است در یکی از مراکز تخصصی حوزوی درس بخوانند یا با استاد خصوصی کار کنند. 💠 اما اگر بخواهند بدون استاد خصوصی و بدون ورود در مراکز تخصصی، به طور شخصی کار کنند ممکن است راه خود را دور کنند و به نتیجه مطلوب هم نرسند. 💠 آفت انگیزه تحصیلی و تحقیقی، آسیب بزرگی است که علل مختلفی داشته است؛ از جمله اینکه افراد بدون شناسایی درست استعداد و علاقه خود و نیاز مخاطبان، به سمت یک رشته رفته و بدون داشتن استادان و متون آموزشی لازم و بدون نظم منطقی دروس، تلاش هایی کرده اند که به نتیجه نرسیده است و سبب ایجاد یاس و نامیدی و افت انگیزه تحصیلی و تحقیقی شده است. حجت الاسلام و المسلمین محمود منتظری مقدم؛ استاد حوزه و دانشگاه. خشت اول، شماره 8، صفحه 24. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴تخصص گرایی ⭕️آسیب های تخصص گرایی 💠 یکی از آسیب ها، شتاب زدگی است. 🔹 شتاب زدگی در تخصص گرایی، ممکن است ما را از برخی جهات فنی کار، غافل کند و امکان کارشناسی لازم و کافی را از ما بگیرد و ضریب آزمون و خطا بالا برود و مقداری از حوصله و متانت یادگیرندگان را هم پایین بیاورد. 💠 آسیب دیگر، نگاه غیرجامع است. 🔹 در تعریف رشته تخصصی و تعیین متون آموزشی تخصصی و ارتباط منطقی هر رشته با سایر علوم، باید همه زوایا را بررسی کنیم و نگاه جامع داشته باشیم؛ وگرنه دوباره کاری و تداخل رشته های تخصصی پیش می آید . 💠 آخرین نکته در بحث آسیب شناسی، توجه به این است که شدن در سازمان روحانیت مطرح شده، نه در دروس دانشگاهی یا یک مجمع علمی خنثی؛ یعنی اینجا یک وفاداری قبلی نسبت به آموزه های وحیانی وجود دارد که حالا به سراغ یک تخصص آمده تا در موضع انفعال قرار نگیرد. 🔹 به این ترتیب، جهت گیری باید به سویی باشد که بتواند از موضع وحی در آموزه های تخصصی دخالت کند، نه اینکه خنثی و خدای نکرده نگاه دین گریز پیدا کند. حجت الاسلام و المسلمین محمود منتظری مقدم؛ مدرس حوزه و دانشگاه. خشت اول، شماره 8، صفحه 24. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴 تخصص گرایی ⭕️ضرورت تخصصی شدن 💠 اولین نکته قابل تامل این است که بحث شدن آموزش و یا پژوهش در حوزه را نمی توان از رسالت کلی حوزه تفکیک کرد. 💠 اصل شدن و یا نحوه سازماندهی آن، تابع ضرورت های حوزه و تکامل حوزه است. 💠 متناسب با تکامل حوزه، طبیعتا باید رسالت حوزه را در موضوع پژوهش، آموزش و تبلیغ پی جویی کرد. 💠 قسمت عمده از ضرورت های حوزه به مساله نیاز بشر به دین و جایگاه دین در زندگی بشر باز می گردد. 💠 اگر دین و ماموریت آن را حداقلی تعریف کنیم، حوزه های علیمه نیز ماموریت حداقلی خواهند داشت و طبیعتا دانش ها هم در همان حوزه حداقلی خواهند ماند. 💠 آموزش و پژوهش و سازماندهی آنها هم با همین مبنا انجام می شوند. 💠 اما اگر نقش دین به صورت حداکثری گرفته شد، متناسب با آن، رسالت های حوزه هم تغییر می کند. 💠 بنابراین نگاه های متفاوتی وجود دارد و ساز و کارهای ارائه شده هم متناسب با همان نگاه ها است. آیت الله محمد مهدی میرباقری خشت اول، شماره 8، صفحه 26. