eitaa logo
فصلنامه رهیافت اندیشه
588 دنبال‌کننده
749 عکس
8 ویدیو
10 فایل
🔖تحلیل و پاسخ‌یابی مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، حقوقی و... در چهارچوب اندیشه اسلامی 🔖گفت‌وگوهای چالشی با اساتید و صاحب‌نظران 🔖بهره‌گیری از یادداشت‌های مسئله‌محور پژوهشگران و نویسندگان ارتباط با ادمین: @admin_rahyaftandisheh تبادل: @rahyaft_t
مشاهده در ایتا
دانلود
🔘 حجاب؛ بستری برای حضور زن در اجتماع بر مبنای فکر و شخصیت خود 📌 دکتر محسن بدره در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 در نگاه اسلامی عفت یک امر زنانه و مردانه با هم است؛ یعنی در برخی از تعابیر در این زمینه ابتدا از مردان شروع می‌شود: «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى‌ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما يَصْنَعُونَ» 🔖 مسئلۀ بعدی هم این است که کسی قرار نیست بر زن‌ها عفّت را تحمیل کند؛ یعنی قرار است که خود زن‌ها این عمل را انجام دهند و ماجرا در اینجا دعوت زنان به این عمل است؛ یعنی در داستان فتح مکه، آن آیه‌ای که درمورد بیعت نازل می‌شود چنین بیان می‌کند که «إذَا جَاءَکَ المُومِناتُ یُبَایِعْنَکَ...» زن‌ها قرار است در یک دعوت و فراخوانی داوطلبانه بیعت کنند. 🔖 اتفاقاً این نوع حجاب بحث جداکردن زن از جامعه نیست بلکه بحث حضور او در جامعه است؛ چون زن نزد محارم خود که نیازی به حجاب ندارد بلکه برای حضور در جامعه است که نیاز دارد حجاب داشته باشد تا شیءانگاری جنسی در قبال او اتفاق نیفتد و با فکر و شخصیت خود در اجتماع حاضر باشد نه با بدنش. 🔖 چراکه رقابت اجتماعی با محوریت بدن چیزی جز شکست و استرس برای زن باقی نخواهد گذاشت. لذا باید سیاست اجتماعی کلی اسلام درمورد این مسئله به‌خوبی درک شود تا این مسائل برای زن پیش نیاید. 🌐 @rouyeshandisheh
🔘 توجه به مقاصد شریعت در راستای تحقق تمامی وجوه آن 📌 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 بی‌تردید قانون‌گذار علاوه بر اجرای احکام شرعی باید به‌دنبال تأمین تحقق اهداف کلان شرعی هم باشد. به‌عبارت دیگر وقتی که ما به مجموعۀ تعالیم دینی نگاه می‌کنیم، متوجه یک نکته‌ای می‌شویم و آن نکته این است که اگر می‌خواهیم بدانیم احکام شرعی را به‌درستی به اجرا گذاشته‌ایم، باید بر اساس نتایجی که به دست می‌آید، این سنجش را انجام دهیم. 🔖 در قرآن آمده است که: «كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ؛ خداوند روزه را بر شما واجب کرده، همان طور که بر امت‌های پیشین واجب کرده بود به این منظور که تقوا بورزید.» از این آیۀ شریفه ما می‌فهمیم که روزۀ مطلوب در شریعت آن است که منجر به حصول تقوا شود. پس اگر ما دیدیم که بسیاری از مردم جامعه در ماه رمضان روزه می‌گیرند اما در کنار آن دیدیم که آمار تقوا بالا نرفته، آنگاه می‌توان فهمید که این روزه، روزۀ مطلوب شرعی نبوده است. 🔖 پس اگر دیدید بسیاری از مردم نماز می‌خوانند، روزه می‌گیرند، حج به جا می‌آورند، در اعتکاف شرکت می‌کنند، در شب‌های ماه رمضان قرآن بر سر می‌گیرند و در مراسم راهپیمایی اربعین حضور پیدا می‌کنند ولی ملاحظه می‌کنید که جامعه، جامعۀ عدالت‌محوری نیست آنگاه تشخیص می‌دهید که نحوۀ مطلوب اجرای احکام شرعی را در جامعه رعایت نکردید؛ چون اگر رعایت می‌کردید به آن هدف می‌رسیدید. