حکمت ۳۱ نهج البلاغه
و درود خدا بر او (از ايمان پرسيدند، فرمود:)
🌷 ۱- شناخت اقسام ايمان
🔸🔹🔹🔸 #ايمان بر چهار پايه استوار است، #صبر، #يقين، #عدل و #جهاد.
🔹🔸🔹🔸صبر نيز بر چهار پايه قرار دارد. #شوق، #هراس، #زهد، #انتظار.
آن كس كه اشتياق بهشت دارد، شهوتهايش كاستي گيرد،
و آن كس كه از آتش جهنم مي ترسد، از حرام دوري مي گزيند،
و آن كس كه كه در دنيا #زهد مي ورزد، #مصيبت ها را ساده پندارد،
و آن كس كه #مرگ را انتظار مي كشد در نيكيها #شتاب مي كند.
🔹🔸🔹🔸يقين نيز بر چهار پايه استوار است، #بينش زيركانه، دريافت حكيمانه واقعيتها، #پند گرفتن از حوادث روزگار، و پيمودن راه درست پيشينيان،
پس آن كس كه هوشمندانه به واقعيتها نگريست، #حكمت را آشكارا بيند،
و آنكه حكمت را آشكارا ديد، #عبرت آموزي را شناسد،
و آنكه عبرت آموزي شناخت گويا چنان است كه با گذشتگان مي زيسته است.
🔹🔸🔹🔸و عدل نيز بر چهار پايه برقرار است، فكري ژرف انديش، دانشي عميق و به حقيقت رسيده، نيكو داوري كردن، #استوار بودن در شكيبايي.
پس كسي كه درست انديشيد به ژرفاي دانش رسيده،
و آن كس كه به حقيقت #دانش رسد، از چشمه زلال شريعت نوشد،
و كسي كه #شكيبا باشد در كارش #زياده_روي نكرده با #نيكنامي در ميان مردم زندگي خواهد كرد.
🔹🔸🔹🔸و جهاد نيز بر چهار پايه استوار است، امر به #معروف، نهي از $منكر، #راستگويي در هر حال، و #دشمني با #فاسقان،
پس هر كس به معروف امر كرد، پشتوانه نيرومند مومنان است،
و آن كس كه از #زشتي ها نهي كرد، بيني #منافقان را به خاك ماليد،
و آن كس كه در ميدان نبرد صادقانه پايداري كند حقي را كه بر گردن او بوده ادا كرده است،
و كسي كه با فاسقان دشمني كند و براي خدا خشم گيرد، خدا هم براي او #خشم آورد، و روز قيامت او را #خشنود سازد.
🌷۲- شناخت اقسام كفر و ترديد
⭕️⭕️⭕️⭕️و كفر بر چهار ستون پايدار است، كنجكاوي دروغين، #ستيزه_جويي و #جدل، انحراف از #حق، و دشمني كردن،
پس آن كس كه دنبال وهم و كنجكاوي دروغين رفت به حق نرسيد.
و آن كس كه به ستيزه جويي و نزاع پرداخت از ديدن حق نابيناست،
و آن كس كه از راه حق منحرف گرديد، نيكويي را زشت، و زشتي را نيكويي پندارد و سرمست گمراهي هاست،
و آن كس كه دشمني ورزيد پيمودن راه حق بر او دشوار و كارش سخت، و نجات از مشكلات دشوار است،
🌷و شك چهار بخش دارد،
⭕️⭕️⭕️⭕️ #جدال در گفتار، ترسيدن، دودل بودن، و تسليم حوادث روزگار شدن.
پس آن كس كه جدال و نزاع را عادت خود قرار داد از تاريكي #شبهات بيرون نخواهد آمد،
و آن كس كه از هر چيزي ترسيد همواره در حال عقب گرد است،
و آن كس كه در #ترديد و دودلي باشد زير پاي #شيطان كوبيده خواهد شد،
و آن كس كه تسليم حوادث شد و به تباهي دنيا و آخرت گردن نهاد، هر دو جهان را از كف داد.
@rezayatazendegi
حکمت ۳-۲۶۰ نهج البلاغه
إِنَّ لِلْخُصُومَة قُحَماً.
امام علیه السلام فرمود : خصومت و #دشمنى مهلكه هايى در بر دارد.