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴 تخصص گرایی 💠...بنابراین اگر علوم دینی را منحصر به علوم کنونی کنیم، تخصصی شدن یک معنا پیدا می کند؛ ولی اگر پذیرفتیم که علوم دینی موجود برای ایجاد یک ، به خصوص در دنیای مدرن کفایت نمی کند و نمی تواند پاسخ گوی نیازهای تمدن اسلامی باشد و باید دامنه اش توسعه پیدا کند، معنای دیگری پیدا می کند. 💠 در این حالت، شما باید نسبت بین دین و عقلانیت بشر –اعم از عقلانیت تجربی و نظری- را تبیین کنید و مشخص کنید که اینها چه نسبتی با دین برقرار می کنند. 💠 اگر شما نسبت بین دین و عقلانیت بشر را تعریف کردید و دین را در موضع مدیریت این عقلانیت قرار دادید، قاعدتا دین باید بر همه حوزه ها نظارت داشته باشد و آنها را هدایت کند. 💠 به تعبیر دیگر، دامنه تفقه دینی به همه حوزه های عقلانیت بشر، تسری پیدا میکند. 💠 در این نگاه که رسالت حوزه، سرپرستی –البته سرپرستی عقلی و منطقی، نه سرپرستی اداری و اجرایی- علوم و دانش های بشری، اعم از دانش های نظری و کاربردی است، یک ضرورت قطعی و کاملا واضح است. آیت الله محمد مهدی میرباقری خشت اول، شماره 8، صفحه 26. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴 تخصص گرایی 💠 در صورت اثبات ضرورت ، باید برای آن سازمان و برنامه متناسب با یک رویکرد دورنگر تولید بشود، نه اینکه برنامه ریزی فقط متناسب با امور روزمره باشد. 💠 باید به دنبال برنامه ریزی برای تکامل رسالت حوزه باشیم و در مسیر این برنامه ریزی، باید شدن انجام بگیرد و سازماندهی شود. 💠 بنابراین نگاه روزمره ای که به افق های آینده حوزه توجهی ندارد، نباید در کارهای ما حاکم باشد؛ بلکه برنامه ریزی باید ناظر به ایجاد یک سازماندهی جامع و متناسب با پژوهش های حوزه با نگاه به افق های فرارو باشد. 💠 همچنین سازماندهی باید متناسب با محتوا باشد؛ به عنوان مثال سازماندهی تخصص در حوزه پژوهش های دانشگاهی، برای حوزه پژوهش های دینی پاسخگو نیست. 💠 بنابراین محتوا، سازمان و برنامه سه مولفه اصلی در این موضوع هستند. 💠 بنابراین منظور ما این است که 🔹 اولا دامنه رسالت حوزه، سرپرستی فرهنگِ مذهبِ جامعه، اعم از فرهنگ بنیادین، تخصصی و عمومی است و تخصصی شدن در این دامنه وسیع، موضوع نظر است. 🔹 ثانیا اگر تخصصی شدن بخواهد به شکل مطلوب اتفاق بیفتد، نیاز به سازماندهی پژوهش و آموزش دارد؛ یعنی ایجاد سازمانی که بتواند مجموعه تحقیقات را به صورت یک نظام، مورد مطالعه و دقت قرار دهد و بین آنها نسبت برقرار کند. ایجاد این نوع سازمان، منجر به بهینه سازی نظام تخصص خواهد شد. آیت الله محمد مهدی میرباقری خشت اول، شماره 8، صفحه 26. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴تخصص گرایی 💠 اگر شما دامنه تفقّه دینی را توسعه ندهید و آن را با همین وضعیت موجود، تخصصی کنید؛ در این صورت، فقط برای افزایش کمی تفقّه است و تخصصتان هم در حد تخصص های گروهی می‌ماند و نخواهید توانست در حوزه علوم، وحدت رویه ایجاد کنید. 