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 تورم، فقیر را فقیرتر می‌کند و غنی را غنی‌تر 📌دکتر حسین صمصامی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 در کتب علمی افزایش مداوم قیمت‌ها یا افزایش افسارگسیختۀ قیمت‌ها را در ‌مدت زمانی نسبتاً طولانی عامل ایجاد تورم گفته‌اند. وقتی هم که از قیمت‌ها صحبت می‌شود، منظور سطح عمومی قیمت‌هاست؛ یعنی به اینکه قیمت کالایی نوسان داشته باشد، تورم گفته نمی‌شود. اگر سطح عمومی قیمت‌ها یا شاخص قیمت‌ها افزایش پیدا کند و این افزایش هم به‌صورت مداوم اتفاق بیفتد، تورم رخ داده است. 🔖 تورم در اقتصاد آثار مختلفی دارد. یکی از آثار بسیار اساسی و مهم آن روی قشر متوسط به پایین و فقیر است؛ چراکه اصطلاحاً در اقتصاد گفته می‌شود تورم، فقیر را فقیرتر می‌کند و غنی را غنی‌تر. وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، معمولاً صاحبان درآمدهای کم و اقشار متوسط به‌ پایین که از ثروت‌های مادی خیلی بهره‌مند نیستند، حتی دیگر کالاهای ضروری را هم به‌سختی می‌توانند تهیه کنند؛ اما درمقابل، ثروت قشر متوسط به بالا هم همراه تورم تعدیل می‌شود. 🔖 لذا وقتی که سطح قیمت‌ها افزایش می‌یابد، قدرت خرید قشر متوسط به ‌پایین کاهش یافته و از آنجایی که ثروت ندارند، فاصلۀ آ‌ن‌ها از حد مطلوب بیشتر می‌شود و از آن طرف هم اغنیا چون صاحبان منابع و سرمایه‌ هستند، می‌توانند درآمدهای خود را متناسب با تورم تعدیل کنند و ثروت آن‌ها هم خودبه‌خود تعدیل می‌شود. لذا هر روز که می‌گذرد، این فاصله بیشتر و بیشتر می‌شود. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ضرورت مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی در فهم گستردگی و تنوع جامعۀ ایرانی با محوریت خانواده 📌دکتر وحید شالچی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 وقتی ما از خانوادۀ گسترده در ایران امروز صحبت می‌کنیم، باید به این نکته توجه کنیم که اصلاً با وضعیت یکسانی رو‌به‌رو نبوده‌‌ایم؛ یعنی برحسب شیوۀ معیشت و سبک زندگی و طبقه و حتی منطقه و قومیت، تفاوت‌های جدی وجود داشته است. مثلاً نمی‌توان خانوادۀ گستردۀ شالی‌کار گیلانی را با خانوادۀ بازاری قمی همسان فرض گرفت. این‌ها با هم تفاوت‌های جدی دارند. اولین نکته این است که به‌نظرم باید از این یکسانی فاصله بگیریم. 🔖 ما دربارۀ خانواده در گذشتۀ ایران، به مقداری غربزدگی دچاریم؛ به این معنا که تصور ما از این پدیده، ناشی از متون ترجمه‌ای است و اعتبار این متون که در حوزه‌های مختلف تمدنی نوشته شده، در جهت فهم گذشتۀ ایران محل تردید است. 🔖 این مسئله را از این جهت عرض می‌کنم که ما به مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی به گستردگی و تنوع جامعۀ ایرانی و همچنین از روی دقت نیاز داریم که درواقع بازتولید مفروضات نگاه شرق‌شناسانه نباشد و ما دربارۀ امری صحبت نمی‌کنیم که اطلاعات کاملاً موثقی داشته باشیم. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 اولویت‌دهی در مطالبه‌گری 📌 دکتر سیداحمد حبیب‌نژاد در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 ساده‌سازی مطالبه‌گری به مطالبه‌گری از اشخاص بسیار نادرست است. مشکل ما مطالبه‌گری در حوزۀ هنجارها، وضع سیاست‌ها، وضع قوانین و رفتارهاست. 🔖 شما نمی‌توانید ساده‌سازی کنید که با رفتن فلان شخص و آمدن دیگری به‌جای او مشکل حل شود. البته شاید مشکلات شما با این جابه‌جايی صرف افراد به تأخیر بیفتد؛ اما حل نخواهد شد. 