شرح سید رضی رحمه الله
«منظور امام از قُحَم، مهلكه هاست، زيرا خصومت و دشمنى، در اغلب موارد افرادى را كه در آن درگيرند به هلاكت و تلف سوق مى دهد و از اين باب است كه در بعضى از تعبيرات آمده كه مى گويند: «قُحْمَة الاعراب» و منظور از آن اين است كه سال قحطى دامان آنها را مى گيرد و اموال آنها را از ميان مى برد و اين تَقَحُّم و نفوذ آثار خشكسالى در ميان آنهاست».
*تدبر:*
این حدیث شریف درباره دشمنی های شخصی و قبیله ای است که باعث می شود اموال و جان ها در معرض هلاکت و نابودی قرار گیرد.
و درباره دشمنی هایی نیست که در راه دین و در راه خدا و برای خداست زیرا در آیات کریمه قرآن دستور به جهاد با کفار و منافقین داده است و نترسیدن از آنها :
درباره منافقین فرموده است: فلا تخشوهم و اخشونی؛
و درباره کفار و مشرکین فرموده است قاتلوهم یعذبهم الله بایدیکم و ینصرکم ...۱۴ توبه
و آنقدر این آیات زیاد است که شکی باقی نمی گذارد که #مسلمان ها باید در صحنه کارزار باشند و #استقامت کنند و اهل مقاومت و پایداری و #جهاد باشند...
پس به این آیات توجه کن:
البقره
وَلَا تَقُولُوا لِمَن يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَٰكِن لَّا تَشْعُرُونَ
ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﻣﺮﺩﻩ ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ! ﺑﻠﻜﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺯﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ،ﻭﻟﻲ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪ! (١٥٤)
وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ
ﻗﻄﻌﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻱ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ، ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ، ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺭ ﻣﺎﻟﻬﺎ ﻭ ﺟﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﻣﻴﻮﻩ ﻫﺎ، ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ; ﻭ ﺑﺸﺎﺭﺕ ﺩﻩ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ! (١٥٥)
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺎﻩ ﻣﺼﻴﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ، ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ: «ﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﺪﺍﺋﻴﻢ; ﻭ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺍﻭ ﺑﺎﺯﻣﻲ ﮔﺮﺩﻳﻢ!» (١٥٦)
أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ
ﺍﻳﻨﻬﺎ، ﻫﻤﺎﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻟﻄﺎﻑ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻟﺸﺎﻥ ﺷﺪﻩ; ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻳﺎﻓﺘﮕﺎﻥ! (١٥٧)
@rezayatazendegi
حکمت ۲۶۸ نهج البلاغه
أَحْبِبْ حَبِيبَکَ هَوْناً مَا، عَسَى أَنْ يَكُونَ بَغِيضَکَ يَوْماً مَا، وَأَبْغِضْ بَغِيضَکَ هَوْناً مَا، عَسَى أَنْ يَكُونَ حَبِيبَکَ يَوْماً ما.
امام علیه السلام فرمود : #دوست خود را در حد #اعتدال دوست بدار، چراكه ممكن است روزى دشمنت شود وبا دشمنت نيز در حد اعتدال دشمنى كن، زيرا ممكن است روزى دوست تو شود.
شرح ایت الله مکارم
هرگاه انسان در زمان دوستى، راه افراط در پيش گيرد و تمام #اسرار خويش را به دوستش بگويد و او را از تمام زواياى زندگى اش باخبر سازد، بسا روزى برسد كه براثر اصطكاك، اين #دوستى به #دشمنى تبديل گردد و آن دوست، تمام اسرار انسان را فاش كند و شايد ضربات شديدى از اين راه بر او وارد سازد.
اشاره به دوستى ودشمنى هاى مربوط به امور #شخصى است كه انسان اگر بر اساس وحدت منافع با كسى دوست مى شود حد دوستى را نگه دارد و اگر بر اساس اختلاف منافع با كسى عداوت مى ورزد حد آن را نيز حفظ كند، زيرا اين دوستى ها و دشمنى ها براثر تغيير مسير منافع، تغيير مى يابند؛ آنگاه وضع جديد براى انسان غير قابل تحمل خواهد بود.