💠 ولی اگر پذیرفتید که دامنه تفقّه دینی باید گسترش پیدا کند و در حوزه احکام تکلیفی، احکام توصیفی، احکام ارزشی، اخلاق و عرفان، حکمت، فلسفه و کلام و فقه، باید وارد عرصه اداره جامعه بشود، در این صورت تخصصی شدن به معنای افزایش کمی و کیفی تفقّه است. 💠 تخصص‌های کنونی حوزوی عمدتاً فرد محور هستند و برای سرپرستی جامعه و ایجاد تکامل اجتماعی طراحی نشده‌اند. 💠 البته نه به این معنا که دین فاقد ضرورت‌های اداره است؛ بلکه به این معنا که نظام معرفتی حوزه باید تکامل پیدا کند. آیت الله محمد مهدی میرباقری خشت اول، شماره ۸، صفحه ۲۷. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
تخصص گرایی 💠 ما در جریان تخصص باید مراقب باشیم که سازماندهی به گونه ای باشد که بر تکامل تفقه دینی، تعبد حاکم شود، نه عقلانیت تجربی. 💠 متاسفانه گاهی جهت گیری های تخصصی حوزه فاقد این نکته است و این جزء آفت های مهم تخصصی شدن است. 💠 اگر شما بخواهید تخصصی کردن را آسیب شناسی کنید، یکی از مهم ترین آسیب ها این است که طبقه بندی تخصص های موجود و اطلاعات موجود بشری به جای تفقه، مبنا قرار بگیرد؛ که در این صورت، جریان تاویل بر اساس دانش بشری اتفاق خواهد افتاد. 💠 به عنوان مثال در توسعه فقه، نگاه های مختلفی وجود دارد. 🔹 یک نگاه، نگاهی است که در تکامل فقه، در پی ایجاد هماهنگی بین فقه و زندگی روزمره بشر است و می خواهد سازوکارهای فقهی را با جریان توسعه هماهنگ کند. طبیعی است نتیجه این نوع از تفقه، عرفی شدن فقه و تغییر فقه به نفع روابط عرفی و دنیوی بشر خواهد بود. 🔹 نگاه دیگر که کاملا عکس نگاه اول است، این است که در توسعه فقه، روابط فقهی را بر روابط عرفی حاکم می کند؛ و می خواهد عرف را فقهی کند. 🔹 نگاه سوم، نگاهی است که مستقل از این دو رویکرد است و آن، تفقه بر محور حجیت است که به نظر بنده در هر یک از این سه حالت، سه محصول متفاوت هم به دست خواهد آمد. آیت الله محمد مهدی میرباقری خشت اول، شماره 8، صفحه 28. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
◀️ حوزه تخصص گرا 💠 ما در این قرن های اخیر، عملا با یک روبرو بوده ایم و اکر بحث های تخصص گرایی در حوزه مطرح است، بحث تکثّر تخصص است. یعنی حداقل در این چند قرن اخیر، حوزه های دینی عمدتا بر حوزه فقاهت تمرکز داشته اند. 💠 شاید بتوان سه دوره تاریخی را برای حوزه ها تصور کرد: 🔸 دوره اول: ؛ 🔸 دوره دوم: با نگاه تاکید بر حوزه فقاهت؛ 🔸 دوره سوم که بحث تنوع و تکثر در آن مطرح است. 💠 با توجه به این مقدمه، بحث تخصص گرایی یا جامع گرایی در فضای آموزشی، یک حیطه بحث است؛ یعنی اینکه ما تا چه حد به فضای آموزش، نگاه جامع گرایانه و تا چه حد نگاه تخصص گرایانه داشته باشیم. سیدعباس صالحی امیری؛ خشت اول، شماره7، صفحه23. @rahnameh