🔖 بین تأخیر زمانی مشکل و حل مسئله تفاوت زیادی وجود دارد. اگر شما تب کردید و اگر بیماری ريشه‌اي دارید، با خوردن مسکّن فقط بیماری خود را به تأخیر می‌اندازید يا ظاهر بيماری شما بروز نمی‌كند؛ اما بیماری به‌طور کامل برطرف نمی‌شود. در اینجا هم با سه ‌چهارتا شوک واردکردن و دوتا یارانه‌دادن فقط بیماری اقتصادی خود را به تأخیر می‌اندازید؛ در‌حالی که باید به فکر حل آن مسئله باشید. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 مردم نوعاً در تحلیل مسائل سیاسی خود را صاحب‌نظر می‌دانند 📌 دکتر ابراهیم برزگر در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 واقعیت این است که سیاست یک امر پیچیده و تخصصی است و همان‌طور که ما به پزشک نیاز داریم، به متخصص و تحلیلگر سیاسی هم نیاز داریم. اما مردم نوعاً خودشان را در مسائل سیاسی صاحب‌نظر می‌دانند؛ چون که سیاست یک امر سهل ممتنعی است و هر فردی یک لایۀ رویین و اولیه‌ای از سیاست را می‌فهمد و بعد هم آن فهم سطحی و اولیۀ خودش را هم به‌حساب یک فهم کلی می‌گذارد و چون مثلاً پنج درصد از سیاست را خیلی خوب می‌فهمد، فکر می‌کند صد درصد آن را فهمیده است. 🔖 اینجاست که مردم متأثر از اخبار وارداتی کانالیزه شده و یا اینکه فریفتۀ تحلیل سیاسی جهت‌دار می‌شوند و می‌توان به این نتیجه رسید که تحلیل مسائل سیاسی بر عهدۀ افراد متخصص و یا افرادی است که به‌طور حرفه‌ای وارد مسائل سیاسی می‌شوند. 🔖 اما عامۀ مردم نه وقت این کار را دارند و نه تخصص آن را و بنابراین در بُعد تحلیل سیاسی ضعیف هستند و چون در این بُعد ضعیف هستند، از تحلیل سیاسی وارداتی و از همان شبکه‌هایی که علیه جمهوری اسلامی سوء‌گیری دارند استفاده می‌کنند. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 لزوم توجه به رفتار، حرکت و اندیشه در فضاسازی برای حجاب 📌 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا مهکام در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖ما باید به یک مسئله توجه کنیم که تقریباً در بخش قابل‌توجهی از مسائل تربیتی به آن توجهی صورت نمی‌گیرد و آن هم بحث «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِالْخَيْرِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ» است. ما بسیاری اوقات به بچه‌های خود درمورد اموری که دوست داریم تذکر می‌دهیم اما به‌صورت عملی وارد فضاسازی آن نمی‌شویم. 🔖 جملۀ معروفی هست که می‌گوید: «بچه‌ها آن چیزی نمی‌شوند که شما می‌گویید بلکه آن چیزی می‌شوند که شما هستید.» واقعیت امر این است که ما در ابتدا باید به‌سمت این برویم که به والدین کمک کنیم تا در فضای حجاب، رفتارها و حرکات و اندیشه‌هایی داشته باشند که با حجاب هم‌راستا باشند. 🔖 مثالی می‌زنم. یک مادری از روز اول که بیرون می‌رود با اینکه محجّبه هم هست، وقتی به خانه برمی‌گردد، شروع به اعتراض می‌کند که ما زن‌ها چقدر بدبختیم که باید همیشه حجاب داشته باشیم. حالا این زن خودش خیلی به حجاب مقید است و اصلاً تحت هیچ شرایطی حجاب خود را کنار نمی‌گذارد. 🔖 بنابراین یکی از مشکلات اساسی والدین این است که مراقب چنین مسائلی نیستند و مثلاً مادران وقتی وارد چنین حوزه‌هایی می‌شوند، از طرفی حجاب را رعایت می‌کنند و از طرفی از آن هم گلایه می‌کنند. برای بچه از اول این تصور ایجاد می‌شود که حتماً این مسئله هم برای مادرش تحمیلی بوده است. