یا غفار
📝 نکات سخنرانی سلوک کاربردی قسمت نوزدهم
#حجت_الاسلام_انجوی_نژاد
📆 مراسم روضه ایام فاطمیه ، ۱۴۰۱/۱۰/۰۳
🔰 حرص
ما در تشیع به حسن و قبح ذاتی افعال اعتقاد داریم؛ یعنی اگر میگوییم چیزی بد است، چون واقعاً بد است و اگر آن مسئله نباشد ما زندگی بهتری خواهیم داشت. یکی از آن موارد، همین کلمه #حرص است.
⛔️ حرص یعنی حالتی در انسان، که از آن چیزی که دارد حتی همان لحظه که به او میدهند هم راضی نمیشود.
❓ آدم حریص چطور خودش را تست میکند؟
👈 مثلاً الان من ماشین ندارم، در خیالم احساس میکنم که فردا کسی یک پژوی خوب به من میدهد بعد باز در خیال فکر میکنم که کاش یک ماشین بهتری میداد! در عمل هم اگر چیزی به تو دادند و اولین چیزی که به ذهنت آمد این است که پله بالاترش چه میشود این حرص است.
⚠️ حرص یعنی #نعمت روبهرو را ندیدن. حرص باعث میشود فرصت لذتبردن از نعمت فراهم نشود.
❌ هیچ سیئهای بهوجود نمیآید مگر اینکه منبع و منشأیی دارد. تمام اعمال و افعال دنیا مبنا دارند، حسنات و سیئات هم مبنا دارند.
🔰 مثلاً امیرالمؤمنین(ع) در تعریف زهد میگویند #زهد از نوع نگاه متفاوت زاهد به دنیا نشأت میگیرد. یعنی #مبنا را نگاه میکند.
‼️ از نظر بحث تربیتی اهلبیت(ع) اعتقاد دارند رفتاری که مبنا ندارد، اداست؛ مثلاً میشود خیلی زاهدوار زندگی کرد ولی زاهد نبود. منشأ مهم است.
❎ حرص هم مثل همه سیئات و حسنات منشأ، مبدأ و منظر دارد.
منشأهای حرص:
1⃣ #حب
ما در تعالیم دینیمان حب مثبت و منفی داریم.
اگر حب مثبت نباشد که آدمها اصلاً #انگیزه زندگی ندارند. اصلاً هر جا از حب، بد میگوید؛ یعنی آن عشق و محبتی که به دنیا یا آخرت لطمه میزند.
✅ حب شهوات اعم از هر حسی است که به حسهای پنجگانه ما مربوط است. خط مرزی آنجاست که اگر به دنیا و آخرت ما عقلاً و شرعاً لطمه بزند، حب منفی میشود. حب مثبت هم آنجایی است که ما را به زندگی علاقهمند کند.
🔸 #حبالرئاسه
حب الرئاسه یعنی اینکه کسی تسلیم صددرصد تو باشد.
🔸 #حبالراحه
آیا راحت بد است؟ راحت خیلی خوب است. آسایش جزء نکاتی است که در آیات و روایات برای آن دستورالعمل داریم. البته آسایش در فارسی معادل راحت نیست چون راحت کلمهای است که به روح بر میگردد، آسایش به امکانات بر میگردد.
💡 با تلفیق رفاه، آسایش، آرامش و امنیت کلمه راحت در میآید. فکر کردن به این موضوع و برنامهریزی برایش خیلی عالی است.
❌ خط مرزی آنجاست که راحتطلبی عقلاً و شرعاً با دین و دنیای ما تناقض پیدا کند. این قاعده است و هیچ تغییری نمیکند.
🔸 #حبالکلام؛ حب حرفزدن.
آدمهایی که به حرفزدن عادت پیدا میکنند به نقطهای میرسند که نمیتوانند حرف نزنند.
❌ امامصادق(ع) میفرمایند وقتی انسانی به حبالکلام دچار میشود، کلام به قدر کافی وجود نخواهد داشت و او مجبور میشود در بحث #غیبت، #تهمت، آبروریزی، #دروغ، لغو و حرف زشت برود.
🔰 خداوند تبارکوتعالی اصلاً بنا ندارد هیچ نعمتی به ما بدهد مگر اینکه در آن نعمت یک #امتحان باشد. این مکانیسم خلقت ما در این دنیاست. خدا بنا ندارد رحمت بیانتهایش را در این دنیا خرج کند.