🔴تخصص گرایی ⭕️ضرورت تخصص گرایی 💠 احساس میشود در علوم دینی هم لازم است. 💠 مخصوصا با گسترشی که مسائل مختلف دینی پیدا می کند و سوالات جدیدی که مطرح می شود و دقت های خاصی که علما انجام می دهند، دیگر یک عمر 20 یا 30 ساله تحصیل، کافی نیست تا یک نفر در همه رشته های علوم دینی کار کند. ⭕️پیشینه تخصص گرایی 💠 این در فقه هم پیشینه ای دارد. چرا که روش تحقیق کسی که در مسائل اجتماعی و کار می کند با کسی که در صوم و صلات تحقیق می کند، تفاوت دارد؛ مثلا معلوم نیست در صوم و صلات اتفاق بیفتد که کسی به سیره عقلا یا قواعد عقلایی تمسک بجوید، چون آنجا تعبد محض است و باید از متن روایات و آیات، استفاده شود. 💠 اما در مکاسب و مسائل اجتماعی، غیر از اینکه یک سری احکام امضایی داریم، بنای عقلایی داریم، سیره عقلایی داریم، عرف هم داریم. 💠 لذا پیشنهاد می شود که هر کدام در زمینه خاصی کار کنند. آیت الله العظمی مصباح یزدی خشت اول، شماره 7، صفحه 33. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
⭕️ تخصص گرایی 💠 طرح تجزیه تقلید از مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یا سید محمدعلی فشارکی نقل شده، یعنی مطرح شده که ما دو تا مرجع تقلید داشته باشیم؛ یکی در باب عبادات باشد، یکی در باب معاملات. 💠 چون ما وقتی مکاسب شیخ را کنار طهارت شیخ بگذاریم، می بینیم نحوه تحقیق در این مسائل بسیار با هم تفاوت دارد. 💠 بنا براین اگر گفتیم حتی فقه هم تخصصی شود، یک مفهوم جدیدی نیست؛ بلکه دایره ، ریزتر و دقیق تر می شود. 💠 بنا براین جا دارد در علوم اسلامی هم چنین کاری بشود؛ یعنی ما آنقدر امکانات داشته باشیم و زمینه های تحقیق فراوان باشد که رشته های متعدد شکل بگیرد. 💠 مثلا مسائل اسلام از ولایت فقیه تا قضا و امر به معروف و نهی از منکر و احکام جزایی و حکومتی، همه قابلیت تخصصی دارند. مردم هم در این مسائل، از مرجعی تقلید کنند که عمرش را روی این مسائل گذاشته است. آیت الله العظمی مصباح یزدی خشت اول، شماره 7، صفحه 33. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
⭕️ تخصص گرایی 💠 ارتباط علوم با همدیگر منطقی است. فرض کنید کسی که می خواهد فیزیکدان شود، نمی تواند فقط فیزیک بخواند و ریاضیات یا شیمی نخواند، چون بعضی مسائل فیزیک و محاسباتش با ریاضیات و شیمی ارتباط دارد. 💠 منظور از این نیست که شخص از ابتدا یک رشته ای را در نظر بگیرد و از سایر رشته ها صرف نظر بکند. 💠 مسلما یک دوره هایی را باید به عنوان جامع بگذراند. اگر کسی بخواهد فقیه شود و تخصص در فقه پیدا کند، باید ادبیات را بخواند، باید یک آشنایی با مسائل کلامی و اعتقادی داشته باشد. نمی شود اینها را از هم تفکیک کرد. 💠 مسلما باید یک جامعیتی از ابتدا داشته باشیم و پس از یک مقطع خاصی، به سراغ تخصص برویم. آنهایی که طرفدار در علوم دینی هستند، مرادشان همین است. آیت الله العظمی مصباح یزدی خشت اول، شماره 7، صفحه 33. 💡 رهنامه پژوهش👇👇 @rahnameh
🔴 تخصص گرایی ⭕️ لزوم آشنایی با دیگر علوم دینی (غیر از رشته تخصصی) 💠 ما فقهایی داریم، حتی مراجع تقلید، که با ادبیات عرب، منطق، حدیث، فقه الحدیث، رجال، درایه و ... ارتباط دارند، اما کمتر کسی از آنهاست که در همه اینها متخصص باشد. فقیه باید با تفسیر آشنا باشد، اما آنطور تسلط بر تفسیر نیاز نیست؛ چون هر وقت احتیاج پیدا کند، می رود و چند تفسیر را می بیند. 