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 مبنای قضاوت ما قانونی است و نه اجتهادی 📌دکتر سیدحسین میرمحمدصادقی در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 اینکه اجتهاد در انجام وظایف مختلف چقدر مهم است، جای بحث دارد؛ مثلاً درمورد قضات در اوایل انقلاب می‌گفتند که قاضی باید مجتهد باشد و اگر الان قضات غیرمجتهد مشغول به فعالیت هستند، این از باب أکل‌ میته است. چون مجتهد به اندازه کافی وجود ندارد. 🔖 چون ما امروز این را پذیرفته‌ایم که قانون حاکم است و قاضی هم قانون را اعمال می‌کند. پس اینجا ما کاری به اجتهاد نداریم. حتی فرض کنید شما بزرگترین مجتهد را بیاورید و در جایگاه قاضی قرار دهید. آیا به‌نظر شما این شخص لزوماً موفق خواهد بود؟ 🔖 ما تجربه داریم از برخی روحانیونی که به شغل قضا و منصب قضاوت مشغول هستند که در عمل خیلی موفق نبوده‌اند و نیستند. چراکه مبنای قضاوت ما قانونی است و اجتهادی نیست. 🔖 حتی عده‌ای در بحث قضاوت زنان هم همین نکته را بیان می‌کنند. در خاطرم هست که مرحوم آیت‌الله مرعشی معاون وقت قوۀ قضائیه بیان می‌کرد که حتی اگر ما قضاوت را برای زن نپذیریم، این در شرایطی است که مبنای قضاوت اجتهادی است. اما الان که مبنا قانون است، بحث استنباط از قانون پیش می‌آید بنابراین چه فرقی می‌کند که قاضی زن باشد و یا مرد باشد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ضرورت آگاه‌سازی در جهت جلوگیری از تکرار سیاست‌های اشتباه 📌دکتر محمدجواد توکلی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 یکی از اختلالات جدی که در نظام اطلاع‌رسانی ما وجود دارد، این است که واژگان درست را غلط معنا می‌کنیم. مثلاً گران‌سازی کرده‌ایم و اسمش را هدفمندی گذاشته‌ایم. واژگان ما قلب مفهومی پیدا کرده است و به‌خاطر همین قلب مفهومی، لیبرال‌ها و نئوکلاسیک‌های وطنی و همچنین اقتصاددانان سرمایه‌دار نئولیبرال به‌واسطۀ قدرتی که دارند، واژگان مقدس را از ما گرفته‌اند و آن‌ها را تغییر فرم داده و به ما تحویل داده‌اند. 🔖 همچنین سیستم ناوبری تصمیم‌گیران اقتصادی ما، مجلسی‌ها و دولتمردان ما را مختل کرده‌اند و الآن هم تصمیمات اشتباه می‌گیرند و این تصمیمات اشتباه هم مرتّب تکرار می‌شود؛ یعنی شوک‌هایی مثل شوک ارزی و شوک حامل‌های انرژی به‌طور دائم از زمان آقای هاشمی رفسنجانی بوده که از آن اغتشاش بیرون آمده است. متأسفانه از یک سوراخ بارها گزیده می‌شویم. مرتّب شوک وارد می‌کنیم و گویی جامعه را با این شوک‌ها به اغما می‌بریم. 🔖 ما باید آگاه‌سازی کنیم؛ این‌گونه نشود که در دانشگاه، حرف‌های ناپخته و سطحی در این زمینه زده شود. خود اقتصاددانان نهادگرا بسیاری از این بحث‌ها و ادبیات‌های اقتصادی را نقد کرده و رد کرده‌اند و بطلان برخی از این سیاست‌ها واضح شده است. بیان شده که اجرای این سیاست‌های شوک‌درمانی، بسیاری از کشورها را به‌هم ریخته است. این مطالب را باید واضح بیان کرد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ما در امر سیاستگذاری در حوزۀ خانواده دچار بحران هستیم 📌دکتر راحله کاردوانی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 ما در امر سیاست‌گذاری به‌طور کلی سیاست‌های خیلی گسترده و‌ متنوعی در همۀ حوزه‌ها به‌ویژه حوزۀ خانواده داریم؛ اما مسئله در حوزۀ اجراست. امروزه به چند دلیل دچار بحران هستیم. 