⛔️ امامصادق(ع) میفرمایند: دری از #رحمت و #نعمت از سمت خداوند تبارک و تعالی بر بنده گشوده نمیشود مگر اینکه در آن دوبرابر حرص در بنده تحریک شود؛ یعنی خدا یک نعمت که میدهد، دوبرابرش ما را تحریک میکند ببیند حرصمان چگونه است.
⚠️ اگر حرص کنترل نشود، انسانها هیچ لذتی از زندگی نخواهند برد. توقعتان را از نعمت میزان کنید. وقتی توقع را میزان کنید، حرص را کنترل میکنید.
🔅 «الاخلاق المذمومة فی القلب هی مغارس المعاصی»؛ این جمله جزء جملاتی است که تفسیر قرآن و سخن معصوم است و خدا بر زبان حاجملا مهدینراقی صاحب جامعالسعاداه نهاده است. طبق روایات اخلاق مذمومه حرص، حسد، غضب و کینه است.
♻️ وقتی این موارد وارد قلب میشود، شما در قلبت یک گناه راه ندادی، یک مزرعه آماده برای کشت تمام گناهان ایجاد کردی. شک نکن انسان حریص، حسود، متکبر و بخیل هم هست، کفران نعمت هم میکند، بیمعرفت هم هست، دزد هم میشود، پایش برسد قتل هم میکند.
🔰 امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند بدان که #حرص، #تکبر و #حسد سه منشأ بزرگ کل #گناهان_کبیره هستند.
💡 تنها و قویترین راه مبارزه با نفس، مبارزه با نفس است؛ یعنی عمل به ضد. لذا امیرالمؤمنین (ع) میفرمایند اگر میخواهی حرصت را درمان کنی باید قناعتت را تقویت کنی.
✴️ قناعت یعنی اگر نعمتی به انسان دادند بگوید این از سرم هم زیاد است. بعضی آدمها از عالم و آدم طلبکارند، قطعاً از خدا هم طلبکار است رویش نمیشود بگوید. با قناعت از حرصت انتقام بگیر و از نظر امیرالمؤمنین(ع) این کار، بهترین و قویترین راه است.
🔗 تلگرام | ایتا | اینستاگرام | آپارات | سایت
🆔 @rahpouyancom
یا ستار
📝 نکات سخنرانی سلوک کاربردی قسمت بیستم
#حجت_الاسلام_انجوی_نژاد
📆 مراسم روضه ایام فاطمیه ، ۱۴۰۱/۱۰/۰۴
🔰 ادامه منشأهای حرص:
1⃣ حب:
🔸 حبالرئاسه
🔸 حبالراحه
🔸 حبالکلام
در ادامه مبحث حب، به #حب_علو رسیدیم.
🔸 #حب_علو
حب علو هم جزء منشأهای حرص است. علو بهمعنای برتری و اثبات برتری و بالاتربودن نسبت به دیگران است که اتفاقاً نهتنها در دنیای امروز روی این بحث کار میشود؛ بلکه توصیه میشود و دوره آموزشی «چگونه برتر و بالاتر باشیم» میگذارند.
❇️ هر کشوری چند گزینه دارد که اگر قرار باشد کسی برای مردم آن کشور حرف بزند یا بخواهد مردم آن کشور را رهبری کند، باید این گزینهها را مدنظر داشته باشد.
🔰 گزینههای مدنظر در کشور ما:
🔻 ۱- ملیت؛ که مربوط به همه کشورهاست.
🔻 ۲- دین؛ در برخی کشورها مثل کشور ما خیلی پررنگتر و در برخی کشورها کمرنگتر است.
🔻 ۳- مدرنیته
⚠️ کسی نمیتواند بگوید من میخواهم رهبری ایران را بهعهده بگیرم؛ راجعبه ملیت و مدرنیته حرف دارم ولی راجعبه دین نمیخواهم حرف بزنم.
💠 تأثیر مدرنیته در اخلاق:
من نمیتوانم روی منبر توصیه اخلاقی کنم ولی تکلیفم را با مدرنیته مشخص نکنم. مدرنیته هم تأثیراتی دارد.
♻️ جزء ارکان اصلی مدرنیته، تحریص شماست؛ یعنی تحریک حرص شما. مدرنیته برای فروش بیشتر باید حرص شما را تحریک کند.