💠 بنابراین هر کس بخواهد در یک بخش از علومی که با هم یک رابطه به اصطلاح ارگانیک دارند و اعضای یک خانواده حساب می شوند، پیدا کند، آشنایی با سایر رشته ها را هم لازم دارد؛ اما تخصص در همه لازم نیست و میسر هم نیست. مرحوم آیت الله مصباح یزدی (ره) خشت اول، شماره ۷، صفحه ۳۳ @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی ⭕️ آفت های تخصص گرایی 💠 گاهی ها آنقدر ریز می شود که ارتباطش با سایر قسمت ها فراموش می شود. 💠 در علوم جدید طوری شده که تخصص های ریز، ارتباط خود را با سایر علوم و گرایش ها از دست داده و مشکلاتی ایجاد شده است، لذا به فکر افتاده اند تا رشته های بین بخشی را زیاد کنند و توصیه کنند. 💠 آنهایی که رشته های خاصی را می خوانند، در رشته های مربوط هم، کم و بیش کار کنند. 💠 ، آفات و کمبودها و مشکلاتی دارد که با رشته های بین بخشی هم به طور کامل حل نمی شود. 💠 ممکن است در علوم دینی هم چنین مساله ای وجود داشته باشد؛ مثلا اگر کسی فقط در فقه متخصص شود و به تفسیر یا ادبیات کاری نداشته باشد، به راحتی ممکن است مشکل پیدا کند و در استنباطش از آیه و روایت، اشتباه کند. مرحوم آیت الله مصباح یزدی (ره) خشت اول، شماره ۷، صفحه ۳۳ @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی ⭕️ آفت های تخصص گرایی (حجاب حاجز بین رشته ها) ... اگر کسی فقط در فقه متخصص شود و به تفسیر یا ادبیات کاری نداشته باشد، به راحتی ممکن است مشکل پیدا کند و در استنباطش از آیه و روایت، اشتباه کند. 💠 به این خاطر توصیه می شود آنقدر حجاب حاجزی بین رشته ها ایجاد نکنند که دیگر به آنها سر نزنند و باعث شود که یک نوع بیگانگی بین رشته های علمی پیدا شود. 💠 ولی از آن طرف هم نباید از ترس اینکه چنین اتفاقاتی بیفتد، از دست بکشیم؛ چون اگر تخصص نباشد، علوم پیشرفت نمی کند. # بنابراین ما از یک طرف، از تخصص بی نیاز نیستیم؛ ولی نباید از سایر رشته ها هم غافل شویم و طوری که ارتباط یک تخصص با سایر رشته ها و مقدمات و ابزارها قطع شود. 💠 پس معنای یک تخصص مطلوب این است که ثقل کار را در یک بخش قرار دهیم، اما سایر بخش ها را فراموش نکنیم. مرحوم آیت الله مصباح یزدی (ره) خشت اول، شماره ۷، صفحه ۳۴ @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی ⭕️ ضرورت تخصص گرایی 💠 ایجاد ، یک نیاز واقعی است؛ مثلا رساله های عملیه بزرگانی که 30 یا 40 سال در فقه کار کرده اند، در بسیاری از موارد، عبارات « فیه تامل، فیه تردید، لایخلو من قوه، لایخلو من اشکال و...» دارد، چون آن فقیه فرصت پیدا نکرده تا تحقیق کند. 💠 اگر فرصت پیدا می کرد، بسیاری از این تامل ها و اشکال ها لااقل از دید خودش حل می شد. 💠 اگر اینها تخصصی می شد، کسی که 30 سال وقتش را صرف همه فقه بکند با کسی که 30 سال فقط صرف عبادات کند، قطعا تحقیقش متفاوت است؛ لذا به تعمیق علم کمک می کند. 💠 الان مسائل مستحدثه ای پیدا شده که خیلی احتیاج به تحقیق دارد . بنابراین ما نیاز داریم به تخصص ها و اگر اشکالی پیش بیاید، باید راه حل اشکال را پیدا کنیم. 💠 ترس از اینکه تخصص ها آنقدر گسترش پیدا کند که آدم غرق شود و ارتباطش قطع شود، به نظرم یک مقدار ذهن گرایی است. مرحوم آیت الله مصباح یزدی (ره) خشت اول، شماره ۷، صفحه ۳۵ @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی ⭕️ ضرورت تخصص گرایی ⭕️چرا باید به رشته های تخصصی پرداخت؟ 