🔖 اول اینکه ساختارها توان انعطاف‌پذیری را به اندازۀ کافی ندارند؛ دوم حضور مجریانی است که اطلاعات لازم را ندارند؛ سوم خط‌مشی‌هایی که با شناخت درست گروه هدف اتفاق نمی‌افتند و چهارم آن جامع‌نگری و آینده‌نگری در‌نظر گرفته نمی‌شود. 🔖 لذا می‌بینیم که سیاست تولید می‌شود؛ اما نه‌تنها برای هدف ایجاد‌شده، مؤثر نیست، بلکه ممکن است اثر معکوس بر گروه هدف بگذارد؛ یعنی احساس ناامیدی، رهاشدگی و برخورد شعارزده‌ با این وضعیت ایجاد کند. ما برای امر مادری در وضعیت شعارزده و انتزاعی و به‌دور از واقعیت‌های این نقش روبه‌رو هستیم.‌ 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 رویکردهای مختلف در شایسته‌محوری 📌 دکتر غلامرضا گودرزی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 شایسته‌محوری را از دو جهت باید دید. یک‌زمان شایسته‌محوری به معنای فارغ‌بودن از سیاست‌گذاری است که خود ضعفی جدی است. مثلاً من اصلاً در خودروسازی هیچ تجربه‌ای ندارم؛ اما مدیر‌عامل شرکت خودروسازی می‌شوم. یا مثلاً تا به حال در عمرم، یک‌بار هم دانشگاه را از نزدیک ندیده‌ام؛ اما رئیس دانشگاه می‌شوم. 🔖 حال اگر از این منظر نگاه کنیم، این ضعف بسیار مهم و جدی است. اما ضریب آن نسبت‌به جایی که منظورمان فرد متخصص در سیاست‌گذاری است، کمتر می‌دانم؛ یعنی یا تخصص عمومی آن حوزه مدنظر است یا تخصص دانش سیاست‌گذاری. اولی را از 100، نمرۀ 60 می‌دهم و به دومی نمرۀ 90 می‌دهم. 🔖 ضعف سوم در اینجا اتفاق می‌افتد که شامل ترکیب این دو مورد با هم است؛ یعنی دانش سیاست‌گذاری را ندارم و همچنین در آن حوزه هیچ تجربه‌ای ندارم و به همین دلیل شایستۀ این انتخاب نبودم. این یکی از ریشه‌های اصلی توفیق‌نیافتن‌ در سیاست‌هاست. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 اولویت‌های اجرایی در امر سیاست 📌 حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 اگر بنده بخواهم خودم را جای رئیس‌جمهور قرار بدهم، به نظر من از بین اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی که ابلاغ شده، سه مورد از آن‌ها اهمیت مضاعفی دارد. اگر ما سیاست‌ها و اولویت‌های ابلاغی که رهبری معظم معین کردند را بپذیریم، در رتبۀ اول اقتصاد و در رتبۀ دوم فرهنگ و اجتماع در اولویت هستند، آن‌وقت باید اسناد و سیاست‌های مربوط به این دو بخش مورد اهتمام قرار بگیرد و سیاست‌های مشخصی هم دارد. 🔖 یعنی در بخش اقتصاد، سیاست اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده و قبل از آن هم سیاست‌های اصل 44 و در بخش فرهنگ هم علاوه‌ بر فرمایشات روشنگر و صریحی که رهبری معظم دارند و مستخرج هم شده، سند مهندسی فرهنگ هم که مصوب دو دولت بوده باز مرجع مناسبی در فرهنگ و مسائل اجتماعی است و این دو مورد باید در اولویت قرار بگیرند. 🔖 برای این‌که این دو مورد بتوانند اجرایی شوند، دستگاه اجرایی کشور و دولت باید بتواند با آن همراهی کند و هاضمۀ این دستگاه اجرایی بتواند این را در خود هضم کند و برای این‌که این اتفاق بیفتد به نظرم سیاست‌هایی که رهبری در دهۀ هشتاد به‌عنوان سیاست‌های تحول اداری ابلاغ فرمودند موردغفلت واقع شده و اگر این موتور بیشتر و روان‌تر و سریع‌تر حرکت کند، طبیعتاً هم در اجرای این دو سیاستی که در اولویت است و هم در بقیۀ سیاست‌ها تواناتر ظاهر خواهد شد. 🌐 @rouyesh_andisheh