❌ اگر چیزی مثل #قناعت در جامعهای حاکم نباشد و مردم در دام حرص بیفتند، هیچوقت راضی نمیشوند. مدرنیته در تضاد با قناعت است. این مباحث چقدر در دورهها و صحبتهایتان جا دارد؟
📈 یکی از ارکان مدرنیته این است که تو باید همیشه از همه برتر باشی، دائم باید رقابت کنی و اگر جایی اول نباشی اذیت میشوی.
⛔️ با رشد و بهروز بودن مشکلی نداریم، اما مدرنیته بهمعنای آپدیت نیست؛ مدرنیته یک فرهنگ است که یکی از مبانی آن، حرص است.
🥇 در حب علو، فرد باید دائم در حال #رقابت باشد، اصلاً نمیتواند نفر دوم باشد. اگر اول نباشد، انگیزه و توان انجام کار ندارد.
🔸 #حبالثروة
به معنای کسی است که فقط مال جمع میکند؛ شاید از خود پول هم لذت نبرد، اما تعداد صفرهای پول او را ارضا میکند.
2⃣ #شقاوت
یکی از صفات سلبی خداوند شقاوت است؛ یعنی ابداً در خدا وجود ندارد. مثلاً غضب صفتی است که به میزانی که لازم است در خدا وجود دارد به میزانی که لازم نیست هم در خدا رحمت وجود دارد؛ اما شقاوت صفت سلبی است.
🔄 از مبانی حرص شقاوت است. انسان شقی معمولاً حرص دارد چون دلش برای بقیه نمیسوزد. #حرص و #شقاوت هر دو همدیگر را تقویت میکنند.
💡 درمان حرص:
🔻 مهمترین درمان، #حرص_ممدوح است.
انسان بالأخره حرص دارد؛ این احساس در ما خلق شده است، باید آن را در کانال حرص ممدوح بیندازیم. حرص به شناخت عیوب خود؛ چه عیوب مادی، چه عیوب معنوی. اگر حرص نسبت به شناخت معایب خود را تقویت کنی، دچار بقیه حرصها نمیشوی.
🔻 حرص راجعبه عاقبت؛ امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند راجعبه عاقبتت حریص باش؛ به این معنا که آدم هر کاری میکند حواسش به آنجا [قیامت] باشد، حتی اگر گناه میکند بداند که دارد چیزی از آنجا زده میشود. همین که حواست باشد خیلی مهم است، حتی اگر وسط گناه باشد.
📚 من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد
خداوند ما را برای بازی چهار سر بُرد خلق کرده است. اگر حواست آنجا باشد، هر چهارتایش سود است؛ حواست اینجا باشد چهار سرش باخت است.
3⃣ #حسد
جمله کلیدی در سلوک کاربردی و اخلاق این است که «بَلِ الانسنُ عَلى نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ وَ لَوْ أَلْقَى مَعَاذِیرَهُ» یعنی انسان خودش میداند چهکاره است، اگر برای راضیکردن خودش عذری هم میتراشد با کمی خلوت میفهمد که عذر تراشیده است.
🔰 مولفههای حسادت:
امیرالمؤمنین (ع) میفرماید این گزینهها را چک کن، اگر داری حسود هستی.
🔹 #غیبت؛ از محسود غیبت میکند.
جملهای میگوید که آدمی را خراب کند. غیبت، میوه درخت حسادت است.
🔹 تملق؛ روبهرویت خیلی تملق میکند.
🔹 شماتت؛ بعد از اشتباه، فوری شماتت میکند.
🔹 شادی در گرفتاری دیگران
🔹 کینه؛ کینه آدم حسود هیچوقت تمام نمیشود. به میزانی که حسادت در وجود ما بیشتر باشد، کینه بیشتر میماند.
☑️ یک علامت فیزیکی از #حسادت:
بهمحض اینکه حسادت تحریک میشود آدم در قفسه سینهاش احساس بدی میکند. احساس میکند باید کاری کند. در هنگام تحریک حسادت، باید هیچ چیز نگویی و سراغ روشهای مبارزه بروی.
🔹 نصیحت دیگران؛ وقتی دیگران را نصیحت میکند اصلاً در ذهنش این نیست که این آدم خودش را اصلاح کند؛ نصیحت میکند که بعداً که زمین خورد بگوید دیدی بهت گفتم. میخواهد نصیحت کند که بعداً جایی برای شماتت داشته باشد.
🔗 تلگرام | ایتا | اینستاگرام | آپارات | سایت
🆔 @rahpouyancom