پ.ن
«(لّاَ تَجِدُ قَوْمآ يُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الاْخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُوْلَئِکَ كَتَبَ فِى قُلُوبِهِمُ الاِْيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِّنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِىَ اللهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُوْلَئِکَ حِزْبُ اللهِ أَلاَ إِنَّ حِزْبَ اللهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)؛ هيچ قومى را كه ايمان به خدا و روز رستاخيز دارند نمى يابى كه با دشمنان خدا و رسولش دوستى كنند، هر چند پدران يا فرزندان يا برادران يا خويشاوندانشان باشند؛ آنان كسانى هستند كه خدا ايمان را بر صفحه دلهايشان نوشته و با روحى از ناحيه خودش آنها را تقويت فرموده، وآنها را در باغهايى از بهشت وارد مىكند كه نهرها از زير (درختانش) جارى است، جاودانه در آن مى مانند؛ خدا از آنها خشنود است، و آنان نيز از خدا خشنودند؛ آنها «حزب الله» هستند؛ بدانيد «حزب الله» پيروزان و رستگارانند». مجادله/ ۲۲
@rezayatazendegi
حکمت ۲۹۸ نهج البلاغه
مَنْ بَالَغَ فِي الخُصومَةِ أَثِمَ، وَمَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظَلَمَ، وَلاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَتَّقِيَ اللّهَ مَنْ خَاصَمَ.
امام علیه السلام فرمود : كسى كه در #دشمنى با مخالفان افراط كند، آلوده گناه مى شود و كسى كه #كوتاهى كند بر خود ستم كرده (و حقش ضايع مى گردد) و كسى كه در مقام خصومت برآيد نمى تواند حق تقوا را رعايت كند.
شرح آیت الله مکارم
معمولا خصومت و ستيز با ديگران قابل كنترل نيست، حتى بهترين افراد وقتى گرفتار آن مى شوند و آتش خشم و غضب در آنان شعله ور مى گردد قادر به كنترل خويشتن نيستند و گرفتار گناهانى ازقبيل ظلم و ستم، گفتن سخنان ناروا، ريختن آبروى ديگران و اذيت و آزار مسلمانان مى شوند.
در جمله دوم به نقطه مقابل آن اشاره كرده، مى فرمايد: «و كسى كه در مقام خصومت و احقاق حق كوتاهى كند بر خود ستم كرده (زيرا حقش پايمال مىشود)»؛ (وَمَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظَلَمَ).
قرآن مجيد نيز در ذيل آيات نهى از ربا مى فرمايد: «(لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ)؛ نه ظلم كنيد و نه ظلم به شما شود».
گرچه اين آيه درباره رباخواران است؛ ولى در حقيقت يك شعار وسيع اسلامى است كه دستور مىدهد به همان نسبت كه مسلمانان بايد از ستمگرى بپرهيزند بايد از تن دادن به ظلم نيز اجتناب كنند و به گفته بعضى از دانشمندان : «اگر ستمكِش نباشد ستمگر كمتر پيدا مى شود».
حال كه چنين است چه بهتر كه انسان وارد ميدان خصومت و ستيز براى احقاق حق نشود و تا مى تواند از گام نهادن در چنين ميدانى جز به هنگام ضرورت بپرهيزد، ازاينرو امام علیه السلام در سومين جمله مى فرمايد: «و كسى كه در مقام خصومت برآيد نمى تواند حق تقوا را رعايت كند»؛ (وَلاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَتَّقِيَ اللّهَ مَنْ خَاصَمَ).
به همين دليل، *افراد باشخصيت و متّقى سعى مى كنند حتى الامكان با كسى به جر و بحث و ستيز و خصومت برنخيزند* و چه بسا از بعضى حقوق خود صرف نظر مى كنند و آن را به مخالف مى دهند تا در اين ميدان خطرناك وارد نشوند.
كلينى؛ در كتاب كافى باب مخصوصى درباره اين موضوع منعقد ساخته و در نخستين حديث آن، از اميرمؤمنان على علیه السلام نقل مى كند كه فرمود: «إِيَّاكُمْ وَالْمِرَاءَ وَالْخُصُومَةَ فَإِنَّهُمَا يُمْرِضَانِ الْقُلُوبَ عَلَى الاِْخْوَانِ وَيَنْبُتُ عَلَيْهِمَا النِّفَاقُ؛ از جدال و مراء و خصومت بپرهيزيد كه دلهاى دوستان را نسبت به يكديگر بيمار مى سازد و بذر جدايى در ميان آنها مى افشاند».
@rezayatazendegi