1⃣ طلبه ای که فقه و اصول، منطق و فلسفه و کلام خوانده و اینها را بلد است، وقتی می خواهد با مردم تماس داشته باشد و داشته های خود را به آنها منتقل کند، باید زبان و فرهنگ مشترکی داشته باشد تا بوسیله آن با دیگران ارتباط برقرار کند. 💠 گاهی احساس میکردم جوان های تحصیل کرده، سوالاتی دارند که حتی صورت مساله اش برای ما روشن نیست، چه رسد به جواب آن. 💠 گاهی آشنایی با علوم غیرحوزوی در مقام اثبات، انتقال و تعامل با دیگران لازم می شود. 2⃣ در سایه پیشرفت علوم، مسائل مستحدثه ای پیش می آید که برای پیدا کردن پاسخ آنها از منابع فقهی، لازم است نسبت به آن علوم آشنایی داشته باشیم تا اصل اشکال را درک کنیم و بتوانیم به آن پاسخ بدهیم. 💠 تصور صحیح از موضوعات مستحدثه، متوقف بر آشنایی با آنها است. برداشتی از مصاحبه با آیت الله مصباح یزدی (ره) خشت اول، شماره ۷، صفحه ۳۶ @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی ⭕️ ضرورت تخصص گرایی ⭕️چرا باید به رشته های تخصصی پرداخت؟ 3⃣ ما یک سلسله مباحثی داریم که در علوم اسلامی یک جور پاسخ داده می شود و در محافل علمی دنیا جور دیگری. 💠 ما نیاز داریم اثبات کنیم که نظر اسلام درست است و در آن نظرها خطا وجود دارد و سخن اسلام بر آنها ترجیح دارد و اگر این کار را نکنیم، تدریجا ایمان جوانانمان ضعیف می شود و می گویند یک روز اسلام این را گفته برای اینکه علم نمی توانست حل کند، اما حالا می شود از راه علم حل کرد؛ مثلا حقوق زن، حقوق بشر، ارتداد و مسائلی از این قبیل، الان در دنیا مطرح است. 💠 ما اگر بخواهیم درست نظریه اسلام را تبیین کنیم، باید نظر آنها را بفهمیم و دلایلشان را بررسی کنیم تا بتوانیم یک بحث تطبیفی انجام دهیم. 💠 بحث مقارن و تطبیقی، بدون اطلاع کافی از علوم جدید میسر نمی شود. 💠 نمی توان گفت نظر آنها کفریات است و بیخود گفته اند. 💠 شبهه شده است که احکام اسلام تاریخ مند است و متعلق به هزار سال پیش بوده و حالا باید چیزهای دیگری جایگزین آن شود. 💠 پس انگیزه سوم برای آشنایی با علوم غیردینی، انجام بحث تطبیقی و اثبات برتری نظریات اسلام است. آیت الله مصباح یزدی (ره) خشت اول، شماره ۷، صفحه ۳۶ @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴تخصص گرایی ⭕️ضروت های تخصص گرایی 💠 گستردگی علوم: 🔹 وضعیت امروز علم و گستردگی آن نسبت به زمان شیخ طوسی و علامه حلی، اصلا قابل مقایسه نیست؛ بلکه با صد سال پیش هم قابل قیاس نیست. 💠 موضوع شناسی: 🔹مطلب مهم دیگری که ضرورت را جدی تر می سازد، شناخت موضوع در مباحث فقهی است. 🔹 البته مطالعه در رشته های تخصصی برای شناسایی موضوعات مسائل فقهی، امر جدیدی نیست. 🔹 نکته مهم این است که فقهای ما در گذشته به سراغ آموختن آن دسته از علوم و ها می رفتند که در خدمت دانش فقه باشد. 🔹 به عبارت دیگر برای اینکه مسائل فقهی را درست بفهمند، سراغ علومی چون نجوم، هیئت و ریاضیات می رفتند، نه برای اینکه منجم یا ریاضی دان شوند. 🔹 علامه حلی در بخش ارث کتاب قواعد، مسائلی را مطرح نموده است که اگر کسی بر حدی از مباحث ریاضی مسلط نباشد، از درک آن عاجز خواهد بود. 🖋حجت الاسلام و المسلمین مختاری 📝خشت اول، شماره 7، صفحه 40 @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی ⭕️ تردید در عصر علامگی 💠 اصلا عصری به نام علامگی نبوده است. 💠 دو یا سه نفر مثل شیخ طوسی و علامه حلی استثناء بوده اند. همین! 💠 شهید ثانی (ره) حدود 35جلد کتاب دارد که اکثر آنها فقهی است. 💠 محقق نائینی (ره) با این عظمت، فقط در فقه و اصول تبحر دارد. 💠 نمونه دیگر، آقا سید ابوالحسن اصفهانی (ره) است که فقط در فقه مهارت دارد. 💠 آیت الله بروجردی (ره) نیز در سه رشته صاحب نظر بوده است: فقه، اصول و رجال؛ آن هم با نظریات نو و بدیع. 💠 اگر مساله شدن جدی گرفته نشود، دیگر نباید منتظر پیشرفت و رشد علوم بود. 💠 اگر هنوز به این امید هستیم که یک نفر هم متکلم بشود، هم فیلسوف و هم فقیه، دیگر نمی توان امیدی به رشد این علوم داشت؛ زیرا این فرد، تنها می تواند به همان مسائلی بپردازد که دیگران به آن پرداخته اند. 🖋حجت الاسلام و المسلمین مختاری 📝خشت اول، شماره 7، صفحه 43 @rahnameh رهنامه پژوهش
🔵 تخصص گرایی 🔴 لزوم تخصص گرایی 💠 هر بابی از ابواب، یک لازم دارد؛ چون ابواب فقه خیلی متشتت است و اقوال و ادله عقلیه و نقلیه و اجماعاتش، تتبّع زیادی می خواهد و افراد سریع الذهن لازم دارد و این عمر انسانی کفایت نمی دهد که پنجاه باب، به طور شایسته و آن طور که باید و شاید، تحقیق شود. # خوب است در فقه هم متخصص داشته باشیم؛ یکی متخصص صلات، یکی طهارت و یکی متخصص خمس باشد. آن وقت هر سوالی و استفتائی که می آید، به متخصص آن ارجاع می دهیم تا او جواب دهد. آیت الله شیخ عبدالکریم حائری (ره) به نقل از آیت الله اراکی (ره) خشت اول، شماره 7، صفحه 112 @rahnameh رهنامه پژوهش
🔴 تخصص گرایی، باید ها و نبایدها 🔵ولایت علمی ولی فقیه، اولین تعیین کننده نیازهای تخصصی 💠 بحرانی ترین دوران نظام کلان اندیشه شیعه، زمان حاضر است؛ زیرا هیچ وقت جبهه دین ستیزی به این گستردگی نبوده و با این تجهیزات فیزیکی و فکری و با این همه ابزار تهاجمی، وارد میدان نشده است. 💠 ولی فقیه، کلان نظام دین ستیزی را در همه زمینه ها می بیند. 💠 ما فکر می کنیم که ولایت، فقط در عرصه سیاسی مطرح است؛ حال آنکه در حوزه مدینه، تمام نیروهایی که در مکتب امام صادق (علیه السلام) درس می خواندند، رشته هایی که گزینش می کردند، به ارشاد حضرت بود. 💠 ما باید به ولایت در عرصه های علوم هم اعتقاد پیدا کنیم. 💠 در حوزه علوم انسانی، غیر از معارفی که در حوزه مرسوم است، ببینید چقدر نیاز داریم! در حوزه فقه حکومتی باید کار شود. رهبر عظیم الشان انقلاب چقدر در این رابطه صحبت کرده اند؟ 💠 اولین معین کننده نیاز حوزه های علمیه در بخش ، ولایت علمی فقیه است. 💠 اگر ما این را اعمال کنیم، هیچ وقت حوزه، حوزه دیروز نیست؛ بلکه به روز و حتی جلوتر از روز است. 🖋 حجت الاسلام و المسلمین صفایی بوشهری 📝 خشت اول، شماره 9و10- صفحه 12 @rahnameh رهنامه پژوهش